K’utb’esihomak lee paab’aal

Ex was wiitz’in raarokex inb’aan, naqaye eere lix chamalil li qeek’ahom ut li qarahom ut li qab’antioxihom choq’ eere ut naqab’antioxi li qab’oqb’al re k’anjelak sa’ eeyanq.

Tojo’ xko’in sa’ jun li so’sol ch’iich’, naq laj k’amol re li so’sol ch’iich’ kixye qe naq toonume’q b’ar wi’ wanq jun li ch’a’ajkilal sa’ li choql naq too’oq chi kub’eek ut chixjunileb’ li wanko chi sa’ taqab’aq qib’ re naq chaab’il wanqo sa’ li qachunleb’al. Relik chi yaal, xqak’ul li ch’a’ajkilal jwal kaw. Sa’ junpak’al b’ar wi’ wankin, wan jun li naxjap re xb’aan lix xiw naq kaw naa’eek’asink li so’sol ch’iich’. Lix sumaatin kiraj xtenq’ankil, a’b’an ink’a’ kiru. Yoo chixjapb’al re toj chalen naq xokub’e sa’ li ch’och’ ut maak’a’ junaq li rahilal xqak’ul. Xweek’a xmay inch’ool naq a’an kixk’ul li rahilal a’an. Jo’ li paab’aal a’an lix b’an re li xiw, kiwaj raj sa’ ch’anch’o kawob’resinkil lix paab’aal.

Chirix a’an, naq yookeb’ chixjunil chi elk’ sa’ li so’sol ch’iich’ a’in, kinach’o chaq lix sumaatin ut kixye we: “chak’uy inmaak xb’aan naq li wixaqil k’a’jo’ lix xiw. Ut li junes k’a’ru xink’oxla re xk’ojob’ankil xch’ool naq xinye re: “Il, Wale’ laj Elder Nelson wan sa’ li so’sol ch’iich’, matk’oxlak.

Ink’a’ ninnaw chi tz’aqal ma li wanjik sa’ li so’sol ch’iich’ taatenq’ank raj xb’aan naq wankin chaq chi sa’, a’b’an ninye, relik chi yaal li wank sa’ li yu’am arin sa’ li ruchich’och’ a’an naq li qapaab’aal taayale’q rix. Wan kutan naq naqak’ul k’a’aq re ru chi yale’k chanchan naq re yo’laak malaj re kamk. Choq’ re li qana’chin a’an, li so’sol ch’iich’ k’a’jo’ naq nareek’asi rib’ sa’ li choxa, kiril jo’ jun hoonal b’ar wi wanko chiqilb’al qib’ rik’in li xkawilal li qapaab’aal.

Naq noko’aatinak chirix li paab’aal – li paab’aal nareek’asi ru li tzuul taq’a - moko yooko ta chi aatinak chirix li paab’aal chixjunil, ka’ajwi’ b’an chirix li paab’aal chirix li Qaawa’ Jesukristo. Li paab’aal a’an taaruk chi k’utunk lix kawilal naq yooko xtzolb’al chirix li qaKolonel ut xyu’aminkil li qapaab’aal. Li Qaawa’ kixyiib’ li tzol’leb’ re li Jesukristo re toxtenq’a chixnimob’resinkil li qapaab’aal. A’b’anan, sa’ li aatinob’al anajwan, li aatin paab’aal wan jalan jalan xsumenkil chirix li junjunq komon.

Relik chi yaal, li aatin paab’aal naraj xyeeb’al “b’ak’b’al qib’ malaj chapb’al qib’ wi’chik” rik’in li Dios¹. Li patz’om taqapatz’ raj qib’ anajwan a’an: Ma chapchooko chi kaw rik’in li Dios re naq nak’utb’esiman qapaab’aal malaj chapchooko rik’in jalan chik k’a’aq re ru? Jo’ jun eetalil, sa’ li lunes q’ela xwab’i chaq li aatin chirix laj alinaanel xe’xb’aanu chiru li domingo xnume’. Wan k’a’aq re ru rik’ineb’ li neke’xyal xq’e chi xik chirilb’aleb’, ninpatz’ we wi lix “paab’aaleb’ ” ka’ajwi’ “naxchape’ wi’chik” rik’in jun chanchan li b’olotz’.

Maare raj taqapatz’ qib’: B’ar wan li qapaab’aal? Ma sa’ jun ch’uut laj b’atzunel? Ma sa’ junaq eetalil b’ar naqaaj chi wulak? Ma sa’ junaq li qas qiitz’in li jwal nawb’il ru? Us ta lix ninqaleb’ ru ch’uut neke’tz’eqok ut li ninqaleb’ ru chi winq neke’t’ane’ sa’ li sache’k. Yal jun ajwi’ b’ar wi’ lee paab’aal taakole’q: a’an li Qaawa’ Jesukristo. Laa’ex na’ajman cheru chixk’utb’esinkil eepaab’aal!

Li Dios kixye sa’ li xb’een reheb’ Lix Lajeb’ Taqlahom: “Miwank jalan chik aadios chiwu laa’in”². Ut jo’kan ajwi’ kixye: “Chex’iloq wankin wi’ sa’ li junjunq eek’oxlahom; miwiib’an eech’ool, mexxuwak”³. A’b’anan, naab’aleb’ ka’ajwi’ neke’xk’oxla chirixeb’ lix tumin naq neke’xsiq li tuqtuukilal, malaj neke’xsik’ junaq li qas qiitz’in re xtaaqenkil lix b’aanuhom.

Eb’ lix ninqaleb’ aj tzolonel chirix li b’an, eb’ laj tz’ilonel rib’ li chaq’rab’, neke’xk’e reetal naq lix paab’aal yooq chi yale’k. Naq yookeb’ chixsiqb’al li k’a’ru nekeraj, ma taak’utunq lix paab’aal malaj taakanaq chi muqmu? Ma te’xchap rib’ rik’in li Dios malaj rik’in li winq?

Laa’in kinnumsi jun li yale’q k’iila chihab’ chaq naq eb’ lin komon aj b’anonel kinixch’iila xb’aan naq ink’a’ xinjach lin nawom xintaw rik’in lin tzolom ut lin nawom chirix lin paab’aal, ut ki’elajiik chiwu naq ink’a’ tinjunaji wib’. Chan ru b’i’ xb’aanunkil? Li yaal a’an li yaal! Moko naru ta xjachb’al ut ink’a’ naru naq tinkanab’ junjaq li xcha’al.

Wi li yaal nachal chaq sa’ jun tzoleb’aal re li winq malaj sa’ jun k’utb’esinb’il na’leb’, chixjunil li yaal nachal chaq rik’in li Dios ut a’an jun cha’alil li evangelio re li Jesukristo⁴. A’b’anan, xpatz’man we laa’in naq tinmuq raj lin paab’aal. Ink’a’ kinb’aanu li k’a’ru xpatz’ we lin komon sa’ lin k’anjel. Laa’in xink’utb’esi lin paab’aal!

Sa’ chixjunil li ninqal tzolok na’elajiik xtaaqenkil li k’utb’il na’leb’ chi ch’olch’o. Eb’ li ninq aj tzolonel neke’xra naq wanq lix rahom chi ach’ab’anb’il, a’b’an li achab’ank chi tz’aqal moko naru ta naq taawanq wi’ li winqeb’ te’xk’e jun li chaq’rab’ re naq jun cha’al li qanawom “moko naru ta roksinkil”.

Moko naru ta xtz’eqtaanankil li musiq’ejil yaal, ut q’axal wi’chik eb’ li choxahil taqlahom. Xpaab’ankil li choxahil taqlahom naxkam chaq li qosob’tesihom, junelik. Xq’etb’al li choxahil taqlahom a’in naxtz’eq li qosob’tesinkil, junelik!⁵.

Maak’a’jo’ xk’ihal li ch’a’ajkilal xb’aan naq chixjunil li ruchich’och’ wankeb’ naab’aleb’ li winq moko tz’aqalaq re ru ut li k’a’ru neke’raj neke’xk’ul jun kawil wankilal rik’in lix paab’aal malaj naq maak’a’eb’ lix paab’aal. Naab’aleb’ xb’een wa neke’xk’e jalan chik rahom chiru li Dios. Jun ch’ol chik neke’ok chixk’oxlankil ma us tab’i’ naq taqoksi li qapaab’aal sa’ li ak’ yu’am. Jo’ nak’ulman sa’ junjunq xq’ehil kutan, anajwan ajwi’ wankeb’ li neke’reetz’u naq nokoru chi k’anjelak sa’ li qapaab’aal malaj neke’xram. Wankeb’ ajwi’ li neke’xye naq xb’aan li paab’aal naq wan li k’a’aq re ru chi ch’a’ajkilal sa’ li ruchich’och’. Moko naru ta xmuqb’al ajwi’ naq sa’ xk’ab’a’ li paab’aal ke’xb’aanu li nimla rahilal, a’b’an lix yu’aminkil li tuqtu paab’ank re li Qaawa’, li naraj xyeeb’al naq taqayal qaq’e re naq toowulaq jo’ jun tz’aqal xtzolom li Jesukristo, a’in jo’ jun li b’e re taayu’ami ut jun li teneb’ank rajlal kutan li tixk’e qe li choxahil aj k’amol b’e. Naq nakak’e xk’anjel laa paab’aal yookat roksinkil laa paab’aal, yookat xk’utb’aal laa paab’aal.

Li Qaawa’ naxnaw chaq naq aajel li ru naq chixjunileb’ li ralal te’xtzol chan ru xtawb’al A’an. “Xb’aan naq laatz’ li okeb’aal”, kixye, “ut ka’ch’in li b’e li nak’amok sa’ li taqenaqil loq’al… ut moko k’iheb’ ta li neke’tawok re”⁶.

Eb’ li Loq’laj Hu naxk’ut jun chaab’il na’leb’ re’xtawb’al li qab’e ut re naq tookanaaq chi sa’. Lix nawb’aleb’ li Loq’laj Hu naxk’e ajwi’ li qakolb’al nim xtz’aq. Jo’ jun eetalil, chalen chaq junxil kutan kinume’ “li tiq re li k’iresink” ke’kaam naab’aleb’ li na’b’ej ut saq ru kok’al. A’b’anan, sa’ li najter chaq’rab’ ak yeeb’il chaq numenaq 3,000 chi chihab’ li xb’eenileb’ na’leb’ chi tz’aqal re ru re’xk’irtesink eb’ li yaj a’in!⁷. Naab’aleb’ ke’kam xb’aan naq li winq, naq yoo chixsik’b’al li nawom, moko xe’xpaab’ ta li raatin li Qaawa’!

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, k’a’ru chik na’ajman ru sa’ li qayu’am wi “Junelik yooko chi tzolok, [ab’an] ink’a’ nokoruhank xtawb’al ru li yaal”?⁸. Tooruuq xtawb’al naab’al chi nawom xb’aan naq wankeb’ li Loq’laj Hu ut xtawb’al chan ru taqawaklesi li qamusiq’ rik’in li tij re paab’aal.

Lix b’aanunkil toxtenq’a chixk’eeb’al qach’ool rajlal kutan. Ut q’axal wi’chik naq neke’xyiib’ ut neke’xk’ulub’a li chaq’rab’ reheb’ li winq, lix chaq’rab’ li Dios tento naq taawanq choq qak’amol b’e. Naq noko’ok chi aatinak chirixeb’ na’leb’ moko saq’enk ta xtawb’al xyaalalil, taqayaal qaq’e naq aj k’amol qab’e sa’ xb’eenil, a’anaq li Dios .

Taqab’aanu raj “[xjuntaqʼeetankil] chixjunilebʼ li Loqʼlaj Hu qikʼin, re naq taawanq choqʼ re qachaabʼilal ut qatzolbʼal”⁹. Li xiw yoo chiqilb’al naq naqaj xjachb’al qib’ rik’in aatin “lin yu’am ma’ani taa’okenq” malaj “lin chaab’il b’aanuhom”. Wi naqayal xjachb’al qayu’am rik’in kok’ raqal na’ajej, maajo’q’e toowanq sa’xteram x’anchalil qach’ool: maajo’q’e toowulaq chixnimob’resinkil chixjunil li qayaal wanjik.

Li aaleek re naq naab’aleb’ te’xnaw qu ut naqak’e sa’ ub’ej li k’a’ru neke’xye li tenamit sa’xb’een li raatin li Dios. Eb’ laj tz’ilonel rib’ chaq’rab’ ut li neke’xk’ub’ chan ru taanimanq lix k’ay neke’xtz’il chi naab’al li k’a’ru neke’xk’oxla li tenamit re naq te’xk’uub’ rib’ chi us. Ut li k’a’ru na’uxman rik’in li patz’om re li tenamit yal tixk’e qe jun esil, a’b’an jwal ch’a’aj taaruq roksinkil jo’ jun eetalil re xk’eeb’al choq’ tiik qach’ool naq ink’a’ naqab’i lix taqlahom li Dios! Us ta te’xye “Chixjunil li ruchich’och’ naxb’aanu”, li k’a’ru wan chi maa’us maajun wa taawanq chi us. Li maa’usilal, li sachok na’leb’ ut li aak’ab’, maajo’k’e te’wanq choq’ yaal, us ta naab’aleb’ neke’xb’aanu. Jo’ka’in naxye chaq sa eb’ li Loq’laj Hu: “Ra chaalel sa’ eeb’een li nekexyehok us re li ink’a’ us, ut moko us ta nekeye re li chaab’ilal; li nekek’e choq’ saqenk li aak’ab’, ut li q’oqyink nekek’e choq’ kutan”¹⁰.

Chirix xnumik li xkab’ nimal pleet kiwan sa’ li ruchich’och’, naab’aleb’ ke’xnaw ru jun li b’ich na’aatinak chirix li ink’a’us. Ut sa’eb’ lix taqlanb’il aatin chirix li tz’i’ aj na’leb’, neke’xchap rib’ naq eb’ li k’iila 50 millones sa’ li ruchich’och moko naru ta naq wankeb’ chi sachsokeb’ lix na’leb’, us ta naru naq te’wanq, ut chixjunileb. Li tz’i’ aj na’leb’ toj wan jo’ jun tz’i’ aj na’leb’ chiru li rilob’aal li Qaawa’, naq A’an sa’ jun kutan taaraqok aatin sa’ xb’een li qab’aanuhom ut li qajom¹¹.

Juntaq’eetimaq li xiw ut lix maak’a’il li paab’aal li nawan chi naab’al sa’ li ruchich’och’ anajwan rik’in lix paab’aal ut li xkawil ch’ool re lin raarookil rab’in lix Emily, li wan anajwan sa’ junpak’al li tz’apleb’ t’ikr. Naq lix yu’am yoo chixkanab’ankil lix tz’ejwalej rahob’tesinb’il xb’aan li cancer, rachisa chiq na’aatinak, a’b’an kixye we chi se’se’ li ru: “at in Yuwa’, matk’oxlak chiwix. Ninnaw naq chaab’il wanqin!”. Lix paab’aal lix Emily kixk’utb’esi rib’ chi numtajenaq sa’ lix k’unalil hoonal a’an, tz’aqal naq na’ajman ru.

Li china usil tuq’ixq na’b’ej re oob’ xkok’al, wan jun lix paab’aal tz’aqal chirix lix Choxahil Yuwa’, chirix Lix k’uub’anb’il na’leb’ ut lix chaab’ilal chi junajwa re lix junkab’al. Chapcho tz’aqal rik’in li Dios; ut tiik chi paab’ank chirix li sumwank kixb’aanu rik’in li Qaawa’ ut rik’in lix sumaatin. Naraheb’ lix kok’al, a’b’an wan li tuqtuukil ch’oolejil rik’in us ta naxnaw naq moqon tixkanab’eb’. A’an wan lix paab’aal rik’in li royb’enihom ut re lix komon xb’aan naq wan xpaab’aal chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut chirix li Ralal.

Li awa’b’ej Thomas S. Monson kixye sa’ li chihab’ 1986: “Ninnaw naq tooxuwaq, taqakuy li eetz’unk ut taqanumsi chixka’pak’alil. Taawanq raj li xkawil qach’ool re naq taqanima qib’ rik’in li k’a’aq re ru xk’oxlahomeb’ li tenamit, lix kawil eech’ool re xkolb’al rix li k’a’ru tiik ru. Wanq lix kawil eech’ool re xk’ulub’ankil li k’a’ru ink’a’ us, a’an sa naril li Dios… Chinaq sa’ qach’ool naq chixjunileb’ li komon wankeb’ lix xiw a’b’an li neke’xkawresi rib’ rik’in li k’a’ru neke’xxuwa rik’ineb’ lix tiikilal, a’aneb’ li kaw xch’ooleb’ ”¹².

Li na’leb’ xk’e chaq li awa’b’ej Monson maak’a’ xkutankil! Nintz’aama, ex was wiitz’in raarookil inb’aan, naq taak’iiq lee paab’aal rajlal kutan naq toj yookex chi b’eek sa’ li k’ulumaq maak’a’ rosojik. Japomaq eere chixyeeb’al lee paab’aal! K’utb’esihomak lee paab’aal!¹³

Nintz’aama naq chapchooqex chi kaw rik’in li Dios, naq taawanq Lix yaal chi junelik tz’iib’anb’il sa’ lee ch’ool. Ut nintz’aama naq chiru chixjunil lee yu’am, teek’utb’esi lee paab’aal! Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, Amen.