2010–2019
Ma yookex chi wark sa’ li k’ojob’ank wi’chik?
April 2014


Ma yookex chi wark sa’ li k’ojob’ank wi’chik?

Wan naab’al li jwal nim xloq’al choq’ qe sa’ junjunqal, jo’ junkab’al ut jo’ lix Iglees li Kristo re xb’aanunkil yal b’ayaq ajwi’ sa’ li loq’laj k’anjel a’in.

Xnumik chik wiib’ cient chi chihab’, li kok’ yoob’anb’il esil re li tenamit Estados Unidos, “Rip Van Winkle”, sa’ junpaat naab’aleb’ ke’wulak chiru. Lix b’eenil winq, laj Rip, a’an jun winq maak’a’ rajom chi taqlank ut naab’al xna’leb’ re xkanab’ankil wiib chi k’a’aq re ru: li k’anjelak ut li rixaqil.

Sa’ jun kutan, naq yoo xb’eresinkil lix tz’i’ sa’ yalaq b’ar sa’ li tzuul taq’a, naril jun ch’uut chi winq jalan li raq neke’roksi ut yookeb’ chi uk’ak ut b’atz’unk. Chirix naq naxk’ulub’a b’ayaq chi uk’a nakaltesin, laj Rip wan xwara ut naxtz’ap li ru junpaat ajwi’. Naq naxte li ru wi’chik, sachenaq sa’ xch’ool rilb’al naq xko’o lix tz’i’, lix puub’ xmo’ob’resi rib’ ut anajwan xniman li xmach.

Laj Rip nasutq’i sa’ lix tenamit ut naxtaw naq chixjunil jalb’il ru. Li rixaqil kamenaq, li ramiiw xikenaqeb’ ut lix jalam-uuch li awa’b’ej Jorge III li wan sa’ li uk’leb’aal ochoch jalenaq rik’in jalan chik jalam-uuch re jun winq moko naxnaw ta ru: li General George Washington.

Laj Rip Van Winkle warenaq chaq chiru jun may chihab! Xb’aan a’an, moko xril ta xnumik naab’al chihab’ resilal lix tenamit, yoo chaq chi wark naq kinume li Nimla Pleet re Estados Unidos.

Sa’ li po mayo re 1966, li Dr. Martin Luther King Alalb’ej, kiroksi li yoob’anb’il esil a’in jo’ jun eetalil naq ki’aatinak “Mexwar naq yoo chi wank li Nimla Pleet” 1.

Sa’ li kutan a’in, nawaj raj aatinak chirix li aatin a’an ut xyeeb’al jun patz’om choq’ reheb’ li wan rik’ineb’ lix tijonelil li Dios: Ma yookex chi wark naq yoo chi uxmank li k’ojob’ank wi’chik?

Wanko sa’ li kutan re li k’ojob’ank wi’chik

Wan naq naqil li xk’ojob’ankil wi’chik li Evangelio jo’ k’a’ruhaq ak tz’aqalo’ ru, ut ak xqakanab’ chirix: laj Jose Smith kixjaltesi ru lix Hu laj Mormon, ut kixk’ul li lawil re li tijonelil, kik’uub’aman li Iglees. Relik chi yaal, li k’ojob’ank wi’chik a’an jun k’anjel nab’aanuman rajlal li yoo chi nimank; ut yooko rilb’al anajwan. Naroksi “chixjunil li ak xk’utb’esi li Dios, chixjunil li naxk’utb’esi anajwan” ut eb’ li “k’iila na’leb’ li xninqaleb’ ru ut ninqeb’ xwankil” li “toj tixk’utb’esi”2. Ex was wiitz’in, li nim xwankil yoo chi k’ulmank ut yoo chi waklik sa’ li kutan a’in, a’an jun raqal re li xq’ehil kutan re kawresink ak kiyeeman chaq najter kutan ut taaraqe’q rik’in li nim xloq’al xkab’ k’ulunik aj Kolol qe, Jesukristo.

A’an a’in jun kutan jwal nim ru li yooko xnumsinkil sa’ li resil li ruchich’och’ chalen chaq xtiklajik! Eb’ li najter profeet ke’raj rilb’al li qakutan.

Naq li qakutan sa’ li ruchich’och’ taaraqe’q, k’a’ru li qab’aanuhom tooruuq xwotz’b’al chirix li kootenq’ank sa’ li qayu’am ut re naq yoo chi xik chi ub’ej lix k’anjel li Qaawa’? Ma tooruuq xyeeb’al naq xqayal qaq’e ut kook’anjelak chi anchal li qach’ool, li qaam, li qak’a’uxl ut li qametz’ew? Malaj taqaye naq, sa’ lix naab’alil raqal li k’a’ru xqab’aanu, yal yooko chi ilok?

Nink’oxla naq wan naab’al chi ajom re naq junpaat toowarq b’ayaq chirix lix waklesinkil li rawa’b’ejihom li Dios. Nawaj raj xyeeb’al oxib xyaalalil ninqeb’ ru. Naq yooqin xb’aanunkil, nekexinb’oq chixk’oxlankil sa’ lee ch’ool wi wan junaq nawan eerik’in. Wi nekeril k’a’ruhaq taaruuq xchaab’ilob’resinkil, ninpatz’ eere naq teek’oxla k’a.ru raj aajel li ru xjalb’al re naq tex’usaq.

Li xnimankil qib’

Sa’ xb’eenil na’aj, li xnimankil qib’

Li neke’xnima rib’ yookeb’ chi xik chirix li k’a’ru neke’raj choq’ reheb’ ut k’a’ru naxsahob’resiheb’ lix ch’ool sa’ xb’een chixjunil k’a’aq re ru. Lix b’eenil patz’om naxpatz’ jun komon li naxnima rib’ a’an a’in: “k’a’ru xchaab’ilal wan choq’ we?”.

Ex was wiitz’in, ninnaw chi anchal lin ch’ool naq laa’ex nekeril rik’in xsaqal ru naq wi kama’an li qak’a’uxl moko yooko ta chixwaklesinkil li rawa’b’ejihom li Dios.

Naq naqayal qaq’e chi k’anjelak choq qachaab’ilal ut ink’a’ yal jun k’anjel li maak’a’ naqasik’ choq’ qe, lix b’eenil qajom naxik chixsik’b’al li xnimankil qib’ ut k’a’ru naxsahob’resi qach’ool.

Eb’ li tasal tenamit ak xe’nume’ a’aneb’ xe’xk’ul k’iila ch’a’ajkilal xb’aan li xnimankil rib’ li winq, a’b’an nink’oxla naq anajwan ajwi’ naqak’ul naab’al. Tojo’ sa’ li hu tusleb’aal aatin Oxford ke’roksi jun ak’ aatin “selfie” (jalam-uuch choq’ we injunes) jo’ li aatin re li chihab’ sa’ ingles3?

Jo’kan, chiqajunilo naqaj naq te’xnaw wu, ut maak’a’ li maa’us chirix naq naqaj naq us wanqo ut sahaq qach’ool; a’b’an naq naqaj xk’ulb’al li “xtumin ut te’nimaaq ru xb’aan li ruchich’och’ ” 4 ut a’an lix xe’ li k’a’ru nokoxeek’asi, naqasacheb’ li eek’ahom re sahil ch’oolejil li naqak’ul naq chi anchal qach’ool naqak’e qib’ sa’ lix k’anjel li Qaawa’.

K’a’ru raj li b’an?

Lix sumenkil, jo’ junelik, wan sa’ li raatin li Kristo:

“Wi ani naraj intaaqenkil, mixra rib’, chixchapaq li xkrus ut chinixtaaqehaq.

“Xb’aan naq ani naraj xkolb’al li xyu’am, taasachq chiru; a’ut li taasachq li xyu’am chiru sa’ ink’ab’a’ ut sa’ xk’ab’a’ li Chaab’il Esilal, a’an tixkol li xyu’am” 5.

Eb’ li neke’xsach lix yu’am sa’ xk’ab’a’ li Kolonel ut re xpaab’ankil Dios ut lix komon, neke’xtaw jun b’ihomal ut tz’aqalil sa’ lix yu’am. Li ani naxnima rib’ ut li naxk’oxla naq a’an wan sa’ xyi chixjunil k’a’aq re ru, a’an maajun wa tixtaw a’in chi jo’kan. Eb’ li ani maak’a’ neke’xsik choq’ reheb’ naab’al neke’xk’e rib’. Maare rik’in kok’ maatan re li tz’aqal rahok naab’aleb’ te’xk’ul lix wankilal choq chaab’ilal: jun xse’, xchapb’al li ruq, jun q’alunk, hoonal re ab’ink, jun q’unal aatin re waklesink ch’oolej malaj xk’utb’al li rahok. Chixjunil li k’a’ru naqab’aanu re li chaab’ilal naru naq tixjal lix ch’ooleb’ ut lix yu’ameb’. Naq junelik yooko chirilb’al b’ar wi’ nokoru xk’utb’al li qarahom ut xtenqankileb’ li qakomon, aran ajwi’ naa’ok’ li qasumaatin ut li qajunkab’al, li qaseeb’al re xraab’al li Dios ut xtenqankileb’ li qakomon taanumtaq chi naab’al.

Li ani neke’xtenq’a lix komon maajo’q’e te’warq sa’ li k’ojob’ank wi’chik.

Li na’leb’ jwal ch’a’aj xkanab’ankil

Jun chik na’leb’ tixb’aanu naq toob’eeq rik’in li qawara sa’ li kutan a’in jwal nim xwankil sa’ li ruchich’och’, a’an li k’a’ruhaq ink’a’ nokoru xkanab’ankil.

Li na’leb’ jwal ch’a’aj xkanab’ankil, natikib’aman timil timil ut ink’a’ naqek’a. li k’a’ru ink’a’ nokoru xkanab’ankil chanchan li kok’ noq’ re li qab’aanuhom rajlal ut naxchap rib tojo’ naq nawulak jo’ jun nimla k’aam re li nekek’ayi eerib’. Li yiib’ aj na’leb’ a’in wan lix wankilal re naq taawulaq jo’ jun yajel li jwal ch’a’aj xkanab’ankil ut narahob’tesink.

Eb’ lix rahil b’ak’leb’ ch’iich’ li na’leb’ jwal ch’a’aj xkanab’ankil wan yalaq b’ar, jo’ li iloq li jalam-uuch re jun winq malj jun ixq t’ust’ukeb’, li uk’a nakaltesin, lix sumenkil junaq winq malaj ixq ut moko laa sumaatin ta, eb’ li droga, li may, li b’atz’unk rik’in tumin, li tzakemq, li k’anjelak, ut li ulul ch’iich’. Laj Satanas, li xik’ na’ilok qe, naroksi yalaq k’a’ruhaq na’leb’ re risinkil li qachoxahil wankil re taqab’aanu li qak’anjel sa’ li li rawa’b’ejihom li Qaawa’.

Li qaChoxahil Yuwa’ naraho li xch’ool naq narileb’ li junjunq li ralal taqenaqeb’ xwankil xye’b’al li ruq chi sa sa’ li xch’ool re xk’ulub’ankil lix b’ak’leb’ ch’iich’ li rahil na’leb’ ink’a’ nokoru xkanab’ankil.

Ex was wiitz’in, eechaninb’il qab’aan li junelikil tijonelil re li Nimajwal Dios. Laa’o ralal xk’ajol li Q’axal Taqenaq Xwankil ut tiqib’anb’il sa’ qab’een jun nimla wankil. Xoxyo’ob’tesi re naq tooruq chi purik moko ramb’ilaqo ta toj sa’ li choxa. Moko xoxsiha re naq b’ak’b’ooqo sa’ li ruchich’och’, chapchoko sa’ jun tz’alam li qayiib’a chaq laa’o ajwi’.

K’a’ru li b’an?

Xb’een wa tento taqataw ru naq q’axal us naq ink’a’ toot’ane’q chiruheb’ li na’leb’ ch’a’aj xkanab’ankil wi’chik chiru xb’anb’aleb’. Sa’ li raatin li Kolonel: “ …naq maajun reheb’ li k’a’aq re ru a’in teekanab’ chi ok sa’ lee ch’ool” 6.

Naab’al chihab’ chaq anajwan, li awa’b’ej Thomas S. Monson ut laa’in ke’xyeechi’i qe chi b’eek ut rilb’al li “Air Force One”, jun chaqal ru so’sol ch’iich’ b’ar wi’ naxik li awa’b’ej re li tenamit Estados Unidos. Naq toj maji’ noko’ok’ xoonume’ sa’ naab’al chi na’ajej b’ar wi’ tate’xram re naq maak’a’aq ch’a’ajkilal wi junaq taaraj roksinkil k’a’ruhaq li ink’a’ us, ut xinsehe’ naq yookeb’ chirilb’al naq li profeet maak’a’ naxk’am sa’ xb’een.

Jo’kan naq li naxb’eresi li so’sol ch’iich’ xinixb’oq re naq tinchunlaq sa’ li na’ajej b’ar wi’ naxik a’an. K’a’jo’ xnimal ru li xinnumsi naq xinchunla sa’ lix na’aj b’ar wi’ tinruuq raj xb’eresinkil li ch’iich’ napurik jo’ xinb’aanu chaq junxil chi naab’al chihab’. Kichal sa’ lin ch’ool naq ninpurik sa’ xb’een li nimla palaw ut ninwulaq sa’ najtil tenamit, kixtoch’ lin ch’ool ut lin k’a’uxl. Ut xinkoxla li week’ahom naq nataqek ut nakub’ek li so’sol ch’iich’ sa’ chixjunil li ruchich’och’.

Ink’a’ xink’e reetal naq xink’e li wuq’ sa’ xb’een li kayib’ chi ch’iich’ re naq taaxik chi ub’ej li 747. Tz’aqal sa’ li hoonal a’an, jun raarookil ut nawb’il xyab’ kuxej kichal chiwix, a’an lix yab’ xkux re laj Thomas S. Monson.

“Dieter”, kixye, “maak’oxla chixb’aanunkil”.

Moko yookin ta chixyeeb’al naq ok raj we chixb’aanunkil, a’b’an maare li awa’b’ej Monson kiril lin k’a’uxl.

Naq too’aleeq chixb’aanunkil k’a’aq re ru ink’a’ us naq taqab’aanu, qab’ihaq lix raarookil chaq’rab’ink reheb’ li komon naqanaw naq nokoe’xra jo’ li qajunkab’al, qamiiw, li qaraarokil profeet ut junelik li Kolonel.

Li jwal us re naq ink’a’ toot’ane’q rik’in li maa’us aj na’leb’ k’a’jo’ xch’a’ajkilal chixkanab’ankil, a’an naq maajun wa taqatikib’.

A’b’an, k’a’ru rik’in li aq wankeb’ sa’ lix ruq’ li yajel a’in?

Xb’een wa sa’ chixjunil, b’aanuhomaq usilal, chenaw naq wan li yo’onink. Sik’omaq lee tenq’ rik’in lee raarokil komon, rik’ineb’ li neke’jolomin re li Iglees ut rik’ineb’ laj b’anonel tzolb’aleb’ rib’. Li Iglees natenq’ank re naq texruuq xkanab’ankil li yiib’ aj na’leb’ a’in rik’ineb’ li neke’jolomin sa’ lee na’aj, ut sa’ li ulul ch’iich’7, ut sa’ junjunq chi na’ajej, rik’in li Tenq’ re li Junkab’al SUD.

Junelik chek’oxla naq, rik’in lix tenq’ li Kolonel, texruuq xkanab’ankil li yiib’ aj na’leb’ a’in. Maare toj texb’eeq jun b’e nim ru ut naab’al lix ch’a’ajkilal, a’b’an li Qaawa’ maajun wa teexkanab’. A’an nekexxra. Li Jesukristo kixk’ul li rahilal rik’in xtojb’al rix li maak re eetenk’ankil re naq texruuk xjalbal eerib’, re naq tex’elq chi preexil xb’aan li maak.

Li jwal aajel ru a’an naq toj yookex chixyalb’aleb’ eeq’e. Wan naq, naab’al sut tento teeyal eeq’e naab’al sut re naq texruuq chi elq sa’ li yajel a’in. Jo’kan naq meekanab’ eerib’ chixkub’sinkil lee ch’ool. Meesach lee paab’al. Kawaq taxaq junelik lee ch’ool chixk’atq li Qaawa’ ut a’an tixk’e lee kawilal re naq teekol’eq. Rik’in A’an texach’abaaq.

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, junelik wanqex chi najt chiru li neke’xk’e xk’aytenskil eerib’ xb’aanunkil li teexk’am sa’ li yiib’ aj na’leb’ k’a’jo’ xch’a’ajkilal xkanab’ankil. Li ani tixb’aanu chi jo’kan taaruuq xyeechi’inkil lix ch’ool, li raam, lix k’a’uxl ut lix metz’ew sa’ lix k’anjel li Dios.

Mexwarq sa’ li k’ojob’ank wi’chik.

Eb’ lix b’eenil b’aanuhom neke’ch’a’ajko’

Jun li rox ramok li ink’a’ nokoxkanab’ chi tz’aqonk tz’aqal sa’ li k’anjel a’in wan sa’ eb’ lix b’eenil b’aanuhom neke’ch’a’ajko’ li naqak’ul. Junjunq qe laa’o moko wan ta li qahoonal ut naqeek’a jo’ jun b’eleb’aal ch’iich’ kelonb’il xb’aan kab’laju chi xul neqe’iiqank, b’ar wi’ li junjunq yokeb’ chi kelonk sa’ jalan chik chi na’ajej. Naqoksi naab’al li qametz’ew, a’b’an li b’eleb’aal ch’iich’ moko naru ta chi xik sa’ maajun na’ajej.

Wan naq naqayal qaq’e chixb’aanunkil li k’a’ru nawulak chiqu xb’aanunkil, li b’atz’unk, xtzolb’al k’a’ru nawulak chiqu xnawb’al ut k’anjelak rik’ineb’ li qatenamiteb’. Chixjunil a’in maare us ut jwal chaab’il, a’b’an, ma yoo chi kanak hoonal ut qametz’ew re li k’a’ru xb’eenil xb’aanunkil ut aajel ru choq’ qe?

K’a’ru li b’an?

Jun sut chik, nachal sa’ li raatin li Kolonel:

“Taara li Qaawa’ laa Dios chi anchal laa ch’ool, chi anchal laa waam ut chi anchal laa k’a’uxl.

“A’an li xb’een ut xnimal ru chaq’rab’.

“Ut li xkab’ chanchan ajwi’ a’an: Taara laa was aawiitz’in jo’ naq nakara aawib’ laa’at” 8.

Chixjunil li jun ch’ol chik sa’ li yu’am us naq taakanaq sa’ xkab’il na’ajej chiru li wiib’ xnimal xb’eenil qajom.

Jo’kan ajwi’ li qak’anjel sa’ li Iglees, seeb’ xnumsinkil chi naab’al kutan naq yooko xb’aanunkil li qak’anjel chi jo’maajo’, maak’a’ li qach’ool ut lix sahil ru aj tzolom.

Ex was wiitz’in, jo’ aj k’amol re li tijonelil teneb’anb’il sa’ qab’een naq laa’o jun tenamit li naxra li Dios ut li qas qiitz’in, ut wan li qach’ool chixk’utb’al li qarahom rik’in li qaatin ut li qak’anjel. A’an a’in lix xe’il li aniho jo’ aj tzolom li Jesukristo.

Li aniheb’ te’xb’eresi lix yu’am rik’in li xb’eenil na’leb’ a’in, moko te’warq ta sa’ li k’ojob’ank wi’chik.

Jun b’oqok re naq too’ajq

Li apóstol Pablo kixtz’iib’a: “Ajsi aawu laa’at li yookat chi wark, ut waklin sa’ xyanqeb’ li kamenaq, ut sa’ aab’een taakutano’q li Kristo” 9.

Ex inraarookil amiiw, chenawaq naq laa’ex ralal xk’ajol li saqen.

Mex’oksi sa’ lee ch’ool li xnimankil eerib’! Meekanab’ naq text’ane’q sa’ li n’aleb’ li texk’ame’q sa’ li yiib’ aj na’leb’ jwal ch’a’aj xkanab’ankil! Meekanab’ naq li xb’eenil eerajom li nach’a’ajko’, teexwartesi toj texk’ame’q sa’ li maak’a’ chik teeraj xb’aanunkil malaj lix kanab’ankil li santil tzolom ut li taqenaqeb’ xwankil re k’anjelak sa’ li tijonelil!

Wan naab’al li jwal nim xloq’al choq’ qe sa’ junjunqal, jo’ junkab’al ut jo’ lix Iglees li Kristo re xb’aanunkil yal b’ayaq ajwi’ sa’ li loq’laj k’anjel a’in.

Li wank jo’ xtzolom li Jesukristo moko a’an ta jun k’anjel re jun sut ajwi’ sa’ li xamaan, malaj jun sut ajwi’ sa’ li kutan. A’an jun k’anjel rajlal ut junelik.

Lix yeechi’ihom li Qaawa’ chiruheb’ li wan rik’in li yaal tijonelil, jwal nim ru re xtawtb’al ru chi tz’aqal.

Li ani tiikeb’ chi paab’ank li wiib’ chi tijonelil ut neke’xnimob’resi ru lix b’oqb’aleb’ “wankeb’ chi santob’resinb’il xb’aan li Musiq’ej toj te’ak’ob’resiiq ru lix tib’eleb’ ”; jo’kan naq chixjunil li k’a’ru re li qaYuwa’ taak’eemanq re10.

Ninch’olob’ xyaalal naq li saqob’resink xwankil re li tojb’al rix li maak kixb’aanu li Jesukristo ut li jaltesink xwankil re li Santil Musiq’ej naru chi k’irtesink ut xkolb’al li winqilal. A’an li qamaatan, li loq’laj teneb’anb’il sa’ qab’een ut li qasahil ch’oolejil re rab’inkil lix yaab’ xkux naq nab’oqok li Kolonel; re xtaaqenkil rik’in jun k’a’uxlej li k’eek’o xch’ool ut chi anchal li rajom eech’ool. “[qachiq’omaq chaq chiqix] li bak’leb’ ch’iich’ li [bak’b’ooko] wi’, ut [cho’eelq chaq] sa’ li q’ojyin, ut [waklinqo chaq] sa’ li poqs”11.

Moko toowarq ta ut moko toolub’k ta chixb’aanunkil li us, xb’aan naq yooko “chixk’eeb’al xk’ojob’ankil jun xnimal ru k’anjel” 12, ut yooko ajwi’ xb’aanunkil li kawresink re naq taasutq’iik li Kolonel. Ex was wiitz’in, naq laa’ex neketiq lee saqen rik’in li k’a’ru nekeb’aanu chiru lee komon jo’ jun aj yehol nawom re li ch’ina-usal ut lix wankil re li xyaalal k’ojob’anb’il wi’chik, maajo’q’e texwarq sa’ li k’ojob’ank wi’chik. Ut a’in ninch’olob’ xyaalal ut ninkanab’ li wosob’tesihom; sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.