2010–2019
ʻOku Tekeʻi Atu ʻa e Manavaheé ʻe he ʻOfa Haohaoá
ʻOkatopa 2011


ʻOku Tekeʻi Atu ʻa e Manavaheé ʻe he ʻOfa Haohaoá

Kapau te mou tali ʻa e fakaafe ke mou vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku mou tui ki aí mo hoʻomou ngaahi ongo kau ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí, ʻe hoko ʻa e laumālie ʻo e ʻofá mo e laumālie ʻo e loto toʻá ko homou takaua maʻu ai pē.

ʻE Palesiteni Monisoni, ʻoku mau fiefia ʻi he ongoongo fakafiefia ʻo ha ngaahi temipale foʻou. Tautautefito ʻeni ki hoku kāinga tokolahi fau ʻi he siteiti ko Uaiōmingí.

ʻOku fai ʻe he Siasí ha meʻa ʻi māmani kotoa ʻi he taimi ʻoku langa ai ha temipale foʻoú pea ko ha tukufakaholo angamaheni ia ʻi he ʻIunaiteti Siteití mo Kānata—ko ʻetau fakahoko ha ʻoupeni hausi. ʻI he ngaahi uike kimuʻa pea fakatapui ha temipale foʻoú, ʻoku tau fakaava e ngaahi matapā ʻo e temipalé pea fakaafeʻi e kau taki fakapuleʻanga mo fakalotu fakalotofonuá, kāingalotu fakalotofonua ʻo e Siasí, mo e kakai ʻo e ngaahi tui fakalotu kehé ke nau omi ʻo mamata ʻi hotau temipale foʻou kuo langá.

Ko ha ngaahi meʻa fakaʻofoʻofa ʻeni ʻoku tokoni ki he kakaiʻoku ʻikai ke nau maheni mo e Siasí ke nau toe ʻilo lahi ange ki ai. ʻOku ofo ʻa e meimei tokotaha kotoa pē ʻoku ʻaʻahi ki ha temipale foʻou ʻi he fakaʻofoʻofa ʻo tuʻa mo lotó. ʻOku nau fakaʻofoʻofaʻia ʻi he founga fakatufunga mo e tokanga ko ia ki he kiʻi konga kotoa pē ʻo ha temipalé. ʻIkai ko ia pē, ka ʻoku ongoʻi ʻe he kau ʻaʻahi tokolahi ha faʻahinga meʻa laulōtaha mo makehe ʻi hono taki mamataʻi kinautolu ʻi he temipale kuo teʻeki ai fakatapuí. Ko e ngaahi tali angamaheni ʻeni mei he kau ʻaʻahi ki heʻetau ngaahi ʻoupeni hausí, ka ʻoku ʻikai ko e ngaahi tali angamahení pē ia. Ko e meʻa ʻoku fakaʻofoʻofaʻia taha ai e kau ʻaʻahí ʻi ha toe meʻa kehe ko e kāingalotu ʻo e Siasí ʻoku nau feʻiloaki ʻi heʻetau ngaahi ʻoupeni hausí. ʻOku nau foki atu mo ʻenau fakaʻofoʻofaʻia tuʻuloa ʻi he kakai naʻa nau talitali kinautolú, ʻa e Kāingalotú.

ʻOku lahi ange hono fakatokangaʻi ʻo e Siasí ʻi māmani kotoa he taimí ni ʻi ha toe taimi ʻi he kuohilí. ʻOku tohi pea fakamatala ʻa e kau mēmipa ʻo e mītiá ʻo kau ki he Siasí ʻi he ʻaho kotoa pē, ʻo lipooti ʻa e ngaahi ʻekitivitī lahi ʻokú ne fakahokó. ʻOku fakamatala maʻu pē ʻa e ngaahi faiʻanga fakamafola ongoongo ʻiloa taha ʻi he ʻIunaiteti Siteití ʻo kau ki he Siasí pe mo hono kāingalotú. ʻOku aʻu atu ʻa e ngaahi fakamatalá ni ki māmani kotoa.

ʻOku toe tohoakiʻi foki ʻe he Siasí ʻa e tokangá ʻi he ʻInitanetí, he hangē ko ia ʻoku mou ʻiloʻí, kuó ne liliu lahi e founga feʻaveʻaki fakamatala ʻa e kakaí. ʻOku fakamatalaʻi e Siasí mo ʻene ngaahi akonakí ʻi he taimi kotoa pē ʻo e ʻahó ʻi māmani kotoa ʻi he ʻInitanetí, ʻi he ngaahi blogs mo e ngaahi netiueka fakasōsialé ʻe ha kakai kuo teʻeki ai ʻaupito ke nau tohi ha meʻa maʻá ha nusipepa pe ko ha makasini. ʻOku nau faʻu ha ngaahi vitiō pea vahevahe atu kinautolu mo e kakai kehé ʻi he ʻInitanetí. Ko ha kakai angamaheni pē ʻeni—ko ha kāingalotu ʻo e Siasí mo ha ngaahi tui fakalotu kehe pē—ʻoku nau talanoa ʻo kau ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi liliu ʻi heʻetau founga fetuʻutakí ha konga siʻi hono ʻuhinga ʻoku toe lahi ange ai hono fakatokangaʻi kitautolu “Kau Māmongá.” Ka ʻoku tupu maʻu pē mo laka ki muʻa e Siasí. ʻOku tokolahi ange e kakai ʻoku nau kaungāʻapi mo kaungāmeʻa mo e kāingalotu ʻo e Siasí, pea hangē ʻoku ʻi ai e kāingalotu tuʻu-ki-muʻa ʻo e Siasí ʻi he puleʻangá, ngaahi pisinisí, ngaahi fakafiefiaʻangá, ʻi he akó, mo e feituʻu kehekehe. Naʻa mo kinautolu ʻoku ʻikai kau ki he Siasí, kuo nau fakatokangaʻi ʻeni, pea ʻoku nau fifili pe ko e hā e meʻa ʻoku hokó. Meʻa fakaʻofoʻofa ko hono fakatokangaʻi he taimí ni ʻe he niʻihi tokolahi ʻa e Siasí mo e Kāingalotú.

Neongo ʻoku lahi ange hono fakatokangaʻi ʻo e Siasí, ka ʻoku kei ʻi ai pē ha kakai tokolahi ʻoku ʻikai mahino kiate kinautolu e Siasí. Kuo ʻosi akonekina ha niʻihi ia ke nau huʻuhuʻu ki he Siasí pea nau tui ki ha fakakaukau hala ʻoku ʻoange ʻe ha taha ʻo kau ki he Siasí ʻo ʻikai ke nau fehuʻi hono tupuʻangá mo ʻene moʻoni ʻo e fakamatalá. ʻOku lahi foki mo e ngaahi fakamatala hala mo fakatupu puputuʻu fekauʻaki mo e Siasí pea mo e meʻa ʻokú ne taukaveʻí. Kuo hoko moʻoni ʻeni talu pē mei he taimi ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá.

Naʻe hiki ʻe Siosefa ʻa e konga ʻo hono hisitōliá “ke fakatonutonu ʻa e fakakaukau ʻa e kakaí, pea foaki ʻa e moʻoní ki he faʻahinga kotoa pē ʻoku nau fekumi ki he moʻoní” (Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:1). Ko e moʻoni ʻe ʻi ai maʻu pē ha kakai te nau fakakeheʻi ʻa e moʻoní pea fakataumuʻa ke fakafofongaʻi hala e ngaahi akonaki ʻa e Siasí. Ka ko e tokolahi ʻo kinautolu ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻi kau ki he Siasí, ko ʻenau fie maʻu pē ke mahino kiate kinautolu. Ko ha kakai fakakaukau lelei pē ʻeni ʻoku nau fie ʻilo moʻoni kiate kitautolu.

ʻOku ʻomai ʻe he fakautuutu hono fakatokangaʻi ʻo e Siasí mo hono ongoongó ha ngaahi faingamālie fakaʻofoʻofa kiate kitautolu ko hono kāingalotú. ʻE lava ke tau tokoni “ke fakatonutonu ʻa e fakakaukau ʻa e kakaí” pea fakatonutonu mo e ngaahi fakamatala halá ʻi he taimi ʻoku fakaʻaliʻali hala atu ai ha meʻa ʻo kau kiate kitautolú. Ka ko e meʻa mahuʻingá, ʻe lava ke tau vahevahe atu ki he niʻihi kehé pe ko hai kitautolu.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻe lava ke tau fai—ʻe lava ke mou fakahoko—ke fakaleleiʻi ʻaki e mahino fekauʻaki mo e Siasí. Kapau te tau fai ia ʻi he laumālie tatau pea kapau te tau fakahoko ʻa e ʻulungāanga tatau ʻoku tau fai ʻi heʻetau talitali e kakaí ʻi ha ʻoupeni hausi ʻa e temipalé, ʻe toe mahino lelei ange kitautolu ki hotau ngaahi kaungāmeʻá mo hotau kaungāʻapí. ʻE mole atu ʻenau huʻuhuʻú, puli atu mo e ngaahi fakakaukau hala ʻoku nau maʻu mei he niʻihi kehé, pea ʻe kamata ke mahino kiate kinautolu ʻa e Siasí ʻi hono tuʻunga totonú.

Tuku muʻa ke u fokotuʻu atu ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e meʻa ʻe lava ke tau faí.

ʻUluakí, kuo pau ke tau loto toʻa ʻi hono talaki ʻo Sīsū Kalaisí. Ko hotau lotó ke ʻiloʻi ʻe he kakai kehé ʻoku tau tui ko Ia ʻa e tokotaha mahuʻinga taha ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá. Ko ʻEne moʻuí mo ʻEne ngaahi akonakí ʻa e tefitoʻi pōpoaki ʻa e Tohi Tapú mo e ngaahi tohi kehe ʻoku tau pehē ko e folofola māʻoniʻoní. ʻOku fakatoka ʻe he Fuakava Motuʻá e teuteu ngāue fakafaifekau ʻa Kalaisi ʻi he māmaní. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Fuakava Foʻoú ʻa ʻEne ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní. ʻOku ʻomai ʻe he Tohi ʻa Molomoná ha fakamoʻoni hono ua ki Heʻene ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní. Naʻá Ne hāʻele mai ki māmani ke fakahā ko ʻEne ongoongoleleí ko ha makatuʻunga ia maʻá e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá koeʻuhí ke lava ʻe he fānau kotoa ʻa e ʻOtuá ʻo ako kiate Ia mo ʻEne ngaahi akonakí. Naʻá Ne toki foaki leva ʻEne moʻuí kae hoko ko hotau Fakamoʻui mo e Huhuʻí. Ko Sīsū Kalaisi pē ʻe toki lava ke maʻu ai e fakamoʻuí. Ko e ʻuhinga ʻeni ʻoku tau tui ai ko e tokotaha mahuʻinga taha Ia ʻi he hisitōlia ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Kuo ʻi Hono toʻukupú maʻu pē ʻa hotau ikuʻanga taʻengatá. Ko ha meʻa nāunauʻia ke tui kiate Ia pea tali Ia ko hotau Fakamoʻui, ko hotau ʻEiki, mo hotau Pule.

ʻOku tau tui foki ʻe toki lava pē ʻo fakafou ʻia Kalaisi hono maʻu ʻo e fiemālie lahi tahá, ʻamanaki leleí, mo e fiefiá—ʻi he moʻuí ni pea ʻi ʻitāniti, ʻo fakafou ʻia Kalaisi. ʻOku fakamamafaʻi ʻe heʻetau tokāteliné, ʻo hangē ko hono akoʻi mai ʻi he Tohi ʻa Molomoná: “Ko ia, kuo pau ke mou vivili atu kimuʻa ʻi he tui mālohi kia Kalaisi, pea maʻu ʻa e ʻamanaki ʻoku mālohi haohaoa, mo ha ʻofa ki he ʻOtuá mo e kakai fulipē. Ko ia, kapau te mou vilitaki atu, pea keinanga ʻi he folofola ʻa Kalaisí, pea kātaki ki he ngataʻangá, vakai, ʻoku folofola ʻe he Tamaí: Te mou maʻu ʻa e moʻui taʻengatá” (2 Nīfai 31:20).

ʻOku tau fakahā ʻa ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí pea tali Ia ko hotau Fakamoʻuí. Te Ne tāpuakiʻi pea tataki kitautolu ʻi heʻetau ngaahi ngāue kotoa pē. Te Ne fakamālohia kitautolu pea foaki ʻa e melinó kiate kitautolu ʻi he ngaahi taimi faingataʻá lolotonga ʻetau ngāue ʻi he moʻui fakamatelié ni. ʻOku ʻaʻeva ʻi he tui kiate Ia ʻoku Hoʻona ʻa e Siasí ʻa e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

Uá, hoko ko e faʻifaʻitakiʻanga angatonu ki he niʻihi kehé. Hili ʻetau fakahā ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau tui ki aí, kuo pau ke tau muimui ki he faleʻi ʻoku ʻomai kiate kitautolu ʻi he 1 Tīmote 4:12: “Ka ke ʻi he kakai tuí ko e fakaʻilonga, ʻi he lea, mo e ʻulungāanga, mo e ʻofa, mo e faianga, mo e tui, mo e māʻoniʻoni.”

Naʻe akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻo kau ki hono mahuʻinga ʻo e hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo ʻetau tuí ʻi Heʻene folofola, “Tuku ke ulo pehē hoʻomou māmá ʻi he ʻao ʻo e kakaí, koeʻuhí ke nau mamata ki hoʻomou ngaahi ngāue leleí, pea fakamālōʻia ʻa hoʻomou Tamai ʻa ia ʻoku ʻi he langí” (Mātiu 5:16).

ʻOku totonu ke hoko ʻetau moʻuí ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo e angaleleí mo e angamaʻá ʻi heʻetau feinga ke muimui ʻi Heʻene faʻifaʻitakiʻangá ke mamata ki ai ʻa māmani. ʻE hanga ʻe he ngaahi ngāue lelei ʻoku tau takitaha fakahokó ʻo fakatou fakaongoongoleleiʻi ʻa e Fakamoʻuí mo Hono Siasí. ʻI hoʻomou femoʻuekina ʻi he fai leleí, ʻi hoʻomou hoko ko ha kau tangata mo ha kau fafine anga fakaʻapaʻapa mo faitotonú, ʻe hā sino mai e Maama ʻo Kalaisí ʻi hoʻomou moʻuí.

Ko hono hokó, lea ʻo poupou ki he Siasí. ʻOku tau monūʻia lolotonga ʻetau moʻui fakaʻahó ke maʻu ha ngaahi faingamālie lahi ke vahevahe ai mo e niʻihi kehé ʻa e meʻa ʻoku tau tui ki aí. ʻI he taimi ʻoku fehuʻi ai ʻe kinautolu ʻoku tau ngāue mo feohi fakatāutaha mo iá ʻo kau ki heʻetau ngaahi tui fakalotú, ko ʻenau fakaafeʻi ia kitautolu ke tau vahevahe ange fekauʻaki mo kitautolu pea mo e meʻa ʻoku tau tui ki aí. Mahalo pē te nau fie ʻilo kau ki he Siasí pe ʻikai, ka ʻoku nau fie maʻu ke nau ʻilo lahi ange ʻo kau kiate kitautolu.

ʻOku ou fokotuʻu atu ke mou tali ʻenau ngaahi fakaafé.ʻOku ʻikai fakaafeʻi kimoutolu ʻe kinautolu ʻoku mou feohí ke mou akonaki, malanga, fakamatala, pe naʻinaʻi. Mou fetalanoaʻaki—vahevahe ange ha meʻa kau ki hoʻomou ngaahi tui fakalotú ka mou toe fakafehuʻi ange ʻo kau ki he ngaahi meʻa ʻoku nau tui ki aí. Fakafuofuaʻi e lahi ʻo e fie ʻiló ʻaki e ngaahi fehuʻi te nau fai atú. Kapau ʻoku lahi ʻenau ngaahi fehuʻi ʻoku faí, nofo taha hoʻomou fetalanoaʻakí ʻi hono tali ʻo e ngaahi fehuʻi ko iá. Manatuʻi maʻu pē ʻoku lelei ange ke nau fehuʻi atu ʻi haʻo talaange.

ʻOku ʻi ai ha kāingalotu ʻoku hangē ʻoku nau loto kinautolu ke fufuuʻi ʻenau kau ki he Siasí.ʻOku ʻi ai pē ʻenau ngaahi ʻuhinga ki ai. Hangē ko ʻení, mahalo ʻoku ʻikai ke nau tui ko ha meʻa ia ʻanautolu ke vahevahe ʻenau tuí. Mahalo ʻoku nau manavasiʻi naʻa ʻi ai haʻanau fehālaaki pe fai ange ha fehuʻi he ʻikai ke nau lava ʻo tali. Kapau ʻe ʻi ai ha taimi ʻe haʻu ai ha ngaahi fakakaukau pehē ki ho ʻatamaí, ʻoku ʻi ai ʻeku faleʻi maʻamoutolu. Mou manatuʻi pē e ngaahi lea ʻa Sioné: “ʻOku ʻikai ha manavahē he ʻofá; ka ʻoku tekeʻi atu ʻa e manavaheé ʻe he ʻofa mamahí” (1 Sione 4:18). Kapau pē te tau ʻofa ki he ʻOtuá pea ʻofa ki hotau kaungāʻapí, ʻoku talaʻofa mai te tau ikunaʻi ʻetau manavaheé.

Kapau kuo mou hū ki he Mormon.org ʻa ia ko e uepisaiti ʻeni ʻa e Siasí maʻanautolu ʻoku fie ʻilo ki he Siasí, kimuí ni mai, kuo mou mamata ʻi ha kāingalotu kuo nau vahevahe ha ngaahi fakamatala fekauʻaki mo kinautolu pē. ʻOku nau faʻu ha ngaahi fakamatala fakatāutaha ʻi he ʻInitanetí ʻo fakamatalaʻi ai pe ko hai kinautolu mo hono ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate kinautolu ʻenau ngaahi tui fakalotú. ʻOku nau fakamatala ki heʻenau tuí.

ʻOku totonu ke tau houngaʻia pea fai e ngaahi fepōtalanoaʻaki peheé ʻi he ʻofa faka-Kalaisí. ʻOku totonu ke tau fakaʻapaʻapa pea anga fakamatāpule, ʻo tatau ai pē pe ʻoku tau lea pe tohi, neongo pe ko e hā ʻa e tali ʻa e niʻihi kehé. ʻOku totonu ke tau faitotonu mo tauʻatāina pea tau feinga ke mahino e meʻa ʻoku tau lea ʻakí. ʻOku tau fie maʻu ke fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí pe fakafepaki ʻi ha faʻahinga founga pē.

Naʻe fakamatala ʻa e ʻAposetolo ko Pitá ʻo pehē, “Kae hangē ʻoku māʻoniʻoni ʻa ia kuó ne uiuiʻi ʻa kimoutolú, ke māʻoniʻoni foki ʻa kimoutolu ʻi hoʻomou moʻuí kotoa pē” (1 Pita 1:15).

Hangē ʻoku fakaʻau ke lahi ange “ʻa e founga fetalanoaʻaki” he ʻahó ni ʻi he ʻInitanetí. ʻOku mau poupouʻi ʻa e kakaí, ʻa e talavou mo e matuʻotuʻá, ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻInitanetí mo e mītia fakasōsialé ke nau tokoniʻi mo vahevahe ʻenau ngaahi tui fakalotú.

ʻI hoʻomou fakaʻaongaʻi ʻa e ʻInitanetí, te mou ʻilo ai ha ngaahi fetalanoaʻaki kau ki he Siasí. ʻOua naʻá ke momou ke fakahā hoʻo fakakaukaú ʻi he ngaahi fetalanoaʻakí ni ʻo ka tataki koe ʻe he Laumālié ke fai pehē.

ʻOku ʻikai mo ha toe meʻa ia te ke vahevahe mo ha niʻihi kehe ʻe tatau mo e pōpoaki ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻI ha kuonga ʻoku maʻu ai ʻa e fakamatalá mei ha ngaahi maʻuʻanga fakamatala kehekehe, ko e fakamatala mahuʻinga taha ia ʻi māmani kotoá. ʻOku ʻikai toe fehuʻia hono mahuʻingá. Ko ha mataʻitofe mahuʻinga ia (vakai, Mātiu 13:46).

ʻI heʻetau talanoa kau ki he Siasí, ʻoku ʻikai ke tau feinga ke ongo lelei ange ia ʻi he tuʻunga ʻoku ʻi aí. ʻOku ʻikai fie maʻu ke toe fai hano liliu ʻo ʻetau pōpoakí. ʻOku fie maʻu ke tau ʻoatu totonu mo fakahangatonu ʻa e pōpoakí. Kapau te tau fakaava ʻa e ngaahi founga fetuʻutakí, ʻe fakamoʻoniʻi pē ʻe he pōpoaki ia ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí kiate kinautolu kuo nau mateuteu ke maʻu iá.

ʻOku faʻa ʻi ai ha fuʻu faikehekehe lahi ʻi he taimi ʻe niʻihi—ko ha fuʻu vāmamaʻo ʻi he mahinó—ʻi he meʻa ʻoku tau aʻusia ʻi heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí mei he anga ʻo e vakai mai ki ai ʻa e niʻihi kehe mei tuʻá. Ko e tefitoʻi ʻuhinga ʻeni ʻoku tau fakahoko ai ha ngaahi ʻoupeni hausi maʻá e ngaahi temipalé kimuʻa pea toki fakatapuí. ʻOku feinga ʻa e niʻihi ʻoku ngāue tokoni ʻi he ʻoupeni hausi ʻa ha temipale ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau vakai ki he Siasí ʻo hangē ko ʻetau vakai ki ai mei lotó. ʻOku nau ʻiloʻi ko e Siasí ko ha ngāue lahi, mo fakaofo, pea ʻoku nau loto ke ʻiloʻi foki ia ʻe he niʻihi kehé. ʻOku ou kolea ke mou fai ʻa e meʻa tatau.

ʻOku ou palōmesi atu kapau te mou tali ʻa e fakaafe ke vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku mou tui ki aí mo hoʻomou ngaahi ongo kau ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí, ʻe hoko ha laumālie ʻo e ʻofá mo ha laumālie ʻo e loto toʻá ko homou takaua maʻu ai pē, he ʻoku “tekeʻi atu ʻa e manavaheé ʻe he ʻofa haohaoá” (1 Sione 4:18).

Ko e taimi ʻeni ke fakalahi atu ʻa e ngaahi faingamālie ke vahevahe mo e niʻihi kehé ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Fakatauange ke tau teuteuʻi kitautolu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi faingamālie ko ia kuo foaki mai kiate kitautolu ke vahevahe ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau tui ki aí mo e niʻihi kehé, ko ʻeku lotú ia ʻi he loto fakatōkilalo ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.