2010–2019
Tomwpen dihp
October 2012


Tomwpen dihp

Wasa koaros me atail towe kan oh misineri kan pahn kohla ia, atail padahko me pid duwen pwoson oh atail koapworopworki atail Sounkomour Sises Krais.

Ai padahko pah koiong irail akan me lokolok laud mi pahn arail katohtoh kan oh arail men kapahto kan, o arail luwetla ehr.

Nan pahr 1971 I alehdi pwukoah en pwarek ni steik conference nan Western Samoa, oh pil koasoanehdi ehu steik kapw nan deke en Upolu. Mwurin aht kapeidekih aramas kei se pahn iang apwoat sounpihr kohla ni dekehn Savaii pwehn wie steik conference wasao. Sounpihro peidi nan mohs nan Faala oh pahn pwur manda pwehn kapwureikihtala Upolu.

Rahno me se pahn pwur sang Savaii, e wie ketketeu. Pwehki aht eseier me sounpihro sohte kak peidi ni mwohs wesekisek, se tangala ni palikapi en deke-o kohla ni ehu wasa me sounpihr kak peidi ie pohn wasa me re werada rar ie. Se awi lau wasa pwongdier, ahpw sounpihro sohte peidi. Ikmwuri, se rong nan radio me mie melimel oh sounpihro sohte kak pihrala. Se kairikiong irail me se pahn iang te apwoat pwoht. Mie me pahn tuheng kiht nan Mulifanua.

Ni aht kohkoieisang Savaii, kepdin en sohp me reireiki piht 40 (12 m) apw peideklahng misin presedeno ma mie nah dengki. Paiamwahute me mie oh ih eri kisakiskieng kapdino. Se seiseiki mwail 13 kotkote sehd ilokin kolahng Dekehn Upolu. Soumwahn emen kiht wewehki me mie lapalahn melimel lel dekehu, apw ih wasa se wie kokolahng ie.

Pwehn peidi ni oarohr en Mulifanua, mie dahu ieu me tehtikitik, me se pahn kohlongla ni keilahn pahina. Mie dengki pohn kisin kumwukumw en ni oaroahro oh dengki keriau me kin sere kisin dahuo. Ni ahnsou me pwoht kin kainenehlang dengki riau, ehu ponangin meteio, pwohto kakehr kotehla takain nansehd keper kan ni keilahn dahu.

Ahpw pwohngo dengkihtepwoat me mie. Mie Elder riemen me wie awiawi kiht pohn wapo, ahpw aht kohkohlongalahu udahn wawaisang me udahn kin wiawi. Mwurin awahkei, en elder ko ar awiawi, re meirla oh manokehla kaukehda keriau en dengkio, me mih pah. Ni mehlel, dahuo, nan pwungen pahinahko rotorot.

Kepdino wie wen me e kak pwehn kainene were pwoat ong dengki en pali powe ni oaroahro, oh emen kolokol dengki-o mwohn pwohto raparapahki takain nansehd. Se kak rong ngilen pwungidek ni paina. Ni ahnsou me re kerendo oh se kak kilang irail me kolokol dengki, kepdin-o pwururte werkida se en pwur oh se ahpw pwurala mwuri pwe se en pwurehng song kilang dahuo.

Mwurin ar song pak tohto, e ahpw esier me re sohte douluhl kak diar dahu. Ihte me se kak wie, kohla ni kepidau me dohki mwail 40 (64 km)nan Apia. Sohte mehkot me se kak wiahiong melimel kehlailo. I sohte kak taman pil ehu ahnsou me e rotorot duwehte ahnsowo.

Erein keieun awa se sohmwahn mwekid, medahte misin en pwohto tangatang kehlail. Pwohto kin wawai kohda ni iloak kalaimwun oh ahpw uhdi ni kumwukumw en pwukio oh kisin ahnsou kis pirepira kan kodahsang nan sehdo. Rerrer en pirepira ko kin karerrada pwohto lau e kereniong pwalpeseng mwohn e kin karisdihla apali pwukio.

Se wie wonowonohn pohnangin wasahn nekinek dipwisou kan, kolokol teng ni keilahn apali oh kadengala paten nehkat ni pali teio pwe pwungupwung en iloak kan en dehr kesehkitala nan madau. Pehn Brother Mark Little karisla oh paliwere kosla ni kehl mete. Moangeo ohla, ahpw kehlo doarehsang eh pahn pwupwidi nansehdo.

Eri, se ahpw wenweilahte oh ni e kereniong rahnpeseng se ahpw kolongala nan kepidau en Apia. Pwoht kan pirapirpene pwe ren dehr ohla. Ireklahn diren pwoht pirehla wahpo. Se ahpw kotehla pwoht ko, nannantieng se en dehr lidere ihr akan me memeir pohn wararail pwoht kan. Se aluhla Pesega, kamada aht likou, oh samwala Vailuutai pwehn koasoanehdi steik kapw.

I sehse ihs me awiawi kiht ni Mulisanua. I kahng mweidong irail en ndahiong ie. Ahpw mehlel pwoat mah sohte dehngki-o, mwein kiht koaros melahr.

Nan neitail pwuhk en koul, mie koul pwoat en mahs me kitail sohte kin nohn koulki me I kin kesempwaliki.

Sapwellimen Samatail kupwurkalahngan Maramarainwei

Sang ni sapwellime dohdai kohkohlahte,

Ahpw kitail kapwukoahnki epwelpenehn

Dengki kan ni oaroahr.

Mweidong dengki kan en pali pah ni oaroahro en lululte;

Dakedaker nan sehdo.

Sehla karakarahk pwangada men

Me komw kak doarehla, komw kak kamourala.

Rotorot en dihp kahrehiong nankapehd toutou;

Angin iloak ngiringirisek.

Kilikilahngwei, kasikasik,

Dehngki kan ni oaroahr.

Wiahda noumw kisin lampen, riei pwutak;

Sehla paisuwed men, nan melimel kehlail,

Songisong en lellahng ni kepidau,

Elemwein pahn salongala nan rotorot.1

Rahnwet I kosokosoieng irail ko me salongala oh ahpw raparapahki dengki en pah pwehn sawaski kaluweiraildo.

Sangete ni tepio kitail wehwehkier me nan mour wet kitail sohte kak unsek. Sohte kasikpen atail pahn momour ahpw sohte kawehla ekei kosonned kan.

“Pwe ahnepen aramas kin imwintihti ong Koht, oh ih duwen sangete pwupwulahn Adam, oh e pahn doudoulahte, erein kohkohlahte, ihte ma e pahn lohdi pahn manaman en Ngehn Sarawi, oh pwuhrsang ahnepen aramas oh ahpw wiahla emen souleng sang ni toumw en Krais Kauno.” 2

Nan Pearl of Great Price, kitail wehwehki me, “sohte mehkot samin kak patopato nan wehin Koht,”3eri mie ahl me kaunopadahng aramas koaros me kin dihp en koluhkihla diparail kan oh en warohng pwurehng pato mwohn silangin Samatail Nanleng.

Mie emen Soundoar me pilipildahr, me ieiaski mour unsek, sohte wiahda dihp, oh e ketin “toumeteikihla pein ih pwehki dihp, pwehn kapwaiada imwilahn kosonnedo, ong koaruhsiehn me ahniki mongiong ohla oh ngehn en koluhla; oh ihete me kak kapwaiada imwilahn kosonned-o.”4

Pid duwen kesempwalpen Toumwo, Alma padahki, “E kesempwal me toumw ehu pahn wiawida; … pwe ma sohte, aramas koaruhsie pahn lekdekla.”5

Ma ke sohte wiahda dihp, eri ke sohte anahne Toumwo. Ma ke wiadahr dihp, oh kitail koaros kin wiahda dihp, menda ma e mehkot tikitik de laud, eri ke anahne diarada ia mwomwen dipomw kan kak irirla pwe ke en sohte mi nan rotorot.

“[Sises Krais] me marain oh mourpen sampah.” 6Ni atail kin ngoangki atail nsenohki Ih oh sapwellime padahngkan, kitail ahpw pahn kuhluwalahng ni kepidau en silasil en palingen.

Iren pwoson kesiluh mahsanih, “Kitail kamehlele me sang ni Toumw en Krais, aramas koaros kak komourala, sang ni arail peikiong kosonned akan oh tiahk sarawi kan en Rongamwahu.” 7

Preseden Joseph F. Smith padahki: “Aramas sohte kak mahkikihong pein diparail kan; re sohte kak pein kamwakelehsang lipwen diparail kan. Aramas kak tokedihsang wiewia dihp oh wie dahme pwung ahnsou kokohdo, oh nin duwen Kauno kupwurehla arail wiewia kan, re kak warohng pilipilda. Ahpw ihs me pahn kopwungala sapwung kan me re pein wiahiong irail oh metei kan, me pahn apwal ong irail en pein kopwungala? Sang ni toumw en Sises Krais dipen aramas me koluhla pahn wideudsang ihr; Menda diparail wiahla mwahi weitahta douluhl, re ahpw pahn pwetepwetala duwehla wunen sihpw [tehkAiseia 1:18]. Ih met inowo me kohieng kumwail.”8

Kitail sohte nohn wehwehki ia mwomwen Kauno kapwaiada Toumwo. Ahpw kitail wehwehkier me kalokolok laud en Kalohpwu-o mehte apali en sapwellime kalokoloko me tepkihda nan Kedsemeni—iei wasa sarawi en kalokolok oh imwisekla pohn dohl en Kalkoada.

Luk ntingih:

“Ih eri ketin tohrohrala sang irail, ni uwen doh en aramas eh kin koaski takai ehu; e ahpw ketin kelehpwikihdi oh loulou,

“Mahsanih, Ipa, ma komw ketin kupwurki, a komw ketikihweisang ie delehn lokolok wet. Ahpw soht, kaidehkin nsenei pwe kupwuromwihte en pweida.

“Tohnleng men sang nanleng ahpw pwaradohng oh karosonda.

“Oh ni eh pwunodadahr kowahlap, e ahpw ketin ngiangihong sapwelime kasakas; pwudowe lao kerediong nanpwehl likamwete dingiding en ntahn aramas.”9

Duwen me I wehwehkier, mie wasa teieu me atail Sounkomouro pein mahsanih duwen dahme wiawiong Ih nan mwetuel en Kedsemeni. Kaudiahlo ketihtihki:

“Pwe kilahng, ngehi, Koht lokolongkier mepwukat ong koaruhsiehn, pwe re en dehr lokolok ma re pahn koluhkihla diparail kan;

“Ahpw ma re sohte pahn koluhkihla diparail kan re pahn lokolok duweie;

“Soangen lokolok me kahrehiong ie, iei Koht, wasa lapalahpie, en rerkihda medek, oh ntahi en keredi sang wasa koaros ni paliwarie.”10

Erein amw mour, elemwein mie ahnsou kei me ke kohla wasa kei me sohte konehng ke en kohla ie oh wieier soang kei me sohte konehng wie. Ma ke pahn soupeisang wie dihp, ehu rahn ke pahn wehwehki duwen popohl me kin pwilisang idihdawehn elen koluhla unsek.

Sohte lipilipil dihp dah me kitail wiadahr, sohte lipilipil ia wen atail wiewia kan kamedekih meteikan, soansuwed en loalatail kak irirla. Ohng ie, elemwein lepin mahsen kan me keieu lel nan pwuhk sarawi kan pwarada ni ahnsou me Kauno mahsanih, “Kilahng, mehmen me koluhkihla dipeh kan, ih me I pahn mahkong, oh ngehi Kauno, solahr pahn taman.”11

Ih karepen rongamwahu en Sises Krai oh Toumwo: pwehn ale aramas me pahn kohdo, aramas me pahn iangkitailla, oh kihong irail en kehn soang kan pwe ni are pahn lel ni imwilahn mour, re kak kotehla kahdengo ni ar koluhkihlahr diparail kan oh mwakelekelkihlahr ntahn Krais. 12

Ihme Souleng en Imwin Rahn akan kin wie nin sampah. Ih dehngkio me kitail kihong irail ako me mih nan rotorot oh me salongala. Wasa koaros me atail towe kan oh misineri kan pahn kohla ia, atail padahko me pid duwen pwoson oh atail koapworopworki atail Sounkomour Sises Krais.

Preseden Joseph Fielding Smith ntingada lepin mahsen kan nan koul sarawi en “Does the Journey Seem Long?” me audaudki kaweid oh inou ehu ong irail ako me inangih idahwen padahngkan en atail Sounkomour:

Seiloako mwomwen reirei,

Ahlo apwal oh kodahwei powe?

Mie tuhke tekitek ni keilahn ahl?

Mie takai keng me kin kauwehla paten nemw kan

Ni omw kin pwangada kohkohdawei

Ni wasa ileile kan nan karakar en ni rahn?

Mongiongomwen luwetala oh nsensuwed,

Ngenomwen pwangadahr,

Ni omw wie doadoahk laud?

Omw doadoahk en nohn toutou

Me ke itonehng wiewei?

Sohte me ke sewesekin uhk omw katoutou kan?

Mongiongomwen en kehlailda,

Pwe omw seiloak en tepier;

Mie Emen me liklikweriuhkte.

Eri kilangdahla ni peren

Oh kolehdi lime;

E pahn ketin kahluweiukdahla wasa ileile me ke saik kilang—

Wasa sarawi oh mwakelekel,

Wasa ieu me kalokolok kan sohte mih ie,

Oh omw mour pahn maiaudasang dihp koaros,

Wasa ie me aramas sohte kin sengiseng ie,

Pwehki sohte mehn kansensuwed wasao.

Ale lime oh iang ih pedolong. 13

Ni mwaren Sises Krais, ahmen.