2010–2019
Kupwurki oh Warohng Papah
April 2012


Kupwuriki oh Warohng en Papah

Manaman kapwuriamwei kan kin dierek wasa koaros me mie wehwehpen priesthood, ansou me manamanih kin kohieng kawahupe oh kin doadoahk ni pwung, oh ansou me pwoson kin doadoahk.

Riei ohl kempoake kan, uwen eh mwahu en pwurehng tuhwong kumwail. Ansou koaros me I kin towe mihting lap en priesthood, I kin katamando padahk kan en ekei Sapwellimen Koht kaun keieu mwahu kan me mahsenehr nan mihting lap kan en priesthood en Mwomwohdiso. Tohto irail doulahngehr arail kapai soutuk, ahpw sang nan moangamwahu kan, sang loal en ngenirail kan, oh sang mwahu en mohngiongirail kan, irail ketkihiengkitailehr kaweid kamarain. I men ehukihieng kumwail pwohnget ekei arail padahk kan me pid priesthood.

Sang Soukohp Joseph Smith: “Priesthood iei tepin padahk soutuk, oh miehier rehn Koht sangete mour poatoapoat, oh pahn lel mour poatoapoat, ni sohte tepidahn rahn de imwin sounpar.”1

Sang mahsen en President Wilford Woodruff, kitail esehla: “Priesthood Sarawi iei ahl me Koht kin ketin mahsenohng oh tetehk aramas pohn sampah; oh meninkeder kan sang nanleng me pwarodohr en mahsenohng aramas iei ohl me kol oh wauniki priesthood ni arail ahniki paliwar; oh mehkoaros me Koht ketin kahrehieng en wiawi ong komourpen aramas, sangete pwarodohn aramas pohn sampah lel komourpen sampah, wiawihier de pahn wiawi sang priesthood poatoapoat.”2

President Joseph F. Smith doula kawehwe: “Priesthood … iei … manaman en Koht me kohieng aramas pwe aramas en kak mwekidki pohn sampah ong komourpen peneinei en aramas, ni mwaren Sahmo oh Iehroso oh Ngehn Sarawi, oh mwekid ni pwung; sohte pein alehda mweimweio, de kihsang dih kan me melahr oh samwalahr, ahpw mweimwei me kohda nan mwehi wet me kitail momour loalle sang ni tohnleng oh ngehn kan sang powe, me inensang rehn Koht Wasalapalahpie.”3

Oh pwehn keimwsengkihla mahsen sang President John Taylor: “Dahkot priesthood?…Iei kopworment en Koht, mehnda ma nan sampah de nan lahng kan, pwe iei sang ni manaman wo, saledek en pilipil, de padahk me mie me kaunda soahng koaros pohn sampah oh nan lahng kan, oh sang manaman wo me mehkoaros kin kolkolda oh utuhtda. E kin kaunda mehkoaros—e kin kaweid mehkoaros—e kin utungada mehkoaros—oh kin doke mehkoaros me Koht oh mehlel kin pid.”4

Ia uwen atail kapaida en momour nan imwin rahn akan, ni ansou me priesthood en Koht mihmi pohn sampah. Ia uwen pai pwehki priesthood me kitail kolokol. Priesthood kaidehn E wia kisakis ehu ahpw ni mehlelo E wia pwukoa ehu en papah, ansou mwahu en sewesehda, oh ansou mwahu en kapaiada mour en mehteikan.

Me patehng ansou mwahu pwukat iei pwukoa kan oh doadoahk kan. I poakohng oh kesempwaliki lepin lokaia kaselel pwukoa oh koaros wehwehpe.

Nan ei pwukoa sohte lipilipil, de nan irair sohte lipilipil, I kin wie towtowehier mihting kan en priesthood erein sounpar 72—sangete ni ei kasarawihieng dihken ni sounpar 12. Ansou kin doudoulahte mehlel. Pwukoa kin ieiangete ansou wie doudoulahte. Pwukoa sohte kin rotorotala de tikitikala. Kahpwal doar kan kin kohdo oh kohla, ahpw mahwin me pid ngehn en aramas kin doulahte ni sohte uhdi. Duwehte ngilen koronihda mahsen en Kauno kin kohdo ong komwi, ongie, oh ong me kol priesthood wasa koaros: Mweidehng ohl koaros en esehla ah pwukoa, oh en mwekidki pwukoa me e pwukoahki, ni pwerisek oh ngoang koaros.”5

Malipilip en pwukoa wet kohdohng Adam, ong Noha, ong Eipraam, ong Moses, ong Samuel, ong Dehpit. E kohdohng Soukohp Joseph Smith oh ong emenemen me kohdo mwuri. Malipilip en pwukoa kohdo ong pwutako Nephi ni ansou me Kauno ketin kaweidih, sang eh pahpa Lehi, en iang rie pwutak kan pwurala Serusalem pwehn alehdi pileit prahs kan sang Laban. Rien Nephi pwutak ko lipahnediki, nda me mehkot apwal ehu me kohieng ren wia. Dah ahn Nephi pasapeng? E nda, “I pahn kohla oh wiahda dahme Koht ketin poahngoki, pwe I ese me Kauno sohte kin ketikihong aramas kosonned akan, ma e sohte pahn ketin kaunopehng irail ahlo me irail en kak wiahda dahme e ketin poahngoki.”6

Ni ansou me malipilipohte pahn kohdohng komwi oh ngehi, dahme kitail pahn sapengki? Kitail pahn lipahnediki, duwehte Laman oh Lemuel, oh nda, mehkot “apwal ehu me”?7 me poahngokpe kohieng kitail? De kitail pahn emenemen, iang Nephi, oh nda, “I pahn kohla. I pahn wia”? Kitail pahn inangih en papah oh en peik?

Ekei pak eripit en Koht kin mwomwen sohte kahrepe de nohn apwal, ahpw ehu padahk me keieu lap oh kesempwal me kitail kak esehla nan mour wet iei me ni ansou me Koht kin mahsen oh aramas kin peikiong, me aramas pahn kin ansou koaros pwung.

Ni ansou me I kin medewe duwen lepin mahsen pwukoa oh duwen kapwaiada atail pwukoa eh kak kamwahuiala atail mour oh mour en mehteikan, I kin tamanda mahsen me ntingda sang sounnting ndand men:

I meir oh ouramaniki

Me mour kaperen

I pirida oh kilangada

Me mour iei pwukoa ehu

I mwekidki oh kilangada

Pwukoa iei peren.8

Robert Louis Stevenson koasoaia met ni ehu wiepe tohrohr. E mahsanih, “I ese dahkot peren, pwe I wiahier doadoahk mwahu.”9

Ni atail kin kapwaiada atail pwukoa kan oh doadoahngki atail priesthood, kitail kin diar peren mehlel. Kitail pahn nsenamwahuki atail kapwaida atail doadoahk kan.

Kitail padahkehr duwen pwukoa kan en priesthood me kitail kolokol, mehnda ma Priesthood en Aaron de Melkisedek. I kangoangeikumwail en medewe pwukoa kan oh eri wia mehkoaros me kumwail kak en kapwaiada. Pwehn wia met, emenemen uhdahn anahne en warohng. Kitail anahne peh kan me onop, mwakelekel, oh me ngoang pwe kitail en kak iang kihda dahme Sahm Nanleng kupwurki mehteikan en alehdi sang Ih. Ma kitail sohte warohng, E kak en kohsang kitail manaman en priesthood; oh ma kitail sohla kolokol, E salongasangkitailehr poahsoan en lapalapala. Kitail wia pwe kitail en warohng papah.

President Harold B. Lee, emen sounpadahk lap nan Mwomwohdiso, mahsanih: “Ni ansou me aramas emen kin wiahla emen me kol priesthood, E kin wiahla tohndoadoahk en Kauno. E konehng medewehki ah pwukoa ni duwen me E alehdi ilek sang rehn Kauno.”10

Nan Mahwin Keriau en Sampah, ni tepidahn pahr 1944, irair ehu wiawi me pid priesthood ansou me marine en US kan pahn kalowehdier dekehn Kwajalein, kisehn deke kan en Mwahsel me mih nan lepin sehd en Pacific nanpwungen Australia oh Hawaii. Dahme wiawi me pid met sansalda sang sounnting rohng—kaidehn tohn Mwomwohdiso—me doadoahk ong doaropwehn rohng nan Hawaii. Nan doaropwehn rohngo nan 1944 E ntingihdi irair me sansal pah, E kawehwe me ih oh sounnting teikan iang pwihn keriau me peidi mwurin marine kan pohn dekehn Kwajalein. Ni arail kohkohwei, irail tehkada marine pwulopwul men wie peipei wikidekdi nan sehdo, sansal me e ohla laud. Pihl pedepedo me kapil ih weitahtahkihla ah nta. Irail eri tehkada pil emen marine kohkohlahng ienge me ohlao. Keriaun marine-o pil ohla, ni peh pali meing eh mwotmwotou mwahl ni pengpenge. E pwokada moangen marine me wie peipei nan pihlo pwe en dehr duhla. Nan ngilen pwurur E likuwerki sawas. Sounnting ko pwurehng kilang pwutak me E kolokoladao oh sapeng ndalahng, “Pwutak, sohte me kitail kak wiahieng lahpen.”

“Eri,” duwen me sounntingo ntingih, “I kilangada mehkot me I saikinte kilangada mwowe.” Pwutak menet, me pil ohla, douluhla pohn oaroahro weuwa paliweren ienge marine me mwomwen melahro. E “kihdi moangen iengeo pohn pwukieo. … Na medewe duwen kilel me met pahn wiahda—pwutak riemenet me ohla laud—koaros … mwahnakapw mas mwakelekel, masamwahu, mendahte irair en kahpwal me ira mihier loale. Oh emen pwutako itiekdi pohnangin mehteio oh patohwan, “I poahngokihiuk, ni mwaren Sises Krais oh sang ni manaman en priesthood, en momourte lao I kak alehdi sawas en toahkte.” Duwen me sounntingo keimwsengkihla soai pwoatet: “Eri kiht meh silimen [marine riemeno oh ngehi] mihmi nan imwen wini ansou kiset. Toahkte kan sehse [ia duwen ara mourla], ahpw ngehi I ese.”11

Manaman kapwuriamwei kan kin dierek wasa koaros me mie wehwehpen priesthood, ansou me manamanih kin kohieng kawahupe oh kin doadoahk ni pwung, oh ansou me pwoson kin doadoahk. Ni ansou me pwoson kin weliandi peikasal, ni ansou me papah tohnmetei kin kihsang nannanti mehwo, manaman en Koht kin kapwaiada Sapwellime doadoahk kan.

Malipilip en pwukoa kak kohdo ni meleilei ni ansou me kitail me kol priesthood kin kapwaiada atail pwukoa kan me kitail alehdi. President George Albert Smith, kaun me karakarahk ahpw pweida, pakairki, “Iei ahmw pwukoa keieu en esehla dahme Kauno ketin kupwurki oh eri sang ni manaman oh kehlail en Sapwellime priesthood sarawi en [kin] kapwaiada mehlel ahmw pwukoa nanpwungen iengomw ohl akan … pwe aramas kan en pereniki idawehn komwi.”12

Soangen malipilip en pwukoa duwe met—ehu me sohte nohn kapwuriamwei ahpw me pil sawas ong doarehla aramas emen—kohdohngie nan 1950 ni ansou me I malipilipda kapw en wia pisop. Ahi pwukoa kan ni duwen pisop me tohto oh wekwekpeseng, oh I song en wia uwen ahi kak koaros en kapwaiada pwukoa koaros me I ahniki. US wie mahmahwin nan ehu mahwin tohrohr ansouo. Pwehki tohto neitail towe kan wie papah nan sounpei, ilek kohdo sang poahsen kaun en Mwomwohdiso ong pisop koaros en kamangaieng towe koaros me iang sounpei ren kin iang alehdi Church News oh Improvement Era, me iei makasihn kan en Mwomwohdiso ansouo. Me patehng met, emenemen pisop en ntingihda kisin likou nan sounpwong koaros ong emenemen me iang sounpei sang ah ward. Ohl riehk silimen sang nan aht ward iang sounpei ansouo. Pwihn kan en priesthood, ni doadoahk laud, kihda mwohni ong alahldien makasihn ko. Ah ngehi I alehda doadoahko, pwukoa wo, en ntingihda nan sounpwong koaros kisin likou rieisek siluh me doke emenemen irail. Mwurin sounpar pwukat me doudohr I wie kolokolete koapi en tohtohn kisin likou oh pasapeng kan me I alehdi sang sounpeiko. Pilen mesei kin mwadangete kohda ni ahi kin pwurehng wadek kisin likou pwukat. E kin kaperen en esehda duwen ahn sounpei men ah inou en momourki rongamwahuo, ahn sehla men koasoandi en iang ah peneinei kolokol pwoson.

Ehu nihsoutiko I kihieng emen lih nan ward-o koaskoasok en kisin likou rieisek siluh me I ntingihda sounpwongo. Ah pwukoa iei en kadarala oh en kin tetehk me address kan me kalapw welweliali wie pwungpwung te. E kilang enpelop kan wad ehu oh, sirei, nda, “Pisop, ke sohte kin pwangahkihda? Iet pil ehu kisin likou ong Brother Bryson. Met me wia ke-eisek isuh en kisin likou me ke kadaralahng ih me E sohte sapeng.”

I sapengki, “Eri, mwein iei ih sounpwongo met.” Nahn duwen me pweida, iei ih sounpwongo mwo. Ih edin eh sapeng nei kisin likouo. Nah kisin likoun pasapengo wia mehkot me I inenen kanai. E wia papah pohn ehu sahpw dohsang aramas, loaloid, kelehpw. E ntingih, “Maing Pisop, I s’to mai en nting sin’ likou.” (I kakete ndahieng ih met sounpwong kei samwalahro.) Nah kisin likouo doula, “Kalahngan pwehki Church News oh makasihn teikan, ahpw me keieu kalahngan pwehki kisin likou pwukat ong ie. I weliakapwlahr ekis. I kasarawihiengehr wia priest nan Priesthood en Aaron. Mohngiongiet diradahr. Ngehi ohl peren.”

Brother Bryson sohte perensang ah pisopo. I esehla doadoahkpen lepin mahseno, “Wia [ahmw] pwukoa; ih me keieu mwahu; me luhwehdi pwilikihdieng rehn Kaun[o].”13

Sounpar kei mwuri, ni ei towtowe Salt Lake Cottonwood Stake ni ansou me James E. Faust papah ni duwen president wasao, I koasoaiahda ire wo ni ei song en kangoange nsenoh ong neitail sounpei kan. Mwurin mihtingo, mwahnakapw masamwahu men kohdo rehi. E koledi pehie oh idek, “Pisop Monson, ke tamataman ie?”

I mwadangete kasawihada ihs ih. “Brother Bryson!” I werkihla. “Ia iromw? Dahme ke wiewia nan Mwomwohdiso?”

Ni mwohmw kalahngan oh peren, e sapengki, “I mwahu. I kin papah nan presidensi en ahi pwihn en elder kan. Kalahngan sapahl, pwehki ahmw nsenohkinie oh pwehki kisin likou me komw kin kadarodohngie me I kin kesempwaliki.”

Riei ohl akan, sampah anahne atail sawas. Kitail kin wiewia uwen me kitail kak? Kitail kin taman mahsen kan en President John Taylor: “Ma kumwail sohte kapwaiada mwahu amwail pwukoa malipilip kan, Koht pahn kepwukoahkin kumwail irail akan me kumwail kakete en doarehla ma kumwail wia mwahu amwail pwukoa”?14 Mie neh kan en kakehlailih, peh kan en koledi, madamadau kan en kangoange, mohngiong kan en kamwakidida, oh aramas kan en doarehla. Kapai kan en mour poatoapoat awiawih kumwail. Amwail iei kapai en dehr wia soun poudiahl ahpw en iang towehda nan mwoahl en papah en priesthood. Kitail rong mehn ketemen me kin sair kitail sang Pwuhken Seims: “Kumwail kapwaiada mahsen en Koht, pwe ma kumwail pahn rongorongete, kumwail pahn pitih pein kumwail.”15

Kitail esehla oh medewe duwen atail pwukoa. Kitail kupwurki oh warohng papah. Kitail idawehn Mwohnsapwo nan atail kin kapwaiada atail pwukoa kan. Ni amwail oh ahi pahn alu pohn ahl me Sises ketin weid ie, kitail pahn diar me E ketin wia mehkot laudsang kisin serihmen nan Pedleem, laudsang nein daiksangmen nah pwutak, laudsang sounpadahk me keieu lap me mour. Kitail pahn esehla Ih ni duwen Iehros en Koht, atail Sounkomour oh atail Soundoar. Ni ansou me kodohng Ih malipilip en pwukoa wo, E ketin sapengki, “Sahm, kupwuromwi en pweida, oh kilohri en kohieng komwi kohkohlahte.”16 Emenemen kitail en wia met, me I kapakapki ni Sapwellime lengileng sarawi, mwaren Sises Krais, Kauno, ahmen.

Iren sawas akan

  1. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 104.

  2. Teachings of Presidents of the Church: Wilford Woodruff (2004), 38.

  3. Joseph F. Smith, Gospel Doctrine, 5th ed. (1939), 139–40; lipw tohrohr kapatapatehng.

  4. Teachings of Presidents of the Church: John Taylor (2001), 119.

  5. Doctrine and Covenants 107:99; lipw tohrohr kapatapatehng.

  6. 1 Nephi 3:7; pil tehk ire tikitik 1–5.

  7. Tehk 1 Nephi 3:5.

  8. Rabindranath Tagore, nan William Jay Jacobs, Mother Teresa: Helping the Poor (1991), 42.

  9. Robert Louis Stevenson, nan Elbert Hubbard II, comp., The Note Book of Elbert Hubbard: Mottoes, Epigrams, Short Essays, Passages, Orphic Sayings and Preachments (1927), 55.

  10. Stand Ye in Holy Places: Selected Sermons and Writings of President Harold B. Lee (1976), 255.

  11. Nan Ernest Eberhard Jr., “Giving Our Young Men the Proper Priesthood Perspective,” typescript, Sulai 19, 1971, 4–5, Church History Library.

  12. George Albert Smith, nan Conference Report, Epreil 1942, 14.

  13. Henry Wadsworth Longfellow, “The Legend Beautiful,” in The Complete Poetical Works of Longfellow (1893), 258.

  14. Teachings: John Taylor, 164.

  15. Seims 1:22.

  16. Moses 4:2.