Li tasal tenamit sik’b’il ru
Xb’aan laj Randall L. Ridd
Xkab’ tenq’ aj k’ehol na’leb’ sa’ li Awa’b’ejil reheb’ li Saaj Winq
Sik’b’ilex re naq tex’okenq sa’ lix k’anjel sa’eb’ li kutan a’in xb’aan naq naraj naq teeb’anu li naxk’e eech’ool chi tz’aqal yaal.
Ex saaj winq, maare ak xerab’i chaq naq laa’ex “Li tasal tenamit sik’b’il ru”, xb’aan naq li Dios kixsik’eeru ut kawresib’il eerib’ chi chalk sa’ li ruchich’och’ sa’ li q’ehil kutan a’in re jun nimla ajom; ninnaw naq kama’an. A’b’anan, sa’ li ewu a’in nawaj aatinak eerik’in jo’ “li tasal tenamit sik’b’il ru”, xb’aan naq maajun wa sa’ lin nawom ke’xrosob’tesiheb’ li tenamit rik’in naab’al chi okeb’aal. Naab’al okeb’aal naraj xyeeb’al naq taateemanq li okeb’aal chiru chi jo’q’ehaq, ut wi naxte rib’ naab’al chi okeb’aal naraj xyeeb’al naq naniman li qawankil re xb’aanunkil li us ut, ink’a’ raj chi kama’an, jok’an ajwi’ li maa’us. Nink’oxla naq li Dios kixtaqla chaq eere arin sa’eb’ li kutan a’in xb’aan naq naxk’e xch’ool naq laa’ex teenaw chixsik’b’aal chi us chiruheb’ li naab’al chi okeb’aal teeto.
Sa’ li chihab’ 1974, li awa’b’ej Spencer W. Kimball kixye: “nink’oxla naq li Qaawa’ narataw xk’eeb’al sa’ li quq’ xyo’ob’ankileb’ xyiib’ankil ut naq laa’o, b’ab’ay naqil” (When the World Will Be Converted”, Liahona, octubre re 1974, perel 10).
Ut xb’aanu chaq! Laa’ex yookex chi k’iiq rik’in jun li nimla tenq’ re li us sa’ li xq’ehil li winq: li internet; li naxk’am chaq naab’al taruuq taqab’aanu li wan chi sa’. A’b’anan, li xnaab’alil taaruq taqab’aanu naxk’am chaq jun li teneb’ahom sa’ qab’een naq naqoksi. Naxseeb’a qe chi ok sa’ li us jo’ ajwi’ li ink’a’ us li chixjunil naxyeechi’i. Rik’in li internet naru xtawb’al li k’a’aq re ru xchaqalil sa’ junpaat malaj texchape’ sa’ naab’al k’a’aq re ru moko us ta choq’ eere ut teesach eekutan ut nakub’e eewankil. Wi nekepitz’ jun lix botón texruhanq chi ok sa’ k’a’aq re ru eech’ool narataw. A’an lix wankilal: K’a’ru narataw eech’ool? K’a’ru naxkelo eeru? B’ar texk’ame’q rik’in eeratawom?
Chijultiko’q eere naq li Dios “nak’ehok reheb’ li winq jo’ chanru li rajomeb’” (Alma 29:4) ut naq A’an “[tixraq aatin] chirix chixjunileb’ li winq jo’ chanru lix k’anjeleb’, jo’ chanru li rajomeb’ lix ch’ool” (Tz. ut S. 137:9; chi’ilmanq ajwi’ laj Alma 41:3).
Laj Elder Bruce R. McConkie kixye: “Sa’ li yaal, a’b’an sa’ li qak’oxlahom, li hu re li yu’am a’an reetalil li k’a’ru neke’xb’aanu chixjunileb’ li winq ut li eetalil a’in tz’iib’anb’il sa’ qatib’el… li naraj xyeeb’al naq chixjunil li qak’oxlahom, chixjunil aatin ut b’aanuhom naxkanab’ jun eetalil sa’ li qajunxaqalil; chixjunil a’an naxkanab’ li reetalil, ut li ani wan chi junelik naru rilb’al chi ch’olch’o jo’ naq naqil li k’a’ru tz’iib’anb’il sa’ jun li hu” (Mormon Doctrine, 2da. Edición, 1966, perel 97).
Sa’ li internet natz’iib’aman lee rajom, ut nak’utun jo’ chan ru eesik’om ut b’ar neketoch’. Wankeb’ naab’aleb’ li yookeb’ royb’eninkil chan ru te’xk’ojob’ lee ch’ool chirix lee rajom, maak’a’ naxye k’a’ru tz’aqal neke’raj. Naq nekex’ok sa’ li internet, nekekanab’ lee reetalil: li k’a’ru nekewotz, b’ar nekex’ok, jarub’ hoonal xexwan aran ut k’a’ru naxik eech’ool chirilb’al. Chi kama’an, li internet naxyo’ob’tesi jun eetalil eere; ut sa’ jalan chik aatin, jun “lee hu re yu’am”. Jo’ chanru sa’ li qayu’am, li internet tixsutq’isi li k’a’ru teesik’ – li us malaj li ink’a’ us – ut tixb’aanu sa’ junpaat ut chi chaab’il. Wi lee rajom saqeb’ ru, li internet tixnimob’resi aawe, ut chi kama’an naxseeb’a naq taqab’aanu li k’anjel tz’aqal re ru. A’b’an jok’an ajwi’ yaal naq taachalq li k’a’ru ink’a’ us.
Laj Elder Neal A. Maxwell kixye chi kama’in:
“B’ar wi’ noko’elajink chiratawankil, aran, naq nanume’ li kutan, toowulaq chi wanq ut li k’a’ru taqak’ul sa’ li junelik q’e kutan…
“…ka’ajwi’ wi naqatzoleb’ ut naqaq’useb’, li qatawom taawulaq chi wanq choq’ qatenq’ ut ink’a’ jo’ jun aj xik’ na’ilok qe” (chi’ilmanq “Jo’ li qatawom’”, Liahona, enero de 1997, perel 21, 23).
Ex inkomon saaj winq, wi ink’a’ nekeyal eeq’e chixtzolb’aal lee ratawom, li ruchich’och’ tixb’aanu choq’ eere. Rajlal kutan li ruchich’och’ naxsik’ chireek’ansinkil qib’ sa’ li qatawom, ut nokoxch’e’ chixloqb’al k’a’ruhaq, jo’ chanru eesik’om ut b’ar neketoch’, chi b’atz’unk k’a’ruhaq, ilok hu malaj rilb’al k’a’ruhaq. Sa’ xraqik, laa’at nakanaw wi taak’e laa ch’ool. Wan eerik’in lix taql eech’ool, a’an lix wankil moko yal junes ta re xb’aanunkil jo’ li ratawom eech’ool, re ajwi’ xsaqob’resinkil ru, ut xtaqsinkil ru. Li taql ch’oolej a’an li wankil wan eerik’in re naq texwulaq b’ar wi’ nekeraj; li junjunq taql ch’oolej texxjilosi malaj texxnajtob’resi rik’in b’ar wi’ xeraj chi wulaq; jo’ chanru eesik’om ut b’ar neketoch’ wan xnimal ru. Patz’omaq eere junelik: “B’ar tinixk’am li taql ch’oolej a’in?”. Kawresihomaq lee wankil re ilok b’ar wi toj maji’ naak’utun.
Laj Satanas naraj xb’eresinkil xtaql eech’ool re naq teeb’aanu li k’a’ru naraj a’an naq texwulaq chi wanq. A’an naxnaw naq naru texxchap rik’in b’aanuhom nak’aytesin. Lix taql eech’ool tixk’e eech’ool wi li ak’ k’anjeleb’aal tixk’e lee wankil malaj texxxkanab’ jo’ jun loq’b’il moos.
Nawaj yeechi’inkil kaahib’ xb’eenil na’leb’ re eetenq’ankil, laa’ex li tasal tenamit sik’b’il ru, xtzolb’al lee ratawom ut xb’eresenkil chi us li ak’ k’anjeleb’aal.
Xb’een: xnawb’al anihex relik chi yaal, naxseeb’a xsik’bal lee be’.
Wan jun li wamiiw li kixtzol li yaal a’an. Li ralal kik’iik sa’ li Evangelio, ab’an kik’utun naq yoo xsachb’al lix b’e sa’ li musiq’ejil; rajlal naxtz’eqtaana chi k’anjelak rik’in li tijonelil. Ut lix yuwa’eb’ ke’raho’ lix ch’ool naq kixye naq ink’a’ tixpaab’ li taqlanb’il k’anjel. Li wamiiw kitijok chi anchal lix ch’ool xb’aan ut naxyo’oni naq maare tixjal lix k’a’uxl; a’b’an lix yo’onihom kisache’ naq kixye naq taasumlaaq ut ink’a’ tixb’aanu sa’ li Templo. Lix yuwa’ kixtz’aama re li ralal naq xb’een wa tixk’ul li rosob’tesihom li yuwa’b’ejil aj k’anjel. Sa’ xraqik, li ralal ki’ab’ink, a’b’an kixye naq tixb’aanu sa’ xjunesil.
Naq kisutq’i chaq, chirix naq kixk’ul li osob’tesihom, nak’utun naq saq li ru ut kitoch’e chaq lix ch’ool. Kixchap li ruq lix mukuy ut kixk’am chirix, b’ar wi’ te’ruq aatinaq sa’ wiib’al. Lix yuwa’ ki’ilok sa’ li rilob’aal li rochoch ut kiril naq li saaj sumal yookeb’ chi yaab’ak ut neke’xmesu li xya’al ru chirib’il rib’.
Moqon chik, kixye re lix yuwa’ li kik’ulman. Kiniman xch’ool naq kixch’olob’ naq kixk’ul li osob’tesihom, kiril chaq rib’ rub’elaj naq kiwan li ruchich’och’. Kiril rib’ naq kaw xch’ool ut q’unb’esinb’il xch’ool naq kixq’unb’esi xch’ooleb’ li komon re te’xtaaqe li Kristo. Naq kixtaw ru ani a’an chi yaal, chan ru b’i’ naq ink’a’ taa’ab’ink chi xik sa’ jun li taqlanb’il k’anjel?
Ex saaj winq, k’oxlahomaq anihex chi yaal; k’oxlahomaq naq xeek’ul li loq’laj tijonelil; rik’in a’an teerek’a lix musiq’ li Dios re naq teeb’aanu li k’a’ru us naq teeril li ulul ch’iich’ ut rik’in chixjunil lee yu’am.
Xkab’: Chapomaq eerib’ rikin li xyo’leb’aal li wankilal
Wan chiru lix sa’ lee ruq’ li chaab’il na’leb’ re k’iila cient chihab’, ut li k’a’ru chik xnimal ru, li aatin reheb’ li profeet, chalen chaq li kutan re li najter chaq’rab’ toj li awa’b’ej laj Thomas S. Monson. A’b’an, wi ink’a’ nekek’e xwankil lee teléfono rajlal, moko naru ta roksinkil, ut laa’ex nekereek’a naq xexsach ut ani tab’i’ teeraatina; ut maajun wa teekanab’ xk’eeb’al xwankil lee teléfono maajun kutan.
Jo’ nim xwankil li elk sa’ lee rochoch rajlal kutan rik’in lee teléfono celular naq taawanq xwankil, jwal nim wi’chik naq taawanq lee wankil musiq’ej chi nujenaq. Rajlal naq teek’e xwankil lee teléfono, ilomaq jo’ jun eetalil re teek’oxla ut teepatz’ eerib’ wi yookex xchapb’al eerib’ rikin li xyo’leb’aal jwal nim wi’chik lix wankilal sa’ musiq’ej: a’an li tijok ut li xtzolb’al eb’ li loq’laj hu, li texxkawresi re naq teek’ul li musiq’anb’il na’leb’ xb’aan li Santil Musiq’ej (chi’ilmanq Tz. ut S. 11:12–14). Li wankil a’an texxtenq’a xnawb’al li rajom ut xtaql xch’ool li Qaawa’ re xb’aanunkil li kok’ a’b’an xnimal ru b’ar wi’ teek’e lee ch’ool rajlal kutan xb’aan naq a’an tixk’ut b’ar yookex chi xik. Naab’alo naq raq’ li k’a’aq re ru yooko xb’aanunkil re rilb’al jun esil tz’iib’anb’il sa’ lee teléfono, ma ink’a’ tab’i’ taqak’e raj xnimal ru lix esilal re li Qaawa’? Li xkanab’ankil xchapb’al qib’ rikin li wankilal a’in a’an maajun wa raj taqak’oxla (chi’ilmanq 2 Nefi 32:3).
Rox: Wi wan jun lee teléfono seeb’ xna’leb’ moko naxseeb’a ta lee ch’ool; a’b’an roksinkil chi chaab’il laa na’leb’ taaruuq xb’aanunkil.
Ex saaj winq, meb’aanu li jo’maajo’il na’leb’ rik’in li teléfono seeb’ xch’ool. Chejunilex nekenaw li k’a’ru yookin xyeeb’al (chi’ilmanq sa’ Mosiah 4:29). Wan naab’al chan ru li ak’ k’anjeleb’aal naru xjalb’al lee k’a’uxl chiru li jwal nim ru. Texwanq raj jo’ naxye jun aatin: “Kanakex b’ar wi’ wankex naq toj wankex aran”. Naq yookex chixb’eresinkil jun li b’eleb’aal ch’iich’, b’eresihomaq; naq yookex chi tzolok, k’ehomaq lee ch’ool chi tzolok; naq wankex rik’in lee wamiiw, k’ehomaq lee ch’ool re xch’olaninkileb’. Li qulul moko naru ta xk’oxlankil wiib’ k’anjel sa’ jun sut, xb’aanunkil naab’al chi k’anjel sa’ jun sut, relik chi yaal, yoko xjalb’al rajlal sa’ jun k’anjel ut sa’ jun chik k’anjel. Jun najter ch’olob’ank aatin naxye: “li naab’al naxchap, b’ab’ay naxpitz’ ”.
Xka: Li Qaawa’ naxk’e qe li ak’ k’anjeleb’aal re taab’aanumaq li rajom
Li choxahil k’anjel re li ak’ k’anjeleb’aal a’an xseeb’ankil li k’anjel re li kolb’a-ib’. Jo’ komon re li tasal tenamit sik’b’il ru, laa’ex neketaw ru li ak’ k’anjeleb’aal; oksihomaq re xseeb’ankil li xik sa’ li tz’aqalil re ru. Xb’aan naq ak xek’ul naab’al chi osob’tesihom, laa’ex ajwi’ teek’e (chi’ilmanq “Rik’in naq k’iila usilal xink’ul”, B’ich, N° 137). Li Qaawa’ naroyb’eni naq laa’ex teeroksiheb’ li chaab’il k’anjeleb’aal a’in re xk’amb’al li xk’anjel chi ub’ej, re xwotz’b’al lix Evangelio jwal xnimal ru lee k’oxlahom chiru li re lin tasal tenamit. Xb’aan naq eb’ li najter tasal tenamit neke’aatinak rik’ineb’ lix junkab’aleb’ ut sa’ lix k’aleb’aal, laa’ex wan eerik’in li wankil re naq teehel eerib’ toj chirix li nubaal ut k’eeb’al eena’leb’ sa’ chixjunil li ruchich’och’.
Ninch’olob’ xyaalal naq a’in lix Iglees li Qaawa’. Laa’ex sik’b’il eeru re tex’okenq sa’ lix k’anjel sa’ li kutan a’in xb’aan naq a’an naxk’e lix ch’ool sa’ eeb’een naq teesik’ li us junelik. Laa’ex li tasal tenamit sik’b’il ru. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.