Lee kaahib’ k’asal

Li Juegos Olímpicos re hab’alq’e li toje’ xwan xreek’asi li ruchich’och’ rik’ineb’ aj b’atz’unel re 89 chi tenamit sa’ 98 chi jalan jalanq chi b’atz’unk. Us xnimob’resinkil ut xnawb’al naq lajeeb’eb’ reheb’ laj b’atz’unel a’aneb’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li kutan; oxib’ reheb’ a’an xe’xk’ul lix medalla, ut tojo’ xe’tz’iib’aman li k’a’ru xe’xb’aanu chaq sa li hu Church News: Christopher Fogt, Noelle Pikus-Pace, ut Torah Bright¹. Naqataqla jun sahil ch’oolejil choq reheb’ chixjunil xe’okenk sa’ li b’atz’unk a’an. Chaab’il xeb’aanu!

Nin’aatinak chirixeb’ li b’atz’unk a’in sa’ li eq’la a’in rik’ineb’ li saaj winq, saaj ixq ut li saaj maji’ neke’sumla—laa’ex li wankex sa’eb’ li chihab’ jwal ch’a’aj li taak’utuq re b’ar texxik sa’ lee yu’am. Naweek’a li rajb’al ru eeratininankil.

Re naq laa’ex teereek’a’ li rajb’al ru a’an ninwotz eerik’in lix seraq’ lix Noelle Pikus-Pace, jun reheb’ laj b’atz’unel aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Ut sa’ li na’ajej b’ar wi taa’okenq lix Noelle, li ch’iich’ b’ar wi’ naxb’eresi rib’ (skeleton), eb’ laj b’atz’unel neke’alinak re te’xtaw lix seeb’al re naq te’xik chi junpaat ut neke’xkut rib’ sa’ xb’een li ch’ina ch’iich’ a’in (trineo xk’ab’a’). Li xnaq ru wan chixk’atq li ch’och’ ut neke’kub’e chaq sa’ jun ch’ina b’e b’ar wi’ wan li saqb’ach ut neke’wulak sa’ 145 kilometros sa’ jun hora.

Nasach li qach’ool, xb’aan naq li naab’al chihab’ re xkawresinkil rib’ ut xtawb’aleb’ rib’ naru nayeeliik naq a’anaq junaq q’axok-u malaj tz’eqok a’ yaal jo’ chanru xe’xb’aanu chiru kaahib’ hoonal jwal kaw xb’aanunkil re oxk’aal k’asal li junjunq.

Lix matq lix Noelle sa’ li Juegos Olímpicos re li chihab’ 2006 kixsach chi junajwa, xb’aan naq kixk’ul jun nimla rahilal, kitok’e li ra’. Sa’ li Juegos Olímpicos re li chihab’ 2010, jun sut wi’chik ink’a’ kiru, xb’aan naq yal b’ab’ay ajw’i kikana chirixeb’ li xe’wulaq xb’een wa ut ink’a’ kiru chi wank b’ar wi’ neke’xk’ul eb’ li medalla².

Ma Naru nekek’oxla li k’a’ru kireek’a, naq yoo chiroyb’eninkil xtikib’ankil lix tz’aqojik sa’eb’ li Juegos Olímpicos re li chihab’ 2014? Naab’al chihab’ xkawresinkil rib’ li taaraqe’q sa’ b’ab’ay li hoonal aran, kaahib’ k’asal ajwi’. A’an kixkawresi rib’ chiru naab’al chihab’ choq’ re yal kaahib’ k’asal, ut chirix tixnumsi chixjunil lix yu’am xtz’ilb’al rix a’an.

Sa’eb’ lix raqb’al alinak re lix Noelle kixb’aanu chi tz’aqal re ru, maajo’q’e taasachk sa’ li qach’ool naq kipisk’ok b’ar wi’ wankeb’ lix junkab’al re’xq’alunkileb’ naq kiwulaq sa’ lix raqik ut kixjap re chixyeeb’al: “Xooru xb’aanunkil!”. Chixjunileb’ li naab’al chihab’ re xkawresinkil rib’ us ki’el. Kiqil jun lix medalla re li Saaj Ixq li wan sa’ lix kux naq xe’xk’e re lix medalla re plaat chixk’atq li jun chik³.

Maare ink’a’ jwal chaab’il naq li k’aru kiraj lix Noelle sa’eb’ li Juegos Olímpicos kixchap rib’ chiru li kaahib’ k’asal a’an. Ab’an a’an kixnaw naq kama’anaq, ut jo’kan naq kixkawresi rib’ rajlal. A’an kireek’a li xnimal ru ut li rajb’al ru lix kaahib’ k’asal, ut li rilomaq sa’ chixjunil lix yu’am.

Jo’kan ajwi’ nachal sa’ li qach’ool laj Christopher Fogt, jun aj b’atz’unel sa’ li kaahib’ chi ch’uut winq li xe’xk’ul lix medalla re bronce naq ke’alinak aran bobsled. Ut naq kiru raj naq maak’a’ aj-e chik xb’aanunkil chirix li k’a’ru xk’ul chaq sa li nimla b’atz’unk re li chihab’ 2010, a’an kixk’e lix ch’ool chixkuyb’al toj sa’ lix raqik. Chirix naq kixb’aanu jun chaab’il alinak ut kama’an kixtoj rix, kixtaw lix medalla li kixsik’ rik’in x’anchalil xch’ool⁴.

Anajwan, k’oxlahomaq chanru naq lee b’e sa’ li junelik yu’am najuntaq’eetiman rik’in li kaahib’ k’asal ajwi’ reheb’ laj b’atz’unel a’in. Laa’ex wan lee yu’am chi junelik. Naq maji’ nekexyo’la, ak wankex chaq sa’ musiq’ej. Sa’ xna’aj jun Choxahil Yuwa’b’ej aj rahonel, xetzol chaq ut xekawresi chaq eerib’ re chalk sa’ ruchich’och’ chiru b’ab’ay li hoonal ut k’anjelak. Li yu’am a’in a’an lee kaahib’ k’asal. Naq wankex arin, li k’a’ru nekeb’aanu tixye ma texwulaq chixk’ulb’al li junelik yu’am. Li profeet Amulek kixye: “Li yu’am a’in a’an xq’ehil naq… [laa’ex] teekawresi eerib’ chixk’ulb’al li Dios; relik chi yaal, lix kutankil li yu’am a’in a’an li kutan naq… [tento teeb’aanu] lee k’anjel”⁵.

Jo’kan ut, lee kaahib’ k’asal ak xtikla; Li hoonal yoo chi b’eek. Li raatin li apóstol Pablo jwal chaab’il na’eek’an choq’ qe: “Alinanqex b’i’ re naq toxeek’ul [lee maatan]”⁶.

Jo’kan ajwi’ wan li ramleb’ aajel ru sa’ li k’a’ru naxb’aanu sa’ junpaat junaq laj b’atz’unel—li pisk’ok malaj li k’a’ru neke’xb’aanu wi neke’b’atz’un sa’ li saqb’ach re li snowboard; rilb’al chi us li junjunq chi sutam sa’ jun li alinak re li bobsled; malaj kilok sa’ l i saqb’ach sa’ junpaat taq’a sa’ li okeb’aal re li eslalon—kama’an nak’ulman sa’ li qayu’am, b’ar wi’ naq wan k’a’aq re ru aajel ru, li k’a’ru aajel ru taaqil li na’eek’asin qe b’ar musiq’ejil b’e nokoxk’am sa’ li ruchich’och’. Eb’ li k’utum a’in sa’ musiq’ej aajel ru sa’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li Evangelio k’eeb’il xb’aan li Dios: li kuub’iha’, xk’ulb’al li maatan re li Santil Musiq’ej, k’ojob’aak sa’ li tijonelil, k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch ut tz’aqonk sa’ li loq’laj wa’ak rajlal xamaan.

“…Sa’ li k’ojob’anb’il k’anjel re [a’in] , nak’utman li wankilal re choxahilal”⁷.

Jo’ chanru naq li xtusulal ru lix k’aaytesinkil rib’ laj b’atz’unel, naxkawresi ut naxnumsi re xb’aanunkil lix nimal ru li b’atz’unk, li xk’uulankileb’ li taqlahom tixk’e lee k’ulub’ re xb’aanunkil ut tz’aqonk sa’eb’ li k’ojob’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’.

Ma nekereek’a li rajb’al ru?

Ex wamiiw saaj, yalaq b’ar wanqex chi “k’anjelak sa’ lee k’aahib’ k’asal”, nekexinb’oq chixtz’ilb’al rix: K’a’ru naru tinb’aanu re naq ch’olch’o naq tink’ul lin q’ajkamunkil?”. Maare sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in li Musiq’ej tixhasb’aq eere li k’a’ru teeb’aanu: xkawresinkil eerib’ rik’in lee rajom reheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ jun kutan malaj xk’ulb’al junaq li k’ojob’anb’il k’anjel li ak xak’ul raj junxil. A’ yaal k’a’ru raj chik ru li taab’aanu, b’aanuhomaq. B’aanuhomaq anajwan. Mexb’ayk. Lee kaahib’ k’asal taanume’q chi junpaat ut taawanq choq’ eere li junelik q’e kutan re xk’oxlankil li k’a’ru xeb’aanu sa’ li yu’am a’in⁸.

Na’ajman jun xtusulal ru. Li tijok rajlal kutan, li xtzolb’aleb’ li Loq’laj Hu ut li wulak sa’ li Iglees a’anaq xtikib’ankil lix k’aaytesinkil eerib’. Na’ajman jun xk’utb’al lee b’e re rab’inkileb’ lix taqlahom li Dios, roxloq’inkileb’ li sumwank li ak xeb’aanu ut xtaaqenkil li k’a’ru ki xaqab’ li Qaawa’ li natawman sa’ Re Xkawresinkileb’ li Saaj.

Maare ak neketaw ru li k’a’aq re ru yoo eek’amb’al sa’ li xiwxiw malaj li k’a’ru ink’a’ nakanab’an eere chi wakliik sa’ musiq’ej sa’ lee yu’am. Wi kama’an, taataq’e li chaab’il na’leb’ natawman sa’eb’ li loq’laj hu: “…qisihaq chiqix chixjunil li iiq jo’wi’ li maak li nokoxluktasi, ut kawaq qach’ool chi aanilak sa’ li b’e xaqab’anb’ilo wi’”⁹.

Toj wan lee hoonal re xjalb’al lee k’a’uxl; a’b’an maare chi seeb’ naraqe’, xb’aan naq maa’ani nanawok re tz’aqal jo’q’e taaraqe’q lee kaahib’ k’asal.

Anajwan, maare yookex xk’oxlankil: “Xinjot’ chixjunil; lin kaahib’ k’asal xchal taq’a; us tana’ naq tinkanab’ aran”: Wi jo’kan, kanab’omaq xk’oxlankil a’an ut maajun sut chik teek’oxla. Li sachb’a-ch’oolej re lix tojb’al rix li maak naru tixmuq li k’a’ru ink’a’ chaab’il sa’ li qak’anjel. Jo kixk’ut laj Elder Jeffrey R. Holland:

“Laa’ex… li toj kaw eerib’ chi wakliik… ninch’olob’ xyaalal eere chirix lix wankil lix rahom li Dios re ak’ob’resink ut li sachb’a-ch’oolej re Li rusilal…

“Maajo’q’e ak xnume’ li hoonal naq laj Tzolonel… toj naxye naq wan li hoonal… Mexb’ayk”¹⁰.

Chenaq sa’ eech’ool, moko eejunes ta wankex. Li Kolonel kixyeechi’i naq A’an moko texxkanab’ ta¹¹. Wankeb’ ajwi’ lee junkab’al, amiiw ut aj jolominel li neke’xkawresi lee ch’ool.

Us ta li waatin kiwan choq’ reheb’ li saaj re li Iglees, choq’ reheb’ li yuwa’b’ej ut li yuwa’chinb’ej, ninyeechi’i a’in:

Toje’ chaq, li Elder David A. Bednar, moko ch’a’aj ta naq naxch’olob’ rix chanru naq taqatz’il rix jo’k’ihal lix waklijik li qajunkab’al sa’ li b’e reheb’ li sumwank xb’aan li k’ojob’anb’il k’anjel aajeleb’ ru. Chixjunil li k’aru na’ajman a’an jun perel li hu jachb’il ru sa’ wiib’: Rik’in “k’ab’a’ej” ut “li k’aru teeb’aanu re xk’ulb’al li k’ojob’anb’il k’anjel aajel ru”. Xinb’aanu a’an toje’ chaq, xqatusub’ ru choq’ re li junjunq sa’ lin junkab’al. Sa’ xyanq a’an, xqak’e ajwi’ jun li wi k’uula’al, ak ok re chi osob’tesiik; jun li wi aj waqib’ chihab’ wan re, li ak taahaye’q chi kub’eek xha’ ut jun li walal ak taa haye’q wulak sa’ xwajxaqlaju chihab’, b’arwi’ naq li xkawresinkil rib’ re li tijonelil ut lix tiqib’ankil sa’ li santil ochoch aajel ru. Chixjunileb’ li wankeb’ sa’ li hu a’in, aajel ru naq te’xk’ul li k’ojo’b’anb’il k’anjel re li loq’laj wa’ak. Li ch’ina k’anjel a’an kooxtenq’a laa’in ut li xLesa xb’aanunkil li qak’anjel re xtenq’ankileb’ li qajunkab’al chixjunjunqaleb’ chiru li b’e re li sumwank, rik’in jun k’uub’anb’il na’leb’ re k’anjelak choq’ re li junjunq. Maare a’in junaq chaab’il na’leb’ choq’ eere, li taak’amo’q eere chi aatinak sa’ lee junkab’al, tzolok sa’ li q’ojyin re junkab’al, kawresink-ib’ jo’ ajwi’ b’oqom re xb’aanunkil li k’ojob’anb’il k’anjel aajel ru sa’ li junkab’al¹².

Xb’aan naq laa’in nin kilok sa’ li saqb’ach ut ninb’aanu ajwi’ li snowboarding, kitoch’e’ inch’ool rik’in li k’a’ru xb’aanu rik’in lix “kaahib’ k’asal” re li kixk’ul lix k’ajk’amunkil medalla re plaat, ut a’an jun komon sa’ li Iglees re li tenamit Australia, Torah Bright (lix k’ab’a’), naq ki’aalinak sa’ jun li b’e re saqb’ach. Ke’xsacheb’ lix ch’ool chixjunileb’ li xe’ril naq kirak’e chi aalinak chi chaq’al ru rik’in jun li “Backside Rodeo 720”. A’b’anan, li sachb’a-ch’oolej nim wi’chik xwankil, a’an naq kixwaklesiheb’ xch’ool lix komoneb’ li xe’aalinak rik’in. A’an kireek’a’ naq li b’atz’unel re Estados Unidos xKelly Clark, li jwal ink’a’ us kixb’aanu sa’ xraqik, kixiwak b’ayaq sa’ lix ka’b’il aalinak. “A’an kixk’e jun li q’alunkil” kixye lix Clark. “Kinixq’alu tojo’ re naq ki’el lin xiw ut xinch’anab’ wib’ ut xin’ok chi musiq’ak chi us. Jwal chaab’il xk’ulb’al li q’alunk a’an re li wamiiw”. Jo’wan chik, lix Kelly Clark kixtaw lix Torah Bright toj sa’ xb’een b’ar wi’ neke’ xk’ul li maatan jo’ li medalla re bronce.

Naq kipatz’mank chaq re chirix li k’a’ru kixb’aanu rik’in li ani yoo xyalb’al wi’ li ru, naq maare ink’a’ raj tixk’ul li maatan medalla re plaat xb’aan a’an, Li xTorah ka’ajwi’ kixye: “Laa’in ka’ajwi’ ninyal wu, ut nawaj xb’aanunkil chi us, a’b’anan nawaj ajwi’ naq lin komoneb’ te’ xb’aanu chi us”¹³.

Rik’in a’an sa’ laa k’a’uxl, ma wan junaq li na’ajok ru laa tenq’ankil? junaq sa’ laa junkab’al?, jun laa wamiiw? jun laa wochb’een b’ar wi’ nakattz’olok malaj komon sa’ laa molam? Chanru naru taatenq’aheb’ rik’in laa kaahib’ k’asal?

Ex raarookil wamiiw, wankex sa’ xyi jun li chaq’al b’e. Chanchan naq yookex chi aalinak sa’ li b’e re saqb’ach ut maare ch’a’ajaq xraqb’al li yalok-u a’an. A’b’an k’oxlahomaq: Ak xekawresi chaq eerib’ chiru naab’al mil chihab’; a’in li hoonal re k’anjelak. Aa’n a’in lee kaahib’ k’asal! Anajwan li hoonal a’an!

Ninjultika xyaalal naq laa’ex wan lee seeb’al. Wan laj Kolonel re li ruchich’och’ chek’atq. Wi nekesik’ Lix tenq’ankil ut neketaaqe lix tzolom, chan ru naq texsachq?

Ninraqok rik’in lix nawom lin ch’ool chirix li osob’tesinkil wan qe naq wan junaq li qaprofeet yo’yo, li awa’b’ej Thomas S. Monson; ut re li Jesukristo ut Lix k’anjel jo’ aj Kolonel ut aj Tojol-ix; sa’ Lix santil k’ab’a’, Jesukristo. Amen.