Ļōmņak Kōn Kōjeram̧m̧an Ko

Ro jeiū im jatū rejitōn bōro, kweilo̧k in ej kōkkaļļāik 49 iiō ko jen ke iaar rejtak, ilo Oktoba 4, 1963, āinwōt juon membōr in Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro. Eon̄oul ratimjuon iiō ko ej juon iien aitok. Ilo elōn̄ wāween ko, mekarta, ilo lale ej āinwōt juon iien ekadu ke iaar jutak ilo lokatok eo ilo Tabernacle eo im kar kwaļo̧k ennaan eo ilo kweilo̧k eo eļap aō kein kajuon im̧aan tata.

Eļap oktak jen tōre eo ilo Oktoba 4, 1963. Jej mour ilo juon tōre ejej uwaan ilo bwebwenato an laļ in. Ekanooj in ļap ad jeram̧m̧an. Im aaet jet iien epen n̄an lo jorrāān ko im m̧ōņōņō n̄an kōtļo̧k jerawiwi ipeļaakin im jab elotaan. Iaar loe menin, ijjelo̧kin ļōmņak wōt kōn wāween ikdelel ko an jekjek in, eļan̄n̄e jenaaj kajjieon̄ lale men otemjej kōn jibadbad in errem̧aanļo̧k im ļōmņak kōn kōjeram̧m̧an ko ilo mour ko ad, ekoba kōjeram̧m̧an ko loe āinwōt reddik ak kōjeram̧m̧an ko jemaron̄ jab kūli, jemaron̄ loe eļapļo̧k m̧ōņōņō.

Ke iaar etale 49 iiō ko rem̧ootļo̧k, iaar kōm̧m̧ani jet elolo ko. Juon ej bwe ebooļ en̄jake ko kar ippa rekar jab ko inaaj maron̄ kūli rejenolo̧k. Ilo m̧ool, ilo juon iien raar waļo̧k, ekkā aer kijon̄ āinwōt jab kabwilōn̄lōn̄ im jej uwaer. Im aaet, ilo aō relikļo̧k, raar kōbōkkakak im kōjeram̧man mour ko—ekoba mour eo aō make. Ij kwaļo̧k bwe ejja m̧akūtkūt in ej n̄an kom̧—ņae etaer, bwe kom̧in lukkuun kōļmenļo̧kjeņ kōn mour eo ami im kalimjek eļap kōjeram̧m̧an ko, reļļap im reddik, kom̧ ar būki.

Etale eo aō make kōn iiō kein raar wōnm̧aanļo̧k wōt kōkajoorļo̧k jeļāļo̧kjeņ eo aō bwe jar ko rej eo̧ron̄ im uwaak. Jej jeļā kōn m̧ool eo loe ilo 2 Nipai ilo Bok in Mormon: “armej ren, bwe ren maron̄ m̧ōņōņō.”¹ Ij kam̧ool bwe lan̄lōn̄ eo eļap ej itok ilo ad kile bwe jemaron̄ kōnono ippān Jemedwōj Ilan̄ kōn jar im bwe jar ko naaj ron̄ im uwaaki—bōlen ejjab ilo wāween im n̄āāt jej kōtmene renaaj uwaaki, bōtaab re naaj uwaak im jen juon Jemedwōj Ilan̄ eo ejeļā im iakwe kōj ilo weppān im eo ekōņaan bwe jen m̧ōņōņō. Eaar kallim̧uri kōj bwe eļan̄n̄e jenaaj ettā bōro, enaaj tōlļo̧k kōj kōn pā im letok n̄an kōj uwaak n̄an jar ko ad.²

Ium̧win jejjo minit kaņe tok kar kōmālim eō, ikōņaan kwaļo̧k ippemi baj juon waanjon̄ok in en̄jake ko kar aō me jar ko rekar ron̄ im uwaak im ko, ilo aō relikļo̧k, kar bōktok kōjeram̧m̧an ko n̄an mour eo aō barāinwōt mour ko an ro jet. Jōnōļ eo aō, eaar kōjparok ium̧win aolepān iiō kein, kar jipan̄ bōktok jet iaan kajjojo ko me eļap aō kōņaan jab ilo bar juon wāween maron̄ keememeji.

Ilo jinoin 1965 eo, kar jitōn̄ eō n̄an pād ilo kweilo̧k ko an stake im n̄an kōm̧m̧ane kweilo̧k ko jet ipeļaakin eria eo ilo South Pacific. En̄in ekar kein kajuon aō loļo̧k m̧ōttan in ilo laļ in, im eaar juon iien me iban maron̄ meļo̧kļo̧k. Elōn̄ m̧akūtkūt ko ilo jetōb raar waļo̧k ilo ijjitōn̄ in tōre eo iaar iioon ritōl ro, membōr ro, im mijenede ro.

Ilo jem̧ļo̧k in wiik eo ilo Jādede im Jabōt, Pāpode 20 im 21, kōm̧ kar pād ilo Brisbane, Australia, n̄an kōm̧m̧ane mwen̄an ko an kweilo̧k eo an Brisbane Stake. Ilo kweilo̧k ko ilo Jādede eo, kar kwaļo̧k kadkad in n̄a n̄an district būreejtōn eo jān eria eo juon. Ke iaar idik pein, eaar wōr juon aō im̧we ekajoor bwe iaar aikuj in kōnono n̄an e im n̄an leļo̧k kakpilōklōk, im kōn menin iaar kajjitōk ippān eļan̄n̄e emaron̄ itok ippa tok n̄an m̧wen̄an eo an jibbon̄ in Jabōt eo raan eo juon bwe menin en maron̄ dedeļo̧k.

Ālkin m̧wen̄an eo an Jabōt eo, eaar wōr am iien em̧m̧an n̄an loļo̧k ippān doon. Kōm kar kōnono kōn jabdewōt eddo ko an āinwōt district būreejtōn. Ke kōm̧ kar kōm̧m̧ane, iaar en̄jake n̄an leļo̧k n̄an e ļōmņak ko reinjuon ikkijien jerbal in mijenede im ekōjkan an im membōr ro an maron̄ jipan̄ mijenede ro rej jerbal aolep raan ilo jerbal ko ilo eria eo an. Tok ālik iaar katak bwe em̧m̧aan in eaar jar kōn tōl ilo wāween in. N̄an e loļo̧k eo am eaar juon kam̧ool ejeno̧lo̧k bōtaab juon eo me iaar ļōke eaar tōl jān Jetōb im eo eaar kōm̧m̧ane juon oktak ilo mour eo an district būreejtōn eo im tōl eo an, ilo mour ko an membōr ro jet, im ilo wejepedik an mijenede ro ijo.

Ro jeiū im jatū, jibadbad ko an Irooj jet iien rej tōprak n̄e jej ļoor tōl eo an Jetōb. Ij tōmak bwe ilo an ļapļo̧k ad m̧akūtkūt ioon im̧we eo im kareel ko rej itok n̄an kōj, eļapļo̧k an Irooj naaj lōke kōj kōn jerbal ko An.

Iaar katak, einļo̧k wōt ko iaar kwaļo̧k ilo ennaan ko aō m̧oktaļo̧k, jab karum̧wijļo̧k juon im̧we. Ilo juon iien elōn̄ iiō ko remootļo̧k, iaar aaō ilo Deseret Gym eo etto ilo Salt Lake City ke iaar en̄jake juon im̧we n̄an etal n̄an University Hospital n̄an loļo̧k juon m̧ōtta eo eaar jab kōjerbal makoj ko itulaļ in neen kōnke juon malignancy im m̧wijm̧wij eaar kōm̧m̧an ālikin. Eaar m̧ōkaj aō etal jān jikin aaō eo, ekkōņak nuknuk, im ejjab to ilo̧k ilo iaļ eo aō n̄an lo em̧m̧aan in em̧m̧an.

Ke iaar tōkeekļo̧k ilo ruum̧ eo an, iaar loe bwe eaar ejjeļo̧k kobban. Ke iaar kajjitōk ewi, iaar ekkatak bwe inaaj maron̄ loe e ilo jikin aōō eo ilo aujipitōļ eo, juon eria eaar jerbal n̄an jikin kājemourur. Menin eaar m̧ool. Eaar tōlļo̧k e n̄an ijo ilo wiiljea eo an im ekar armej eo de eo ilo ruum̧ eo. Eaar pād im̧aan dam̧ eo tuiiōn̄ in pool eo, epaakeļo̧k jem̧ļo̧kin. Iaar kūri, im eaar bwillitok wiiljea eo an n̄an iakiakweik eō. Eaar juon loļo̧k eo em̧m̧an amro, im iaar kōbwebwenatoiki ļo̧k n̄an ruum̧ in aujipitōļ eo an ijo iaar leļo̧k n̄an e juon kōjeram̧m̧an.

Iaar katak tokālik jān in m̧ōtta bwe eaar jab lukkuun m̧ōņōņō raan eo im ļōmņak in m̧an e make. Eaar jar kōn deeor ak kar jino en̄jake bwe jar ko an raar jab uwaak. Eaar etal n̄an pool eo kōn ļōmņak eo me enaaj kar juon wāween n̄an kajemļo̧k an ajimakeke—jen an kar tōl ļo̧k wiiljea eo an n̄an ijo em̧wilaļ ilo pool eo. Iaar tōkāākļo̧k ilo juon iien epen, ilo uwaak n̄an ta eo ijeļā bwe eaar im̧we jān Anij.

In m̧ōtta eaar maron̄ mour elōn̄ļo̧k iiō ko—iiō ko raar obrak kōn lem̧ōņōņō im kam̧oolol. Ewi jon̄an aō m̧ōņōņō n̄an erom juon kein jerbal ilo pein Irooj ilo raan eo eppen ilo jikin aōō eo.

Ilo bar juon iien, ke Sister Monson im n̄a kar ettōrļo̧k n̄an m̧weo im̧ōm ālkin am kar loļo̧k jet ro m̧ōttam, iaar en̄jake im̧we bwe kōm̧ij aikuj in etal n̄an taun—juon ettōr kōn elōn̄ m̧aiļ—n̄an loļo̧k juon kōrā emej ļeo pāleen eo eaar jokwe juon kōttan ilo ward eo am. Etan eaar Zella Thomas. Ilo iien in, eaar juon rijokwe ilo juon em̧ ej kōjparok rūtto ro. Ālkin rālepān eo kōm̧ ar loe e āinwōt elukkun m̧ōjņo̧ ak ej babu aenōm̧m̧an ioon peet eo an.

Zella eto an pilo, ak emaron̄ mōkaj an kile ainikied. Eaar kajjitōk eļan̄n̄e imaron̄ leļo̧k n̄an e juon kōjeram̧m̧an, kwaļo̧k bwe eaar m̧aanjebpopo n̄an mej eļan̄n̄e Irooj ekōņaan bwe en jepļaak n̄an m̧weo. Ijo eaar juon jetōb em̧m̧an, aenōm̧m̧an ilo ruum̧ eo, im kōm̧ aolep kar jeļā bwe eban aitokļo̧k an mour. Zella eaar jibwe peiū im kar ba bwe eaar lukkuun in jar bwe inaaj kar itok n̄an lotok e im leļo̧k n̄an e juon kōjeram̧m̧an. Iaar ba n̄an e bwe kōm̧ ar itok kōnke im̧we eo eaar tōl jān Jemedwōj Ilan̄. Iaar mejānmaik mejān, jeļā bwe bōlen ij jamin naaj bar lo e ilo mour in. Menin eaar tokālik m̧ool raan eo juon. N̄an maron̄ in leļo̧k jet kainōm̧m̧an im aenōm̧m̧an n̄an Zella am jitōn bōro eaar juon kōjeram̧m̧an n̄an e im n̄an n̄a.

Iien em̧m̧an eo n̄an erom juon kōjeram̧m̧an ilo mour an bar juon jet iien rej itok ilo ejjeļo̧k kōtmene. Ilo juon joten in Jādede elukkuun m̧ōļo ilo winter in 1983–84, Sister Monson im n̄a kar ettōr jet m̧aiļ ko n̄an bukwōn eo etoļtoļ ilo Midway, Utah, ijo eaar wōr juon im̧ōn am jokwe ie. Jon̄an bwil im m̧ōļo bon̄ōn̄ eo eaar 24 degree laļ in zero Fahrenheit, (–31°C), im kōm̧ kar kōņaan lale eļan̄n̄e men otemjej raar em̧m̧an ilo m̧weo im̧ōm̧ ijo. Kōm̧ ar etale im loe bwe ekar em̧m̧an, kōn menin kōm̧ kar em̧m̧akūt n̄an jepļaak n̄an Salt Lake City. M̧ōttan jidik kōm̧ naaj kar tōparļo̧k jejjo m̧ail ko n̄an highway eo m̧okta jen an wa eo waam̧ jorrāān. Kōm̧ kar lukkuun kalibuuj. Ijjan̄in kar pād, jan̄in kar m̧okta, pād ilo m̧ōļo āinwōt n̄an kōm̧ kar bon̄ōn̄ eo.

Jab m̧ōņōņō, kōm̧ ar jino etetal laļļo̧k n̄an bukwōn eo epaaktata, wa ko reiuum̧ raar eļļā ļo̧k jen kōm̧. Āliktata juon wa eaar bōjrak, im juon likao eaar kajjitōk n̄an jipan̄. Āliktata kōm̧ ar loe bwe diesel kiaaj eo ilo tāān̄ in wa eo waam̧ eaar ebōjbōj kōnke eaar m̧ōļo, kōm̧m̧an bwe en pen am kattōre wa eo. Likao in ejouj eaar bar kōroolļo̧k kōm̧ n̄an m̧weo im̧ōm̧ ilo Midway. Iaar kajjieon̄ kōļļā wōnāān kōn jipan̄ eo an, ak eaar lukkuun makoko. Eaar kwaļo̧k bwe eaar juon Boy Scout im eaar kōņaan kōm̧m̧an jerbal in jipan̄. Iaar kwaļo̧k kadkad iō n̄an e, im eaar kwaļo̧k an kam̧oolol kōn jeram̧m̧an eo n̄an jipan̄. Ļōmņak bwe ekar dettan wōt iiō in mijenede, iaar kajjitōk ippān eļan̄n̄e ewōr an karōk n̄an jerbale juon mijen. Eaar kwaļo̧k bwe ejjeļo̧k an kōtmene ekar baj ta eo eaar kōņaan wōt n̄an kōm̧m̧ane.

Ilo jibbon̄ in M̧ande eo, iaar je juon leta n̄an likao in im kam̧oolol e kōn jouj eo an. Ilo leta eo, iaar rōjan̄ e n̄an jerbale juon mijen elikio. Iaar leļo̧k ippānļo̧k juon kape in juon iaan bok ko aō im kōkkaļeik jebta ko kōn jerbal in mijenede.

Enan̄in kar juon wiik tokālik jinen likao in eaar talboon tok im kapilōk bwe ļaddik eo nejin eaar juon likao em̧m̧an ak kōnke kareel ko ilo mour eo an, kōņaan in an etto n̄an jerbale juon mijen eaar makunļo̧k. Eaar kwaļo̧k bwe e im jemān raar jitlo̧k im jar bwe buruwōn en oktak. Raar likūt etan ilo laajrak in jar eo ilo Provo Temple. Raar kōjatdikdik bwe ilo jet wāween, ilo jet jekjek, būruwōn enaaj en̄jake em̧m̧an, im enaaj jepļaak n̄an kōņaan eo an n̄an kanne juon mijen im n̄an jerbal n̄an Irooj ilo tiljek. Jinen eaar kōņaan bwe in jeļā bwe eaar reilo̧k ioon m̧akūtkūt ko ilo joten eo em̧ōļo āinwōt juon uwaak n̄an jar ko aer ilo etan. “Ij errā ippān.”

Jet allōn̄ tokālik im eļapļo̧k am ekōnono ippān likao in, Sister Monson im n̄a kar lan̄lōn̄ n̄an pād ilo kōjeram̧m̧an in mijen eo an m̧okta jen em̧m̧akūt eo an n̄an British Columbia Vancouver Mijen.

Ekar ke jide bwe kōm̧in kar iioon doon ilo bon̄ōn eo em̧ōļo ilo Tijem̧ba eo? Iaar jab n̄an juon iien tōmak barāinwōt. Ijjelo̧kin, iaar tōmak kweilo̧k eo am eaar juon uwaak n̄an jar ko rerub an juon jinen im jemān n̄an ļaddik eo nejier raar kōjatdikdik kake.

Bar juon alen, ro jeiū im jatū, Jemedwōj Ilan̄ ej ļōmņak kōn aikuj ko ad im enaaj jipan̄ kōj n̄e jenaaj kūr n̄an E kōn jipan̄. Ij tōmak bwe ejjeļo̧k inepata ko ad reddik ak rejjab em̧m̧an. Irooj ej aaet inepata kōn meļeļe ko an mour ko ad.

Ikōņaan kili jen kobaik juon en̄jake jem̧aanļo̧k eo eaar juon im̧we bukwi armej ro. Eaar waļo̧k ilo kōjeram̧m̧an eo n̄an Kansas City Temple, ļalem allōn̄ ko rem̧ootļo̧k. Āinļo̧k wōt elōn̄ men ko rej waļo̧k ilo mour ko ad, ilo iien in eaar āinwōt bar juon en̄jake ijo me men otemjej rekar em̧m̧an. Kōn menin, ejjeļo̧k oktak n̄an aō kar ekkatak jen jekjek ko raar ekkejel ippān kōjeram̧m̧an eo joten eo m̧okta jen an tampeļ eo aje, iaar kile bwe ikkure eo joten eo eaar jab einjuon. Ijjelo̧kin, eaar jidik kabwilōn̄lōn̄.

Āinļo̧k wōt aolep m̧akūtkūt ko ilo m̧anit raar kōm̧m̧an āinwōt m̧ōttan aje ko an tampeļ, jodikdik ro ilo Kansas City Missouri Temple District raar kōmālmele ikkure eo ilo kumi ko rejenolo̧k ilo eria ko aer make. Karōk eo eaar bwe renaaj kar iion doon aolep ilo juon em̧ im̧ōn kien ekilep jibbon̄ in Jādede in ikkure eo bwe ren maron̄ ekkatak n̄āāt im iaa eo n̄an deļo̧n̄, ijo rej aikuj in jutak ie, ewi jon̄an kōtaan ej aikuj pād ikōtaan er im armej eo ej itok tok ālikier, ewi wāween diwōjļo̧k jen eria in ikkure eo, im ko jet—elōn̄ meļeļe ko renaaj aikuj meļeļe ilo raan eo ro rej bōk eddo kar likūt elōn̄ ikkure ko ippān doon bwe ikkure eo āliktata enaaj kar em̧m̧an im wājepdik.

Ekar wōr juon jorrāān eļap raan eo. Aolepān kanne eo eaar pedped wōt ioon m̧ōttan ko kar kanni m̧okta, ko renaaj waļo̧k ilo screen eo ekilep ņaetan juon Jumbotron. M̧ōttan kanne kein rekar kauwōtata n̄an aolepān kanne eo. Raar jab wōt likwōji ippān doon, ak kajjojo m̧ōttan meļeļe naaj kwaļo̧k kadkadin ilo ikkure eo juon. M̧ōttan meļeļe ko an pija eo ekar aorōk n̄an kōm̧m̧an bwe aolep kanne eo en meļeļe āinwōt juon wōt kanne. Im Jumbotron eo eaar jab jerbal.

Technician ro raar jerbal ekairir n̄an ņamejļan jorrāān eo tōre eo jodikdik ro rar kōttar, luuji iien kōm̧mālmel eo eaiboojoj. Jekjek eo eaar jino ilo lale emaron̄ ban tōprak.

Rijeje eo im jeban eo an kōjeram̧m̧an eo, Susan Cooper, tokālik eaar kōmeļeļeiki, “Iien in jej em̧m̧akūtļo̧k jen plan A n̄an B n̄an Z, kōm̧ ar jeļā bwe eaar jab jerbal. … Ke kōm̧ij lale jikejuuļ eo, kōm̧ ar jeļā bwe kōm̧ naaj jab maron̄ in kōm̧m̧ane, ak kōm̧ ar jeļā bwe ippām juon iaan kajoor ko am epād ioon būļoor eo—3,000 jodikdik ro. Kōm̧ aikuj in etal im jiron̄ [er] ta eo eaar waļo̧k im kōjerbal tōmak eo aer.”³

Juon awa m̧okta jān an jarlepju eo deļo̧n̄e center eo, 3,000 jodikdik ro raar bukwelōlō ioon piļoor eo im jar ippān doon. Raar jar bwe ro rej jerbal ilo Jumbotron eo naaj maron̄ im̧we n̄an jeļā ta eo n̄an kōm̧m̧ane; raar kajjitōk ippān Jemedwōj Ilan̄ n̄an kōroolļo̧k ta eo er, er make, kar jab maron̄ kōm̧m̧ane kōn iien eo ekadu.

Juon armej eo eaar jeje kake ālkin wōt kar ba, “Eaar juon jar eo me jodikdik ro rej jamin naaj meļo̧klo̧k, ejjab kōn ke piļoor eo pen, ak kōnke Jetōb eo raar en̄jake eaar lukkuun kajoor.”⁴

Eaar jab etto m̧okta jen an juon iaan technician ro itok n̄an kwaļo̧k n̄an er kar jorrāān eo em̧ōj loe im kōm̧m̧ane. Eaar ba bwe raar lukkuun jeram̧m̧an n̄an loe jorrāān eo ak aolep jodikdik ro raar meļeļe ļo̧k.

Ke kōm̧ ar deļo̧n̄e center eo joten eo, ejjeļo̧k am kar meļeļe bwe raar iioon aolep eppen ko raan ko. Āliktata kōm̧ kar ekkatak jen er. Ta eo kōm̧ ar kam̧oole, mekarta, eaar juon ikkure eaiboojoj, ekāāl—juon iaan ikkure ko iaar alooje. Jodikdik ro raar kadiwōjļo̧k juon meram eaiboojoj, jetōb eo ekajoor eo kar en̄jake jen aolep ro raar pād. Āinwōt raar jeļā ia eo ioļapļap, ia eo n̄an jutak, im ewi wāween ekketaak ippān aolep rikkure ro jet ipeļaakier. Ke iaar ekkatak bwe kōmālmel ko aer kar kakduļo̧k im elōn̄ wōt iaer raar jab kōmālmel jen aolepān kumi eo, eaar ļo̧kjenaō. Ejjeļo̧k eaar jeļā. Irooj eaar ilo m̧ool kōm̧m̧ane oktak eo.

Ejjamin bōjrak an kabwilōn̄lōn̄ jen wāween an Irooj maron̄ kareel im tōl aolep m̧ōttan ilo aelōn̄ in kiin̄ in An im kiiō ewōr iien n̄an leļo̧k im̧we eo ekkar n̄an kajjojo—ak juon kōjeram̧m̧an ilo m̧anit ak juon Jumbotron. M̧ool eo bwe E emaron̄, bwe Ej kōm̧m̧ane, ej juon naan in kam̧ool n̄an eō.

Ro jeiū im jatū, Irooj ej pād ilo aolepān mour ko ad. Ej iakwe kōj. Ekōņaan kōjeram̧m̧an kōj. Ekōņaan bwe jen pukōt An jipan̄. Āinwōt Ej tōl im jineete kōj, im āinwōt Ej ron̄jake im uwaake jar ko ad, jenaaj loe lem̧ōņōņō eo ijin im kiiō eo Ekōņaan n̄an kōj. Kōm̧m̧an bwe jen maron̄ kūle kōjeram̧m̧an ko An ilo mour ko ad, ij jar ilo etan Jisōs Kraist, amen.