“Ikaw Dili Ko Kawangon, ni Biyaan Ko Ikaw”

Karong gabii sa akong journal, ako kining isulat, “Kini ang usa sa labing makadasig nga sesyon sa kinatibuk-ang komperensya nga akong natambungan. Ang tanan nindot gyud ug espirituhanon kaayo.”

Mga kaigsoonan, unom ka bulan ang milabay nagtigum kita sa atong kinatibuk-ang komperensya, ang akong pinanggang asawa, si Frances, naospital, pipila na ka adlaw nga nag-antus sa grabe nga sakit. Pagka-Mayo, mga semana human sa panlimbasug nga maayo sa iyang sakit, namatay siya. Ang iyang pagkamatay may dako nga epekto. Siya ug ako nagminyo sa Salt Lake Temple niadtong Oktubre 7, 1948. Ugma unta ang ika-65 nga anibersaryo sa among kasal. Siya ang akong pinakamahal, ang akong sinaligan nga kauban, ug pinakasuod nga higala. Ang pagsulti nga gimingaw ko niya dili makahupay sa akong pagbati.

Kini nga komperensya ang ika-50 ka tuig sukad natawag ko sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles ni Presidente David O. McKay. Sa tanan niining katuigan hingpit ug tibuok ang suporta sa akong pinangga nga kapikas. Dili maihap ang sakripisyo nga iyang gihimo aron makatuman ko sa akong calling. Wala gyud ko makadungog og reklamo gikan niya kon kanunay ko nga malayo niya ug sa among mga anak sa pipila ka adlaw ug usahay mga semana. Usa gayud siya ka anghel.

Gusto kong magpasalamat, agi og dugang sa pagpasalamat sa akong pamilya, alang sa talagsaong pagpahayag sa gugma nga miabut namo sukad sa pagkamatay ni Frances. Gatusan ka mga kard ug mga sulat ang gipadala gikan sa tibuok kalibutan nga nagpahayag og pagdayeg ug simpatiya sa among pamilya. Nakadawat kami og dinosena nga mga bulak. Nagpasalamat kami sa daghang kontribusyon nga gihatag nga gipangalan niya diha sa General Missionary Fund sa Simbahan. Gikan kanamo nga iyang gibiyaan, ako mopasalamat sa inyong mabination ug kinasingkasing nga mga pagpahayag.

Ang nakapahupay gyud nako niining lisud nga panahon sa panagbulag mao ang akong pagpamatuod sa ebanghelyo ni Jesukristo ug ang kahibalo nga ang akong minahal nga si Frances buhi pa. Nasayud ko nga ang among panagbulag temporaryo lang. Na-sealed kami sa balay sa Dios pinaagi sa usa ka tawo nga adunay awtoridad sa pagbugkos dinhi sa yuta ug didto sa langit. Nasayud ko nga maghiusa kami pag-usab inig-abut sa adlaw ug dili na gayud magbulag pa. Kini nga kahibalo ang nakapalig-on nako.

Mga kaigsoonan, atong hunahunaon nga walay tawo nga nagpuyo nga walay pag-antus ug kasubo, ni wala pay tawo sukad sa tawhanong kasaysayan nga wala makasinati og kasamok ug kagul-anan.

Kon makasinati kita og kalisdanan sa kinabuhi, matintal kita sa pagpangutana “Nganong ako man?” Usahay daw walay katapusan ang atong pag-antus, walay kahumanan ang mga pagsulay. Bation nato nga napuno sa kasagmuyo tungod sa wala matuman nga mga pangandoy ug nawala nga paglaum. Kita moduyog sa pangaliyupo diha sa biblia, “Wala bay balsamo sa Galaad?”¹ Bation nato nga gisalikway, magul-anon, nag-inusara. Lagmit makita nato ang atong personal nga mga dimalas tungod sa negatibong panan-aw. Mawad-an kita og pailub alang sa solusyon sa atong mga problema, malimot kanunay nga ang langitnong hiyas sa pagpailub gikinahanglan.

Ang mga kalisdanan nga moabut nato naghatag og tinuod nga pagsulay sa atong abilidad sa paglahutay. Ang mahinungdanong pangutana kinahanglang tubagon sa matag usa nato: Mohunong ba ko, o humanon ba nako? Ang uban mohunong kon makita nila ang ilang kaugalingon nga dili makasugakod sa ilang mga hagit. Ang paghuman naglangkob sa paglahutay hangtud sa katapusan sa kinabuhi mismo.

Sa atong pagpamalandong sa mga panghitabo nga masinati natong tanan, makasulti kita sama ni Job kaniadto, “Ang tawo ngadto sa kasakit natawo.”² Si Job “hingpit ug matarung” nga tawo nga “mahadlokon sa Dios, ug nagapahilayo sa dautan.”³ Matarung nga tawo, adunahan ang kahimtang, si Job kinahanglang sulayan nga mahimong makalaglag ni bisan kinsa. Gikuhaan sa iyang kabtangan, gibiay-biay sa mga higala, nag-antus, nagbangutan sa pagkamatay sa iyang pamilya, siya giawhag nga “tunglohon ang Dios, ug magpakamatay.”⁴ Nabuntog niya kining pagtintal ug mipahayag gikan sa kinahiladman sa iyang halangdong kalag:

“Tan-awa, ang akong saksi atua sa langit, ug ang nagapamatuod kanako atua sa kinahitas-an.”⁵

“Nasayud ako nga ang akong manluluwas buhi.”⁶

Si Job nagpabiling matinud-anon. Himoon ba usab nato kini kon kita makasinati sa atong mga kalisdanan?

Kon bation nato nga nabug-atan sa mga problema sa kinabuhi, atong hinumduman nga ang uban nakaagi usab niini, nakalahutay ug unya nakabuntog.

Ang kasaysayan sa Simbahan niining dispensasyon sa kahingpitan sa mga panahon, puno sa kasinatian niadtong nanlimbasug apan nagpabiling lig-on ug malipayon. Ang rason? Gihimo nila ang ebanghelyo ni Jesukristo nga maoy sentro sa ilang kinabuhi. Kini ang motabang nato nga makalahutay sa bisan unsa pay atong masinati. Makasinati gihapon kita og lisud nga mga hagit, apan makasagubang kita niini, maisugong moatubang niini, ug magmadaugon niini.

Gikan sa higdaanan sa kasakit, gikan sa unlan nga nabasa sa mga luha, kita ibayaw nianang balaanong kahupayan ug bililhong saad: “Ikaw dili ko kawangon, ni biyaan ko ikaw.”⁷ Kana nga kahupayan bililhon kaayo.

Samtang nagbiyahe ko sa tibuok kalibutan nga nagtuman sa responsibilidad sa akong calling, daghan ko og nakat-unan—lakip ang kamatuoran nga ang kagul-anan ug pag-antus nasinati sa tanan. Dili nako masukod ang tanang kasakit ug kasubo nga akong nasaksihan samtang mibisita ko niadtong naguol, nasakit, nag-atubang og diborsyo, nanlimbasug sa anak nga masinupakon, o nag-antus sa mga sangputanan sa sala. Ang lista nagpadayon, kay dili maihap ang mga problema nga moabut nato. Ang paghisgut og usa ka sanglitanan lisud, apan kon maghunahuna ko og mga hagit, makahunahuna ko ni Brother Brems, usa sa akong magtutudlo sa Sunday School sa batan-on pa ko. Usa siya ka matinud-anong miyembro sa Simbahan, may tiunay nga gugma. Siya ug ang iyang asawa, si Sadie, dunay walo ka anak, daghan nila kaedad niadtong anaa sa among pamilya.

Human si Frances ug ako nagminyo ug mibalhin sa ward, nakit-an namo sila si Brother ug Sister Brems ug ang mga sakop sa iyang pamilya sa mga kasal ug haya, ingon man sa mga reunion sa ward.

Pagka-1968, namatay ang asawa ni Brother Brems, si Sadie. Duha sa walo niya ka anak namatay usab paglabay sa katuigan.

Usa ka adlaw dul-an sa 13 ka tuig na ang milabay, ang kinamagulangang apo nga babayae ni Brother Brems mitawag nako sa telepono. Mipasabut siya nga ang iyang lolo miabut na sa ika-105 nga adlawng natawhan. Miingon siya, “Nagpuyo siya sa gamayng care center apan magtapok ang tibuok niyang pamilya kada Dominggo, diin siya ang mohatag og leksyon sa ebanghelyo.” Siya mipadayon, “Niining miaging Dominggo, si Lolo mipahibalo namo, ‘Mga pinangga, mamatay nako niining semanaha. Mahimo ba ninyong tawagan si Tommy Monson. Kahibalo na siya unsay angayng buhaton.’”

Gibisitahan nako dayon si Brother Brems pagkasunod gabii. Taud-taud na kong wala makakita niya. Dili ko makaistorya niya, kay dili na siya makadungog. Dili ko makasulat og mensahe aron iyang basahon, kay dili na siya makakita. Giingnan ko nga ang pamilya makigsulti niya pinaagi sa pagkupot sa iyang tuo nga tudlo ug isulat sa iyang wala nga palad ang ngalan sa tawo nga mibisita. Bisan unsang mga mensahe ipadangat niini nga paagi. Gisunod nako ang pamaagi pinaagi sa pagkupot sa iyang tudlo ug gisulat ang T-O-M-M-Y M-O-N-S-O-N, ang ngalan nga iyang nailhan nako. Si Brother Brems nalipay ug, gikuptan ang akong mga kamot, gipatong sa iyang ulo. Nahibalo ko nga gusto siyang mangayo og panalangin sa priesthood. Ang drayber nga midala nako sa care center miapil nako samtang among gipatong ang among mga kamot sa ulo ni Brother Brems ug mihatag ang gitinguha nga panalangin. Human niana, ang mga luha miagas sa iyang dili makakita nga mga mata. Gikuptan niya ang among mga kamot sa pagpasalamat. Bisan wala siya makadungog sa panalangin nga among gihatag niya, ang Espiritu kusog kaayo, ug nagtuo ko nga nadasig siya nga among nahatag ang panalangin nga gikinahanglan niya. Kining buotan nga tawo dili na makakita. Siya dili na makadungog. Nahimutang siya buntag ug gabii diha sa gamayng lawak sa care center. Apan ang iyang pahiyom ug ang iyang gisulti nakapatandog nako. “Salamat,” miingon siya. “Ang akong Langitnong Amahan maayo kaayo ngari nako.”

Sulod sa usa ka semana, sama sa gitagna ni Brother Brems, namatay siya. Wala siya maghunahuna sa unsay kulang niya; apan, kanunay siya nga mapasalamaton sa iyang daghang panalangin.

Ang atong Langitnong Amahan, nga mihatag nato og daghang angayng ikalipay, nasayud usab nga kita makat-on ug molambo ug mas molig-on kon kita makasagubang ug makalahutay sa mga pagsulay nga atong masinati. Nasayud kita nga adunay panahon nga masinati nato ang hilabihang kasubo, nga kita magbangutan, ug masulayan kon asa kita kutob. Apan, kanang mga kalisdanan makausab nato alang sa mas maayo, makausab sa atong kinabuhi sa paagi nga gitudlo sa Langitnong Amahan nato, ug makapalahi nato kay sa unsa kita kaniadto—mas maayo kay sa kaniadto, mas masinabtunon kay sa kaniadto, mas mosimpatiya kay sa kaniadto, nga may mas lig-ong pagpamatuod kay sa kaniadto.

Kini ang angay natong katuyoan—dili lang ang pagpadayon ug paglahutay, apan ang pagkahimo usab nga mas putli sa espirituhanong paagi sa atong pagpakabuhi sa maayong panahon ug kasub-anan. Kon dili pa tungod sa mga hagit nga buntugon ug mga problema nga sulbaron, mao ra gihapon kita, gamay o walay pag-uswag sa atong tumong sa kinabuhing dayon. Ang magbabalak mipahayag sa samang hunahuna niini nga mga pulong:

Ang Magtutudlo lang ang nasayud sa kagrabehon sa atong pagsulay, kasakit, ug pag-antus. Siya lang ang makahatag kanato og mahangturong kalinaw panahon sa kalisdanan. Siya lang ang makatandog sa atong gisakit nga mga kalag uban sa Iyang makahupay nga pulong:

“Umari kanako, kamong tanan nga nabudlay ug nabug-atan, ug papahulayon ko kamo.

“Isangon ninyo ang akong yugo diha kaninyo, ug pagtuon kamo gikan kanako; kay ako maaghup ug mapaubsanon sa kasingkasing: ug makakaplag kamog pahulay alang sa inyong mga kalag.

“Kay masayon ang akong yugo, ug magaan ang akong luwan.”⁹

Bisan sa kalipay o sa kasakit, Siya mag-uban kanato. Misaad Siya nga dili gayud kini mausab.

Mga kaigsoonan, hinaut kita mopasalig ngadto sa atong Langitnong Amahan nga dili mausab inig-abut sa panahon o tungod sa kalisud sa atong kinabuhi. Dili kinahanglan nga masulayan nato ang kalisdanan aron kita makahinumdom Niya, ug dili kinahanglan nga mapugos kita sa pagpaubos una pa kita motuo ug mosalig Niya.

Hinaut maningkamot kita sa pagpaduol sa atong Langitnong Amahan. Sa paghimo niini, kita kinahanglang mag-ampo ug maminaw Niya matag adlaw. Kita nagkinahanglan gayud niya matag takna, kon takna man kini sa kalipay o sa kasakit. Hinaut hinumduman nato ang Iyang saad: “Ikaw dili Ko kawangon, ni biyaan Ko ikaw.”¹⁰

Sa tibuok nakong kalag, ako mopamatuod nga ang Dios buhi ug nahigugma nato, nga ang Iyang Bugtong Anak nagpakabuhi ug nagpakamatay alang nato, ug ang ebanghelyo ni Jesukristo mao kanang kahayag nga nagdan-ag sa kangitngit sa atong kinabuhi. Nga mao unta kini, ako nag-ampo sa sagradong pangalan ni Jesukristo, amen.