Bozali Lisusu Bapaya Te

Mingi kati na biso na ngonga moko to mosusu tosili kozala na likambo moko oyo ezalaki sika epai na biso, wapi tomiyokaki bampaya mpe ya kobanga. Likambo oyo esalamaki na libota biso pene ya mibu mitano eleki nsima ya ntango MokambiThomas  S. Monson atandolaki libiangi epai na ngai mpo na kosala lokola Mokambi Monene ya Eklezia. Libiangi oyo esengaki ete libota na biso totika esika ya kitoko oyo tozalaka kosepela na yango mibu koleka ntuku mibale. Mwasi na ngai mpe ngai tozali naino komikundola eyano ya mbalakaka ya bana na biso ntango bayokaki oyo etali mbongwana wana. Mwana na biso ya mobali ya mibu 16 agangaki, “Ezali na yango likambo ata moke te. Bokoki na bino kokende; ngai nakotikala!”

Nokinoki nsima andimaki kokende elongo na biso mpe na botongono ayambaki libaku ya sika oyo na bomoi na ye. Kovandaka na bisika ya sika na mwa mibu mileki ebaluki mpo na kozala na esengo likambo ya koyekola mpo na libota na biso, mingimingi mpo na boyambi malamu mpe bolamu ya Basantu ba Mikolo mya Nsuka. Lokola tovandi na bikolo ekeseni, tosili kondima ete bomoko ya bato ya Nzambe na mabele mobimba ezali likambo ya solo mpe emonani na miso.

Libiangi na ngai ekambi ngai nakende mobembo na bikolo mingi mpe epesi ngai litomba kitoko ya kokamba mayangani mingi. Ntango natali masanga mingi, namoni mbala mingi bandimi kotalisaka bikolo, nkota, mpe bonkoko mingi. Moko ya lolenge ya kafukafu ya eleko ya nsango malamu na biso ezali ete yango esuki na etando moko ya mabele to na liboke moko ya bikolo te. Ezali ya mokili mobimba mpe ya banso. Ezali kolengela mpo na bozongi ya Mwana wa Nzambe na kosangisaka “bana ba ye uta na bipai minei ya mabele.” ¹

Atako bandimi ya Eklezia bazali kobakisama na bokeseni na yango, libula na biso ya bule ezali likolo ya babokeseni na biso. Lokola bandimi ya Eklezia, tokotisami na ndako ya Yisalaele. Tokomi bandeko mibali mpe basi, basangoli bakokani na molongo ya molimo yango kaka. Nzambe alakaki Abalayama ete “lokola mingi bazwi nsango malamu oyo bakobiangema na nkombo [na ye], mpe bakotangema nkona [na ye], mpe bakotelema mpe bakopambola [ye], lokola tata na bango.” ²

Elaka epesameli moto nyonso oyo akomi mondimi ya Eklezia: “Bongo sikwa bojali lisusu Bampaya mpe batamboli te, kasi bato na mboka na Babulamumi elongo mpe bana na ndako na Njambe.” ³

Liloba mompaya ewuti na liloba ya Latin extraneus, oyo elingi koloba “libanda” to “uta na libanda.” Mingimingi, ezali kolakisa moto moko oyo azali moko ya “libanda” mpo na ntina mingi, soki ezali mpo na mboka, bonkoko, makanisi, to bonzambe. Lokola bayekoli ya Yesu Klisto oyo bazali kobunda kozala na mokili kasi ya mokili te, tozali komiyoka lokola bato ya libanda. Biso, malamu koleka mingi, toyebi ete mwa bikuke ekoki kokangama mpo na bayo bamonani ya kokesena.

Ntango nyonso bato ya Nzambe batindami kobatela bato banso oyo bazali Bampaya to oyo bakoki komonama lokola ya kokesana. Na ntango ya kala, Mompaya azwaki litomba ya boyambami kaka lokola ya mokufeli mobali to ya mwana etike. Lokola bango, Mompaya azalaki na ezalela ya bozangi bobateli mingi, mpe kobika na ye eyekamaki na libateli azalaki kozwa uta na bato ya esika yango. Bato ya Yisalaele bazuaki malako eyebani malamu oyo etali likambo oyo: “Mompaya oyo afandi epasi na bino akojala lokola moto abotami kati na bino, mpe okolinga ye lokola yo mpenja, mpo ete bino bojalaki Bampaya na mokili na Ejipito.” ⁴

Na mosala na Ye na mabele, Yesu azalaki ndakisa ya moko oyo akendeki mosika ya masengisi ya pete ya boyambi malamu mpe bolingo. Baoyo babenganamaki libanda ya bato, baoyo babwakisamaki mpe batalamaki kozala mbindo na bosembo na bangomei bapesamaki mawa na Ye mpe Limemia. Bazwaki eteni ya kokokana ya mateya na Ye mpe mosala.

Na ndakisa, Mobikisi atelemelaki mimesano etiama ya ntango na Ye mpo na koloba na mwasi Mosamalia, kosengaka ye mwa mai. Avandaki mpo na kolia na bapagano mpe bafutisi mpaka. Atatabanaki te mpo na kopusana mpembeni moto ya mbala, kosimba ye mpe kobikisa ye. Kolulaka bondimi ya soda ya Loma, Alobaki na bibele, “Nalobi na bino ya solo, naino namoni kondima monene ya boye te na Yisalayele.” ⁵

Yesu asengi biso tobomba mobeko ya bolingo ebongi nie, oyo ezali libonza ya bato banso mpe ya kotiela ntembe te. Alobaki:

“Soki bolingaka kaka bato oyo balingaka bino lifuti nini bokozwa? Boni, bafutisi mpako bakosalaka mpe bongo te?

“Soki bopesaka mbote kaka na bandeko na bino, likambo nini ya kokamwa bosalaka? Bapangano basalaka mpe bongo te?

“Yango wana, bozala bato ya kokoka ndenge Tata na bino ya Likolo azali ya kokoka.” ⁶

Na Eklezia oyo ezali na bampaya te mpe babwakisami te. Ezali kaka se na bandeko mibali mpe basi. Boyebi oyo tozali na yango na ntina ya Tata ya Seko esalisaka biso toyoka bondeko oyo esengeli kozala katikati ya mibali mpe basi banso na mabele.

Litangi uta na buku Les misérables etalisi lolenge nini basimbi bonganganzambe bazala na bato oyo bazali komonana lokola Bampaya. Jean Valjean awutaki kokangolama lokola mokangemi. Ya kolemba nsima ya mobembo molai mpe kokufaka nzala mpe na mposa ya mai, akomi na mwa engumba kolukaka esika ya kozwa bilei mpe ebombelo mpo na butu. Ntango nsango ya bokomi na ye epanzanaki, moko na moko bato banso bakangeli ye bikuke. Hotel te, esika ya kolala te, ata kutu boloko elingaki te kobengisa ya akota. Abwakisamaki. Atambwisamaki mosika, aboyamaki. Na nsuka, makasi esilaki, akweyaki na ekuke ya liboso ya ndako ya episikopo ya engumba.

Moto ya eklezia ya malamu ayebaki makambo ya Valjean, kasi abengisaki motelengano na ndako na ye na maloba ya mawa oyo:

“‘Oyo ezali ndako na ngai te; ezali ndako ya Yesu Klisto. Ekuke oyo esengaka te na ye oyo azali kokota soki azali na nkombo, kasi soki azali na mpasi. Ozali na mpasi, ozali na nzala mpe mposa ya mai; boye malamu. … Ntina nini nasengeli koyeba nkombo na yo ? Lisusu, yambo oyebisa ngai [nkombo na yo], ozali na moko oyo nayebaki.’

“[Valjean] afungolaki miso na ye na kokamwa.

“‘Solo? Oyebaki nani nabiangemaki’

“‘Iyo,’ eyanolaki Episikopo ‘obiangami ndeko na ngai.’” ⁷

Na Eklezia oyo, bapalwasi na biso mpe masanga makoki na biso ezali ya biso te. Ezali ya Yesu Klisto. Oyo nyonso akoti na ndako ya mayangani na biso asengeli amiyoka epai na ye. Mokumba ya koyamba malamu moto nyonso ezali na ntina oyo ezali kokola. Mokili wapi tovandi ezali kotambola kati na eleko moko ya boningani monene. Na ntina ya bozwami ebakisami ya bokumbi, ya mbangu ya kominikatio, mpe ya bokomisi nkita likambo ya mokili mobimba, mabele ezali kokoma mboka monene wapi bato mpe bikolo bazali kokutana, kokangisama, mpe kosangisama lokola esalema naino te liboso.

Bambongwana monene ya mokili mobimba ezali kosala mwango ya Nzambe na Nguya Nyonso. Bosangani ya baponami na Ye uta biteni minei ya mabele ezali kosalema kaka te na kotindaka bamisionele na bikolo ya mosika kasi lisusu na bokomi ya bato uta bisika mosusu na bingumba mpe bamboka ya nzinganzinga na bisomei. Mingi, na kozangaka koyeba yango,bakambami na Nkolo na bisika wapi bakoki koyoka nsango malamu mpe kokota na etonga na Ye.

Ezali ntango mosusu ya solo mpenza ete moto ya nsima oyo akobongwana na nsango malamu na palwasi na bino akozala moto moko oyo awuti te na zolongano na bino ya momesano ya baninga mpe bayebani. Bokoki komona eye na lolenge azaleli, lokota, elateli, to langi ya loposo na ye. Moto oyo akokaki kokola na malongi mosusu, na makambo moko ekesena to lolenge ya kozala na bomoi ekeseni.

Kolakisaka bolingo ezali mokumba monene ya bonganzambe. Masanga makoki ya Bonganganzambe ya Melikisedeke esengeli kosala na bomoko na bandeko basi na nse ya bokambi ya episikopo mpo na kosala ete moto moko na moko ayambama na bolingo mpe boboto. Bateyi na ndako mpe bamama bateyi batali bakengeli mpo na kosala ete moko te abosama to ayebana.

Tosengeli banso kosala elongo mpo na kotonga bomoko ya molimo na bapalwasi na biso mpe bitape. Ndakisa ya bomoko ekoka ezalaki katikati ya bato ya Nzambe nsima ya Klisto kokende kotala mikili ya Amerika. Nkoma etalisi malamu ete ezalaki “ Balamani te, to na lolenge loko te ya ba–songolo; kasi bazalaki banso moko, bana na Klisto, mpe basangoli o bokonzi bwa Nzambe.”⁸

Bomoko ekokisami te na koyebaka te mpe kotaka mosika bandimi oyo bazali komonana lokola ya kokesana to ya botau mpe kaka kosanganaka elongo na bato oyo bazali lokola biso. Nzokande, bomoko elongami na koyambaka mpe kosalisaka baoyo bazali sika mpe baoyo bazali na mposa ya ndenge. Bandimi oyo bazali mpo na Eklezia mpe bapesi biso mabaku ya kosalisa baninga na biso ya mpembeni mpe boye kopetola mitema na bisomei.

Yango wana, bandeko na ngai mibali, ezali mokumba na biso ya kosembola loboko na moto nyonso oyo amonani na bikuke ya bitonga ya Eklezia na bino. Boyamba bango na botondi mpe na makanisi mabe te. Soki bato boyebi te bakoti na moko ya mayangani na bino, bopesa bango mbote na esengo mpe bobengisa bango bavanda elongo na bino. Nasengi bobanda liboso mpo na kosalisa bango bamiyoka ya koyambama mpe ya kolingama na esika ya kozelaka bango baya epai na bino.

Nsima ya boyei malamu na bino ya ebandeli, bokanisa banzela bokoki kokoba mpo na kosalisa bango. Nayokaki mokolo moko palwasi moko wapi, nsima ya libatisi ya bandeko basi mibale bakufa matoyi, bandeko basi mibale ya kitoko ya Lingomba ya Bmama Basungi bakanaki koyekola lokota ya bilembo mpo bakoka malamu kosolola elongo na babongwani ya sika oyo. Ndakisa ya kokamwa nini ya bolingo mpo na bandeko mibali mpe basi kati na nsango malamu!

Natatoli ete moko te azali Mompaya epai ya Tata na biso ya Lola. Ezali na moko te oyo molimo na ye ezali motuya te epai na Ye. Elongo na Petelo, natatoli ete “Nzambe akabolaka bato te: kasi na mabota nyonso oyo akobangaka ye, mpe akosalaka boyengebene, ayambami na ye.” ⁹

Nasambeli ete ntango Nkolo akosangisa bameme na Ye na mokolo ya nsuka, Ye akoka kolobela moko na moko na biso, “Najalaki Mompaya, mpe boyangeli ngai.”

Nsima tokoloba na Ye, “Ntango nini tomoni yo Mompaya mpe toyangeli yo?”

Mpe Ye akoyanola biso, “Najali koloba na bino solo ete lokola esalaki bino yango epai na moko na bandeko na ngai baye baleki mokemoke, bosalelaki ngai yango.” ¹⁰

Na nkombo ya Yesu Klisto, amene.