2010–2019
Souleng en Imwin Rahn Akan Nannantihweite
April 2015


Souleng en Imwin Rahn Akan Nannantihweite

Ni atail pahn kin song, oh dehr pweiek, oh sewese mehteikan wia soahngohte, kitail wia udahn Souleng en Imwin Rahn Akan.

Riei souleng kan, nan Tihsempe pahr 2013 sampah mwahieiki mehlahn Nelson Mandela. Mwurin sounpar 27 en ah selidi pwehki ah iang pwukoahki pwihn me uhwong koapwoarment en ansouo, Mandela me tepin wiahla president en South Africa me aramas usada. Ah mahk ong irail kan me kihong ih nan kalapwuhs me kapwuriamwei.E alehdi lapalahn kaping oh waun laud sang rehn aramas akan.1Mandela kin song en soikala kapingkan ni ah kin koasoaia, “Ngehi kaidehn souleng men, ihte ma ke medewe me souleng men iei dipan emen me kin nannantihweite.”2

Ire wet—“souleng men iei dipan emen me kin nannantihweite” —konehng kansenamwahuih oh kakehlailih tohn mwomwohdiso wet. Mendahte atail pil kin kahdaniki “Soulengen Imwin Rahn Akan,” ekei pak kitail kin sohte ahneki pepehm mwahu ong ahd wet. Lepin lokaia Souleng kan kin kalapw doadoahk ohng irail akan me kin lellahng ehu dake me sarawi de pil unsek. Oh kitail wehwehki mwahu me kitail sohte unsek.

Atail mwomwohdiso wet padahkiong kitailehr, me kitail kak unsekla sang ni kapwkapwurehiong oh kalkalaudehla “kehliki” padahk en Krais: kakehlailih atail pwoson ohng ih, koluhla, tungoale kamadipw sarawi pwehn kataman atail inou kan me kitail wiahda ni pepdais oh kapai en pepdais, oh alehda ngehn sarawio en wia iengetail ansou koaros. Ni atail wia met, atail duwehla Krais pahn laudla oh dadaur lel imwi.3 Ni koasoai mengei, Kauno ketin kupwuriki en esehla laud duwen ihs kitail oh ihs me kitail kak wiahla, sang ihs kitail mahso.4 E ketin kupwurki me kitail en doula nannantihweite.

Kasdohn sipai kemen kouruhr, me ketihtihki As You Like It,me ntingdi sang soun nting men iei William Shakespear, kasalehda duwen wekila laud ehu me wiawihong nan en emen towehn nan pwihn en sipaio ah mour. Pwutak me laud o kin song en wiahiong rie me tikitiko en kemkemla. Mendahte me tikitiko ah ese, e kapitala rie pwutak suwed me laudo sang mehla. Ansou mepwutak laudo esehda duwen limpoak me e sohte kasik en alehdio, e udahn oh kohkohlate wekidekla oh ahneki me e kin kahdaniki, “weliakapwala.” Mwurisang mwo, lih kei tuhwengdi oh kalelapak, “Kowe me kin songosong en kemehla [riomw pwutako]?”

Pwutak laudo sapengki:, “’Ngehi mwo,; ahpw kaidehn ih mwomwen ngehi mwo met.: I sohte namenengki en ndahwei dahmen ngehi mahso—, sang ahi weliakapwlahu ah inenen kansenamwahu ohng ie, me wiahda ngehi rahn wet.”5

Ohng kitail, pwehki sapwelimen Kauno mahk oh Tomwen Sises Krais, soangen wekila wet kaiden ihte mehkot likamw iou. Sang Esekiel, Kauno ketin mahsanih:

“A ma aramas suwed men pahn tokedihsang wia me suwed, e sohte pahn ale lokolok. …

“…  E ahpw tokedihsang dipe kan oh wia dahme pwung oh mwahu;

“… kapwurehla soahng ehu me e kihsang aramas mehn wia kadehdepen pweipwand de kapwurehla dipwisou me e pirapahda- ma e pahn tokedihsang wiewia dihp oh idawehn kosonned akan me kin kihong mour. …

“I uhdahn pahn mahkikihong dipe kan. E pahn mourla pwehki eh wiadahr dahme mwahu oh sapwung.”6

Nin duwen eh kalahngan, Kauno ketin inoukihiong kitail mahk ansou me kitail koluhla oh sohpeisang me suwed akan—ni wen eh laud me pil dipatail akan pahn sohte pwurehng kasansalada. Ohng kitail, pwehki Tomwen Kraiso oh atail koluhla, kitail kak kilang atail mour en mahso oh nda, “Ngehi mwo; ahpw kaidehn ih mwomwen ngehi mwo met.” Mendahte wen suwed me kitail kin wia mahs, kitail kak koasoaia, “Ih nghei mwo mahs. Ahpw ahi me suwed en mahso solahr wia ihs ngehi ansou wet.”7

President Thomas S. Monson padahngki, “Ehu sapwelimen Kauno kisakis keieu laud ohng kitail iei peren en kin wie nannantihwei, pwe sohte pweida kin sohte anahne en mie imwi.”8 Mendahte atail kin pein inangihda wiahda dihp de kalapw lelohng paisuwed oh kansensuwed, ni ansou me kitail pilada kitail en pwurehng song, Tomwpen Krais o pahn sewesei kitail. Oh kitail anahne tamataman me kaidehn Ngehn Sarawi o me kin ndahiong kitail me kitail udahn sakanakan oh pwupwidier pak tohto oh kitail dehr song en pwureng koluhla.

Sapwellimen Kauno poahngoak me Souleng en Imwin Rahn Akan en nannantihwei te sohte lel te ohng powehdihte kosonned akan. Ma kitail pilwie lokolongki kahpwal en nan pwopwoud, apwal en sent, de soumwahu, de lokolongki dipen emen, sapwelimen Krais tomw me soh imwi o kak en kamwahuihukala ni mehlel—ohng irail kan me kin kalokolok ni sohte diparail akan. E mwahngih ni unsek mwomwen pepehm en irail akan me kin lokolongki dipen ekei ni soh kahrepe. Ni eh kokohpdahr,Sounkomouro pahn ketin “kansenamwahwihala me nan kapehd toutoulahr akan,…koaloalamwahwihala koaros me kin pahtou kan;…kihiong…peren oh nsenamwahu ahpw kaidehn pahtou, pereperen kokoulki koulen kaping ahpw kaidehn koulen kedepwidepw, oh kapikapingahki Koht wiepen nin lime kan.”9 Sohte lipilipilin ansou de mehkot, ohng sapwelime sawas, Kauno ketin kupwuriki Souleng en Imwin Rahn Akan en nannantihweite.

Duwehte Kauno ah kin ketin kupwur perenda ni ansou me kitail kin nannantihweite, E kin pil ketin engiengda ni ansou me kitail sohte pil kin tehk me ekei pil wihwia wen arail kak. Kempoakepahtail Thoba ehuki mwomwen ah esehla ireh iou sang rehn ah nohno, Julia. Julia oh Thoba iang tepin member nan wein South Africa. Mwurin mwein me toantoal ahr kin sohte pateng me pwetepwetoko ah uhdi, pwihn toantoal oh pwetepwet en tohn mwomwohdiso wet mweimweida en sarawi pene. Ohng palilaud, e mwur koasoakoahiek oh apwal ohng irail arail kakehr pahrek penelahr o. Ni ansou me Julia oh Thoba iang sarawi, re pehm me re sohte alehdi koasoamw mwahu sang ekei pwihn pwetepwetko. Ni ansou me re kohkohla, Thoba inenen kaulimkihla ni mehlel ohng ah nohnou. Julia rongorong ni meleilei lau Thoba koasoaiahda ah pahtouo. Eri Julia ahpw uhd sapeng, “Ahu, Thoba, mwomwohdiso wet duwehtete nimwenwinih ehu, oh kitail koaros ahniki soumwahu wekipeseng. Kitail kohdo sarawi pwe kitail en alehdi sawas.

En Julia pasapengo wiahda ehu iren medemedewe mwahu. Kitail sohte pahn poakehlahte irail akan me kin koadkoadoahke arail kahpwal akan. Kitail anahne pil kadek, kanengamah, utung, oh wehweki. Ni soahngohte me Kauno ketin poahngoaki kitail en nannantihlahte, E ketin kupwurki kitail en pil mweidohng ekei arail ansou en wia soangen mwohmwohte, ni pein arail dake. Tomwo pahn seweseikitail nan atail mour laud douluhl. Kitail pahn ahpw kasawiada me mendahte atail wekpeseng laud, kitail koaros anahne sawas ehute sang ni Tomw soh imwio.

Nan pahr kei samwalahro, Kisin mwahnakapw kaselel men ede Curtis alehdi pasapeng en kohla wia ah misin. E wia soangen misineri me misin president koaros kin kapakapki pwe ren alehdi. E kin mehlel ohng ah doadoahk oh pwerisek. Ni ehu ansou re kihong e pahn ianganiki emen misineri me sohte nohn koahiek, sahn mih nan pwungen aramas oh sohte nohn pereniki kanekehla ah doadoahngkan.

Ehu rahno ni ansou me ira wie dakdake pwaisikel, Curtis kilengla mwurio oh kilangada iengehu doudihsangehr pohn were pwaisikelo oh wie alialu. Ni mwonginingin, Curtis kasalehda ah kahpwal wet ohng Kauno; udahn e inenen apwal en ianganiki soangen misineri et me anahne kangoang laud pwehn kak kanekehla ehu mehkot. Sohte pwand, Curtis alehdi pepehm loal ehu me duwehtete Kauno mahmahsen ohng ih, “ke ese curtis, ohng ie, kumwa koaros, sohte nohn wekpeseng.” Curtis esehla me e anahne kanengamahieng misineri sohte unsek men me wie songosong wen ah kak ni pein ah mwekid.

Ahi luk ohng kitail koaros iei kitail en pein kasawih pein atail mour, koluhla, oh nannantihweite. Ma kitail sohte kin song de nanti, ah kitail wia souleng dipan ekei en imwin rahn akan; ma kitail sohte nantihlahte, kitail wia souleng pohnkahke en imwin rahn akan; oh ma kitail sohte mweidohng ekei ren pil iang song de nanti, kitail wia souleng mwalaun kei en imwin rahn akan.10 Ni atail pahn kin song, nannatihwei, oh sewese ekei en wia soangen mwekid ehute, kitail wia souleng mehlel en imwin rahn akan. Ni atail pahn wekidekla, kitail pahn diarada me Kauno katapaniki mehlel duwen ihs kitail oh ihs me kitail kak wiahla, laudsang ah katapaniki ihs kitail mahso.11

I inenen kaping laudki ong Sounkomouro, ong sapwellime tomw poatoapoato, oh ong soukohp en imwin rahn akan me kin kangongehkin kitail en wia Souleng en Imwin Rahn Akan, en nannantihweite.12 I kadehdehki sapwelimen Sounkomouro momour ieias, ni mwaren Sises Krais, Amen.

Ire kan

  1. Kilang Nelson Rolihlahla Mandela,Long Walk to Freedom (1994); nelsonmandela.org/content/page/biography; oh sapwellimen PresidentBarack Obama tungoal sakaradahn eimwolou ong Nelson Mandela nan Dec. 10, 2013 niwhitehouse.gov/the-press-office/2013/12/10/remarks-president-obama-memorial-service-former-south-african-president-. Soangsoangen award kan me kasansalda me Mandela alehdi me iei Noble Peace Prize, United States Presidential Medal ong Saledek, oh Soviet Order en Lenin.

  2. Kilang, ni karasepe, sapwelimen Nelson Mandela kapahrek ni en Rice University Baker Institute nan Okotohpe 26[rieisek weneu], 1999[pahr kid duepwiki dueisek duau].E doadoahngki sakarada wadawad wet me kohsang Robert Louis Stevenson: “Souleng kan iei dipan akan me kin wie nannantihwei.” Sounpar kei daulih aramas tohto kasalehda soangen pepehmohte. Ni karasepe, sounpadahk en China men me mwareniki Confucius me koasoaia, “Atail kilohri keieu laud sohte kohsang wasa me kitail kin sohte pwupwidie… ahpw e mih wasa me kitail kin pwurehng kesihnenda ni ansou kan me kitail kin pwupwidi.”

  3. Kilang, ni karasaras, 2 Nephi 31:2–21;3 Nephi 11:23–31;27:13–21; Moroni 6:6;Doctrine and Covenants 20:77, 79;59:8–9;Handbook 2: Administering the Church (2010), 2.1.2.

  4. Me koaskoasoaia “Kauno kesempwaliki poatoapoat duwen ihs kitail oh ihs me kitail kak wiahla, sang ah kesempwaliki ihs kitail mahso” sohte wehwehki me Sounkomouro sohte kesempwaliki dipen emen ohng emen. Ni mehlel, Sounkomouro kesempwaliki irail akan me kin medekla, weirek, oh me nan kapehd toutoulahr pwehki dipen ekei. Sounkomour “pahn ketin kihieng pohn pein ih dipen [sapwellime aramas] koaros, me nan kapehde en direkihda mahk,…pwe en kak wehwehki ni uduk duwen ah kak sewese sapwellime aramas akan nan diparail akan” (Alma 7:12).

  5. William Shakespeare, As You Like It,kapahiou en pali, kesiluh en ire, lain 134–37.

  6. Ezekiel 33:12, 14–16.

  7. Doahdoahk present tense nan verb kesempwal ohng diren iren pwuhk sarawi me pidada ni Rahn en Kadeiko. Kilang, ni karasaras,2 Nephi 9:16;Mormon 9:14; Doctrine and Covenants 58:42–43.

  8. Thomas S. Monson, “The Will Within,” Ensign, Mei 1987, 68.

  9. Aiseia 61:1–3; kilang pil Luk 4:16–21.

  10. Mwalahun ni duwen eh ntingdi nan Kadehde Kapw mwein kawehwedihsang ni lokaiahn Greek me iei “sohn kamwomwehda”; “wehwe ni Greek iei “’soun kamwomwehda,” ‘, oh “’emen me kamwomwehda, me kin udahn mehlelohng, de kak kalaudehla ah pali de mwokid o”’(Madiu 6:2, footnote a ni pwuhk sarawi lokaiahn wai en LDS version). Ma kitail sohte pahn kihiong ekei arail ansou en kak wekidekla ni pein arail dake, kitail pil wie kamwkamwomwehdahte wia Souleng en Imwin Rahn Akan.

  11. Kilang kapahiou en ire, powe.

  12. Nempehn ansou me ire wet kin pwerda kin sang kapahrek en Presidency Keieu oh Wahnpoaran Ehk Riemen iei me Kapwuriamwei. President Dieter F. Uchtdorf wiahda ire wet ni ah koasoaia, “Sang ni padahk koaros mewiawihier sang soukohp akan me kin wihwiawihier, ehu me kin kalapw kapwkapwurpwurieng iei duwen koapwoaroapwoar oh koaloalamwahu en padahk me pidada aramas en kak koluhla, wekid wasa re kohkolahng ie, oh pwurdohng nan ahl mehlel ni duwen soun papahn sounkoumouro” (“You Can Do It Now!” Ensignor Liahona,Nov. 2013, 56).