2010–2019
Raqleb’ aatin, rahok, uxtaan tz’aqal sa’ junajil
April 2015


Raqleb’ aatin, rahok, uxtaan tz’aqal sa’ junajil

Li Jesukristo kixk’ul rahilal, kikam, ut kiwakli chaq chiru li kamk re naq taaruuq qataqsinkil toj sa’ li junelik yu’am.

Chi maak’a’ li k’aam, li b’ak’leb’, ut k’a’ruhaq paay chik chi k’anjeleb’aal, wiib’ saaj winq li riitz’ineb’ rib’, laj Jaime, kaalaju chihab’ xyu’am, ut aj Jwan, b’elelaju chihab’ xyu’am (ut maawa’ a’in tz’aqal xk’ab’a’eb’)—xe’xyal taqe’k chiru jun li nimla xaqxookil saqoonaq sa’ jun parque sa’ li jun raqal re Utah b’ar xinyo’la wi’. Naq ka’ch’in chik ma neke’wulak sa’ xb’een li saqoonaq, xe’xk’e reetal naq ramro lix taqikeb’ xb’aan jun li pek li helho ru’uj sa’ xb’eeneb’. Ink’a’ xe’ru chi nume’k sa’ xb’een, ut ink’a’ ajwi’ xe’ru chi kub’eek. Xaqxookeb’ chi t’uyt’u aran. Rik’in xyalb’al xmetz’ew, laj Jwan xtaw xna’aj li roq, ut xru chixtaqsinkil li riitz’in sa’ xb’een li helhookil pek. A’ut ink’a’ naru chixtaqsinkil rib’. Naq yoo chixyalb’al xk’e chixtawb’al xna’aj li ruq’ ut xna’aj li roq, x’ok chi raho’k lix tib’el. Xchal nimla xiw sa’ xb’een, ut x’ok chixxuwankil li kamk.

Ak yoo chi lub’k, ut laj Jwan xk’e xch’ool naq li jun chi na’leb’ naru tixb’aanu re xkolb’al rib’, a’an xtaqsinkil rib’ sa’ jun pisk’ok rik’in ruq’ ut roq, re xchapb’al xb’een li helhookil pek. Wi naxb’aanu chi us, maare rik’in xmetz’ew li ruq’ taaruuq chixtaqsinkil rib’ ut chi kole’k.

Sa’ tz’aqal li raatin, a’an xye:

“Naq maji’ ninyal xtaqsinkil wib’, xinye re laj Jaime naq tixsik’ junaq ruq’ che’ li taaruuq chixye’b’al we, us ta xinnaw naq ink’a’ taatawmanq sa’ xb’een li nimla saqoonaq a’an. Yal xb’alaq’inkil yookin. Wi ink’a’ xin’usa sa’ intaqijik, kiwaj naq li wiitz’in ink’a’ taaril int’anik ut inkamik.

“Chirix junpaat, naq xink’oxla naq ak xnajto’ b’ayaq ut ink’a’ tinril, xinye roso’jik intij—xintz’aama naq te’xnaw lin junkab’al naq nekeb’inra, ut naq laj Jaime taawulak sa’ kab’l xjunes sa’ xyaalal—ut chirix a’an xinpisk’ok. Xb’aan inxiw, tz’aqal inmetz’ew sa’ intaqik naq xinru chixk’ojob’ankil xkab’ichal li wuq sa’ xb’een li helhookil pek, toj sa’ rit lin tel. A’b’anan naq xink’ojob’ xkab’ichal li wuq’ sa’ xb’een li pek, xweek’a naq ka’ajwi’ samahi’ wan chiru li tach’tookil pek. Toj jultik we chan ru xweek’a aran, naq maak’a’ k’a’ru xchapb’al, maajun pek, maajun chapleb’. Xweek’a naq eb’ li ru’uj wuq’ li helhookeb’ chiru li pek timil timil yookeb’ chi b’eek chi ixej. Xinnaw naq ak xraqe’ lin yu’am.

“A’b’anan sa’ junpaat, jo’ jun raq’ kaaq sa’ saq’ehil, xweek’a wiib’ li uq’ej li xe’kut chaq rib’ sa’ xb’een li saqoonaq, ut xe’xchap xkab’ichal lix kux li wuq’ rik’in nimla metz’ew, us ta ink’a’ nimeb’ a’an. Lin chaab’il iitz’in ink’a’ xko’o chixsik’b’al junaq ruq’ che’ li ink’a’ taatawmanq. A’an xnaw li k’a’ru ok we chixyalb’al, ut ink’a’ x’eek’an. Yal xinroyb’eni, chi ch’anch’o ut rik’in xiw, xb’aan naq xnaw chi us naq tinyal xtaqsinkil wib’ chi jo’kan. Naq xinb’aanu, a’an xinixchap ut xkana chi chapcho chiwuq’, ut ink’a’ xinixkanab’ chi t’ane’k. Eb’ lix kawil uq’ li wiitz’in xe’xkol inyu’am sa’ li kutan a’an, naq wankin chi t’uyt’u aran ut ch’olch’o naq chalk re li kamk.”1

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, li kutan a’in, a’an li domingo re Paswa. Us ta junelik tento taajultiko’q qe (ut naqaye sa’eb’ li tij re li loq’laj wa’ak naq jo’kan taqab’aanu), a’in li jun kutan q’axal loq’ chiru li chihab’ li naru wi’ taajultiko’q qe li chaab’il uq’ej li ke’ye’e’ toj sa’ x’uulel li kamk re qakolb’al chaq chiru li qat’anik ut li qamajelal, chiru xrahil li qach’ool ut li qamaak. Sa’ xk’oxlankil li esil yeeb’il we xb’aaneb’ lix komon laj Jwan ut laj Jaime, inyehaq eere naq ninb’antioxi lix tojb’al rix li maak ut lix waklijik chi yo’yo li Qaawa’ Jesukristo, ut nink’e reetal li k’a’ru xk’ulman sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios, li xk’am chaq ut naxk’ut xyaalal “lix rahom li Jesus choq’ [qe].”2

Sa’ li ruchich’och’ wanko wi’ li nareechani li k’a’ru re li paab’ank, maare ink’a’ mas k’ulub’anb’il aatinak chirix laj Adan ut li xEva malaj li Awimq Eden malaj jun t’anik, li ko’ok wi’ sa’ li yu’am a’in. A’b’anan, ch’olch’o naq ink’a’ naru naqataw xyaalal lix tojb’al rix li maak ut lix waklijik li Kristo chi yo’yo, ut ink’a’ tooruuq chixk’eeb’al reetal li rajb’al lix yo’lajik ut lix kamik—malaj sa’ jalan chik aatin, ink’a’ tooruuq chixnimankil ru li Ralankil chi moko li Paswa—wi ink’a’ naqataw ru naq kiwan jun aj Adan ut jun xEva li xe’t’ane’ chaq sa’ Eden, ut ke’xk’am sa’ qab’een chixjunil li na’ux xb’aan li t’ane’k a’an.

Ink’a’ ninnaw chixjunil li kik’ulman sa’ li ruchich’och’ rub’elaj chaq a’an, a’b’anan ninnaw naq ke’yiib’aak li wiib’ chi aamej a’an xb’aan ruq’ li Dios, ut naq chiru junjunq kutan ke’wan sa’ jun chaq’al ru na’ajej b’ar wi’ maak’a’ chaq li kamk, chi moko li alal k’ajolb’ej, ut naq rik’in li k’a’ru ke’xsik’ ru xb’aanunkil, ke’xq’et jun xtaqlahom li Dios, li kiteneb’ank reheb’ chi elk chaq sa’ li awinq wankeb’ wi’, a’ut li kikanab’ank reheb’ chi wank ralal xk’ajoleb’, ut chirix a’an chixk’ulb’al xkamik li tz’ejwalej. 3 Ut wan ajwi’ li rahil ch’oolejil ut li ch’a’ajkilal ke’xk’ul, xb’aan naq rik’in li q’etok aatin xe’xb’aanu, wan k’a’ru xe’xk’ul sa’ musiq’ej, rik’in naq ke’isiik chaq chiru li Dios chi junelik. Rik’in naq laa’o ajwi’ xooyo’la sa’ li t’anenaqil ruchich’och’ a’in, ut rik’in naq laa’o ajwi’ taqaq’eteb’ lix chaq’rab’ li Dios, xk’eeman ajwi’ sa’ qab’een laa’o li tojb’a-maak ke’xk’ul laj Adan ut li xEva.

Nimla ch’a’ajkilal a’in! Chixjunileb’ li winq yookeb’ chi t’ane’k’—chixjunqaleb’ li winq, li ixq, ut li kok’al sa’ li tz’ejwalej yookeb’ chi xik taq’a sa’ jun li kamk li ink’a’ taaraqe’q, ut sa’ musiq’ej yookeb’ chi t’ane’k sa’ li junelikil rahil ch’oolejil. Ma a’an xyaalalil li qayu’am? Ma a’an xraqik li k’a’ru naqak’ul sa’ li yu’am a’in? Ma yal t’uyt’uuko chiqajunqal chiru jun xaqxookil saqoonak sa’ jun li ruchich’och’ li maak’a’ xyaalal, chi wan li junjunq chixsik’inkil xna’aj li roq, chixsik’inkil k’a’ru taachapoq wi’ chiru, ut yal samahi’ naqeek’a rub’el li ru’uj quq’, chi maak’a’ li taakoloq qe, chi maak’a’ li toochapoq wi’, ut chi maak’a’ ajwi’ li taachapoq qe laa’o? Ma ka’ajwi’ a’in xyaalal li qayu’am—yal jun pisk’ok a’ yaal jo’ xtaqe’qil naru chiqu, kanaak aran chi k’ojk’o li quq’ chiru li peek chiru lajeeb’ xkaak’al chihab’ tana’, ut chirix a’an li sachk ut li t’ane’k, ut maajoq’e taaraqe’q li qat’anik?

Lix sumenkil li patz’om a’in, a’an jun kawil ut junelikil ink’a’! Wochb’eeneb’ li profeet sa’ najter kutan ut sa’ li kutan a’in, ninch’olob’ xyaalal naq “xb’aanuman chixjunil li k’a’aq re ru sa’ lix chaab’ilal xna’leb’ li nanawok re chixjunil li k’a’aq re ru.”4 Chi jo’kan, chalen chaq sa’ li hoonal ke’el wi’ chaq li xb’een qana’ qayuwa’ sa’ li Awimq Eden, li Dios, li qaYuwa’ chiqajunil, chi ak wan sa’ xch’ool li k’a’ru te’xsik’ ru xb’aanunkil laj Adan ut laj Eva, kixtaqlaheb’ chaq li choxahil anjel re xch’olob’ankil chiruheb’ a’an—ut chiqu laa’o chirix xnumikeb’ li chihab’—naq chixjunil li uxb’il kik’uub’aman choq’ re lix sahil li qach’ool chi junelik. A’an jun raqal lix k’uub’anb’il na’leb’, sa’ li wan wi’ jun aj Kolonel, tz’aqal li Ralal li Dios, jun chik “aj Adan,” jo’ li Apostol aj Pablo tixye re5—li taachalq sa’ xjachleb’aal ru li kutan re xtojb’al rix li q’etok aatin xb’aan li xb’een aj Adan. Lix tojb’al rix li maak xb’aan a’an tixk’am chaq chi junajwa xq’axb’al ru lix kamik li tz’ejwalej, xb’aan naq tixk’e xwaklijikeb’ chi yo’yo chixjunqaleb’ li winq ut ixq li xe’yo’la malaj toj te’yo’laaq sa’ li ruchich’och’ a’in. Jo’kan ajwi’, tixk’e xkuyb’al xmaakeb’ chixjunil, chalen chaq laj Adan toj sa’ roso’jik li ruchich’och’, a’ yaal jo’ neke’xjal xk’a’uxl ut neke’ab’ink chiruheb’ li choxahil taqlahom.

Jo’ jun reheb’ li k’ojob’anb’il aj yehol nawom, laa’in ninch’olob’ xyaalal sa’ li eq’la a’in re Paswa, naq li Jesus aj Nazaret a’an laj Kolol re li ruchich’och’, li “roso’jikil aj Adan”6 a’an, aj yo’ob’tesihom ut aj tz’aqob’resihom re li qapaab’aal, li Alfa ut li Omega re li junelik yu’am. “Jo’ naq chixjunileb’ neke’kamk sa’ xk’ab’a’ laj Adan, jo’kan ajwi’ naq chixjunileb’ te’wanq wi’ chik xyu’am sa’ xk’ab’a’ li Kristo,”7 chan laj Pablo. Ut kixye li profeet aj Lehi: “Laj Adan kit’ane’ re naq te’wanq li winq.  ... Ut taachalq li Mesias sa’ xtz’aqalil ru li kutan, re taaruuq tixtojeb’ rix li ralal xk’ajoleb’ li winq chiru li t’ane’k.”8 Ut chi saqen saqen ru, li profeet aj Jakob sa’ lix Hu laj Mormon, sa’ jun aatin kixk’e chiru wiib’ kutan chirix lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo, kixye naq “li wakliik chi yo’yo tento taachalq ...  sa’ xk’ab’a’ li t’ane’k.”9

Chi jo’kan, anajwan naqaninq’ehi li maatan li q’axb’il wi’ ru li junjunq chi t’ane’k li taqak’ul, li junjunq chi rahil ch’oolejil taqeek’a, li junjunq chi xlajik qach’ool li taachalq sa’ qab’een, li junjunq chi xiw li taawanq chiqu—ut li k’eeb’il wi’ li qawaklijik chiru li kamk ut lix kuyb’al li qamaak. K’eeb’il qe li q’axok-u a’in sa’ xk’ab’a’ li k’a’ru xk’ulman sa’ jun domingo tz’aqal chanchan a’in, numenaq wiib’ mil chihab’ chaq anajwan sa’ Jerusalen.

Kitikla rik’in lix yot’ik lix musiq’ sa’ li awimq re Getsemani, kinume’ toj sa’ lix kamik chiru jun li krus sa’ Calvario, ut kiraqe’ sa’ jun chaq’al ru eq’la re domingo sa’ jun li to’ninb’il muqleb’aal kamenaq, naq jun winq li maak’a’ xmaak, saq ru ut sant, tz’aqal li Ralal li Dios, kixb’aanu li k’a’ru maajun wa b’aanunb’il xb’aan junaq winq kamenaq chiru jo’ k’ihal chihab’ wanjenaq li ruchich’och’. Rik’in tz’aqal lix wankil, a’an kiwakli chaq chiru li kamk, chi maajoq’e’ chik tixjach rib’ lix tib’el rik’in lix musiq’. Chi ajb’il xb’aan a’an, kirisi chaq li t’ikr re muquk li lanlo wi’, ut kixk’ojob’ li ch’ina sut re muquk li wan chaq chiru rilob’aal “sa’ jalan chi na’ajej,”10 jo’ naxye li santil hu.

Li xb’een Paswa ki’ux wi’ lix tojb’al rix li maak ut li wakliik chi yo’yo, a’an li jun chi na’leb’ li q’axal nim xwankil, li maatan q’axal nim, li rahilal q’axal ra, li jun xk’utunik lix rahom li Dios q’axal aajel ru li wanjenaq chalen chaq xtiklajik li ruchich’och’. Li Jesukristo, li Junaj Yo’lajenaq Ralal li Dios, kixk’ul rahilal, kikam, ut kiwakli chaq chiru li kamk re naq taaruuq, jo’ jun raq’ kaaq sa’ saq’ehil, qachapb’al sa’ qat’anik, qaxokb’al, ut wi tiiko chixpaab’ankil a’an, re qataqsinkil toj sa’ li junelik yu’am.

Sa’ li Paswa a’in ninb’antioxi chiru a’an ut chiru li Yuwa’b’ej, li kixtaqla chaq qik’in, naq li Jesus xaqxo jo’ aj q’axol ru li kamk, us ta k’ob’b’il li oqej li xaqxo wi’. Sa’ li Paswa a’in ninb’antioxi re a’an ut re li Yuwa’b’ej, li kixtaqla chaq qik’in, naq A’an toj naxye’ chaq qe li rusilal li maak’a’ roso’jik, us ta naxye’ chaq chi k’ob’b’il li ruq’ ut xkux li ruq’. Sa’ li Paswa a’in ninb’antioxi re a’an ut re li Yuwa’b’ej, li kixtaqla chaq qik’in, naq nokoru chixb’ichankil, chiru jun awimq li kinaq wi’ xtiqob’, jun krus li k’ob’b’il chi klawx, ut jun muqleb’aal kamenaq li isinb’il chaq xsa’:

K’a’jo’ xloq’al xna’leb’ a’an,

Sa’ xtojb’al qix, naqil

Raqleb’ aatin, rahok, uxtaan

Tz’aqal sa’ junajil!11

Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo li waklijenaq chi yo’yo, amen.