Vakararavi Vua na Kalou, Mo Lako Yani ka Vakayacora

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, sa ka dokai meu mai vosa vei kemuni ena Siga ni Vakacecegu oqo. Au rokova vakalevu na noqu ilesilesi oqo meu vosa vei ira e milioni na Yalododonu Edaidai kei ira na noda itokani e vuravura taucoko. Na noqu vakarautaki au me baleta na madigi vakalou oqo au a masu ka tugana meu vulica na veika ko ni gadreva tu kei na itukutuku e vinakata na Turaga meu tukuna.

Sa rui levu ka duidui na veika ko ni gadreva. O kemuni yadua ko ni luvena digitaki na Kalou. E kilai kemuni yadua tiko na Kalou. E soli mai na itukutuku ni veivakayaloqaqataki, veivakadodonutaki, kei na veidusimaki, baleti kemuni ki na nomuni gagadre.

Meu kila rawa na veika e vinakata na Kalou meu vosa kina ena koniferedi oqo, au a wilika kina na nodra vosa na Nona italai ena ivolanikalou kei na veikoniferedi sa oti. A saumi mai na noqu masu niu a wilika na vosa nei Alama, e dua na italai qaqa ni Turaga ena iVola i Momani:

“Raica meu agilosi mada ga meu tabalaka na domoqu me vaka na davui ni Kalou sa yavalati vuravura, meu vunauci ira kina na tamata kecega me ra veivutuni!

“Io meu vunautaka ena domo sa vaka na kurukuru, me ra veivutuni na tamata kecega me ra bula kina; io me ra veivutuni ka lesu vua na Kalou, me ra marau kina e dela i vuravura.

“Raica au sa tamata ga, ka sa vakacalai au na nanuma ni lomaqu; ia sa kilikili ga meu vakavinavinakataka na ilesilesi sa kacivi au kina na Turaga.”¹

Au qai raica rawa ena ivakatakila kei Alama na gaunisala au masulaka tiko: “Raica sa solia na Turaga ki na veimatanitu, na nodra dui vanua kei na vosa me tukuni kina vei ira na nona vunau, io kei na veika sa kila ko Koya sa ganiti ira; ia eda sa kila sa veivunauci na Turaga ena veika sa dodonu ka dina.”²

Niu wilika na vosa oqo ni italai ni Kalou, sa matata sara na noqu itavi nikua. E vakauta mai na Kalou na itukutuku kei ira na italai e vakadonuya vei ira na Luvena. Meu tara cake na noqu vakararavi vua na Kalou kei ira na Nona italai ni da na lako yani ka muria na Nona ivakasala. E vinakata o Koya na ka oqo baleta ni lomani keda ka gadreva meda marau. Ka sa kila tu o Koya ni noda sega ni vakararavi Vua ena kauta mai na rarawa.

Ni sega na vakararavi oqo sa yaco kina na rarawa vei ira na Luvena na Tamada Vakalomalagi vakatekivu mai ni se bera ni buli ko vuravura. Eda kila mai na ivakatakila ni Kalou vua na Parofita o Josefa Simici ni vuqa vei ira na tacida kei na ganeda era tiko ena vuravura taumada era a besetaka na ituvatuva ni noda bula vakavuravura a vakaraitaka na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena Ulumatua, o Jiova.³

Eda sega ni kila taucoko na vuna a veirawai kina vakalevu o Lusefa me vakavurea na veisaqasaqa o ya. Ia, e dua na vuna e matata. O ira era vakayalia na veivakalougatataki me ra lako mai ki na bula oqo era sega ni vakararavi sara vua na Kalou me ra drotani rawa mai na rarawa tawamudu.

Na iwalewale rarawa ni sega ni vakararavi vua na Kalou a vagumatuataki toka mai na gauna a buli kina o vuravura. Au na qarauna na noqu solia na ivakaraitaki mai na nodra bula na luve ni Kalou kau sega ni kila na vuna taucoko e lailai kina na nodra vakabauta me ra vakararavi kina Vua. E vuqa vei kemuni ko ni sa vuli rawa mai na veigauna dredre ni nodra bula.

Me vakataki Jona, ni a sega walega ni talaidredre ki na vosa ni Turaga me gole ki Ninive ia a gole ki na duatani tale na sala. A sega ni vakararavi o Neamani ki na veidusimaki ni parofita ni Turaga me laki sili ki uciwai me rawa kina vua na Turaga me vakabulai koya mai na nona vukavuka, na nona vakila na itavi e rawarawa sara sa ka lolovira vua.

A sureti Pita na iVakabula me biuta mai na veitaqomaki ni waqa ka me taubale yani Vua e dela ni wai. Eda lomani koya ka vakila ni da sa gadreva sara vakalevu meda vakararavi ga Vua na Kalou ni da rogoca na ka oqo:

“Ia ena ikava ni wase ni bogi sa lako vei ira ko Jisu, a sa lako voli e dela ni wai.

“Ia ni ra sa raica ko ira na tisaipeli, ni sa lako voli ko koya e dela ni wai, era sa kidroa ka kaya, sa dua na yalo; a ra sa qoqolou ni ra sa rere.

“A sa vosa sara vei ira ko Jisu, ka kaya, Dou vakacegu; koi au ga; dou kakua ni rere.

“A sa vosa vei koya ko Pita, ka kaya, na Turaga, kevaka sai kemuni, kacivi au meu bau yani vei kemuni e dela ni wai.

“A sa kaya ko koya, Lako ga mai. Ia ni sa sobu mai waqa ko Pita, sa lako e dela ni wai me lako vei Jisu.

“Ia ni sa raica sa kaukauwa na cagi, sa qai rere; ia ni sa vakatekivu me lutudromu, sa kaci sara, ka kaya, na Turaga, ni vakabulai au.

“Sa qai dodoka sara na ligana ko Jisu, a sa taura, ka kaya vua, O iko sa lailai na nomu vakabauta, o sa vakatitiqa ena vuku ni cava?”⁴

Sa rawa meda vakayaloqaqataki mai na nona vakararavi o Pita vua na Turaga me yalodina tikoga ki na Nona veiqaravi me yacova sara na nona laki vakamatei.

E vakauqeti keda kina na cauravou o Nifai ena iVola i Momani meda tauyavutaka na noda vakararavi ga vua na Turaga meda muria kina na Nona vunau, se vakacava sara na kena dredre vei keda. A sotava o Nifai na ka rerevaki ka voleka ni vakamatei ka kaya kina na vosa ni vakararavi oqo ni sa rawa ka dodonu me dei tikoga kina na yaloda: “Au na lako ka kitaka na ka sa vakarota na Turaga, ka niu kila ni sa dau vakarautaka na Turaga na sala me ra rawata kina na luve ni tamata na ka kece sa vakarota vei ira ko Koya.”⁵

Na vakararavi oqo e lako mai ni da kila na Kalou. Eda sa vakacegui vakalevu cake mai vei ira na kai vuravura tale eso, ena vuku ga ni siga lagilagi ni Vakalesuimai ni kosipeli, ka sa vosa mai kina vakaoqo na Turaga vei ira na Nona tamata “Dou tiko lo, mo dou kila niu sa Kalou.”⁶ E vakasinaiti na yaloqu ena vakavinavinaka ena veika sa vakatakila mai na Kalou me baleti Koya ka meda sa vakararavi ga Vua.

Vei au a tekivu ena 1820 vua e dua na gonetagane gone ena loma ni veikau ena dua na itikotiko ni teitei ena vanua levu o Niu Ioka. Na gonetagane oqo, o Josefa Simici Jr., a taubale ena loma ni veikau ki na dua na vanua lala. A tekiduru ka masu ka vakararavi vakatabakidua ni na sauma mai na Kalou na nona vakamamasu me kila na ka me cakava me vakasavasavataki ka vakabulai rawa mai na Veisorovaki i Jisu Karisito.⁷

Na veigauna yadua au wilika kina na nona itukutuku e vakarabailevutaki na noqu vakararavi vua na Kalou kei ira na Nona italai:

“Au sa raica kina e cake e dua na duru bukawaqa, donuya tiko na uluqu, ni sa lako sobu tiko mai ka serauni au, ia sa sivia sara na ramase ni matanisiga.

“Ena gauna ga sa rairai mai kina, au vakila sara ni sa tasere na qau ivesu. Ia ni sa mai toka e mataqu, au sa qai raica e rua na Tamata, ia na kedrau i serau kei na iukuuku sa sega ni vakamacalataki rawa, raica erau sa tucake tu ena maliwa lala donuya na mataqu. A sa kacivi au e dua vei rau, dusi koya na kena ikarua ka kaya—Oqo na Noqu Gone ni Toko. Mo Rogoci Koya!”⁸

Sa vakatakila mai na Tamada ni sa bula tiko o Koya, ni o Jisu Karisito na Luvena Daulomani, ka sa lomani keda sara vakalevu o Koya ka tala mai kina na Luvena oqo me mai vakabulai keda na luvena. Ena vuku ga ni sa tiko na noqu ivakadinadina ni a kaciva o Koya na gonetagane tawavuli o ya me sa iapositolo ka parofita, au sa vakararavi kina vei ira na Nona iapositolo kei na parofita edaidai kei ira era kacivi me ra qarava na Kalou.

Na vakararavi oqo sa vakalougatataka na noqu bula kei na bula ni noqu matavuvale. Ena vuqa na yabaki sa oti au a rogoci Peresitedi Ezra Taft Benson kina me vosa ena dua na koniferedi vakaoqo. A vakasalataka me keimami saga ena neimami igu taucoko me keimami lako tani mai na dinau ka biuta tani vakadua. A vakamacalataka na kena mokititaki na vale. A kaya ni na rairai dredre toka ia ena vinaka cake ga me keimami sauma vakaoti kece na neimami dinau ni mokiti.⁹

Au a vuki vei watiqu ni oti na soqoni ka taroga, “Cava na nomu nanuma e rawa ni daru cakava o ya?” Ni se qai tekivu keirau a sega ni rawata. Ni sa yakavi mai au nanuma sara na vale keirau a volia ena dua tale na vanua. E vica vata na yabaki na neirau saga tiko me volitaki ka sega ni rawa.

Ia, baleta ga ni keirau vakararavi tiko vua na Kalou kei na vica na mala ni vosa mai vei Nona italai, keirau a qiri sara ena mataka ni Moniti vua na turaga e San Francisco a soli vua me volitaka na neirau vale. Au a qiriti koya ena vica na macawa sa oti ka kaya mai o koya, “E se bera ni dua e via volia na nomudrau vale ka sa vica vata na yabaki.”

Ia ena Moniti ni oti na koniferedi, au rogoca kina na kena isau me yacova mai nikua sa vaqaqacotaka na noqu vakararavi vua na Kalou kei ira na Nona italai.

A sauma mai ena talevoni na turaga o ya, “Au kurabui ni ko qiri mai. E dua na turaga a gole mai nikua a taroga ke rawa ni volia na nomudrau vale.” Au kidacala ka taroga, “E vica e vinakata me volia kina?” E sivia toka ga e vica na dola na levu ni ilavo a mokititaki kina.

E rawa ni dua e kaya ni a veidonumaki. Ia sa saumi ga na neirau mokiti. Sa dau vakarorogo tikoga kina na noqu matavuvale ki na dua na vosa ni parofita ka na rawa me vakau mai me tukuna vei keitou na veika me caka me rawa kina na veitaqomaki kei na tiko vakacegu e vinakata vei keitou na Kalou.

Na vakararavi vakaoqo vua na Kalou ena rawa me vakalougatataka na itikotiko raraba kei na matavuvale. Au a tubucake ena dua na taoni lailai e New Jersey. Na neimami tabana ni Lotu e lewe lailai ga ka rauta toka ni 20 na lewena era mai lotu tiko.

E tiko kina e dua na marama—sa qase toka, e curuvou ki na Lotu ka marama yalomalua. A tadu mai vanua tani ka rogorogo tu ga vaka-Nowei na itautau ni nona vosa. O koya ga e lewe ni Lotu tiko ena nodratou matavuvale ka lewe ni Lotu duadua ga ena siti e tiko kina.

Mai vei tamaqu, na peresitedi ni tabana, a kacivi na marama oqo mai vua na Turaga me peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ni tabanalevu. E sega ni dua na nona ivolavakarau me vakaraitaka vua na ka me cakava. E sega tale ni dua na lewe ni Lotu e tiko volekati koya. E kila ga o koya ni Turaga e dau lomani ira era vakaleqai tu kei na vica ga na vosa mai na ibole ni iSoqosoqo ni Veivukei: “Sa sega ni mudu na loloma.”

Oqo a gauna sara tu ga ni veika eda vakatoka ena gauna oqo me Gauna ni Dredre Levu. E udolu era sa sega ni cakacaka ka sega na nodra vale. Ia, ena nona kila ni sa talai koya tiko na Turaga, a kere isulu makawa mai vei ira era tiko veivolekati. A savata na isulu o ya, yania, ka tawa-ikatenitaka ena nona varada e muri. Ni gauna era vinakata kina na dravudravua eso na isulu ka kerei ira e kea me ra veivuke, era dau kaya, “Mo gole ki na vale e muria sobu na sala. E tiko kina e dua na marama Momani ena solia vei iko na ka o gadreva.”

E sega ni liutaka tiko na siti o ya na Turaga, ia e veisautaka e dua na tikina me vinaka cake kina. A kaciva e dua na marama lailai—vakai koya ga—e dau vakararavi Vua me rawa kina ni kila na ka e vinakata o Koya me laki vakayacora ka cakava sara. Ena vuku ni nona vakararavi tikoga vua na Turaga a rawa kina vua me vukea ena siti o ya e drau na luvena na Tamada Vakalomalagi ka ra vakaleqai tu.

Na vakararavi vata vakaoqo vua na Kalou ena rawa me vakalougatataki kina na veimatanitu. Au sa mai kila kina ni sa rawa meda vakararavi vua na Kalou me yaco kina na yalayala oqo nei Alama, “raica sa solia na Turaga ki na veimatanitu, na nodra dui vanua kei na vosa me tukuni kina vei ira na nona vunau; io kei na veika sa kila ko Koya ni sa ganiti ira.”¹⁰

Na Kalou e sega ni veiliutaki ena veimatanitu ia sa nanumi ira tiko o Koya. Sa rawa Vua me vakatikori ira na tamata era vakaitutu cecere era gadreva tu me ra dau tiko vinaka na tamata ka ra vakararavi tiko vua na Turaga.¹¹

Au sa raica na veika oqo niu dau lakova yani na veivanua e vuravura. Ena dua na siti ka tiko kina e sivia na 10 na milioni na lewena, au a laki vosa kivei ira e udolu na Yalododonu Edaidai ena dua na koniferedi. A vakayacori ena dua na rara ni qito levu.

Ni bera ni tekivu na soqoni, au raica sara e dua na cauravou totoka e dabe toka ena yatu e liu. Era dabe wavokiti koya tiko, o ira era vakataki koya, era isulusulu rakorako cake mai vei ira eso tale. Au a tarogi koya na Vakaitutu Raraba ni Lotu e yasaqu o cei o ira na turaga o ya. A kaya lo mai ni o ya na meya ni siti kei ira na nona vakailesilesi.

Niu sa gole tiko ki na noqu motoka ni oti na soqoni au kurabui ni sa waraki au tu mai o meya kei iratou na vakaileslesi me ra kidavaki au. A kalawa mai liu, me keirau lululu ka kaya: “Au vakavinavinaka ena nomuni lako mai ki na neimami siti oqo kei na neimami vanua. Keimami sa vakavinavinaka ki na veika ko ni sa cakava me ra tarai cake kina o ira na nomuni tamata. O ira na noda vakaoqo kei na matavuvale, sa rawa meda bulia kina na duavata kei na tiko vinaka eda gadreva vei ira na noda lewenivanua.”

Au raica ena gauna o ya ni o koya e dua vei ira na tamata dina sa vakatikori koya na Kalou me veiliutaki vei ira na Luvena. Eda lewe lailai sara ena kedra maliwa na lewe ni siti kei na vanua levu o ya. E lailai sara na ka e kila o meya baleta na noda ivakavuvuli kei ira na noda lewenilotu. Ia sa solia mai na Kalou vua na itukutuku ni Yalododonu Edaidai, ena dua na veiyalayalati ni vakararavi vua na Kalou kei ira na Nona italai sa vakadonui, me ra sa yaco me dua na rarama vei ira na nona tamata.

Au kilai ira na italai ni Kalou era na vosa vei kemuni ena koniferedi oqo. Era sa kacivi mai vua na Kalou me ra soli itukutuku vei ira na Luvena.“Koi au na Turaga; raica na ka ga au sa tukuna au sa tukuna, kau na sega ni vakaiulubale kina; raica ena takali mada ko lomalagi kei vuravura, ia na noqu vosa ena sega ni takali; ena vakayacori vakaidina na vosa kau sa tukuna, se ra tukuna na noqu tamata.”¹²

Ko ni na vakaraitaka na nomuni vakararavi tiko Vua ni ko ni vakarorogo ka gadreva mo ni kila ka veivutuni ka lako yani ka cakava na cava ga e kerea o Koya. Kevaka mo sa vakararavi ga vua na Kalou ka vakarorogo ki na Nona itukutuku ena vunau yadua, sere, kei na masu ena koniferedi oqo, ko na kunea vakaidina. Kevaka mo qai lako yani ka cakava sara na ka e vinakata o Koya mo cakava, ena toro cake na nomu kaukauwa mo vakararavi Vua ka yaco na gauna mo vakasinaiti ena nomu vakavinavinakataki Koya ni sa yaco me nuitaki iko.

Au sa vakadinadinataka ni sa vosa tiko na Kalou edaidai vei ira na Nona italai digitaki ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. E parofita ni Kalou o Thomas S. Monson. E bula tiko na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena, o Jisu Karisito, ka rau sa lomani keda. Au vakadinadinataka, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.