Moboko ya Sikisiki

Na sanza ya zomi 17, 1989, wana ezalaki kokumba mpo na kozonga ndako nsima ya mosala, nazalaki kobelema na mwinda ya motane na bokutani ya nzela ya Babalabala Market mpe Beale na mboka San Francisko, California. Na ntango wana nayokaki boningani ya motuka mpe nakanisaki, “Nasengeli kozala na pine moko etoboki.” Lokola motuka ekobaki koningana, namonaki bisi moko penepene mpenza na ngai mpe nakanisaki, “Bisi wana ewuti kotuta ngai!” Nde motuka eninganaki mingi lisusu, mpe nakanisaki, “Nasengeli kozala na bapine minei etoboki!” Kasi ezalaki bapine etobokaki to bisi te—ezalaki boningani ya mabele ya makasi! Lokola natelemaki na mwinda ya motane, ezalaki na matutu lokola bambonge ya mbu kobalukaka na nse na Balala Market. Liboso na ngai ndako moko ya molai ezalaki koningana bipai na bipai, mpe biliki ebandaki kokweya uta ndako moko ya kala epai ya loboko na ngai ya mwasi wana ezalaki kokoba koningana.

Boningani ya mabele Loma Prieta ebetaki Etuka ya San Francisco Bay na 5:04 nsima ya nzanga mokolo wana mpe etikaki bato bazanga ndako 12.000.

Boningani ya mabele esalaki mbeba makasi na Etuka ya San Francisco Bay, mingimingi na mabele ya sikisiki te na San Francisco mpe Oakland. Na San Francisco, Disitiliki ya Marina esilaka “kotongama likolo ya mabele fulu esalama na bosangisi ya zelo, bosoto, bipaso, … mpe biloko mosusu kokwaka motango monene ya mai ya nse ya mabele. Ndambu ya fulu ezalaki epaso ebwakama kati ya San Francisco Bay nsima ya boningani ya mabele ya San Francisco ya 1906.”¹

Na penepene mobu 1915, bandako ya kofutela etongamaki na mabele ya fulu. Na boningani ya mabele ya 1989, potopoto ya maimai, zelo, mpe epaso ebongwana na na liboke moko lokola mai, kosalaka ete bandako ekweya. Bandako etongamaki likolo ya moboko ya sikisiki te.

Boningani ya mabele ya Loma Prieta esimaki bomoi mingi, lokola oyo ya ngaimei. Komaniolaka makambo ya mokolo wana ezali kondimisa lisusu na molimo mpe motema na ngai ete mpo na kotelemela na elonga bikumbaki, baboningani ya mabele, mpe bamakama ya bomoi, tosengeli kotonga likolo ya moboko ya solo.

Profeta ya Banefi Elamani apesaki na polele moke ezanga mbeba motuya ya kotongaka bomoi na biso likolo ya moboko ya sikisiki, kutu moboko ya Yesu Klisto: “Mpe sikawa, bana babali ba ngai, bomikundola, bomikundola ezali na likolo lya libanga lya Mosikoli wa biso, oyo azali Klisto, Mwana Mobali wa Nzambe, ete bosengeli kotonga nse ya bino; ete ekotinda zabulu mipepe mikasi mya ye, iyo, makula ma ye o mopepe mwa kaina, iyo, ekobeta mvula inso ya mabanga ya ye mpe moketi mokasi mwa ye likolo lya bino, ekozala na nguya te likolo ya bino mpo ya kobenda bino o nse o libulu lya bobola mpe lisuma lizanga nsuka, na ntina ya libanga likolo lya lyango botongami, liye lizali nse yoko ya sikisiki, nse yoko na wapi soko bato batongi bakoki te kokweyal” (Elamani 5:12).

Na bokoli ya batempelo ya mikolo ya sikawa, bokebi malamu epesami na bayemi, botongi, bosaleli ya biloko ya kotongela. Bomeki ya mabele mpe boyekoli ya nkete esalamaka na esika wapi tempelo ekotongama. Baboyekoli ya mopepe, mvula, mpe mbongwana ya ntango mpo na etuka ekanisami mpo ete tempelo oyo etongami ekoka kotelemela kaka mvula makasi mpe mulunge to mpio ya momesano na etuka moko te, kasi tempelo esengeli mpe etiami mpo na kotelemela baboningani ya mabele, mipepe makasi, bampela, mpe makama mosusu oyo ekoki kosalama. Na batempelo mingi, maboke ya beton to ya bibende ekotisami na mozindo kati na mabele mpo na kofandisa moboko ya tempelo.

Lokola bayemi mpe batongi ya ntango na biso, Tata wa biso na Lola ya bolingo mpe boboto mpe Mwana wa ye balengelaki miango, bisaleli, mpe biloko mosusu mpo na esaleli na biso mpo ete tokoka kotonga mpe kobongisa bomoi na biso mpo na kozala ya sikisiki mpe ya koningisama te. Mwango yango ezali mwango ya lobiko, mwango monene ya esengo. Mwango yango etii mpo na biso foto mpe bososoli moko ya polele ya ebandeli mpe nsuka ya bitambi ya ntina, lokola makuli, maye masengeli mpo na moko no moko ya bana ya Tata mpo na kozonga na miso na Ye mpe kofanda elongo na Ye seko na seko.

Bondimi, boyamboli, libatisi, likabo ya Molimo Mosantu, mpe koyika mpiko kino nsuka ezali eteni “miango” ya bomoi. Esungi mpo na kosala babiliki elongobani ya kotongela oyo ekotelemisa bomoi na biso na Bomikabi ya Yesu Klisto. Eye ebongisi mpe elengeli ndakisa ekosunga bomoi ya moto. Nde, lokola kaka miango ya tempelo ezali na makambo songolo oyo epesaka malako moko na moko oyo etali boniboni kolengela mpe kokotisa biteni ya ntina, kosambela, kotanga makomi, kokabola elambo, mpe kozwa makuli ya bonganganzambe ya ntina ekomi “makambo songolo” oyo esalisaka kokotisa mpe kokangisa elongo ndako ya bomoi.

Bokokani na bosaleli ya makambo wana songolo oyo ezali ntina mpenza. Ndakisa, na kosalaka beto, motango ekoki ya zelo, mabanga ya mike, sima, mpe mai esalelami mpo na kozwa makasi ebongi. Motango malamu te to kolongola eteni songolo ya biloko oyo ekosala beton elemba mpe ekoka kosala mosala ya yango ya motuya te.

Na lolenge moko, soki topesi bokokani esengelami te na bomoi na biso ya losambo ya moto na moto ya mokolo na mokolo mpe kosalaka feti uta na makomi, komilendisaka poso na poso uta na bolei elambo, mpe kosalaka elongo mbala na mbala na makuli ya bonganganzambe lokola makuli ya tempelo, biso mpe tozali na likama ya kolembisamaka na bokasi ya lolenge na biso ya molimo.

Paulo, na mokanda epai ya Baefese, alobaki yango lolenge boye, oyo tokoki kosalela mpo na mposa na ntina ya bokoli ya kokokana mpe ya mobimba ya bomoto mpe molimo na biso.: “Na ye, ndako mobimba ekangami esika moko mpe ejali kokola mpo na Esambelo na bulee kati na Nkolo” (Baefese 2:21).

Losambo ezali moko ya babiliki ya moboko ya monene mpe ya ntina koleka nyoso ya bondimi mpe bomoto na biso. Na nzela ya losambo tozali na makoki ya koloba botondi, bolingo, mpe bomipesi epai ya Nzambe na biso. Na nzela ya losambo tokoki kotika bolingi na biso na oyo ya Ye mpe na nsima kozwa bokasi ya kokokisa bomoi na biso na mateya na Ye. Losambo ezali balabala tokoki kolanda mpo na koluka nguya na Ye na bomoi na biso, kutu bobimisi.

Alma ateyaki, “Tunana elongo na Nkolo na misala mya yo miso, mpe akokamba ya mpo ya bolamu; iyo, ekolala yo o nse ya butu lala o nse na Nkolo, ete akoka kokenge likolo lya yo na mpongi ya yo; mpe ntango ekolamuka yo o ntongo tika motema mwa yo motonda na matondi epai ya nzambe; mpe soko osali makambo maye, okotombolama likolo o mokolo mwa nsuka” (Alma 37:37).

Kokabolaka makanisi, mayoki, mpe bamposa na biso na Nzambe na nzela ya losambo ya boboto mpe mozindo esengeli kokoma na moko na moko na biso ya motuya mpe ya solo lokola kopema mpe kolia.

Kolukaka na makomi mokolo na mokolo ekolendisa lisusu bondimi mpe bomoto na biso. Kaka lola tozali na mposa ya bilei mpo na koleisa banzoto na biso ya mosuni, milimo mpe mitema na biso ekongengisama mpe ekolendisama kosalaka feti likolo ya maloba ya Klisto lokola ezwami na nkoma ya baprofeta. Nefi ateyaki, “Salani limpati likolo lya maloba ma Klisto; mpo tala, maloba ma Klisto makolobela bino makambo manso kani bokosala” (2 Nefi 32:3).

Ntango botangi makomi ezali malamu, botangi na yangomei ekoki te mpo na koyamba bonene mpe bizindo ya mateya ya Nkolo. Kolukaka, konisaka, mpe kosalelaka maloba ya Klisto lokola eteyami na makomi ekomema bwania mpe boyebi koleka bososoli na biso ya kufa. Oyo ekolendisa bomipesi na biso mpe kopesa makoki mosusu mpo na kosala manso na makambo manso.

Moko ya matambi ya motuya koleka nyonso tokoki kosala mpo na kolendisa bomoi na biso mpe kotikala ya kokangama ngwi na moboko ya Mobikisi ezali kokabola elambo na bolongobani poso moko na moko. Likuli ya elambo epesaka mondimi ya Eklezia nyonso libaku ya kokanisa bomoi na ye ya mikolo mikoya, kotala misala to bozangisi misala oyo ekoki kosengela koyambola, mpe nde kokabola limpa mpe mai lokola bilembo ya bule na bomikundoli ya nzoto mpe makila ya Yesu Klisto, litatoli moko ya Bomikabi na Ye. Soki tokaboli na boboto mpe bosawa, tozongisi sika mayokani ya seko, topetolami mpe tobulisami, mpe tozwi elaka ete tokozwa Molimo na Ye mpo na kozala elongo na biso ntango nyonso. Molimo asalaka lokola ndakisa ya sima, ya singa ya kokanga oyo ebulisaka kaka te kasi lisusu ememaka makambo nyonso na bokundoli na biso mpe etatolaka lisusu mpe lisusu na ntina ya Yesu Klisto. Kokabolaka elambo na bolongobani elendisaka mokangano na biso ya moto na moto na libanga ya moboko, kutu Yesu Klisto.

Na ntango ya mosala na Ye Mobikisi ateyaki na bolingo mpe polele malongi, mabongisi, mpe misali esengeli oyo ekobatela bomoi na biso mpe ekolendisa bomoto na biso. Na nsuka ya Esakola likolo na Ngomba, Ye alobaki:

“yango wana, onso oyo ayoki maloba ma ngai mpe asali mango, nakokokisa ye na moto ya bwania, oyo atongi ndako ya ye likolo lya libanga lyoko,—

“Mpe mvula ekiti, mpe mpela eyaki, mpe mipepe mifulaki, mpe mibeti likolo lya ndako ena; mpe ekweyaki te, mpo etongamaki likolo lya libanga lyoko.

“Mpe moko onso oyo ayoki maloba ma ngai mpe asali mango te akokokisama na moto wa ligboma, oyo atongi ndako ya ye likolo lya zelo—

“Mvula ekitaki mpe mpela eyaki, mpe mipepe mifulaki, mpe mibeti likolo lya ndako ena; mpe ekweyaki, enene ezalaki bokwei bwa yango” (3 Nefi 14:24–27; tala lisusu Matai 7:24–27).

Bandeko mibali mpe basi, moko te na biso alingi na boyebi kotonga bandako, bisika ya mosala, to bandako ya bule na biso likolo ya zelo to epaso to na kozanga miango mpe biloko esengelami. Tika tondima libiangisi ya Mobikisi ya koya epai na Ye. Tika totonga bomoi na biso likolo ya moboko kimia mpe sikisiki.

Na bosawa natatoli ete na kotelemisaka bomoyi na biso na Yesu Klisto mpe na Bomikabi na Ye mpe na kolandaka na bokebi miango na Ye mpo na esengo na biso, kokwaka losambo ya mokolo na mokolo, boyekoli ya makomi mokolo na mokolo, mpe kokabolaka elambo mokolo na mokolo, tokolendisama, tozwa bokoli ya moto na moto ya solo mpe mbongwana ya seko, tokomilengela malamu koleka mpo na kotelemela na elonga bamvula makasi mpe bakama ya bomoi, tokoyoka bosepeli mpe esengo elakelama, mpe tokozala na elikia ete bomoi na biso etongami likolo ya moboko ya solo—moboko moko oyo ekokweya mokolo moko te. Na nkombo ya bule ya Yesu Klisto, amene.