2010–2019
Kijooror in Bōk Kuņaan
Oktoba 2012


Kijooror in Bōk Kuņaan

Men ko reļļap rej kwaļo̧k im kōmeraik eddo ko kōn kijejeto ko an elōn̄ armej “reikijooror in bōk kuņaer ilo juon jerbal em̧m̧an.”

Elder Perry, Ij ļōmņak kwe eo kodik tata 90 iiō dettan ilo aolepān Kabun̄ in. Kom̧ kar kile an kar kelōn̄ļo̧k jān jea eo an.

Ro jeiū im jatū jitōnbōro, kajjojo iien ij lem̧ōņōņō kōn juon tomato ekalo, ekāāl ak kan̄ juon eo ekalo, pijej eo edenden jān wōjke eo, Ij ļōmņak kōn 60 iiō ko rem̧ooļo̧k n̄an iien eo jema eaar wōr juon kōtkan pijej orchard ilo Holladay, Utah. Eaar likūt wōt beehive ko ijo n̄an kōņe pijej wut ko me āliktata naaj kar eddōkļo̧k n̄an juon wōjke kileplep, pijej ko rōkaijooļooļ.

Jema eaar iakwe honeybee ko rem̧m̧an im bwilōn̄ kōn wāween an taujin iaer jerbal ippān doon ukōt dān ko kar kobaik jen pijjej eo kōtkan n̄an tōn̄al, golden honey—juon iaan m̧ōn̄ā ko eļap aer ūne. Ilo m̧ool, ro retijem̧ļo̧k kōn ōōn rej jiron̄ kōj ej juon iaan m̧ōn̄ā ko me ekoba aolep ōōn ko—enzyme ko, vitamin ko, mineral ko, im dān—remenin aikuj n̄an dāpij juon mour.

Iien otemjeļo̧k jema ekōn kajion̄ kobaikļo̧k n̄a ilo jerbal eo an ippān hive ko, bōtaab iaar kanooj m̧ōņōņō n̄an kōm̧m̧an bwe en lali bee ko nejin. Mekarta, jān raan ko, iaar katak eļapļo̧k kōn bee ko—juon kumi enan̄in 60,000 bee ko.

Honeybee ko ekajoor aer ikirelel n̄an kōm̧m̧an kōņ, kōm̧m̧an dān, im ukōt dān n̄an honey. Ej jerbal eo aer aiboojoj eo n̄an er ej juon men kar leļo̧k n̄an er jān Rikōm̧anm̧an eo. Ej kōmlet bwe n̄an kōm̧m̧ane juon bauun (0.45kg) in honey, jon̄an hive ko ej 20,000 n̄an 60,000 bee ko rej aikuj koba ippān doon milien wut ko im ilo̧k eļapļo̧k jān dettan wōt ruo kōttan jepooļ laļ in. Ilo jet wōt wiik n̄an emen allōn̄ ko, rekadu in aer mour, juon honeybee ej leļo̧k honey n̄an hive eo an jidik in juon m̧ōttan jon̄oulruo in juon tijibuun.

Men̄e āinwōt ejjab bwe n̄e jej keidi totaļ eo, kajjojo juon m̧ōttan jon̄oulruo tijibuun in honey an kajjojo bee ekanooj aorōk n̄an mour an hive eo. Bee ko rej pedped ioon doon. Jerbal eo me ekanooj tōr jān jon̄an n̄an jet bee ko n̄an kōm̧m̧ane ej erom mera ļo̧k kōnke aolep bee ko retiljek ilo kōm̧m̧ane ijo kuņaer.

Beehive eo elakkar iien otemjej juon kōkaļļe eaorōk n̄an bwebwenato an Kabun̄ in ad. Jej katak ilo Bok in Mormon bwe Rijared ro raar ebbōk honeybee ko ippāer (lale Ether 2:3) ke raar em̧m̧akūt n̄an America taujin iiō ko remootļo̧k. Brigham Young kar kālet beehive āinwōt juon kōkaļļe in kōketak im kōkajoor in ippān doon eo eim̧we emenin aorōk ibwilijin pioneer ro n̄an ukōt bwidej ko ipeļaakin Great Salt Lake rowaan n̄an kom̧laļ ko rem̧m̧an ewōr ippād rainin. Jej ribōk jeram̧m̧an in elolo eo aer aolep im niknik eo aer.

Beehive kōkaļļe eo loe jim̧or ilo itulowa im itulik in elōn̄ tampeļ ko ad. Lokatok in me ij jutak ie kar kōm̧m̧an jān wōjke walnut katōke ilo meļaaj eo tulik in m̧ōn Būreejtōn Gordon B. Hinckley im ewōr pija in beehive ko ļōmi n̄ai e.

Aolep kōkaļļe kein rej kam̧ool kōn juon m̧ool: men ko reļļap rej kwaļo̧k im kōmeraik eddo ko kōn kijejeto ko an elōn̄ armej reikijooror in bōk kuņaer ilo juon jerbal em̧m̧an (lale D&C 58:27). Pijaik m̧ōk ta eo milieņ Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata remaron̄ kōtōprake ilo laļ in eļan̄n̄e jej jerbal āinwōt beehive ilo ikirelel eo ad, kallim̧ūr eo kōm̧m̧ane n̄an katak ko an Irooj Jisōs Kraist.

Rilo̧mo̧o̧r eo eaar katakin bwe kien eo m̧oktata im eļap ej:

“Kwon yokwe Irooj am̧ Anij kōn aolepān buruwōm̧, im kōn aolepān am̧, im kōn aolepān am̧ ļōmņak otemjej.

“Im eo kein ka ruo āinwōt in, Kwon yokwe ri turum̧ im āinwōt kwe.

“Kien otemjej im ri kanaan rej keijel ilo kien kein ruo” (Matu 22:37, 39–40).

Naan ko an Rilo̧mo̧o̧r reļem waan, aaet meļeļe ko aer reļļap im m̧wilaļ. Jej aikuj iakwe Anij im n̄an iakwe im kea kōn ro ruturiid āinwōt kōj make. Pijaik ta eo em̧m̧an jemaron̄ kōm̧m̧ane ilo laļ in eļan̄n̄e jej aolep koba ippān doon, koba āinwōt rikaļoor ro an Kraist, kijooror im poub ilo uwaaki aikuj ko an ro jet im jerbal n̄an ro ipeļaakid—baam̧le ko ad, ro m̧ōttad, ro rutūriid, rijikin ro m̧ōttad.

Āinwōt Leta eo an Jemes ej kwaļo̧k, jerbal in jipan̄ ej meļeļe eo erreo an kabun̄ (lale James 1:27).

Jej riit kōn jerbal in jipan̄ an membōr ro an Kabun̄ in rej kōm̧m̧ani aolepān laļ in im eļaptata jerbal in jipan̄ an humanitrian ko kar liļo̧k ilo iien ko reppen—bwil ko, ibwijleplep ko, hurricane ko, aire ko. Jipan̄ kein ilo iien idin̄ ko remenin aikuj im ļap kam̧oolol kaki rej aikuj wōnm̧aanļo̧k wōt āinwōt juon wāween an jipan̄ eddo ko an ro jet. Ak ta kōn mour ko ad aolep raan? Ta naaj kar kijejeto eo an aolep milieņ jerbal ko reddik retenkwadik kōm̧m̧ani aolep ran jān kōj kōnke kōn iakwe eo ejouj an Rikirijin n̄an ro jet? Ilo juon tōre menin enaaj wōr juon kilaan eoktak ioon aolep ro nejin Jemedwōj Ilan̄ jān iakwe eo An ej leļo̧k n̄an er kōn kōj. Laļ in ad etarpok ej aikuj iakwe in an Kraist rainin eļapļo̧k jān m̧okta, im naaj aikuji eļapļo̧k ilo iiō ko im̧aan.

Jerbal in jipan̄ kein relemwaan, kajjojo raan remaron̄ jab āinwōt ļap im kōn er make, bōtaab n̄e ļōmņak kaki ippān doon rej erom āiwōt juon m̧ōttan jon̄oulruo tijibuun in honey eo leļo̧k jān juon bee n̄an hive eo. Ewōr kajoor ilo iakwe eo ad n̄an Anij im n̄an ro Nejin, im n̄e iakwe jab in kwaļo̧ke ilo juon wāween em̧ool kōn milieņ jerbal in jouj ko an Rikirijin, enaaj kōkōm̧anm̧anļo̧k im najdik laļ in kōn dān in tōmak eo ej kōjparok mour, kōjatdikdik, im iakwe an Kraist.

Ta eo jej aikuj n̄an kōm̧m̧ane n̄an erom āinwōt honeybee ko rōkūtarre im wōr kije eo bwe en erom juon m̧ōttan paotok eo ad? Elōn̄ iaad rej kije ilo pād ilo kweilo̧k ko an Kabun̄ in ad, im jej buuļ jerbal ilo kūr ko ad, eļaptata ilo Jabōt ko. Em̧ool ej juon men n̄an nōbare. Bōtaab ļōmņak ko ad im būruwōd rōkūjooror in bōk kuņaer ilo men ko rem̧m̧an ilo aolepān wiik eo? Jej ke jidik wōt ad kakūrm̧ool eddo ko ad ilo jab ļōmņak, ak jej ke m̧ool in oktak n̄an ko̧jpeļ eo an Jisōs Kraist? Ekōjkan ad bōk ine in tōmak eo me em̧ōj kar likūt ilo ļōmņak ko ad im katōke ilo tum̧wilaļ in bwidej eo ekōņ an jetōb ko ad? Ekōjkan ad kōm̧m̧ane oktak in bōro eo ekajoor me Alma ej ba eaorōk n̄an bōk m̧ōņōņō im aenōm̧m̧an eo indeeo? (lale Alma 5:12–21).

Kememej, honey epād ie aolepān baitmen ko remenin aorōk n̄an dāpij mour wabanban in. Im katak eo im ko̧jpeļ eo an Kraist ej iaļ eo de eo n̄an bōk mour indeeo. Ilo iien eo wōt naan in kam̧ool eo ad ej eddōkļo̧k eļapļo̧k jān ta eo ilo ļōmņak ko ad naaj ad itolimo n̄an iakwe im n̄an jerbal erom ļo̧k āinwōt an Rilo̧mo̧o̧r eo. Eaar, im iien eo wōt, me jej erom rikaļoor ro an Kraist relluukin m̧wilaļ kōkajoor e jān Jetōb eo n̄an tōpar bōro ko an ro m̧ōttad.

N̄e būruwōd ejako an wujlepļo̧k ikirelel ko ad n̄an men ko an laļ in, enaaj jako ad pukōt nōbar an armej ak pukōt wōt n̄an kam̧ōņōņōik uteij bōro eo ad (lale D&C 121:35–37). Ijello̧kin, jej bōk m̧wil ko an Kraist me Jisōs eaar katakin:

  • Jeinem̧m̧an im ettā im kijenmej (lale D&C 121:41).

  • Jejouj, ilo ejjeļo̧k jeļā m̧oņ ak po (lale D&C 121:42).

  • Jej en̄jake iakwe an Kraist n̄an aolep armej (lale D&C 121:45).

  • Ļōmņak ko ad rej iien otemjeļo̧k erreo (lale D&C 121:45).

  • Ejako ad ikirelel n̄an kōm̧m̧an nana (lale Mosaia 5:2).

  • Jetōb Kwojarjar eo ej m̧ōttad aolep iien, im katak ko an priesthood eo rej wōtlo̧k ioon ad jetōb āinwōt m̧ōļawi ko jān lan̄ (lale D&C 121:45–46).

Kiiō, ro jeiū im jatū, ijjab kōketak bwe en wōr juon ikirelel an kabun̄ ak kōņaan eļap. Ejjab n̄an jidik! Ij elmakot bwe jān bōk bun̄tōn eo em̧m̧an ilo ad kadedeļo̧k oktak eo ad edipieo n̄an ko̧jpeļ eo an Kraist kōn meļeļe katak ko an itum̧wilaļ in būruwōd im jetōb ko ad bwe jenaaj jerbal im mour pen—im kōn m̧ool—ta eo jej ba bwe jej tōmak.

M̧ool in ej kapidodoik mour ko ad im kōļapļo̧k meļeļe ko ad n̄an Jetōb eo im n̄an aikuj ko an ro jet. Ej bōktok lan̄lōn̄ n̄an mour ko ad im aenōm̧m̧an n̄an jetōb ko ad—kain lan̄lōn̄ eo im aenōm̧m̧an eo me ej itok n̄an kōj ilo ad ukweļo̧k jān jerawiwi ko ad im ļoor Rilo̧mo̧o̧r eo kōn kōjparok kien ko An.

Ekōjkan ad kōm̧m̧ane oktak in? Ekōjkan ad kōm̧m̧ane iakwe in an Kraist n̄an ilowaan būruwōd? Ewōr juon jerbal elemwaan aolep raan me emaron̄ kōm̧m̧ane juon oktak n̄an aolep membōr ro an Kabun̄ in, ekoba kom̧ ļaddik im leddik ro, kom̧ likao im jiron̄ ro, kom̧ rūm̧m̧an ded ro, im kom̧ baba im m̧am̧a ro.

Jerbal in elemwaan ej: Ilo jar in jibbon̄ eo ami kajjojo raan kāāl, kajjitōk ippān Jemedwōj Ilan̄ n̄an tōl kom̧ n̄an kile juon iien em̧m̧an n̄an jerbal n̄an juon iaan ajri ro raorōk Nejin. Innām dipuk raan eo kōn būruwōm̧ eobrak kōn tōmak im iakwe, pukōt juon eo n̄an jipan̄. Kalimjōk wōt menin, āinwōt honeybee ko rej kalimjōk wōt wut ko me aiin dān eo im pollen eo. Eļan̄n̄e kom̧ij kōm̧m̧ane menin, en̄jake ilo jetōb ko ami renaaj ļapļo̧k, im kom̧ naaj lo iien ko rem̧m̧an n̄an jerbal me kom̧ij jamin kar m̧okta kili repidodo.

Būreejtōn Thomas S. Monson eaar katakin bwe ilo elōn̄ jekjek ko Jemedwōj Ilan̄ ej uwaake jar ko an armej ro jet kōn kōj—kōn kom̧ im n̄a—kōn naan ko im jerbal ko ad rejouj—kōn jerbal ko relemwaan ad an jerbal in jipan̄ im iakwe.

Im Būreejtōn Spencer W. Kimball eaar ba: “Anij ej kile kōj, im ej mije kōj. Bōtaab ekkā an kōn armej ro jet me ej kōtōprak aikuj ko ad. Kōn menin eaorōk bwe jej jerbal n̄an doon” (Teachings of Presidents of the Church:Spencer W. Kimball [2006], 82).

Ijeļā bwe eļan̄n̄e kom̧ij kōm̧m̧ane menin—ilo kapijuknen, ilo jikuuļ, ilo jerbal, im ilo m̧ōn jar—Jetōb eo enaaj tōl kom̧, im kom̧ naaj maron̄ kile ro rej pād ilo aikuj kōn eļaptata jerbal in jipan̄ eo me kom̧ wōt maron̄ leļo̧k. Kom̧ naaj im̧we jān Jetōb eo im em̧m̧akūt eļap n̄an jipan̄ kareel laļ in kōn iakwe eo erreo an Kraist im ko̧jpeļ eo An.

Im kememej, āinwōt juon m̧ōttan jon̄oulruo tijibuun in honey eo an honeybee edik eo kar leļo̧k n̄an hive eo, eļan̄n̄e jej koorļo̧k kijejeto ko ad kōn jon̄oul taujin im em̧ool milieņ kijejeto ko jar kaki n̄an kwaļo̧k iakwe eo an Anij n̄an ajri ro Nejin kōn jerbal in jipan̄ an Rikirijin, enaaj wōr juon eddōk em̧ōj kōn em̧m̧an me enaaj bōktok Meram eo an Kraist n̄an laļ in ekanooj in marok. Koba ippān doon, jenaaj bōktok iakwe im tenkwadik n̄an mour eo an baam̧le eo ad make im n̄an riajimakeke, rijeram̧ōl, bōro erup, im n̄an kōjro nejin Jemedwōj Ilan̄ me rej pukōt m̧ool im aenōm̧m̧an eo.

Ej aō jar ettā, ro jeiū im jatū, bwe jenaaj kajjitōk ilo jar ko ad raan otemjej kōn im̧we n̄an pukōt juon eo me jemaron̄ leļo̧k jet jerbal in jipan̄ ko raorōk, ekoba jerbal in jipan̄ eo an kwaļo̧k m̧ool eo an ko̧jpeļ eo em̧ool im naan in kam̧ool. Ilo jem̧ļo̧k in kajjojo raan, kōm̧m̧an bwe jān maron̄ ba “aaet” ilo uwaaki kajjitōk ko, “Em̧ōj ke aō kōm̧m̧an jabdewōt em̧m̧an ilo laļ in rainin? Iaar ke jipan̄ jabdewōt ilo aikuj?” (Hymns, no. 223).

En̄in ej jerbal eo an Anij. Kōm̧m̧an bwe jān jerbal ilo tiljek āinwōt honeybee ko reddik rōkūtarre n̄an kōm̧m̧ani jerbal ko aer, ij jar ilo ettā ilo etan Jisōs Kraist, amen.