2010–2019
Luhngse—Ip Yohk ke Wosasuc
April 2014


Luhngse—Ip Yohk ke Wosasuc

Kuht tiac kuh in luhngse na pwacye God kuht fin tiac luhngse mwet tuhlan lasr ke fuhfahsryucsr lasr fin facluh.

Tamuhlwel ac tahmtahel sacohk luhk, ke Mwet Lahngo lasr El orekma inmahsrlon mwet uh, mwet lahlmwetmwet se siyuck Sel, “Mwet luti, piac masap se ma yohk oemeet ke Masap uh?”

Matthew el suhmuhslah lah Jisus El topuk:

“Kom fah luhngse Leum God lom ke insiom kwewa, ke ngunum kwewa, ac ke nuhnkom kwewa.

“Pa inge masap se ma yohk oemeet ac yohk srihpa oemeet.

“Masap se ahkluo yohk srihpac oacpacna ma se meet an: ’Kom fah luhngse mwet tuhlan lom oacna kom luhngse kom sifacna.”1

Mark el kaliyac sramsram lal ke fahkwack luhn Mwet Lahngo: “Wacngihn sie pac masap yohk liki ma luo inge.”2

Kuht tiac kuh in luhngse na pwacye God kuht fin tiac luhngse mwet tuhlan lasr ke fuhfahsryucsr lasr fin facluh. Oacpacna, kuht tiac kuh in luhngse na pwacye- mwet tuhlan lasr kuht fin tiac luhngse God, Pahpah tuhmasr nohfohn. Mwet Sap John el luti kuht, “Masap se ma Kraist El acse nuh sesr uh pa inge: kuhtena mwet su luhngse God, enenuh elan luhngse pac mwet luhlahlfongi wiacl.”3 Kuht nohfohn pa tuhlihk nguhn nuhtin Pahpah tuhmasr Inkuhsrao ac, ke ma inge, pa tamuhlwel ac tahmtahel uh. Ke kuht nuhnkuh ke ma pwacye se inge, luhngse tuhlihk nuh kwewa nuhtin God fah fihsracsrlah.

Pwacyena, luhngse pa ip yohk emet ke wosasuc, ac Jisus Kraist pa Mwet Srihkasrak lasr. Moul Lal sesseslah ke luhngse. Mwet mas El ahkkweyelah, mwet suc puhla toasr El ahkmuhlahlahye, mwet koluk El molwelah. Ke sahflahiyac ah un mwet kasrkuhsrak ah eslah moul Lal. Tuhsruhktuh ke finohl Golgotha kuht lohng kahs: “Pahpah, nuhnak muhnahs nuh selos, tuh elos tiac etuh ma elos oruh uh”4—fahkwack pwacye fin facluh ke pahkomuhta ac luhngse.

Oasr ohiyac pucspucs in ahkkahlwemye luhngse, oacna kuhlwacng, mongfihsracsr, tiac kuhtasrihk, kahlwem, ac nuhnak muhnahs. Ke mukwikwi nuh kwewa lasr, pa inge ohiyac ma kuh in kahsruh ahpwacyei luhngse luhn insiyacsr.

Inkaiyacn pacl uh luhngse lasr fah kahlwem ke mukwikwi lasr pengana lwen yurin sie sin sie. Ma yohk srihpac pa kuht fin kuh in akihlen nuh ke mwe enenuh luhn mwet se ac kahsruh. Nga luhngse na ma ahkkahlwemyeyuck ke sramsram fototo inge:

Nga tuhng ke fong

Mweyen upac in liye

Ke enenuh luhn mwet sahyac oruh nga tiac kuh in liye.

Tuhsruhktuh nga soenna

Puhla se auli

In kuhlwacng yohklac.5

Nga tuhfahna acsmaklah ke sie srihkasrak emtucng ke luhngse kuhlwacng—sie ma ma sikyak kac kuh tiac liyeyuck. Yac sac pa 1933, ke pacl Great Depression, ac orekma uh upac na pwacye in sukokyak. Acn sacn oan nuh kuhtuhlacp ke acn United States. Arlene Biesecker el tuhfahna srolah ke high school. Tukun el sukok orekma ke pacl loes, el sokwack orekma ke acn in orek nuknuk in oruh sie mwe in tuhta. Mwet orekma we ah moliyuck muhkwena ke kais sie ipin nuknuk elos twacni wo ke kais sie lwen. Ke elos orwaclah nuknuk puhs, elos eis mani yohk.

Sie lwen tiac paht tukun el muhtwacwacack orekma ah, Arlene el sun oru se ma ahkfohsyacl ac ahkmuhngmuhngyacl. El pihtucki ke mwe tuhta la an ac srihke in sulpac orwaclah tahfonglac lal el in muh kuh in ahksahfye nuknuk el orekma kac an. Oacna in luhman wacngihn mwet ke kahsrwel, mweyen mwet orekma nuh kwewa sahyac kampare in ahksahfye nuknuk nuh kwewa elos kuh in orwaclah. Arlene el puhla suhkahsrweacng ac wacngihn finsrak la. El muhtwacwacack in tuhng.

Bernice Rock el muhtafototo nuh siskacl Arlene. El mahtuh ac etuh yohk ke tuhta. Ke el liye elyah lal Arlene ah, Bernice el som liki orekma lal ac som nuh siskacl Arlene, ac kuhlwacng in lotwel ac sang kahsruh. El muhta nwe ke na Arlene etwaclah ac kuh in ahksahfye wo. Na Bernice el fohlohk nuh ke insin in tuhta nahtuhl ah, ac sislah pacl wo lal in ahksahfye nuknuk puhs ma el kuh in oruh, el fin tiac kahsruh.

Ke mukwikwi ke luhngse kuhlwacng se inge, Bernice ac Arlene akawucki nuh ke moul lalos nohfohn. Kais sie pahyuckyak ac isus tuhlihk. Sie pacl ah ke yac1950 ah, Bernice, suc mempucr ke Alu uh, sang sie Puk luhn Mormon nuh sel Arlene ac sucu lal. Ke yac 1960, Arlene ac mukul tuhmwacl ac tuhlihk nahtuhlos ah pacptaislac ac mempucrlac ke Alu uh. Tohkoh elos siliyucklac ke tempuhl muhtahl luhn God.

Ke srihpen pahkomuhta ma ahkkahlwemyeyuck sel Bernice ke el som liki acn sel in kahsruh sie suc el nihkihn tuhsruhktuh oasr elyah la ac enenuh kahsruh, mwet pucspucs, kwewana mwet moul ac misac, ingena engankihn akwuck in molwelah luhn wosasuc.

Kais sie lwen ke moul lasr uh kuht eis pacl wo in ahkkahlwemye luhngse ac kuhlwacng nuh sin mwet rauni kuhtyak uh. Prestuhn Spencer W. Kimball el fahk: “Kuht enenuh in esam mwet kuht ohsun nuh se ke yen in fihl stosah, ohfohs, elevator, ac acn sahyac uh pa mwet ma God El use nuh sesr in luhngse ac kuhlwacnsapuh. Tiac wo kuht fin sruhmuhn mwet uh kuh fin tiac kuh in kahsruh mwet suc rauni kuhtyak oacna tamuhlwel ac tahmtahel wiyacsr.”6

Inkaiyen pacl wo lasr in ahkkahlwemye luhngse lasr uh tuhkuh ke oacna sie pacl. Srihkasrak ke ma se inge sikyak ke sie pwepuh in newspaper ke Ohktopa ke yac1981. Nga yuckihn ke luhngse ac pahkomuhta kac an oruh nga karuhnganwacng ipin pwepuh sacn ke ma luhk an ahluhkwelah yac 30.

Pwepuh sac fahk lah oasr kal suwohswohs luhn oaksohk soko Anchorage, Alaska lac, nuhSeattle, Washington—kal sac us mwet 150—tuh kuhflah nuh ke inkucl se Alaska in kuh in uslah sie tuhlihk kihneta. Tuhlihk mukul matwac yac luo sacn seyac soko ahlko ke pahol ke el puhtatlac nuh fin ipin kuhlahs se ke el sritacl sisken lohm sel ah. Inkucl sac oasr mael 450 (725 km) nuh lwacyacn epang Anchorage ac tiac oasr ke inkacnek in oaksohk an. Tuhsruhktuh taktuh ma oasr we ah ngihsre ke kahsruh, na kal sac puhtatiin sruhkwack tuhlihk sac ac som nuh Seattle elan muh kuh in onweyuck ke lohm ono ah.

Ke oaksohk soko ah tohwi ke acn sac, taktuh ah fahk nuh sin paeluht sac lah mukul fuhsr sac ac misac ke srihpen yohk srah kahklah el kuh in tiac moul in sohk nuh Seattle sacn. Elos sulwaclah in sifilpac sohksohk mael 200 (320 km) ahluhkwelah acn sac nuh Juneau, Alaska, siti ma fototo emet nuh ke sie lohm ono.

Tukun elos uslah tuhlihk mukul sac nuh fin acn Juneau, oaksohk soko ah som nuh Seattle, ingena oaksohk soko ah pahtlac nuh ke pacl in sohksohk la.Wacngihn mwet tohrkahskahs, finne inkaiyaclos ac pahtlac nuh ke toeni kuh oaksohk elos ac wi tohkoh ah. Tuhsruhktuh, ke minit ac oa somlah ah, elos orwacni mani, ac eis ma yohk in sang nuh sin tuhlihk mukul sac ac sucu lal ah.

Ke oaksohk ah apkuhran in ai fin acn Seattle ah, mwet nuh kwewa enganwack in lohng ke paeluht el fahk lah el lohng ke radio ah lah tuhlihk mukul sac pain moullac. 7

Nuh ke nuhnak luhk tuhkuh kahs ke ma suhmuhslah uh: Luhngse pwacye pa luhngse suwohs luhn Kraist, ac el suc oasr luhngse pwacye la, ac fah wo nuh se ke lwen sahflah.8

Tamuhlwel ac tahmtahel, kuhtuh pacl ma wo emet in ahkkahlwemye luhngse lasr uh sikyak ke pihsinkac luhn lohm sesr sifacna. Luhngse enenuh in pa insiyacn moul luhn sucu uh, tuhsruhktuh kuhtuh pacl uh tiac. Kuh in yohklac mongsa, yohklac akuhkuhin, yohklac acnwuck, yohklac sron in muhta. Prestuhn Gordon B. Hinckley el ahsor in siyuck: “Efuh [mwet] suc kuht luhngse yohk [emet] pa eis kahs upac lasr uh? Efuh [kuht] sramsram ac kena ahkkolukye ac ahkngalye?”9 Top nuh ke kihsen siyuck kuh in siena nuh sesr kais sie, tuhsruhktuh ma pwacye uh pa lah srihpac uh wacngihnsrihpac. Kuht fin kuh in karihngihn masap in luhngse sie sin sie, kuht ac karihngihn sie sin sie ke kuhlwacng ac suhnak.

Pwacyena oasr pacl ke kaiyuck uh enenuh in sikyak. Lwelah kuht in esam, tuhsruhktuh, mwe kaiyuck uh oasr ke Doctrine and Covenants—ma fahk, ke kuht enenuh in kai mwet sahyac, tukun kuht enenuh in ahkkahlwemye luhngse yohk nuh selos.10

Nga finsrak kuht ac srihke in nuhnkuh ac karihngihn nuhnak ac puhla ac ohiyac luhn mwet rauni kuhtyak uh. Lwelah kuht in tiac ahkkolukye. Tuhsruhktuh, lwelah kuht in kuhlwacng ac kahsruh. Kuht enenuh in taran ma kuht oruh kuht in muh kuh in tiac kuhnaoslah kuh luhn mwet sahyac ke kahs kuh mukwikwi koluk.

Nuhnak muhnahs enenuh in wi luhngse. Yurin sucu lasr, oacyacpac yurin kawuck lasr, kuh in oasr puhla ahsor ac tiac insese. Sulpacna, finne ohiyac srihk se.Ac fah tiac kuh ac tiacna enenuh in fihliyucki in ahkkolukyeyuck, kihneta, ac sie lwen kuhnaosyucklac. Sis nuh fac ikacsaclihkna kihnet uh.Nuhnak muhnahs muhkwena onwelah.

Sie muhtwacn wolacna suc misac tari tuh ohsun nuh sihk ke sie lwen ah ac sramsram nuh sihk ke kuhtuh auli lal. El sramsram ke ma sikyak ke yac pucspucs somlah ah ke mwet tuhlan imac se, tuh kawuck na wo se tuhsruhktuh el ac mukul tuhmwacl ah tiac insese nuh se pacl pucspucs. Sie lwen ah mwet imac sac siyuck elan tuhpallah acn seltahllah nuh ke acn sel ah. Ke pacl inge el tui, ac ke puhsra ahsor, el fahk, “Tamuhlwel Monson, nga tianac lwelah elan tuhpallah acn sesr ah nuh ke acn lal ah tuhsruhktuh elan fahsr raun ne ke acn sel ah.Nga tahfonglac na pwacye, ac nga auli kac. El misac tari, tuhsruhktuh nga finsrak ngan kuh in fahk nuh sel, ‘sislah koluk.’ Nga arulacna finsrak in oasr pacl se ahkluo luhk nuh sel ngan oruh kuhlwacng.”

Ke nga lohng sramsram lal ah, oasr nuhnak tuhkuh nuh sihk ke ma ahsor nga liye sel John Greenleaf Whittier: “Ke kahs ahsor nuh kwewa ke fahk kuh sihm, ma ahsor emet pa inge: ‘Ac kuh pacna!’”11 Tamuhlwel ac tahmtahel, ke kuht luhngse ac kuhlwacng nuh sin mwet sahyac, kuht ac tiac puhla auli.

Luhngse ahkkahlwemyeyuck ke ohiyac akihlenyuck pucspucs: isracsr se, ohlohl se, fahk kuhlwacng se, fahk wo se. Ohiyac sahyac ma akihlenyuck ke ohiyac sahyac pa, in ke etuh ke mukwikwi luhn mwet sahyac, luti ip yohk se ke kuhlwacng ac mongfihsracsr, muhtwacta nuh yurin suc mas kuh muhta lun lohm. Kahs ac mukwikwi inge ac ma puhs sahyac kuh in fahk ke luhngse.

Dale Carnegie, mwet sihm ac sramsram etweyuck yohk fin acn Macrike, luhlahlfongi lah kais sie mwet oasr “kuh la in ahkyohkye engan” luhn facluh … ke sang kuhtuh kahs pwacye ke kuloh nuh sin sie suc muhkahimtacl kuh toasr.” El fahk, “Sahp kom ac muhlkuhnlah lutu ma kuhlwacng kom fahk mihsenge uh, tuhsruhktuh mwet suc eis fah esam nuh ke moul lal nohfohn.”12

Lwelah kuht in muhtwacwacack ingena, ke lwen se inge, in ahkkahlwemye luhngse nuh sin tuhlihk nohfohn nuhtin God, finne mwet ke sucu lasr, kawuck lasr, mwet tuhlan lasr, kuh mwet kuht nihkihn. Ke kuht tuhkahkwek ke kais sie lututacng, lwelah kuht in mukwikwi ke luhngse ac kuhlwacng ke kuhtwena ma sikyak.

Ma kuht tiac kuh in kahlwem, tamuhlwel ac tahmtahel luhk, pa luhngse luhn God nuh sesr. Ke srihpen luhngse se inge, El suhpwacma Wen Nahtuhl, suc luhngse kuht fal in sang moul Lal kacsr, kuht in muh kuh in eis moul ma pahtpaht. Ke kuht muhtwacwacack in kahlwem ke mwe sang yohk inge, insiyacsr fah sesseslah ke luhngse nuh sin Pahpah tuhmasr Inkuhsrao, Mwet Lahngo lasr, ac mwet nuh kwewa. Pa inge pruhe luhk ke ine muhtahl luhn Jisus Kraist, amen.

Mwe Kahsruh

  1. Matthew 22:36–39.

  2. Mark 12:31.

  3. 1 John 4:21.

  4. Luke 23:34.

  5. Author unknown, in Richard L. Evans, “The Quality of Kindness,” ImprovementEra, May 1960, 340.

  6. The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball (1982), 483.

  7. Liye “Injured Boy Flown to Safety,” Daily Sitka Sentinel (Alaska), Oct. 22, 1981.

  8. Moroni 7:47.

  9. Gordon B. Hinckley, “Let Love Be the Lodestar of Your Life,” Ensign, May 1989, 67.

  10. Liye Doctrine and Covenants 121:43.

  11. “Maud Muller,” ke The Complete Poetical Works of John Greenleaf Whittier (1878), 206; ahkuhtweyac wo ituckyang.

  12. Dale Carnegie, ke, nuh ke mwe srihkaksrak, Larry Chang, Wisdom for the Soul (2006), 54.