2010–2019
Jusum Wetem Waes
Oktoba 2014


Jusum Wetem Waes

Talem no long samting nogud, mo jusum gud samting (luk long Aesea 7:15).

Ol brata we mi lavem yufala. Tingting blong hat blong mi, tedei long naet, i blong serem sam kaonsel abaot ol desisen mo ol joes.

Taem mi wan yang loya long San Fransisko Bei Eria, ofis blong mifala i bin mekem sam wok blong loya blong kampani ia we i mekem ol TV program blong Jali Braon.1 Mi laekem tumas Jals Sults mo katun blong hem—Peanuts, (Pinat), wetem Jali Braon, Lusi, Snupi, mo ol nara gudfala katun.

Wan long katun we mi laekem tumas, i hemia wetem Lusi. Olsem mi tingting long hem, besbol tim blong Jali Braon i bin wan impoten gem—Lusi i plei long raet fil, mo oli sakem wan hae bol long hem. Bes blong olgeta i rere i stap, mo i las plei blong gem. Sapos Lusi i kasem bol, tim blong hem bae i win. Sapos Lusi i mekem bol i foldaon, nara tim bae i win.

Samting we i save hapen nomo long katun, ful tim i raonem Lusi taem bol i stap kamdaon. Lusi i tingting: “Sapos mi kasem bol, bae mi nao mi hiro; sapos no, bae mi nanigot.”

Bol i kam daon, mo taem ol tim fren blong hem oli stap lukluk i go, Lusi i mekem bol i foldaon. Jali Braon i slingim hanglav blong hem long graon, i no glad. Lusi i lukluk ol tim fren blong hem, i putum han antap long hip blong hem mo talem: “?Olsem wanem nao bae mi kasem bol taem mi wari tumas long ovasi polisi blong kantri blong yumi?”

Hemia i wan long plante hae bol we Lusi i mekem i foldaon truaot long ol yia, mo evri taem, hem i gat wan niu eskius.2 Nomata ol eskius blong Lusi oli fani, be oli ol eskius nomo; oli ol risen we oli no tru long from wanem hem i no kasem bol.

Long taem blong seves blong Presiden Tomas S. Monson, plante taem, hem i tijim se ol desisen oli talemaot fiuja.3 Wetem tingting ia, kaonsel blong mi tedei i blong girap i go antap bitim ol eskius we oli stopem yumi blong mekem ol stret mo gud desisen, speseli long saed blong wok blong Jisas Kraes. Long Aesea, oli tijim yumi se yumi mas talem no long samting nogud, mo jusum gud samting.4

Mi biliv se i impoten tumas long taem blong yumi, taem Setan i muv strong long hat blong ol man long plante niufala mo trik wei, mekem se yumi mas lukaotgud taem yumi mekem ol joes mo tekem desisen, blong oli go stret wetem ol gol mo ol stamba tingting we yumi klem blong laef folem. Yumi nidim ful komitmen long ol komanmen, mo folem stret ol tabu kavenan. Taem yumi letem ol eskius oli stopem yumi blong kasem tempol endaomen, go long gud misin, mo kasem mared long tempol, ol eskius ia oli spolem yumi. I brekem hat taem yumi talem se yumi biliv long ol gol ia, be stil, yumi no wantem gat evri dei fasin ia we yumi nidim blong kasem ol gol ia.5

Sam yang pipol oli talem se gol blong olgeta i blong mared long tempol, be i no blong detem ol pipol we oli klin inaf blong go long tempol. Mo tu, !sam oli no deit nomo, ful stop! Yufala ol singgel man, moa yufala i stap singgel, mo afta sam taem we yufala i stap yufalawan, bae yufala i kam blong stap glad blong stap singgel. !Be yu sapos blong harem nogud! Plis, tekpat moa6 long ol spirit mo sosol aktiviti we i go stret wetem gol blong yu blong mared long tempol.

Sam oli pusumbak mared kasem skul i finis mo oli kasem wan wok. Nomata hemia i hapen fulap long wol, fasin ia i no soemaot fet, i no folem kaonsel blong ol profet blong tedei, mo i no go stret nating wetem doktrin.

Mi jes mitim wan gud yang man. Gol blong hem, i blong go long wan misin, kasem edukesen, mared long tempol, mo gat wan fetful hapi famle. Mi glad tumas wetem gol ia. Be afta samfala storian, i kam klia se fasin blong hem mo ol joes we hem i stap mekem i no go wetem gol blong hem. Mi filim se hem i talem tru se hem i wantem go long misin mo i traehad blong no brekem ol loa we bae i blokem hem blong go long misin. Be fasin blong hem evri dei, i no stap mekem hem i rere blong ol jalenj long saed blong bodi, filing, sosol, waes, mo spirit we bae hem i fesem.7 Hem i no bin lanem blong wok had. Hem i no series long skul o long seminari. Hem i stap go long Jos, be hem i no bin ridim Buk blong Momon. Hem i spendem fulap taem long vidio gem mo sosol media. I luk se hem i ting se blong kam nomo blong go long misin, bae i inaf. Ol Yang man, plis komitim yufala bakegen blong gat gud fasin mo rere gud evriwan blong stap ol ambasada blong Lod mo Sevya blong yumi, Jisas Kraes.

Wari blong mi i no abaot ol bigfala impoten desisen nomo, be tu, ol medelwan tu—evri dei wol ia, mo ol nomol desisen, we yumi spendem plante taem long hem. Long ol eria ia, yumi nid blong lukluk moa blong no go tumas, skelem samting, mo speseli, gat waes tingting. Hem i impoten blong girap i go antap long ol eskius mo mekem ol bes joes.

Wan gudfala eksampol blong nid blong no go tumas, skelem samting mo gat waes tingting, i hao yumi yusum Intanet. Oli save yusum blong go aot long misinari wok, blong help wetem ol prishud responsabiliti, blong faenem ol bubu blong mekem ol tabu tempol odinens mo plante moa. Paoa blong gud samting long hem i bigwan tumas. Yumi save tu se i save pasem fulap rabis samting, olsem ponografi, mekem rabis fasin long Intanet,8 mo haedem nem blong tok nogud long man. I save mekem krangke samting i gogohed. Olsem Brata Randal L. Rid i tijim gud long las jeneral konfrens, taem i tokbaot Intanet: “Yu save foldaon long wan bigfala hol blong samting nating we bae i westem taem blong yu mo daonem paoa blong yu.”9

Ol samting we oli pulum tingting mo oposisen long stret mo gud fasin oli no stap long Intanet nomo; oli stap evri ples. Oli no tajem ol yut nomo, be yumi evriwan. Yumi stap laef long wan wol we i stap muvmuv tumas.10 Wanem i raonem yumi i blong gat ol laef blong “pleiplei mo gem” mo rabis mo kruked fasin. Oli stap presentem hemia olsem wan nomol fasin long plante media.

Elda Deved A. Bedna i jes wonem ol memba blong no haedem nem taem oli yusum sosol media.11 Wan bigfala lida, Ata J. Bruk, i tokbaot poen ia bigwan. Hem i bin luk se taem yumi yusum sosol media, yumi gat fasin blong talemaot ol gud ditel blong laef blong yumi be i no ol hadtaem long skul o wok. Yumi soem wan laef we i no fulwan—samtaem long wan giaman wei. Yumi serem laef ia, mo afta, yumi stap fidim yumi long “ol giaman laef blong ‘ol fren’ blong yumi long sosol media.” Bruk i talem “?Yu no harem nogud blong spendem haf blong taem blong yu blong priten se yu hapi bitim yu hapi, mo nara haf taem blong luk hamas ol narawan oli moa hapi bitim yu?”12

Samtaem, yumi harem olsem se yumi stap draon long wan krangke samting, wan samting nating, mo raorao we i gohed. Taem yumi daonem ol samting ia mo luk wanem we i stap raon, i gat smol samting nomo we bae i helpem yumi long faet blong yumi blong kasem stret mo gud gol. Wetem waes, wan papa i ansa long ol plante rikwes blong ol pikinini blong hem blong tekpat long ol aktiviti ia. Hem i askem nomo long olgeta: “?Bae i mekem yu kam wan moa gud man?

Taem yumi mekem eskius from ol rong joes, bigwan o smolwan, we oli go wetem gospel we i kambak, yumi lusum ol blesing mo ol proteksen we yumi nidim, mo plante taem, yumi fas long sin o yumi lusum rod.

Mi wari bigwan wetem krangke fasin,13 mo fasin blong tingting bigwan long evri niu samting. Long Jos, yumi leftemap tingting mo selebretem trutok mo evri defren kaen save. Be taem we kalja, save, mo sosol fasin i seperetem yumi long plan blong God blong stap hapi mo stamba wok blong Jisas Kraes, nao, sosaeti i draon mo yumi no save ronwe long hem.14 Long tedei, nomata ol bigfala progres long plante eria, speseli saens mo komunikesen, ol stamba valiu oli lus sloslo, mo bigfala hapines mo gudfala laef i lus.

Taem oli invaetem Aposol Pol blong toktok long Hil blong Mas long Aten, hem i faenem se i gat semfala hae tingting blong waes mo i no gat tru waes tingting, semmak olsem tedei.15 Long buk blong Ol Wok, yumi ridim stori ia: “Oli tok olsem from we oltaem ol man Aten, mo ol strenja long ples ya oli wantem sidaon blong harem ol niufala tok mo blong storian gud long ol [nius].”16 Pol i wantem tokbaot Laef Bakegen long Ded blong Jisas Kraes. Taem bigfala grup we i stap i luksave se mesej blong hem i blong relijin, sam oli jikim hem; sam narawan oli sakemaot toktok blong hem: “Mifala i wantem harem tok blong yu bakegen long samting ia.”17 Pol i aot long Aten mo i no gat sakses. Din Fredrik Fara i raetem hemia abaot visit ia: “Long Aten, hem i no stanemap jos, mo hem i no raetem wan leta i go long Aten, mo hem i stap pas kolosap long Aten be i neva putum leg bakegen long Aten.18

Mi bilivim insperesen mesej blong Elda Dalin H. Oks we i talemaot wanem i defren bitwin “gud, moa gud mo bes.” I givim wan gud wei blong skelem ol joes mo ol fas samting long laef.19 Plante joes oli no kamaot long nogud samting, be sapos oli tekem evri taem blong yumi mo holemtaet yumi blong mekem ol bes joes, nao, oli kam ol denja.

Iven, ol gudfala aktiviti mo gol, yumi mas skelem blong faenemaot sapos oli stap pulum tingting blong yumi aot long ol bes gol. Mi gat wan gudfala storian wetem papa blong mi taem mi yangfala. Hem i no biliv se i gat naf yang pipol we oli stap lukluk nomo o stap rere blong ol impoten gol we i tekem taem—olsem wok, mo lukluk ol nid blong famle.

Blong stadi wetem mining, mo gat eksperiens blong rere long wok, oltaem oli ol fas samting blong papa blong mi. Hem i akseptem se ol gud aktiviti aotsaed wok blong skul, olsem toktok raon mo gavman posisen long skul i wok stret wetem sam long ol impoten gol blong mi. Hem i no akseptem se mi spendem fulap taem blong tekpat long futbol, basketbol, besbol, mo resis. Hem i luksave se resis i bildimap paoa long bodi, save wok longtaem, mo tim wok, be hem i talem se maet i gud moa blong mekem wan spot nomo blong sot taem. Long lukluk blong hem, spot i gud, be i no bes long mi. Hem i wari se sam spot, i blong bildimap lokol nem o blong kam popula, be i no blong kasem ol gol we i tekem taem we oli impoten.

Nao we yufala i save histri, wan long ol risen we mi laekem stori blong Lusi we i plei besbol, i we, long lukluk blong papa blong mi, i moa gud mi stadi long ovasi polisi mo no stap wari we bae mi kasem wan bol o nogat. Mi mas mekem i klia se mama blong mi i laekem spot. Bae oli mas putum hem long hospital nomo blong hem i no kam long wan gem blong mi.

Mi disaed blong folem advaes blong papa blong mi, mo no plei skul spot long kolej. Afta, hae skul futbol koj i talem long mi se Stanfod futbol koj i wantem kakae wetem Merlin Olsen mo mi. Yufala we i yang moa i save long Merlin. Hem i wan gudfala difens plea long Logan Hae Skul futbol tim, mo mi stap plei kwotabak mo sefti, mo kasem balong. Long Hae Skul, ol bigfala tim blong futbol oli stap tekem Melin long tim blong olgeta. Long kolej, hem i winim Aotlan Trofi olsem wan bes plea. Long en, Melin i nambatri man we oli jusum hem blong plei long Nasonal Futbol Lig, mo i plei 14 profesenol gem nonstop. Hem i kam memba blong profesenol futbol Bes Plea long 1982.20

Kakae ia wetem Stanfod Koj i long Blubed restrong long Logan, Yuta. Afta we mitufala i sekhan, hem i nomo lukluk mi long ae. Hem i toktok stret long Merlin, be i no wantem save long mi. Long en blong kakae, blong fas taem, hem i tanem hem long mi, be hem i nomo save tingbaot nem blong mi. Nao i talem long Merlin: “Sapos yu jusum Stanfod, mo wantem tekem fren blong yu wetem yu, hem i gat gudfala mak, mo yumi save mekem rod.” Eksperiens ia i konfemem long mi se mi mas folem waes kaonsel blong papa blong mi.

Mi no wantem daonem tingting blong yufala blong mekem spot, o yusum Intanet, o narafala gud aktiviti we ol yang pipol oli laekem. I gat ol kaen aktiviti we i nid blong no go tumas, mas skelem mo gat waes tingting long hem. Taem oli yusum wetem waes, oli mekem laef blong yu i kam antap.

Be mi leftemap tingting blong evriwan, ol yangfala mo olfala, blong luklukbak long ol gol mo stamba tingting, mo traehad blong gat moa disiplin. Fasin mo joes blong yumi, evri dei, i mas go stret wetem ol gol blong yumi. Yumi nid blong girap mo go antap moa long ol eskius mo samting nating. Hem i speseli impoten blong mekem ol joes we oli go stret wetem ol kavenan blong yumi blong wok blong Jisas Kraes long stret mo gud fasin.21 I no gat eni risen blong yumi tekemaot ae blong yumi, o mekem bol ia i foldaon.

Laef ia i taem blong rere blong mitim God.22 Yumi wan hapi mo glad pipol. Yumi laekem blong mekem gud fani mo laekem gud taem wetem ol fren mo famle. Be yumi nid blong luksave se i gat wan stamba tingting we yumi mas series long hem we i mas lidim yumi long laef mo long evri joes blong yumi. Ol samting nating mo ol eskius we i putum limit long progres oli spolem yumi, be taem oli daonem fet blong yumi long Jisas Kraes mo Jos blong Hem, oli ol bigfala denja.

Prea blong mi, i we, olsem wan bodi blong man blong prishud, bae yumi mas mekem fasin blong yumi i mas go stret wetem ol tabu stamba tingting we oli askem long olgeta we oli stap wok blong Masta. Long evri samting, yumi mas tingbaot se blong stap wok strong blong testifae abaot Jisas i bigfala tes ia we i divaedem yumi bitwin selestial mo terestrial kingdom.23 Yumi wantem stap long selestial saed. Olsem wan long ol Aposol blong Hem, mi talem strong testemoni blong mi se Atonmen i tru mo Jisas Kraes, Sevya blong Yumi i kam long Heven. Long nem blong Jisas Kraes, amen.

Ol Not

  1. Lee Mendelson-Bill Melendez Production TV Specials.

  2. Stat long ol mun blong Saturn we i stap pulum tingting blong hem blong wari se bae i save gat sam samting we i posen i kam insaed long hanglav blong hem, nao oltaem Lusi i mekem eskius from wanem hem i mekem bol i foldaon.

  3. Luk long “Decisions Determine Destiny,” japta 8 insaed long Pathways to Perfection:Discourses of Thomas S. Monson(1973), 57–65.

  4. Aesea 7:15.

  5. “Sapos blong mekem i isi olsem blong save wanem i gud blong mekem, bae ol japel oli kam ol jos mo ol smol haos blong ol man bae oli kam ol bigfala haos blong ol prins” (William Shakespeare, The Merchant of Venice, act 1, scene 2, lines 12–14).

  6. Luk long Doctrine and Covenants 58:27.

  7. Luk long Adjusting to Missionary Life (booklet, 2013), 23–49.

  8. Luk long Stephanie Rosenbloom, “Dealing with Digital Cruelty,” New York Times, 24 Ogis 2014, SR1.

  9. Randall L. Ridd, “The Choice Generation,” Ensign o Liahona, Mei 2014, 56.

  10. Luk long Doctrine and Covenants 45:26.

  11. Luk long David A. Bednar, “To Sweep the Earth as with a Flood” (speech delivered at BYU Campus Education Week, 19 Ogis 2014); lds.org/prophets-and-apostles/unto-all-the-world/to-sweep-the-earth-as-with-a-flood.

  12. Arthur C. Brooks, “Love People, Not Pleasure,” New York Times, 20 Julae 2014, SR1.

  13. Sore tumas, be wan samting we i karemaot yumi long rod tedei, mo i kam antap, i stret krangke fasin. Taem Sevya i talemaot sam long ol samting we i stap spolem man, Hem i talem se wan i krangke fasin (luk long Mak 7:22).

  14. Hemia i hapen long Gris mo Rom blong bifo, mo tu, i hapen long ol sosaeti blong Buk blong Momon.

  15. Luk long Frederic W. Farrar, The Life and Work of St. Paul (1898), 302. I gat ol man blong save givim tingting long eni kaen samting, mo sam long olgeta oli man Epikurus mo ol Stoik, sam grup we oli agens we sam oli talem se oli ol Farasi, mo ol Sadukis we oli folem fasin blong wol. Luk tu long Quentin L. Cook, “Looking beyond the Mark,” Ensign, Maj 2003, 41–44; Liahona, Maj 2003, 21–24.

  16. Ol Wok 17:21.

  17. Ol Wok 17:32.

  18. Farrar, The Life and Work of St. Paul, 312.

  19. Luk long Dallin H. Oaks, “Good, Better, Best,” Ensign o Liahona, Nov. 2007, 104–8.

  20. Merlin Olsen i bin wan top futbol plea, akta, mo NFL komenteta blong NBC. Hem i winim Aotlan Trofi taem hem i plei futbol blong Yuta Stet Yunivesiti. Hem i plei profesenol futbol blong Los Anjeles Ram. Long TV, hem i plei Jonatan Gavi oposit long Maekel Landon long Little House on the Prairie mo i gat TV program blong hem, Father Murphy. Merlin i ded naoia (11 Maj 2010), mo mifala i misim hem plante.

  21. Luk long Doctrine and Covenants 76:5.

  22. Luk long Alma 34:32.

  23. Luk long Doctrine and Covenants 76:79.