Sutq’iik sa’ li paab’al

At Awa’b’ej Monson, aa’ li eq’la a’in re li Paswa,, k’a’jo’ qab’antioxom chirab’inkil li xyaab’ xkux li qayo’yookil profeet. Naqa’oxloq’i laa waatin ut li na’leb’ nakak’ut chiqu: “Chiqatawaq sahilal sa’ li qaxikik”¹ ut “Li k’a’ru taachalq jwal lemtz’unq jo’ chanru lee paab’al”².

Sa’ li chihab’ a’in, eb’ li kok’al neke’wotzok sa’ li xsahilal ut xlemtz’unkil lix paab’aaleb’ chirix li Jesukristo naq neke’xb’icha li b’ich “ Ninnaw naq nikinixra aj Kolol we”. Neke’xb’icha li yaal a’in: “Yo’yo’ a’an ninnaw … Li waam nink’e re”.³ Jo’ li kok’al, chiqajunqal naru taqakawob’resi li qapaab’al chirix li Jesukristo sa’ li qaxikik chi junqal ut xtawb’al li sahilal.

Moko naj ta anajwan, sa’ jun li domingo sa’ jun ch’utam re li Komonil re Tenq’ank, xwab’i jun li saaj na’b’ej xseraq’inkil b’ayaq li kixk’ul sa’ xb’ehil lix paab’ankil. Kik’i sa’ li Iglees rik’in xna’ xyuwa’ li ke’xk’ut chiru li evangelio. Kiwulak sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, li Saaj Ixq ut sa’ seminario. K’a’jo’ kiwulak chiru tzolok ut xtawb’al li yaal. Chi rajlal naraj xnawb’al k’a’ut. Li Elder Russell M. Nelson kixye: “ Li Qaawa’ ka’ajwi’ taaruuq tixke’ xna’leb’ junaq li napatz’ok”.⁴ Ut li saaj ixq a’in kiraj xtzolb’al.

Chirix naq xraq li xk’a tasal li tzolok xko’o sa universidad, xsumla rik’in jun ex misioner sa’ li santil ochoch ut ki’osob’tesiik rik’in xchaq’al ru ralal xk’ajol.

Rik’in jun musiq’anb’il sik’ok, li na’b’ej a’in toj kiwan xpatzom’. A’b’anan naq lix patz’om nach’a’ajko’, nach’a’ajko’ ajwi’ lix sumenkileb’. Wan hoonal naq ink’a’ naxk’ul xsumenkil, malaj maajun xsumenkil naxtuqub’ xch’ool. Sa’ xsikb’al lix sumenkil, moqon ke’ok chi elk jalan chik patz’om ut ki’ok chixpatz’b’al sa’ xch’ool li k’a’ru rub’elanb’il wi’ lix paab’aal.

Sa’ hoonal a’in re wechb’il na’leb’, wankeb’ kristiaan sa’ xsutam ke’xye re: “K’ojob’ aach’ool sa’ lin paab’aal”. A’b’an a’an naxk’oxla: “ Ink’a’ ninru. Ink’a nekataw ru, moko laa’ex ta yookex chi ch’a’ajko’k rik’in li patz’om a’in”. A’an kixch’olob’: “Wan inch’ool naq q’unaqin rik’in li maak’a’eb’ xpatz’om, wi a’aneb’ q’uneb’ wik’in”. Ut naab’aleb’ xe’xb’aanu chi jo’kan.

A’an kixye: “Eb’ inna’ inyuwa’ ke’xnaw chanru inch’ool ut moko ke’xmin wu. Ke’xk’oxla xk’eeb’al xrahomeb’ we naq yookin chixsik’b’al lin sumenkil sa’junesal.” Li obisp re li saaj na’b’ej ut a’in ke’xch’utub’ rib’ chi kok’ aj sa’ ut a’an kixye re naq wan xk’ojob’ankil rik’in.

Eb’ li komon sa’ lix teepal moko ke’wiib’an ta xch’ool re xk’eeb’al xrahomeb’ choq’ re ut a’an kireek’a naq okenaq sa’xyanqeb’. Sa’ lix teepal moko wan ta re naq tixpak’ xtiikilal; a’an b’an jun na’ajej re chlonink.

“Ki’ux k’ulub’ak u”, naxjultika. “Chiru li kutan a’an xweek’a naq wan inchapom rik’ineb’ li na’chin ut lin yuwa’chin li ak kamenaqeb’. A’anab’ xe’xkawresi inch’ool re naq yookin chixyalb’al inq’e. Kiweek’a naq neke’xye we: “K’e aach’ol rik’in li nakanaw”.

Us ta naab’aleb’ li neke’xk’ojob’ xch’ool, a’an kixkanab’ li xik sa’ Iglees. Kixye: “Moko kinkanab’ ta li Iglees xb’aan junaq li yib’ ru xwil malaq xb’aan naq maak’a’ li musiq’ej, chi moko sa’ xsik’b’al ta ink’a’ xyu’aminkil li taqlahom malaj jun risinkil wib’ chi ink’a ch’a’aj. Naweek’a naq aajel ru choq’ we xtawb’al xsumenkil li patz’om ‘K’aru li ninpaab’ chi tz’aqal?’”

Sa’ ajwi’ li hoonal a’an, kiril ru jun hu re xtz’iib’ li Na’ Teresa, li kixk’ul ajwi chaq reek’ahom jo’a’an. Sa’ jun li perel hu re 1953, li Na’ Teresa kixtz’iib’a: “ Taab’aanu usilal, tijon chi us chiwix, re naq ink’a’ tinsachob’resi lix k’anjel ut re naq li Qaawa’ tixk’ut rib’—xb’aan naq wik’in wan jun yiib’al q’oqyin, chanchan naq chixjunil kamenaq. Chalen chalen chaq a’in naq xinyoob’ ‘li k’anjel’. Patz’ re li Qaawa’ naq tixk’e inmetz’ew.”

Li Arzobispo Perier kixsume: “Li Dios nab’eresink aawe, at raarookil Na’; moko ch’ikch’ookat ta sa’q’oqyin jo’ nakak’oxla. Wan tana’ naq li b’e wankat wi’ maare moko junelik ta saqen sa’ junpaat. Tijon re xk’ulb’al saqen; maasik’ ru yal sa’ junpaat, ab’i li k’a’ru te’xye laa komon, k’e sa’ ajl li k’a’ru te’xye. Junelik taataw k’a’ruhaq li tatxtenq’a … B’eresinb’il xb’aan li paab’aal, li tijok, ut jun atawom aajom tiik ru, wan aawe chi tz’aqal.”⁵.

Li wamiiw kixk’oxla wi li Na’ Teresa xru xyu’aminkil lix paab’al chi maak’a’ xsumenkil chixjunil lix patz’om ut chi maak’a’ reek’ahom sa’ saqen chirix chixjunil li k’a’aq re ru, maare taaruuq ajwi’ a’an chixb’aanunkil. Sa’ neb’a’il, taaruuq tixk’e’ jun xroq chi ub’ej sa’ paab’aal—ut chirix chik a’an li jun. Taaruuq tixk’e rib’ sa’ xyi li yaal li ak naxpaab’ ut tixkanab’ naq te’xnujtesi xjolom ut lix ch’ool.

Sa’ xk’oxlankil a’an, kixye: “Lin nawom kixk’e rib’ jo’ jun puuk li cha. Wan chixjunil chi t’amb’il. Ka’ajwi’ li toj nakana a’an li Jesukristo”. Kixye ajwi’: “A’b’an A’an ink’a’ nokoxkanab’ naq wan qapatz’om. Naq junaq naraj xtaaqenkil lix taqlahom, li okeb’aal teeto chi kapak’al. Li tijok ut li rilb’al ru li loq’laj hu xe’xtaw xna’aj sa’xnimal ru.”

Re xkab’lankil wi’chik lix paab’aal, xb’een wa li kixb’aanu a’an xtikib’ankil rik’in lix yaalalil li evangelio. Kixloq’ jun li b’ichleb’aal rehb’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al ut ki’ok chirilb’al ru li k’a’ru naxye li b’ich. Choq’ re xe’wan jo’jun nim xtz’aq. Kitijok re taawanq xpaab’aal re tixtaqsi li aalo’k li yoo chireek’ankil.

Kixtzol naq naq tixtaw rib’ sa’jun li yaal li tixyoob’ xpatz’om, a’an “taaruuq ta xaqliik, tixtz’il rix sa’ rilob’aal xjunajil ut xjalb’al li evangelio choq’ re sa’ xjunxaqalil”. A’an kixch’olob’: “Kinpatz’ chaq: ‘Ma a’in tawi’ li tz’aqal b’e choq’ we ut reheb’ lin junkab’al?’ Wan naq ninpatz’we: K’a’ru li tinwaj choq’ reheb’ li walal ink’ajol? Kink’e reetal naq tinwaj naq te’sumlaaq sa’ li santil ochoch. Toj aran naq sa’ lin ch’ool xinpaab’an wi’chik.”

Laj Elder Jeffrey R. Holland kixye: “ Li n’eb’ail, li paab’aal, ut lix tenq’ankil li Santil Musiq’ej [wanqeb’] junelik jo’li k’a’aq re ru re chixjunil xsik’b’al li yaal”⁶.

Us ta a’an wan xpatz’om chirix li xyo’lajik Lix Hu laj Mormon, moko naru ta naq tixye naq ink’a’ yaal li yaal li nawan chaq sa’ li hu. Kixk’e chaq xch’ool chixtzolb’al li Ak’ Chaq’rab’ re xtawb’al ru li Kolonel. Kixye: “A’b’an, rik’in li hoonal, kinsutq’i wi’chik sa’ Lix Hu laj Mormon xb’aan naq jwal nawulak chiwu li naweek’a naq nawil ru li naxye chirix li Jesukristo ut lix Tojb’al rix li Maak kixb’aanu chaq.”

Kixraq lix aatin chi jo’kan: “Chiqajunqal tento taawanq xk’ulum sa’ musiq’ej rik’in li yaal wan chi sa’ li hu a’in”, ut a’an yoo chixyu’aminkil a’an. Kixch’olob’: “Kiwil sa’ Mosiah ut kiweek’a chi tz’aqal xk’amb’al inb’e. ‘Paab’omaq li Dios, paab’omaq naq A’an wan, ut naq kixyo’ob’tesi chixjunil li k’a’aq re ru … ; paab’omaq naq a’an wan chixjunil xchaab’ilal lix na’leb’, ut chixjunil li wankilal, sa’choxa jo’ ajwi’ sa’ ruchich’och’; paab’omaq naq li winq moko naxtaw ta xyaalal chixjunil li k’a’aq re ru chiru li naru li Qaawa’ chixtawb’al ru.’⁷”

Sa’eb’ ajwi’ li kutan a’in, a’an kib’oqe chi k’anjelak jo’ aj wajb’ sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al. “A’an xwan chi tz’aqal”, kixye. “Tinwaj raj naq eb’ li walal ink’ajol te’wanq sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al ut anajwan xinru chi wank rik’ineb’. Ut maji’ kawresinb’ilin ta re k’utuk”. Sa’ li k’anjelak, kiril lix na’leb’eb’ li ani neke’sutink re: “Kim, nakatqak’ul a’ yaal jo’ chan ru wankat, took’anjelaq aawik’in jo’ chanru nakatru. K’e qe li k’a’ru nakatru xyeechi’inkil.”

Sa’ xwajb’aleb’ li b’ich re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, kok’ aj sa’ kixk’oxla: “A’an a’in li yaal li ninra. Toj naru naq tink’e lin nawom. Sa’ neb’a’il tinye li ninnaw ru ut li ninpaab’. Maare ink’a’ jun nimla mayej re tz’aqal nawom, a’b’an a’an lin q’axtesinb’il mayej. Li k’a’ru li ninpaab’ naxpuktesi rib’ chi sa’ lin junxaqalil. K’a’jo’ xchaq’al ru sutq’iik sa’ li evangelio ut reek’ankil lix saqen.”

Sa li eq’la re li domingo a’an, naq yookin chirab’inkil li saaj hermaan chixseraq’inkil lix k’ulum, kijultiko’ we naq sa’ xb’een li saqonak re aj Kolol qe, aran b’ar wi’ chiqajunilo tento taqak’ojob’ qib’.⁸ kijultiko’ ajwi’ we li na’leb’ kixye laj Elder Jeffrey R. Holland: “Chapchooqex rik’in lee nawon li ak wan eere ut texwanq chi xaqxo toj reetal naq teek’ul xkomon lee nawom.”⁹

Chiru lix k’utum, kinnaw rik’in naab’alil naq lix sumenlil li qapatz’om neke’wulak naq nokosik’ok chi tz’aqal ut naq naqayu’ami li taqlahom. Xjultiko’ we naq li qapaab’aal taaruuq tixq’ax ru xjayal li yaal.

Ut k’a’jo’ nawaj raj naq tinwanq jo’ chanchaneb’ li ke’sutink re li saaj na’b’ej a’in, rik’in xraab’al ut xkawresinkil xch’ool! Li Awab’ej Dieter F. Uchtdorf kixye: “Chiqajunilo aj b’ehenel chixsik’b’al xsaqenkil li Dios sa’ li qaxikik chiru li ch’ina b’e re li wank jo’ tzolom. Moko taqak’e ta sa’ tojb’a maak eb’ li komon xb’aan xk’ihal li saqen wanq malaj maak’a’aq reheb’; chiqach’olaniheb’ b’an ut chiqakawresi chixjunil li saqen toj reetal naq saqaq chik, lemtz’unq, ut yaalaq ”.¹⁰

Naq eb’ li kok’al sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al neke’xb’icha “ Natijok jun ch’ina al”, neke’xpatz’: “At inYuwa’, ma wankat aran? Ut laa kok’al, ma taawab’i xtijeb’ a’an?”.¹¹

Laa’o ajwi’ naqapatz’ tana’ qib’: “Ma wan chi tz’aqal aran li qaChoxahil Yuwa’?, ka’ajwi’ re taasaho’q qach’ool—jo’ xb’aanu li wamiiw—naq li sumenk neke’wulak chi tza’aqal re ru ut sa’ neb’a’il. Ninye lin nawom naq lix neb’a’il li yaal neke’wulak naq li rajom A’an na’ok choq’ li qajom. Ninch’olob’ xyaalal naq li yaal wan anajwan sa li ruchich’och’ ut naq lix evangelio wan sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Rosojikeb’ li Kutan. Sa’ xk’ab’a li Jesukristo, Amen.