2010–2019
Falala ki he ʻEikí
ʻOkatopa 2013


Falala ki he ʻEikí

Kau atu ʻi hono fai e meʻa te ke lava ʻo faí ʻi hono vahevahe e pōpoaki maʻongoʻonga ʻo hono Toe Fakafoki Mai ʻo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

Naʻá ku toki foki maí ni mo Sisitā Pālati mei ha ngāue ki ha fonua ʻe nima ʻi ʻIulope. Naʻá ma maʻu ai ha faingamālie ke feʻiloaki mo ha tokolahi ʻo ʻetau kau faifekaú, mahalo ko ha niʻihi ko homou ngaahi fohá mo homou ngaahi ʻofefiné. Talu mei hono fakahā ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni hono tukuhifo e taʻu ke ngāue ai ʻetau kau talavoú mo ʻetau kau finemuí, kuó u maʻu ha faingamālie ke feʻiloaki mo ha toko 3,000 tupu ʻo kinautolu. ʻOku malama e Maama ʻa Kalaisí ʻi honau fofongá, pea ʻoku nau vēkeveke ke ʻunuaki e ngāué ki muʻa—ke kumi mo akoʻi, ke papitaiso mo fakafoki mai, pea ke fakamālohia mo langa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Neongo ia, ʻi he fakataha mo kinautolú, ʻoku ʻilo vave ai ʻe ha taha he ʻikai ke nau lava ʻo fakahoko ʻiate kinautolu pē e ngāué ni. ʻOku ou fie lea he ʻahó ni ki he kāingalotu kotoa ʻo e Siasí, koeʻuhí ʻoku ʻi ai ha fie maʻu vivili he ʻahó ni ke kau e taha kotoa ʻo kitautolu ʻi hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí.

Hangē ko hono toutou lea ʻaki he taimi lahi, naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá “ʻi hono kotoa ʻo e ngaahi meʻa kuo lea ʻakí, ko e fatongia maʻongoʻonga mo mahuʻinga tahá ke malanga ʻaki ʻa e Ongoongoleleí” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 380).”

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo ʻi he 1974: “Mahalo ko e ʻuhinga lahi ʻo e ngāue fakafaifekaú ke ʻoange ki māmani ha faingamālie ke fanongo mo tali e ongoongoleleí. ʻOku fonu e folofolá ʻi he ngaahi fekau mo e ngaahi talaʻofa pea mo e ngaahi ui mo e pale ki he akoʻi ʻo e ongoongoleleí. ʻOku ou fakaʻaongaʻi e foʻi lea fekaú he ʻoku hangē ko ha tuʻutuʻuni fakapatonu ia he ʻikai ke tau lava fakafoʻituitui mo fakakātoa ke hao mei ai” (“When the World Will Be Converted,” Ensign, Oct. 1974, 4).

ʻI Siulai ʻo e taʻu tatau pē, ne u mavahe ai mo Sisitā Pālati mo ʻema fānaú ke tokangaʻi e Misiona Tolonitō Kānatá. Ne u manatuʻi lelei e ngaahi lea ʻa Palesiteni Kimipoló, tautautefito ki heʻene pehē: “ʻE ngaahi tokoua, ʻoku ou fifili pe ʻoku tau fakahoko kotoa koā e meʻa ʻoku tau lavá. ʻOku tau fakafiefiemālie nai ʻi heʻetau akoʻi kotoa e māmaní? Ko e taʻu ʻeni ʻe 144 ʻetau malangá. ʻOku tau mateuteu ke fakalahi ʻetau laká? Ke fakalahi ʻetau vīsoné?” (Ensign, Oct. 1974, 5).

Naʻá ne toe kole mai ke fakavaveʻi ʻetau laká, mo ngāue fakataha ke langa hake Siasí mo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Ne toe fakaongo mai ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni e pōpoaki tatau, ʻi Sune kuo ʻosí, ki he kāingalotu ʻo e Siasí. Naʻe pehē ʻe he Palesitení: “Ko e taimi ʻeni ke ngāue fakataha ai e kāingalotú mo e kau faifekaú … [mo] ngāue ʻi he ngoue vaine ʻa e ʻEikí ke ʻomi e ngaahi laumālié kiate Ia. Kuó ne teuteu e founga ke tau vahevahe ʻaki e ongoongoleleí ʻi ha ngaahi founga lahi, pea te Ne tokoniʻi ʻetau ngāué kapau te tau ngāue ʻi he tui ke fakahoko ʻEne ngāué” (“Tui ki he Ngāue ʻo e Fakamoʻuí” [lea ne fai ʻi he fakamafola makehe, 23 Sune 2013]; lds.org/broadcasts).

Kāinga, ko ha meʻa lelei ke fakakaukau ki he ngaahi akonaki ʻa e kau palōfitá mei he taimi ʻo Siosefa Sāmitá ki he ʻahó ni. Kuo nau poupouʻi mo ui e kau taki mo e kāingalotu ʻo e Siasí ke femoʻuekina ʻi hono ʻoatu e pōpoaki ʻo e Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí ki he fānau kotoa ʻa ʻetau Tamai Hēvaní he funga ʻo māmaní.

Ko ʻeku pōpoaki he hoʻata ní, ʻoku fakavaveʻi ʻe he ʻEikí ʻEne ngāué. ʻE toki lava pē ke fai ʻeni ʻi hotau kuongá ʻo ka ala atu ʻa e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi he ʻofa ke vahevahe e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí. ʻOku fie maʻu ke tau ngāue fakataha ʻo fengāueʻaki mo e kau faifekau ʻe meimei toko 80,000 ko ʻeni ʻoku lolotonga ngāué. ʻOku fakamatalaʻi mahino ʻa e fakamatala fekauʻaki mo e ngāue maʻongoʻongá ni, tautautefito ki he ngaahi meʻa ke fai ʻe he kau takí he fakataha alēlea fakasiteikí mo e fakauōtí, i he uepisaiti LDS.org ʻoku ui ko e “Ko Hono Fakavaveʻi e Ngāue ʻo e Fakamoʻuí.”

ʻOku mau ʻilo mei heʻemau fakatotoló ko e tokolahi taha ʻo e kāingalotu mālohi ʻo e Siasí ʻoku nau fie maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí ke hoko ko ha konga e moʻui ʻa ha niʻihi ʻoku nau ʻofa ai, pea naʻa mo kinautolu kuo teʻeki ke nau feʻiloakí. Ka ʻoku mau toe ʻilo foki ʻoku momou ha kāingalotu tokolahi ke fai e ngāue fakafaifekaú mo vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻi ha tefitoʻi ʻuhinga ʻe ua.

  • Ko e ʻuluakí ko e ilifia. ʻOku tokolahi ha kāingalotu ʻoku ʻikai pē ke nau lotua e ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí, ʻo ilifia naʻa nau maʻu ha ueʻi fakalangi ke fai ha meʻa ʻoku nau fakakaukau ʻoku ʻikai ke nau malava ʻo fai.

  • Ko e ʻuhinga hono uá ko e taʻe-mahino pe ko e hā e ngāue fakafaifekaú.

ʻOku tau ʻilo ko e taimi ʻoku tuʻu ai ha taha ke malanga ʻi he houalotu sākalamēnití ʻokú ne pehē, “Te u lea atu he ʻahó ni fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekaú,” pe mahalo ʻi he tuʻu ʻa ʻEletā Pālati he konifelenisi lahí ʻo lea ʻaki e meʻa tataú, ʻe fanongo hamou niʻihi mo pehē, “Tuku ā; kuo tau ʻosi fanongo heni kimuʻa.”

ʻOku tau ʻiloʻi ʻoku ʻikai saiʻia ha taha ia he ongoʻi halaiá. Mahalo ʻokú ke ongoʻi ʻe kole atu ke ke fai ha ngaahi meʻa ʻoku taʻemalava ʻi ho vā fetuʻutaki mo e kaungāmeʻá pe kaungāʻapí. ʻI he tokoni ʻa e ʻEikí, tuku ke u toʻo ha faʻahinga manavasiʻi te ke maʻu pe ko ha taha ʻo ʻetau kau faifekau taimi kakató ʻi he vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé.

Fili ke ke fai e meʻa kuo kole mai ʻa Sīsū Kalaisi ke tau faí. Kuo folofola mai ʻa e Fakamoʻuí:

“Kole, pea ʻe foaki ia kiate kimoutolu; kumi, pea te mou ʻilo; tukituki, pea ʻe toʻo ia kiate kimoutolu:

“He ko ia kotoa pē ʻoku kolé, ʻokú ne maʻu; pea ko ia ʻoku kumí, ʻokú ne ʻilo; pea ko ia ʻoku tukitukí, ʻe toʻo kiate ia.

“He ko e tangata fē ʻiate kimoutolu, kapau ʻe kole mā ʻe hono fohá, te ne ʻange ki ai ha maka?

“Pe kapau te ne kole ha ika, ʻe ʻange ki ai ha ngata?

“Kapau ʻoku mou … ʻilo ke foaki ʻa e ngaahi meʻa leleí ki hoʻomou fānaú, ʻe fēfē hono lahi hake ʻo e fie foaki ʻa e ngaahi leleí ʻe hoʻomou Tamai ʻoku ʻi he langí kiate kinautolu ʻoku kole kiate iá?” (Mātiu 7:7–11).

Kāinga, ʻe fetongi e ilifiá ʻaki e tuí mo e loto falalá ʻi he taimi ʻoku tūʻulutui ai e kāingalotú mo e kau faifekau taimi kakató ʻo lotu mo kole ki he ʻEikí ke tāpuakiʻi kinautolu ʻaki ha ngaahi faingamālie fakafaifekau. Pea kuo pau ke tau fakahaaʻi ʻetau tuí mo fakasio e ngaahi faingamālie ke fakahā ai e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ki he fānau ʻa ʻetau Tamai Hēvaní, ko e moʻoni ʻe hoko mai e ngaahi faingamālié. He ʻikai teitei fie maʻu ʻe he ngaahi faingamālie ia ko ʻení ha tali fakamālohiʻi pe fakaʻapē. Te nau hoko ko ha ola fakanatula ʻo ʻetau ʻofa ki hotau kāingá. Fai lelei pē, pea ʻe ongoʻi ʻe kinautolu ʻoku mou talanoá hoʻomou ʻofá. He ʻikai toe ngalo ʻiate kinautolu e ongo ko iá neongo kapau ʻoku ʻikai ko e taimi totonu ia ke nau tali ai ʻa e ongoongoleleí. ʻE liliu mo ia ʻi he kahaʻú ʻi he liliu honau tūkungá.

ʻOku malava ia ʻi he taimi ʻoku tau fakahoko ai hotau lelei tahá ʻi heʻetau fakahoko e ngāue ʻa e ʻEikí. Neongo ko e olá ʻoku makatuʻunga ia mei he ngāue ʻaki ʻe he tokotahá ʻene tauʻatāina ke filí, ka ko hotau fatongiá ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí.

Falala ki he ʻEikí. Ko Ia ʻa e Tauhi-sipi Leleí. ʻOkú ne Ne ʻafioʻi ʻEne fanga sipí, pea ʻoku ʻilo Heʻene fanga sipí Hono leʻó; pea ʻi he ʻaho ní, ko e leʻo ʻo e Tauhi-sipi Leleí ʻa ho leʻó mo hoku leʻó. Pea kapau ʻoku ʻikai ke tau kau ki ai, ko e tokolahi ʻo kinautolu ne nau mei fanongo ki he pōpoaki ʻo e Fakafoki mai e ongoongoleleí, ʻe fakalaka ai. Ko hono fakamahinó, ko e meʻa ke faí ko e tui mo fakahoko ʻetau tafaʻakí. ʻOku mahinongofua pē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní—lotu, fakatāutaha pea ʻi homou fāmilí, ke maʻu ha ngaahi faingamālie ke ngāue fakafaifekau. Lotu ke tuku ʻe he ʻEikí ha ngaahi faingamālie ʻi homou halá. Kuo ʻosi folofola ʻa e ʻEikí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá kuo taʻofi ha kakai tokolahi mei he moʻoní koeʻuhí pē “he ʻoku ʻikai pē te nau ʻilo ʻa e feituʻu ke ʻiloʻi ai iá” (T&F 123:12).

ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke hoko ko ha taha feohi pe pōtoʻi lea pe ko ha faiako poto. Kapau ʻokú ke maʻu ha ʻofa moʻoni mo ha ʻamanaki lelei, kuo ʻosi talaʻofa ʻa e ʻEikí kapau te ke “hiki hake [ho] leʻó ki he kakaí ni; [pea] lea ʻaki ʻa e ngaahi fakakaukau te [Ne] fakahū ki [ho] lotó, … ʻe ʻikai veuveuiki [koe] ʻi he ʻao ʻo e kakaí;

“[Pea] ʻe foaki kiate [koe] … ʻi he momeniti ko iá, ʻa e meʻa ke [ke] lea ʻakí” (T&F 100:5–6)

ʻOku fakamanatu mai ʻe he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí kiate kitautolu kotoa “ʻoku ʻikai ke hoko ha meʻa ia ʻi he ngāue fakafaifekaú kae ʻoua pē kuo [tau] kumi ha taha ke akoʻi. Talanoa mo e kakai tokolahi taha te ke lava ʻo talanoa mo ia ʻi he ʻaho taki taha. ʻOku fakanatula pē ʻa e hangē ʻokú te kiʻi faingataʻaʻia ke talanoa ki he kakaí, ka ʻe lava pē ke ke lotu ke maʻu ha tui mo ha mālohi ke toe lototoʻa ange ke fakaava ho ngutú ke malangaʻaki ʻa e ongoongolelei kuo toe fakafoki maí” ([2004], 189–90). Ko kimoutolu ʻa e kau faifekau taimi kakató, kapau ʻoku mou fie akoʻi lahi ange, kuo pau ke mou talanoa ki ha kakai tokolahi ange he ʻaho kotoa. Ko e meʻa ʻeni kuo fekauʻi atu ai ʻe he ʻEikí ʻa e kau faifekaú ke nau fai maʻu peé.

ʻOku ʻafioʻi kitautolu ʻe he ʻEikí. ʻOkú Ne ʻafioʻi ʻoku ʻi ai hotau ngaahi faingataʻaʻia. ʻOku ou fakatokangaʻi ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻo kimoutolu ʻoku ongoʻi mafasia, ka ʻoku ou lotua ke ʻoua naʻa ʻi ai hamou taha te ne ongoʻi mafasia ʻi he ala atu ʻi ha ngaahi founga totonu mo lelei ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí. Ka, ko e faingamālie! ʻOku ʻikai ha fiefia lahi ange ʻi he moʻuí ka ko ʻete femoʻuekina ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí.

Ko e kií ke tataki koe ʻe he ʻOtuá, ke ke kolea ʻEne fakahinohinó, pea laka atu ʻo fakahoko fakatatau mo e ueʻi koe ʻe he Laumālié. Ko e taimi ʻoku fakakaukau ai e kāingalotú ko e ngāue ʻo e fakamoʻuí ko honau fatongiá pē ʻo kinautolú, ʻe lava ke fakalotofoʻi. Ko e taimi ʻoku nau lau ai ia ko ha fakaafe ke muimui ʻi he ʻEikí ʻo ʻomai ha ngaahi laumālie kiate Ia ke akoʻi ʻe he kau faifekau taimi kakató, ʻoku fakalaumālie, fakalotolahi, mo langaki moʻui.

ʻOku ʻikai ko ʻemau kolé ke fai ʻe he taha kotoa ʻa e meʻa kotoa pē. ʻOku mau kole atu ki he kāingalotu kotoa ke mou lotu, ʻo ʻiloʻi kapau ʻe ala atu ʻa e mēmipa kotoa pē, ʻa e talavoú mo e matuʻotuʻá, ki ha foʻi “toko taha” pē mei he taimí ni ki he Kilisimasí, ʻe ongoʻi ʻe ha lauimiliona e ʻofa ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. Pea ko ha meʻaʻofa fakaʻofoʻofa moʻoni ia ki he Fakamoʻuí.

Naʻá ku maʻu ha tohi ʻi he uike ʻe ono kuo hilí mei ha fāmili ngāue fakafaifekau lelei moʻoni, ko e fāmili Muní (Munns) ʻo Folōlita. Naʻa nau tohi ʻo pehē:

“Siʻi ʻEletā Pālati, ne mau fakahoko ʻemau fakataha alēlea fakafāmili he ngāue fakafaifekaú ʻi he ʻosi ha miniti ʻe 30 mei he fakamafola fakamāmani lahi ke fakavaveʻi e ngāue ʻo e fakamoʻuí. Naʻá ma fiefia ke ʻilo naʻe loto homa makapuna taʻu hongofulu tupú ke kau ai. ʻOkú ma fiefia ke lipooti atu, talu mei heʻemau fakataha alēleá, kuo fakalahi e kakai ʻa e fāmilí ke akoʻí ʻaki ha peseti ʻe 200.

“Kuo ʻomai ʻe he makapuná ha ngaahi kaungāmeʻa ki he lotú, maʻu sākalamēniti mo ha niʻihi ʻo e ngaahi kaungāmeʻa māmālohí, mo loto ha niʻihi ʻo ʻemau kau fiefanongo foʻoú ke fakahoko e ngaahi lēsoni fakafaifekaú. Kuo ʻikai ngata pē ʻi he foki mai ha taha ʻo ʻemau kau fafine māmālohí ki he lotú ka kuó ne toe ʻomai mo ha kau fiefanongo foʻou.

“Kuo teʻeki fakafisingaʻi ʻe ha taha e fakaafe ke fanongo ki he lēsoni fakafaifekaú. Ko ha taimi fakafiefia ʻeni ke te hoko ai ko ha mēmipa ʻo e Siasí ni” (tohi fakatāutaha, 15 ʻAokosi 2013).

Talangofua ki he ueʻi ʻa e Laumālié. Tautapa ki he ʻEikí ʻi he lotu tāumaʻu. Femoʻuekina ʻi hono fai e meʻa te ke lavá ʻi hono vahevahe ʻo e pōpoaki maʻongoʻonga ʻo e ongoongolelei kuo Fakafoki mai ʻo Sīsū Kalaisí.

Te u lau mei he taha ʻo e kau mēmipa faifekau lavameʻa ko Keleitoni Kulisitenisení (Clayton Christensen): “Ko e taimi kotoa pē ʻokú ke fakafeʻiloaki ai ha taha kia Sīsū Kalaisi, te ke ongoʻi hono lahi e ʻofa hotau Fakamoʻuí ʻiate koé pea mo ia ʻokú ke tokoniʻí” (The Power of Everyday Missionaries: The What and How of Sharing the Gospel [2013], 1).

Kāinga, ʻofa ke tāpuakiʻi kimoutolu ʻe he ʻOtuá, ke mou maʻu e fiefia ʻoku maʻu ʻi he aʻusia ʻo e ngaahi maná ʻi hoʻomou tuí. Hangē ko hono akoʻi kitautolu ʻi he Molonai vahe 7:

“Kuo folofola ʻa Kalaisi: Kapau te mou tui kiate au, te mou maʻu ʻa e mālohi ke fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku totonu ke fai ʻiate aú. …

“… He ʻoku tupu ʻi he tuí hono fai ʻo e ngaahi maná; pea ko e meʻa ʻi he tuí ʻoku hā mai ai ʻa e kau ʻāngeló mo tauhi ki he tangatá; ko ia, kapau kuo ngata ʻa e ngaahi meʻá ni, ʻe malaʻia ʻa e fānau ʻa e tangatá, he ʻoku tupu ia ʻi he taʻetuí, pea ʻoku taʻeʻaonga ʻa e meʻa kotoa pē” (Molonai 7:33, 37).

ʻOku ou lava ʻo fakamoʻoni mei he meʻa kuó u aʻusiá, ʻe fanongo e ʻEikí ki hoʻomou ngaahi lotú pea te mou maʻu ha faingamālie lahi he taimí ni pea ʻi he ngaahi taʻu ka hoko maí ke fakafeʻiloaki e ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí ki he fānau pelepelengesi ʻetau Tamai Hēvaní. Palesiteni Monisoni, kuo mau fanongo. Te mau fekumi kotoa ke maʻu ʻa e tokotahá. ʻOku ou lotua ke tau aʻusia kotoa e fiefia lahi ʻoku maʻu ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻi he huafa toputapu ʻo e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.