2010–2019
N̄e Kwoj Lo̧mo̧o̧ren juon Leddik, Kwoj Lo̧mo̧o̧ren Epepen ko
Eprōļ 2013


N̄e kwoj Lo̧mo̧o̧ren juon Leddik, Kwoj Lo̧mo̧o̧ren Epepen ko

Ij kam̧ool bwe wānōk in mour ko ami renaaj kōjeram̧an ro jibūm̧wi im jim̧m̧ami, baam̧le ko ami kiiō, im ro uwaan baam̧le ko ami rej itok.

Ej juon utiej n̄an eō n̄an ekōnono n̄an kom̧ jiron̄ ro retiljek an Kabun̄ in. Kōmij lo ami eddōkļo̧k ilo iaļ eo an ro rej kautiej bujen ko aer, im kōm̧ jeļā wānōk in mour ko ami naaj kōjeram̧m̧an rūtto ro jibūm̧im im jim̧ami, baam̧le ko ami kiiō, im ro uwaan baam̧le ko ami rej itok, āinwōt an Būreejtōn Gordon B. Hinckley kar ba, “N̄e kwoj lo̧mo̧o̧ren juon leddik, kwoj lo̧mo̧o̧ren epepen kein.”1

Mour eo am̧ āinwōt juon armej eo ej kōm̧m̧ani bujen ko ar jino ilo tōre eo kwar peptaij im bōk menin letok eo an Jetōb Kwojarjar. Ej wōnm̧aanļo̧k ilo kajjojo wiik ilo kweilo̧k in kwojkwoj eo, juon jikin ekwojarjar ijo komaron̄ kōkāāl bujen in peptaij eo am. Kiiō ej iien n̄an am kōppopo n̄an kōm̧m̧ani bujen ko an tampeļ. “Kain̄i ko rekwojarjar im bujen ko repād ilo tampeļ ko rekwojarjar rekōm̧m̧an bwe [jen] jepļaak n̄an im̧aan mejen Anij im ippān baam̧le ko [ad] n̄an ippān doon eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin.”2

Jutak ilo jikin ko rekwojarjar n̄an ro jibūd im jim̧aad. “Aolep armej ro rej itok n̄an laļ in ej leen epepen ko an ro jinen im jemān. Ewōr ippād juon paoktok eo eikidelel n̄an keidi ippān ro jibūd im jim̧aad.”3 Ilo am bōk kūņam̧ ilo menmenbwij an baam̧le im jerbal in tampeļ, kwoj kōļapļo̧k jem̧jerā eo am ippān mour ko an ro jibūm̧im im jim̧aami n̄an kōm̧m̧ani kain̄i ko n̄an lo̧mo̧o̧ren er.

Jutak ilo jikin ro rekwojarjar n̄an eok make im baam̧le eo am. Waanjon̄ok eo am ejim̧we enaaj juon unin lan̄lōn̄ eļap, jekdo̧o̧n jekjek rot ko an baam̧le eo am. Kālet ko am rejim̧we naaj kōkarbab eok n̄an kōm̧m̧an im kōjparok bujen ko rekwojarjar me naaj dāpij baam̧le eo am indeeo.

Jutak ilo jikin ko rekwojarjar n̄an baam̧le eo am ilju im jeklaj. Kalim̧m̧ur n̄an liāp n̄an ļeo pāleem̧ kōn priesthood eo ekwojarjar ilo tampeļ eo ilo am jino juon mour in baam̧le indeeo. Ajri ro nejim̧ renaaj jeram̧m̧an kōn m̧ool eo ilo am kwaļo̧k waanjon̄ok ko rewānōk im naan in kam̧ool bwe en m̧ōttan mour ko ami im kwaļo̧k wāween eo ilo iaļen bujen.

Iaar lo pedped kein indeeo kar kwaļo̧ki ilo International Art Competition n̄an jodikdik ro jem̧aanļo̧k. Megan Warner Taylor eaar aiin pija ko, eaar kōm̧m̧ane kōn menin kapeel ko raan kein būrabōļ eo an Kraist kōn bōjin ro jon̄oul.4 Iaar ioon Megan, im eaar kōmeļeļeik kōkaļļe eo an bōjin eo kein kajōn̄oul, eo eaar kōmeļeļeik āinwōt juon jiron̄ in wānōk im tōmak kar kōppopo n̄an kōm̧m̧an im kōjparok bujen ko an tampeļ rekwojarjar. Āinwōt ippān aolep bōjin ro remeletlet, kōppopo eo an make eaar itok ke eaar teiin̄ oil n̄an kaan ļam̧ eo an, juon pilin̄lin̄ ilo juon iien, n̄an aolep iien mour jim̧we. Iaar kile aiboojoj in pirōkrōk eo ilo bōran. Megan eaar kōmeļeļeik bwe pirōkrōk eaar jutak kōn pirōkrōk in mour wānōk eo an jiron̄ ro n̄an epepen ko ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier. Juon m̧ōttan eaar jutak kōn pirōkrōk eo an iakwe im kautiej n̄an rūtto ro an, pirōkrōk eo kein karuo an kareel jim̧we ioon baam̧le eo an kiiō, im m̧ōttan kein kajilu, pirōkrōk eo an mour m̧aanjabpopo n̄an mour ko an epepen ko rej itok wōt.

Iaar bar ioon juon jiron̄ me m̧aanjabpopo eo an ilo jetōb m̧oktata eaar pirōkrōk an mour jim̧we n̄an elōn̄ epepen ko.

Ilo Jeptōm̧ba juon rālepen eaiboojoj, ļeo ippa im n̄a kar pād ilo tampeļ eo kōttar n̄an bōk kum̧aam ilo kain̄i ko an tampeļ. Chris, juon iaan ro m̧ōttam̧, ar delo̧n̄ e ruum̧ eo. Eaar em̧m̧an n̄an lo likao in em̧m̧an, eo ej kab m̧ōj an kar ro̧o̧l jān juon mijen n̄an Russia.

Ke m̧wen̄an eo eaar tin ijjino, juon jiron̄ eo em̧m̧an ar jijet itūrū. Eaar romaak, etton̄ dikdik, im kar obrak kōn meram. Iaar kōņaan bwe in jeļā kajjien, kōn men in Iaar kwaļo̧k kadkad eō make lo ainikien eo edik. Eaar unojdikdik tok etan, Kate, im Iaar kile ļo̧k last name eo an āinwōt juon baam̧le me raar jokwe ilo Michigan ijo baam̧le eo aō raar jokwe ie. Kate ar leddik eo nejier erūtto, me lalem̧ wiik m̧okta ļo̧k ar jepļaaktok jān mijen eo an jān Germany.

Ilo m̧wen̄an juon lōmņak eaar deļo̧n̄ tok wōt ilo ļōmņak eo aō, “Kwaļo̧k kadkad in Kate n̄an Chris.” Iaar likūt im̧we in iturājet ļōmņak, “N̄āāt, ia, ekōjkan?” Ke kōm̧ij pojak in em̧akūt, Chris ar itok im ba iak-iakwe n̄an kōm̧ im Iaar bōk iien eo. Iaar kanōk tok Kate im unojdikdik, “Komro lukkuun armej ro rejjejet me reaikuj jeļā kajjien doon.” Iaar etal jen tampeļ eo kōn m̧ōņōņō me Iaar em̧akūt kōn im̧we eo ilo n̄a.

Ilo iaļ eo n̄an kapijuknen eo, ļeo ippa im n̄a kar kōnono kōn ememeļo̧kjeņ ko kōn idajon̄jon̄ ko me raar waļo̧k n̄an baam̧le eo an Kate. Jen tōre eo Iaar maron̄ in jeļā ļo̧k kajjien Kate, im eaar maron̄ in jipan̄ eō meļeļe un ko kōn lan̄lōn̄ eo Iaar loe ilo tampeļ eo raan eo.

Kate ar aolep iien kajieon̄ in pen ilo bujen eo an ilo an pukot jikin ko rekwojarjar. Eaar rūttoļo̧k ilo juon kapijuknen ijo ewōr nokon in jotan an baam̧le, jar ippān doon, im ekkatak jeje ko rekwojarjar ekōm̧m̧an bwe kapijuknen eo en juon jikin ekwojarjar. Āinwōt juon ajri, eaar ekkatak kōn tampeļ, im al al eo “I Love to See the Temple” ar juon al em̧m̧an ilo nokon in jota eo an baam̧le.5 Āinwōt juon leddik edik, eaar alooje an ro jinen im jemen kōm̧m̧an waanjon̄ak n̄an pukot juon jikin ekwojarjar ilo aer etal n̄an tampeļ eo ilo jotan weekend ijelo̧kin etal n̄an juon im̧ōn alooj ak n̄an im̧ōn kejota ko.

Eaar lukkuun iakwe jemen, im leo eaar kōjerbal mālim in priesthood eo n̄an jipan̄ e kōm̧m̧ane bujen in peptaij eo an m̧oktata. Innām kar likūt pā ko pein ioon bōran im bōk menin letok eo an Jetōb Kwojarjar. Kate ar ba, “Iaar laudin̄din̄ n̄an bōk Jetōb Kwojarjar, im Iaar jeļā bwe enaaj jipan̄ dāpij eō pād ilo iaļ in n̄an mour indeeo.”

Mour ar wōnm̧aanļo̧k n̄an Kate ilo juon wāween ejeram̧m̧an im em̧ōņōņō. Ke eaar 14, eaar jino high school im ar iakwe jemenere, bar juon jikin ekwojarjar n̄an ekkatak kōn ko̧jpeļ in. Juon raan rūkaki eo an ar jino in kōnono kōn apan̄ im kōtmene ko me jenaaj aolep jelm̧aeki. Eaar ba ippān make, “Ijjab kōņaan apan̄; Ijjab kōņaan ron̄ menin.”

Eaar baj jej wōt wiik ālkin an kar jemen rujlo̧k ilo Jabōt in Ijtō eo im lukkuun in nan̄inmej. Kate eaar ba: Jema eaar juon armej ājmour; eaar juon rūttōr ettōr eaotok. Jinō eaar jabdujduj jen wāween an lukkuun nan̄inmej, eaar bōkļo̧k e n̄an aujipitōl eo. Ilowaan wōt 36 awa ko eaar lukkuun n̄ak m̧akūtkūt bwe eaar jab m̧akūtkūt ānbwinnin. Emaron̄ wōt eromrom, ak aolepān ānbwinnin eaar jab jerbal. Ij keememej aō kalimjeke im ļōmņak, ‘O jaab, ej waļo̧k. Rūkaki in jemenere eo aō eaar jim̧we. Ij ioon mālijjon̄.’” Jejjo wōt jemen Katie eaar mej.

Wōnm̧aanļo̧k wōt, Kate eaar ba: “Eaar kanooj pen. Kwojjab kōņaan luuji juon eo ebun̄bun̄ ilo mour eo am̧. Iaar jeļā imaron̄ kar kōtļo̧k bwe en jipan̄ eō eddōkļo̧k ak kōtļo̧k bwe en karum̧wijļo̧k aō eddōkļo̧k. Iaar jab kōņaan bwe en kakkure mour eo aō kōnke iaar 14 wōt iiō detta. Iaar kajieon̄ in epaakeļo̧k Irooj jon̄an wōt eo emaron̄. Eaar ļap aō riti jeje ko rekwojarjar. Alma jepta 40 eaar kam̧ool n̄an eō bwe Jerkakpeje eo ej m̧ool in im kōn Pinmuur eo an Kraist imaron̄ pād ippān jema bar juon alen. Eaar ļap aō jar. Iaar je ilo jōnōļ eo aō emakijkij in wōt eo imaron̄. Iaar dāpij naan in kam̧ool eo aō ejemourur kōn je. Iaar etal n̄an jar im n̄an Doulul eo an Jiron̄ Ro aolep wiik. Iaar jepooļ eō kōn ro m̧ōtta rem̧m̧an. Iaar epaake wōt ro nuku im eļaptata n̄an jinō, eo eaar un eo epen an kajoor ilo baam̧ļe eo aō. Iaar kappok kōjeram̧m̧an ko an priesthood jān jim̧m̧a im rikabwijer ro jet an priesthood eo.”

Kālet kein rejjejet, āinwōt ko an būjin ro remeletlet, kar ettein̄ļo̧k oil n̄an lamp eo an Kate. Kar lōn̄aj e kōn ikdelel eo an n̄an pād ippān jemen bar juon alen. Kate ar jeļā bwe jemen ar jeļā kōn kālet ko an im ar jab kōņaan kainepataik jemen. Eaar kōņaan juon jem̧jerā indeeo ippān, im eaar jeļā bwe pād wōt ilo bujen eo an enaaj dāpij mour eo an ippān.

Mālijon̄ koraar jab jem̧ļo̧k, mekarta. Ke Kate ar 21 im ar jilkinļo̧k peba in mijen ko an, jinen ar bōk nan̄inmej in cancer. Kate ar maron̄ in kōm̧m̧ane juon kālet eaorōk ilo mour eo an. Aikuj in pād ilo m̧weo im jipan̄ jinen ak etal n̄an mijen? Kar leļo̧k n̄an jinen juon kōjeram̧m̧an in priesthood me enaaj kemour e jen nan̄inmej. Jeļā kōn kōjeram̧m̧an in, Kate ar etal wōt kōn tōmak im wōnm̧aanļo̧k ilo kōttōpar ko an n̄an jerbal e juon mijen.

Kate ar ba: “Iaar etal kōn tōmak ilo ejjeļo̧k jeļā ta eo enaaj lukkuun waļo̧k, bōtaab ilo mijen eo aō, jetōbin maroklep ar jako ke Ij bōk nuuj ko bwe kōjeram̧m̧an eo an jinō ar jerbal. Iaar lukkuun in m̧ōņōņō bwe Iaar jab do̧o̧d ļo̧k jerbal eo an Irooj. Ke men ko reppen rej itok, Ij lōmņak epidodo n̄an bōjrak im jab lukkuun kōņaan etal wōt, ak eļan̄n̄e kwoj likūt Irooj m̧okta, men ko reppen naaj tōl ļo̧k n̄an kōjeram̧m̧an ko reaiboojoj. Kom̧ maron̄ lo Pein im kam̧ool kabwilōn̄lōn̄ ko.” Kate ar en̄jake m̧ool ko ilo naan ko an Būreejtōn Thomas S. Monson: “Jerbal ko raorōk tata naaj loi ilo iien ko reppen.”6

Kate ar wōr an kain tōmak rot in kōnke eaar meļeļe kōn karōk in lo̧mo̧o̧r eo. Eaar jeļā jaar mour mo̧kta, bwe laļ in ej tōren mālijon̄, im bwe jenaaj bar mour. Eaar wōr an tōmak bwe jino enaaj kar mour, bōtaab jān iminene kein an ippān jemen, eaar jeļā bwe eļan̄n̄e jinen en kar mej, enaaj kar em̧m̧an. Eaar ba: “Iaar jab deeor jān mej eo an jema, eaar erom juon m̧ōttan bōdan̄ eo aō n̄an em̧m̧an, im an m̧am̧a kar bōk jān eō, enaaj kar bōk ejjab men eo wōt. Emaron̄ in kar kōm̧m̧ane juon naan in kam̧ool eļapļok n̄an mour eo aō”7

Kate ar pukot juon jikin ekwojarjar joten eo Iaar ioon e ilo tampeļ eo. Ikdelel n̄an pirōkļo̧k jem̧jerā ko indeeo me rej itok ilo tampeļ, eaar lo̧o̧r jon̄ak eo emakijkij an ro jinen im jemen n̄an pād ilo tampeļ.

Eaar lukkuun jabwe joten eo n̄an aō kwaļo̧k kadkad in Kate n̄an Chris, bōtaab n̄an pukot jikin ko jet rekwojarjar ilo Jabōt eo tok juon, Kate ar lo Chris ilubwiljin buki rūm̧m̧an ded ro ilo juon nokon in jota an institute. Ijen raar pukot eļapļo̧k n̄an jeļā kajien doon. Juon wiik tok ālik, Chris ar karuwaineneik tok e n̄an alooj e kweilo̧k eo eļap ippān. Raar wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an pukot jikin ko me ebōktok Jetōb ilo aolepen iaio ko aer im aaet raar liāp ilo tampeļ, jikin eo ekwojarjar ijo raar kwaļo̧k kadkadier. Erro jimo̧r rej kiiō kōm̧mani eddo eo ekwojarjar an ro jinen im jemen, katōk naan in kam̧ool ko an kōn karōk in lo̧mo̧o̧r eo ilo mour ko an ļaddik ro jilu nejier, kwaļo̧k n̄an er iaļ eo an bujen.

“N̄e kwoj lo̧mo̧o̧ren juon leddik, kwoj lo̧mo̧o̧ren epepen ko.” Kālet eo an Kate āinwōt juon 14-iiō-dettan n̄an jutak ilo iaļ eo, jejjet n̄an tein̄ kaan oil in lamp eo an, im jutak ilo jikin ko rekwojarjar kar im naaj lo̧mo̧o̧ren epepen ko. Pukot ro jibun im jim̧m̧an im jerbal ilo tampeļ eo ar kapen būruwōn ippāer. Bōk kūņaan ilo menmenbwij an baam̧le im jerbal an tampeļ naaj kapen būrūōmi im leļo̧k iien em̧m̧an n̄an ro jibūm̧m̧i im jim̧m̧ami kōn mour indeeo.

Mour kake ko̧jpeļ eo ilo kapijuknen eo ami enaaj barāinwōt likūt oil n̄an laam̧ eo am im kapen kōkajoorļo̧k jetōb ilo kapijuknen eo am kiiō im kōjeram̧m̧an baam̧le eo am ilju im jeklaj ilo wāween eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin. Im eļaptata, āinwōt an Elder Robert D. Hales kar ba, “Eļan̄n̄e waanjon̄ak eo em̧ōj ad bōk jān ro jined im jemed rejjab em̧m̧an, ej ad eddo n̄an oktak … im ekkatak m̧anit ko rejim̧we n̄an epepen ko me rej itok.”8

Kālet kiiō n̄an kōm̧m̧an aolep am maron̄ n̄an kanne laam̧ ko am, bwe naan in kam̧ool ekajoor am eim waanjon̄ak maron̄ in kapen ilo mour ko an epepen ko, m̧okta, kiiō, im ilju im jeklaj. Ij kam̧ool bwe wānōk in mour eo ami ejjab wōt naaj lo̧mo̧o̧ren epepen ko, bōtaab enaaj lo̧mo̧o̧ren mour indeeo eo ami , bwe en̄in ej iaļ eo de in n̄an ro̧o̧l n̄an ippān Jemedwōt Ilan̄ im lo lan̄lōn̄ eo em̧ool kiiō im indeeo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin. Ilo etan Jisōs Kraist, amen.

Kakememej ko

  1. Gordon B. Hinckley, “Standing Strong and Immovable,” Worldwide Leadership Training Meeting, Jān. 10, 2004, 20; lale barāinwōt Gordon B. Hinckley, “Our Responsibility to Our Young Women,, Ensign, Jept. 1988, 10.

  2. “Baam̧le Eo: Juon Kean̄ n̄an Laļ in,” Ensign ak Liaona, No̧b. 2010, 129.

  3. Russell M. Nelson, “Generations Linked in Love,” Ensign ak Liahona, May 2010, 92.

  4. Lale Matu 25:1–13.

  5. Lale “I Love to See the Temple,” Children’s Songbook, 95.

  6. Thomas S. Monson, “Meeting Your Goliath,” New Era, June 2008, 7.

  7. Personal interview with author, 2013.

  8. Robert D. Hales, “How Will Our Children Remember Us?” Ensign, Nov. 1993, 10.