2010–2019
Alofa-o le Ute o le Talalelei
Aperila 2014


O Le Alofa—o le Ute lea o le Talalelei

Ata
Peresitene Thomas S. Monson

E le mafai ona tatou alolofa moni i le Atua pe afai tatou te le alolofa i ē o loo tatou malaga faatasi i lenei faigamalaga o le olaga.

Ou uso ma tuafafine pele, a o auauna atu lo tatou Faaola i tagata, sa fesiligia o Ia e le loia suesue, “Le Aoao e, o le fea poloaiga o i le tulafono ua sili?”

O loo tusia e Mataio le tali a Iesu:

“E te alofa atu i le Alii lou Atua ma lou loto atoa, ma lou agaga atoa, ma lou manatu atoa.

“O le poloaiga muamua lena ma le sili.

“E faapena foi lona lua, E te alofa atu i le lua te tuaoi, ia pei o oe lava ia te oe.”1

O loo faaiuina e Mareko le tala i le fetalaiga a le Faaola: “E leai lava se tasi poloaiga e sili i na poloaiga.”2

E le mafai ona tatou alolofa moni i le Atua pe afai tatou te le alolofa i ē o loo tatou malaga faatasi i lenei faigamalaga o le olaga. E faapena foi, e le mafai ona tatou alolofa atoatoa i o tatou uso a tagata pe afai tatou te le alolofa i le Atua, le Tama o i tatou uma. Ua tau mai e le Aposetolo o Ioane ia i tatou, “O lenei foi le poloaiga ua tatou maua mai ia te ia, o lē alofa i le Atua [e] alofa foi o ia i lona uso.”3 O i tatou uma o fanau agaga a lo tatou Tama Faalelagi ma, ona o lena tulaga, ua avea ai i tatou uma ma uso ma tuafafine. A tatou manatua pea lenei upumoni, o le a faigofie lava ona tatou alolofa atu i fanau uma a le Atua.

O le mea moni, o le alofa o le ute lea o le talalelei ma o Iesu Keriso o lo tatou Faataitaiga. O lona soifuaga o se talatuu o le alofa. O ē mamai na Ia faamaloloina, o ē mafatia na Ia siitiaina, o ē agasala na Ia faaolaina. I le faaiuga, na fasiotia o Ia e tagata leaga. Ae o loo tatagi pea mai le mauga o Kolokota upu nei: “Lo’u Tamā e, ia e faamagaloina atu ia te i latou; aua ua latou le iloa le mea ua latou faia”4—o le faailoaga silisili lea i la le tino o le agalelei ma le alofa.

O loo i ai le tele o uiga o loo faailoa atu ai le alofa, e pei o le agalelei, onosai, lē manatu faapito, malamalama, ma le faamagalo atu. I a tatou fegalegaleaiga uma, o nei uiga ma isi uiga o le a fesoasoani ia iloa ai e isi le alofa o loo i totonu o o tatou loto.

E masani lava o lo tatou alofa o le a faaalia i a tatou fegalegaleaiga i aso uma ma le tasi ma le isi. O le mea sili ona taua o lo tatou tomai e iloa ai le manaoga o se isi tagata ona tali atu lea i ai. Ou te faamemelo i taimi uma i le lagona faamamai o loo faaalia i le solo puupuu lea:

Sa ou tagi i le po

Ona o le po o le vaai

O le manaoga o se tasi ua ou tauaso ai;

Ae ou te le’i

Lagonaina sina faanoanoa itiiti

Ona o sina agalelei teisi.5

Talu ai nei sa ou iloaina ai se faataitaiga ootia o le agalelei alofa—o se faataitaiga sa lei vaaia ni ona taunuuga. O le tausaga e 1933, ona o le Pa’u Tele o le Tamaoaiga, sa faigata ai ona maua ni avanoa faigaluega. O le nofoaga sa i le itu i sasae o le Iunaite Setete. Sa faatoa faauu mai lava Arlene Biesecker mai le aoga maualuga. Ina ua maea se sailiga faaumiumi mo se galuega, sa mulimuli ane ona mauaina se galuega i se falegaosi ofu o se su’isu’i. Sa totogi le aufaigaluega mo na o ofu taitasi sa sa’o ona latou su’iina atoa i aso taitasi. O le tele lava la o ofu latou te su’iina o le telē foi lena o o latou totogi.

I se tasi aso e lei leva ona amata i le falegaosi ofu, sa fetaiai ai Arlene ma se tulaga sa ia le mautonu ma lē fiafia ai. Sa ia saofai i lana laau su’isu’i ma taumafai e tatoso mai i fafo filo i sana taumafaiga sa le faamanuiaina e faauma le ofu sa ia galue ai. Sa foliga mai na leai ma se tasi e fesoasoani atu ia te ia, ona o loo taufai faananati uma isi tagata su’isu’i ia faauma le tele o ofu latou te mafaia. Sa lagona e Arlene le leai o se faamoemoe. Sa amata ona ia tagi leleoa.

Sa faasaga mai i le isi pito o Arlene ia Bernice Rock. Sa matua o ia ma sa tele atu sona potomasani o se su’isu’i. A o matauina ai le faanoanoa o Arlene, sa tuua ai e Bernice lana lava galuega sa fai ae alu atu i talaane o Arlene, ma tuu atu ma le agalelei ia te ia faatonuga ma se fesoasoani. Sa ia nofo ai lava seia oo ina maua e Arlene le toafimalie ma sa mafai ai ona faamaeaina ma le manuia le ofu. Ona toe foi atu lea o Bernice i lana masini, ae ua misia le avanoa e faamaea ai le tele o ofu sa mafai ona ia faia, pe ana ia le fesoasoani atu i se isi tagata.

I lenei lava faatinoga e tasi o le agalelei alofa, na avea ai Bernice ma Arlene o ni uo mamae. Mulimuli ane sa tau fai faaipoipo uma i laua ma fai ni fanau. I se vaimea o le 1950, na tuu atu ai e Bernice, o le sa avea ma se tagata o le Ekalesia se kopi o le Tusi a Mamona ia Arlene ma lona aiga. I le 1960, sa papatisoina ai Arlene ma lona toalua ma le la fanau o ni tagata o le Ekalesia. Mulimuli ane sa faamauina i latou i se malumalu paia o le Atua.

O se taunuuga o le agaalofa na faaalia e Bernice lea na ia tuu ai mea sa ia naunau i ai ae fesoasoani atu i se tasi sa ia le iloaina ae sa le fiafia ma manaomia le fesoasoani, ua anoanoai ai nei tagata taitoatasi, o e uma o soifua ma maliliu, o loo olioli nei i sauniga faaola o le talalelei.

O aso uma o o tatou olaga tatou te maua ai ni avanoa e faaali atu ai le alofa ma le agalelei ia i latou o siomiaina i tatou. Sa saunoa Peresitene Spencer W. Kimball: “E tatau ona tatou manatuaina o i latou tatou te fetaui i ai i pakaga taavale, ofisa, lifi, ma soo se mea lava, o ni vaega na o tagata ua tuu mai e le Atua ia i tatou ia alolofa ma auauna atu i ai. E itiiti lava sina lelei mo i tatou pe afai tatou te talanoa e uiga i usoga lautele o tagata ae e le mafai ona tatou manatu ia i latou o loo siomiaina i tatou o ni o tatou uso ma ni tuafafine.”6

E tele lava ina le mafaufauina le oo mai o ni avanoa tatou te faaali atu ai lo tatou alolofa. O se faataitaiga o sea avanoa na faaali mai i se tusiga a se nusipepa ia Oketopa 1981. Sa ou matua fiafia lava i le alofa ma le agalelei na faamatala mai i le tala lea na ou teuina ai le tusiga i au faila mo le silia i le 30 tausaga.

Na faailoa i le tusiga o se malaga tuusao a le Alaska Airline mai Anchorage, Alaska, i Seattle, Uosigitone—o se malaga e 150 le pasese—na toe liliu atu i se aai maotua i Alaska ina ia mafai ona aumai se tamaitiiti na tuga lona manuaga. Sa motu le uaua o le lima o le tamaitiiti e lua tausaga le matua ina ua pa’u i luga o se fasi tioata a o taalo ai i talaane o lona fale. O le aai lea e 450 maila i saute o Anchorage ma sa mautinoa lava sa le’i i ai i le ālāvaa. Peitai, sa auina atu e fomai sa i ai i le faalavelave se talosaga atuatuvale mo se fesoasoani, ma o lea sa toe liliu atu ai le vaalele e piki mai le tamaitiiti ma ave o ia i Seattle ina ia mafai ai ona togafiti i se falemai.

Ina ua tulaueleele le vaalele e latalata i le aai maotua lea, sa faailoa atu e fomai i le pailate sa matuai leaga le alu o le palapala o le tama e ono le mafai ai ona saofia le malaga i Seattle. Sa faia se faaiuga ina ia lele atu i le isi 200 maila (320 km) e ese mai le ālāvaa e agai i Juneau, Alaska, le aai pito lata ane o loo i ai se falemai.

Ina ua uma ona momoli atu le tamaitiiti i Juneau, na toe agai atu le malaga i Seattle, lea ua tele itula ua tuai ai mai le taimi faatulagaina. Sa leai ma se pasese na faitio, e ui o le toatele o i latou o le a misi ni fonotaga ma ni malaga fesootai a vaa. O le mea moni, a o alu pea minute ma itula, sa ao ni a latou tupe, ma maua ai se aofaiga tele mo le tamaitiiti ma lona aiga.

A o lata ina tulaueleele le vaalele i Seattle, sa pati fiafia le pasese ina ua faasilasila atu e le pailate ua ia maua se tala mai le leitio o le a manuia le tamaitiiti.7

Ou te mafaufau i upu o le mau: “O le alofa mama o le alofa le pona lea o Keriso, … ma o soo se tasi e maua ua i ai ia te ia i le aso gataaga, o le a lelei ia te ia.”8

Uso e ma tuafafine, o nisi o o tatou avanoa silisili e faaali atu ai lo tatou alolofa o le a i ai lea i totonu o puipui o o tatou lava fale. O le alofa e tatau ona i ai i le totonugalemu o le olaga faaleaiga, ae o nisi taimi e le o i ai. O loo tele naua le le onosai, tele naua le fefinauai, tele naua fetauaiga, ma tele naua loimata maligi. Sa fesili ma le faanoanoa Peresitene Gordon B. Hinckley: “Aisea e avea ai [tagata] e [sili] ona tatou alolofa i ai ma tagata e tele ina talafo i ai a tatou upu malolosi? Aisea [tatou] te tautatala ai i nisi taimi e peiseai tatou te faamoemoe e matua faamanualia lagona o isi?”9 Atonu e eseese lava tali i nei fesili mo i tatou taitoatasi, ae o le mea moni, e le afaina po o a na mafuaaga. Afai tatou te tausia le poloaiga ia fealofani, e tatau lava la ona tatou taulimaina le tasi ma le isi i le agalelei ma le faaaloalo.

O le mea moni o le a i ai taimi e manaomia ai ona tuu atu le aoaiga. Peitai, ia tatou manatua le fautuaga o loo maua i le Mataupu Faavae ma Feagaiga—e faapea, pe a talafeagai ai mo i tatou ona aoai se isi tagata, a mavae, ona tatou faaali atu lea o se alofa faateleina.10

Ou te faamoemoe o le a tatou taumafai i taimi uma ina ia manatu ma nofouta i mafaufauga ma lagona ma tulaga o i latou o siomiaina i tatou. Ia aua ne’i o tatou faatiga pe faifai atu. Ae, ia tatou agaalofa ma faamalosiau atu. E tatau ona tatou faaeteete ina ia tatou lē faaumatiaina le talitonuga o le isi tagata e ala i a tatou upu soona lafo po o amioga.

E tatau ona fuifuilua faatasi le faamagalo atu ma le alofa. I o tatou aiga, faapea foi ma a tatou uo, e ono i ai ni lagona faamanualiaina ma feeseeseaiga. Ou te toe fai atu, e le afaina po o le a le itiiti o le faafitauli. E le mafai ma e le tatau lava ona tuu atu i le tiapolo na te faateteleina ma oo atu ai ina faaumatiaina. O le tuuaia o isi e tumau ai le tiga. Ua na o le faamagalo atu e faamaloloina ai.

O se tamaitai lelei tele ua maliu sa ma feiloai i se tasi aso ae na te’i lava ua ia faamatala mai nisi o mea na faanoanoa ai. Sa ia talanoa e uiga i se faafitauli na tupu i le tele o tausaga na muamua ai ma sa aofia ai se faifaatoaga la te tuaoi, o le sa avea muamua ma se uo ae sa i ai se latou feeseeseaiga ma lona toalua i le tele o taimi. I se tasi aso sa talosaga atu ai le faifaatoaga pe mafai ona oso atu i se auala `alo i totonu o lona fanua e tau atu i lona fanua. I lea taimi sa taofi ai lana tala na faamatala mai ia te au ma, faatasi ai ma se leo gatete, na fai mai, “Tuagane Monson, ou te lei faatagaina o ia e sopo atu i lo matou fanua, i lena taimi ma soo se taimi lava, ae sa fai i ai e savali i le auala umi faataamilo e tau atu i lona fanua. Sa ou sese, ma ua ou salamo ai. Ua maliu o ia, ae maimau pe ana mafai ona ou fai atu ia te ia, ‘Ou te faatoese atu.’ Ou te moomoo maimau pe ana i ai se isi avanoa e toe agalelei atu ai.”

A o ou faalogo atu ia te ia, sa ou manatua le faamatalaga faanoanoa tele a John Greenleaf Whittier: “Mai upu faanoanoa uma lava a le laulaufaiva po o le peni, o upu lava nei e sili ona faanoanoa: ‘Maimau pe ana!’”11 Uso e ma tuafafine, a tatou taulimaina isi i le manatu alofa ma le agalelei, o le a tatou aloese mai ia faanoanoaga.

O loo faailoaina le alofa i le tele o ala iloagofie: se matafiafia, se talo atu, se faamatalaga agalelei, se faamālō. O isi faailoaga atonu e le iloa tele, e pei o le faaali atu o le fiafia i gaoioiga a isi, aoao atu o se mataupu faavae i le agalelei ma le onosai, asiasi atu i se tasi e ma’i pe nofofale. O nei upu ma amioga, ma le tele o isi, e mafai ona fesootai atu ai le alofa.

Sa talitonu Dale Carnegie, o se tusitala lauiloa Amerika ma se faiaoga iunivesite, e faapea ua i ai i totonu o tagata taitoatasi lava ia se “mana e faateleina ai le aofaiga atoa [o le] fiafia faalelalolagi … e ala i le fai atu o ni nai upu o le agaga faafetai faamaoni i se tasi ua tuuatoatasi pe ua lotovaivai.” Sa ia fai mai, “Masalo o le a galo ia te oe taeao ni upu agalelei e te faia i le asō, ae e faatauaina e le tagata na e faia i ai i lona olaga atoa.”12

E mafai ona tatou amata nei, i le aso nei lava, ona faailoa atu le alofa i fanau uma a le Atua, pe o i latou o tagata o o tatou aiga, a tatou uo, nisi tatou te masani, po o ni tagata ese. A tatou ala ae i taeao uma, ia tatou naunau e tali atu i le alofa ma le agalelei i soo se [tagata] tatou te fetaui i ai i le ala.

Ou uso e ma tuafafine, o le alofa o le Atua mo i tatou e le mafai ona malamalama i ai. Ona o lenei alofa, na Ia auina mai ai Lona Alo, o le sa lava Lona alofa ia i tatou na foai mai ai Lona soifua mo i tatou, ina ia tatou maua le ola e faavavau. A tatou malamalama i lenei meaalofa lemafaatusaliaina, o le a tumu o tatou loto i le alofa mo lo tatou Tama e Faavavau, mo lo tatou Faaola, ma mo tagata uma. Tau ina ia faapena o lau tatalo faatauanau lea i le suafa paia o Iesu Keriso, amene.

Faamatalaga

  1. Mataio 22:36–39.

  2. Mareko 12:31.

  3. 1 Ioane 4:21.

  4. Luka 23:34.

  5. E le o mailoa le tusitala, i le Richard L. Evans, “The Quality of Kindness,” Improvement Era, May 1960, 340.

  6. The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball (1982), 483.

  7. Tagai “Injured Boy Flown to Safety,” Daily Sitka Sentinel (Alaska), Oct. 22, 1981.

  8. Moronae 7:47.

  9. Gordon B. Hinckley, “Let Love Be the Lodestar of Your Life,” Ensign, May 1989, 67.

  10. Tagai Mataupu Faavae ma Feagaiga 121:43.

  11. “Maud Muller,” i le The Complete Poetical Works of John Greenleaf Whittier (1878), 206; faaopoopo le faamamafa.

  12. Dale Carnegie, i le, for example, Larry Chang, Wisdom for the Soul. (2006), 54