“Dou Lako Mai vei Au ena Yalomudou Dina Kau na Vakabulai Kemudou”

Ena yakavi nikua au vinakata meu wasea e dua na itukutuku ni vakacegu kei na veivakabulai vei kemuni kece o ni galili se guilecavi, o kemuni o ni sega ni kunea na vakacegu ena nomuni vakasama se lomamuni, se o kemuni o ni nanuma ni sa sega tale ni dua na nomuni inuinui. Na veivakabulai e taucoko e rawa ni kune ena yava ni iVakabula.

Niu se qai gonetagane yabaki vitu ka bula voli ena Vanua ko Arapea, erau sa dau tukuna vei au ena veigauna kece na noqu itubutubu meu dau dara tikoga na noqu ivava, kau kila na vuna. Au kila ni ivava ena taqomaka na yavaqu mai na veika rerevaki era dau tu ena vanua dravuisiga me vaka na gata, na batibasaga, kei na wa vakavotona. Ena dua na mataka ni oti na neitou keba voli ena dua na bogi ena vanua dravuisiga, au vinakata meu laki sarasara wavoki, ia au sega ni vinakata meu vakaogai au ena noqu daramaka na noqu ivava. Au vakadonui au ena noqu kaya niu lako ga vakalailai, kau na tiko voleka ga ena yasa ni keba. Au mani sega ni daramaka na ivava, ia au dara ga na ivava sabisabi. Au tukuna i yaloqu ni ivava sabisabi e dua talega na mataqali—ivava. Ka veitalia talega, sa vaka sara ga ena yaco e dua na ka?

Niu taubale voli ena noqu ivava sabisabi—ena nuku batabata—au vakila ni vaka e dua na wa vakavotona e curuma yani na boto ni yavaqu. Au rai sobu ka raica ni sega ni wa vakavotona, ia e dua na batibasaga. Ena gauna vata e coba kina na mataqu ki na batibasaga au kila vata talega na ka sa yaco, sa tekivu me cabeta cake na yavaqu na mosi ni ikati. Au boboka na tolo ni yavaqu e cake ka tovolea meu tarova na kaukauwa ni mosi me kakua tale ni toso, kau kaila ena kere veivuke. Erau cici mai na keba na noqu itubutubu.

A tovolea e dua na itokani itabaqase me domica tani mai na yavaqu na weligaga, ena gauna vata e mokulaka tiko kina na batibasaga o tamaqu ena isivi. Gauna vata o ya au nanuma ga niu sa na mate. Au mamakeukeu toka ni rau vakavodoki au na noqu itubutubu ena dua na motoka ka cici kosova vakusakusa yani na vanua dravuisiga ki na valenibula voleka duadua, e rauta ni sivia na rua na auwa na kena yawa. Sa duatani na kaukauwa ni mosi ni yavaqu taucoko, na gauna kece keitou lako tiko kina, au sa nanuma voli ga niu sa na mate.

Ni keitou yaco yani ki valenibula, a vakadeitaka vei keitou na vuniwai ni ikati ni mataqali batibasaga vaka ko ya e rawa ga ni vakaleqai ira na gonelalai sara kei ira era rui dau kana vakaca. A vakayagataka e dua na wainimate, me vakanunutaka na yavaqu ka kauta laivi kece sara na mosi. Ena loma ni 24 na auwa, sa sega tale niu vakila e dua na revurevu ni ikati ni batibasaga. Ia au a vulica sara kina vakaukauwa e dua na lesoni.

Au a sa kila tu ni nodrau dau kaya na noqu itubutubu meu dau vakaivava, erau sega ni vakaibalebaletaka tiko na ivava sabisabi; au sa yalomatua tu meu kila ni ivava sabisabi e sega ni dau taqomaka na yavada me vaka na ivava. Ia ena mataka o ya ena vanua dravuisiga, au a vakawalena na veika au kila tu ni dodonu; au vakalecalecava na veika erau sa dau vakavuvulitaka wasoma vei au na noqu itubutubu. Au a vucesa ka vakau yaloqu vakalailai, kau caqeta kina na mata ni moto.

Niu vosa tiko oqo vei kemuni na cauravou yalodina, o ira na tamamuni, qasenivuli, iliuliu, kei ira na itokani, au vakavinavinakataki kemuni na segata tiko vagumatua mo ni yaco me vaka na ka e gadreva ka vinakata vei kemuni na Turaga. Ia au vakadinadinataka ni, mai na veika au a sa sotava niu se gonetagane ka vakakina vakatamata uabula, ni noda dau vakawalena na veika eda kila ni dina, ena vuku ni noda vucesa se ena noda vakauyaloda, ena dau kauta mai e veigauna na veika eda sega ni vinakata ka dauveivakacacani vakayalo. E sega, me kena itinitini na batibasaga a sega ni vakacacana noqu bula, ia e vakavuna na mosi vakaitamera kei na rarawa kivei au kei rau na noqu itubtubu. Ni taurivaki ena noda bulataka na kosipeli, e dodonu me da vakanadakuya na vucesa se vakauyaloda.

Ni da lewe ni Lotu i Jisu Karisito, ka vakakina ni tu vei keda na matabete, eda kila na ivakaro kei na ivakatagedegede eda sa yalataka me da na tutaka. Ni da digitaka e dua tale na sala mai na kena eda kila ni dodonu, me vaka era vakavuvulitaka na noda itubutubu kei ira na iliuliu, ka sa vakadeitaka ki na dui yaloda na Yalo Tabu, ena vaka na kalawa yani ki na nuku ni vanua dravuisiga ena ivava sabisabi ka sega ena ivava. Eda dau qai segata me da vakadonuya na noda ivalavala vucesa kei na vakauyaloda. Eda kaya ki yaloda ni da sega ni cakava tiko e dua na ka e cala vakalevu, ka sega soti sara ni dua na ka, ka na sega ni yaco e dua na ka ca levu sara mai na noda biuta ga vakalailai na ititoko kaukamea. E rairai eda dau vakaceguya na yaloda ena noda nanuma ni tamata kecega era cakava tiko—se ca vakalevu beka na ka era cakava tiko—ka na sega ni ca na kena revurevu vei keda. Ena so na gauna eda dau nanuma ni da galala mai na lawa ka na sega ni yacovi keda na isau ni kena voroki. Ena so na gauna eda dau nakita, me da kakua ni “talairawarawa vakamatailalai”¹—me vaka e tukuni ena Vunautaka na Noqu Kosipeli—ka da bureitaka e dua na tiki ni yaloda vua na Turaga. Oti eda qai laukata.

E vakatavulica vei keda na ivolanikalou ni “sa vinakata na Turaga na yalo,”² ka da sa vakaroti me da lomana na Turaga ka qaravi Koya ena “lomamu taucoko”³ Na yalayala sa ikoya ni da sa “sega ni cala ena mata ni Kalou ena siga mai muri” ka lesu ki na Nona iserau.⁴

Ko ira na Anitai-Nifai-Liai (Liai dau saqati ira na Nifai) ena iVola i Momani era a biuta na nodra iyaragi ni ivalu ka buluta vakatitobu sara ena qele, ka ra yalataka ni ra na sega tale ni tauri iyaragi vei ira na wekadra. Ia a levu cake sara na veika era vakayacora.“A ra sa tamata yalododonu sara” baleta “era sa biuta tani na nodra iyaragi ka muduka na nodra itovo ca, era sa sega tale ni vorata na Kalou.”⁵ Na nodra veisau e sa taucoko sara ka bibi ni ra “sa tudei ka sega ni vuki tani tale.”⁶

Ia ni bera na nodra veisau, vakasamataka na kedra ituvaki: era a bula tu ena ka e vakatoka na ivolanikalou me “sa talaidredre kivua na Kalou.”⁷ Na talaidredre ni lomadra e totogitaki kina na nodra bula “era na sega ni rawata na marau” baleta “ni ra sa sega ni qarava na Kalou.”⁸

Ni ra sa biuta sobu na nodra iyaragi ni talaidredre, era sa rawata kina na veivakabulai kei na vakacegu ni Turaga, sa rawa vakakina vei keda. E vakadeitaka na i Vakabula, “Ia kevaka eratou sa sega ni vakaukauwataka na yalodratou, se domodomoqa vei au, eratou na saumaki mai, kau na vakabulai iratou.”⁹ O iko kei au e rawa me daru ciqoma na Nona veisureti me “saumaki mai ka veivutuni ka lako mai vei au ena yalona dina, kau na vakabulai [iko].”¹⁰

Veidutaitaka na veivakabulai cakamana oqo ki na veika e yaco “kevaka eda ubia na noda ivalavala ca, se me da qaciqacia, dokadoka se viavia lewai ira na tani, se taurivaka ena ivalavala sega ni dodonu … sa na tasogo ko lomalagi; a sa rarawa na Yalo ni Turaga” ka da sa tu ga vakataki keda “a sa caqeta na mata ni moto … vorata na Kalou.”¹¹

Kemuni na taciqu, eda na kunea ga na veivakabulai kei na vakacegu ni da kauti keda ki na yavana na Vuniwai Levu, na noda iVakabula ko Jisu Karisito. Me da vakadavora na noda iyaragi ni talaidredre (ka da sa dui kilai ira tu). Me da vakadavora na noda ivalavala ca, na veika sega na betena, kei na qaciqacia. Me da biuta laivi na noda gagadre ni via muria na vuravura, kei na noda via dokai ka qoroi mai vei vuravura. Me da muduka sara na noda via vorata tiko na Kalou ia, me da solia na yaloda taucoko ki Vua, kakua ni vakavoca e dua tale na ka. Ena gauna oqori, sa na rawa ni vakabulai keda kina o Koya. Ena gauna oqori, sa rawa ni qai vakasavasavataki keda kina o Koya mai na ikati gaga ni ivalavala ca.

“Ni sa sega ni tala mai na Luvena ki vuravura na Kalou me cudruvi ira na kai vuravura; me bula ga ko ira na kai vuravura.”¹²

E vakatavulica o Peresitedi James E. Faust:

“Ni sa yaco me noda takete na talairawarawa, sa sega tale ni qai veivakasosataki; sa sega ni buloko me da na tarabe kina, sa yaco me buloko me tarai cake kina. …

“… Na talairawarawa e kauti keda kina bula galala dina. Na levu ga ni noda talairawarawa ki na dina vakatakilai mai, na levu ni noda sereki.”¹³

Ena macawa sa oti keirau a sota kei na dua na turaga yabaki 92 ka a vakaitavi ena vuqa na sasaga lelevu ni iKarua ni iValu Levu. A bula o koya mai na tolu na mavoa, e dua vei iratou na kacabote ni dua na gasaukuro bulu ena nodratou lori, ka mate kina na kena draiva. A vulica kina kevaka me da bula ena dua na buturara e tu kina na gasaukuro bulu, mo na muria sara toka ga vakadodonu na imawe ni lori e liu tiko. Na nomu gole vakalailai ki na imatau se imawi e rawa—ka na yaco vakaidina kina—na leqa.

Ko ira na noda parofita kei ira na iapositolo, iliuliu kei ira na itubutubu, era dau dusia tiko ga vei keda na sala me da muria kevaka eda via levea e dua na kacabote veivakarusai ki yaloda. Era kila o ira na sala sa vakasavasavataki oti mai na gasaukuro bulu (se na batibasaga), ka ra sega ni dau guce ena nodra sureti keda me da muri ira. Sa rui levu na dai veivakarusai era dau temaki keda tani mai na sala. Na noda gole tani ki na waigaga ni veivakamatenitaki, na alakaolo, na iyaloyalo vakasisila, se itovo tawakilikili, ena initaneti se ena qito ni vidio, ena vagolei keda vakadodonu ki na kacabote. Na gole tani ki na imatau se imawi ni sala taqomaki e tu e matada, ena vuku ni vucesa se talaidredre e rawa ni veivakaleqai sara ki na noda bula vakayalo. E sega ni dua tale na digidigi ena lawa oqo.

Kevaka eda sa lako tani mai na sala, e rawa ni da veisau, e rawa ni da lesu tale, e rawa ni da rawata tale na marau kei na vakacegu ni yaloda. Eda na kila ni na kauta mai na vakacegu vakaitamera na noda lesu tale ki na sala ka sa vakasavasavataki oti mai na gasaukuro bulu.

E sega ni dua e rawa ni kune vakacegu ena loma ni dua na buturara ni gasaukuro bulu.

Na Noda i Vakabula sa ikoya na Tui ni Sautu, na Dauveivakabulai Cecere, o Koya duadua ga e rawa ni vakasavasavataki keda vakaidina mai na ikata ni ivalavala ca kei na paisoni ni qaciqacia, ka veisautaka na yaloda talaidredre ki na yalo saumaki mai kei na yalo ni veiyalayalati. Sa sega ni vakaiyalayala na Nona Veisorovaki ka vauci keda taucoko.

Na veisureti a vakayacori vei ira na Nifai, ena gauna a veiqaravi kina vei ira me vaka na Karisito sa tucaketale, se yaco tikoga vei iko kei au: “Sa tiko li eso na nomudou tauvimate? Dou kauti ira mai. Io dou kauti ira mai na lokiloki, na mataboko, na gera, na mudu, na vukavuka, ko ira sa malai, ko ira na didivara kei ira kecega sa tauvimate tu? Dou kauti ira mai kau na vakabulai ira.”¹⁴

E sega ni dua vei kemuni e sa viritaka laivi oti na iotioti ni nona madigi. E rawa ni o veisau, e rawa ni o lesu mai, e rawa ni o rawata na loloma veivueti. Lako mai vei Koya duadua ga e rawata me veivakabulai, ko na kunea na vakacegu. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.