Xsik’b’al li Qaawa’

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, rik’in sahil ch’oolejil nink’e wib’ cheru chi tz’aqonk sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in. Rab’inkil li chaab’il aatin, li na’leb’, li tuqub’aak ch’oolej ut li qaq’usb’al neke’k’eeman sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ chiru naab’al chihab’ a’an jun li nimla osob’tesihom choq’ re li hermana Teixeira, choq’ re li qajunkab’al ut choq’ we laa’in.

Sa’ li chaq’al ru hoonal a’in re li chihab’, a’an li hilob’aal kutan re li Paswa, ink’a’ ninru xkanab’ankil xk’o’xlankil lix aajelil ru lix k’utum li Kolonel ut lix chaab’il ut raarookil b’aanuhom sa’ lin yu’am.

Jun chaab’il xtawb’al ru li Jesukristo tixk’e qe xnimal qayo’onihom re li kutan chal re ut, us ta naq ink’a’ tz’aqal qe equ, xnimal xkawilal qach’ool naq taqatz’aqob’resi ru tiik ru qameta. A’an ajwi’ tixk’e jun xnimal qajom re k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in.

Li Qaawa’ kixye: “Chex’iloq wankin wi’ sa’ li junjunq eek’oxlahom; miwiib’an eech’ool, mexxuwak” ¹. Li xsik’b’al li Qaawa’ ut reek’ankil lix wanjik a’an jun sik’ok rajlal kutan, jun yalok qe li jwal us.

Ex was wiitz’in, anajwan jo’ maajun sut, wan sa’ quq’ li hoonal xnimal ru ut li k’anjeleb’aal re xk’iresinkil li naqatawru chirix lix k’utum li Jesukristo ut chirix lix tojb’al rix li maak li kixb’aanu. Li roksinkil chi chaab’il li k’anjeleb’aal a’in toxtenq’a chi wank re naq uuchinaq li qayu’am nujenaqaq rik’in sahil ch’oolejil.

Sa’ lix jaljookil ru aatin li Kolonel chirix li k’aam ut li ruq’ che’, A’an kixye: “Kanaaqex wik’in, ut laa’in tinkanaaq eerik’in. Jo’ li ruq’ che’ ink’a’ naru na’uuchink xjunes rib’ wi ink’a’ xtz’ejwalihom rib’ rik’in li xtoonal, jo’kan ajwi’ laa’ex wi ink’a’ nekexkanaak wik’in”².

Naq naqataw ru chi us li xnimal ru xk’anjel li Kristo sa’ li qayu’am, jwal taqataw wi’chik ru li qajom arin sa’ li ruchich’och’, ut a’an naq sahaq sa’ qach’ool. Ab’anan, ‘i sahil ch’oolej a’an, moko nokoxnajtob’resi ta re naq ink’a’ raj taqanumsi li yale’k ut li ch’a’ajkilal, wan naq junjunq jwal ninq ut ch’a’aj li naru nak’amok qe chixk’oxlankil naq moko taaruuq ta taqataw li sahil ch’oolejil chi jo’kan.

Ninnaw, rik’in li k’a’ru xinnumsi sa’ inyu’am, naq li sahil ch’oolejil re li wank chi tiik ut li wank rik’in li Kristo naru nawan qik’in us ta wan li ch’a’ajkilal li nachal rik’in naq wanko sa’ xb’een li ruchich’och’. Sa’ xraqik, li yale’k a’an rajlal nokoxnujob’resi, nokoxkawresi ut nokoxb’eresi sa’ jun xnimal xtawb’al ru li qajom arin ut chirix lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo. Relik chi yaal, lix tz’aqalil li sahil ch’oolejil ka’ajwi naru xtawb’al rik’in li Jesukristo³.

A’an kixye, “Laa’in xtoonal li uub’, laa’ex li ruq’; Ani nakanaak wik’in ut laa’in rik’in, a’an q’axal na’uuchink, xb’aan naq wi jachjooqex wik’in maak’a’ naru teeb’aanu”⁴.

Ninpaab’ naq naqataw ru xwanjik chi us li Kolonel, taqeek’a jun xnimal ratawom li qach’ool re xyu’aminkil qayu’am chi sa sa’ qach’ool ut jun qanawom naq naru natawman li sahil ch’oolejil.. Chirix chik a’an, taqataw xnimal qaseeb’al re wank rajlal kutan rik’in sahilal sa’ li qayu’am ut xpaab’ankileb’ lix taqlahom li Dios, us ta wanqo sa’ li hoonal re yale’k.

Miqakanab’ choq’ re wulaj li naru naqab’aanu chiru li kutan a’in. Anajwan naq tento toochalq rik’in li Kristo xb’aan naq “Jo’kan ut, wi [naqapaab’], [took’anjelaq] naq toj anajwan yeeb’il re”⁵.

Rajlal kutan tento raj taqajunaji ru lix k’utum li Kristo qik’in. Li qab’aanuhom ut li kok’ k’anjel wulaj wulaj naru:

1. Xk’iresinkil li naqataw ru chirix lix aajelil ru li Qaawa’ sa li qayu’am, ut

2. Qatenq’ankil xwotzb’al li eek’ahom a’an rik’ineb’ li toj saajeb’, li ani ch’olch’o te’reek’a lix rahom li Choxahil Yuwa’b’ej ut li Ralal, Jesukristo, naq te’ril li reetalil qayu’am chi maak’a’ xb’alaq’ sa’ li evangelio.

Jo’kan ut, k’a’ru kok’ k’anjel sa’eb’ li hoonal anajwan naru tixb’an li qaam naq naqakawob’resi lix nawom qach’ool chirix li Kristo ut lix k’anjel?

Jalam-uuch

Woman on a train with a cell phone illuminating her face.

Sa’ 2014, sa’ li yalok u re jalam-uuch re li ch’ina hu National Geographic kik’ule’ 9.200 chi jalam-uuch reheb’ aj tzolb’il isinel jalam-uuch ut li taqenaqeb’ xch’ool re 150 chi tenamit. Li jalam-uuch ki’el chi ub’ej naxk’ut jun li ixq sa’ xyi xkaxonil jun li k’anti’ ch’iich’ nujenaq rik’in kristiaan. Li saqen naxk’e lix b’oqleb’ ch’iich’ naxk’utanob’resi li ru. A’an naxnumsi jun li saqen esil reheb’ xkomon li kristiaan: us ta naq wan aran sa’ tib’elej, chi tz’aqal yaal moko wan ta⁶.

Li esil naxk’am chaq li kok’ ch’iich, li b’oqleb’ seeb’eb’ ut li nawink u sa’ internet yoo chixpo’b’al chi yaal li qawanjik sa’ li ruchich’och’ ut chanru naq noko’aatinak rik’ineb’ li qakomon.

Sa’ li kutan a’in re internet naru nokowulak sa’ junpaat yalaq b’ar ut sa’ li k’anjel li naru nokoxnajtob’resi chiru li k’a’ru aajel ru re jun yu’am nujenaq chi sahil ch’oolejil li ink’a’ na’oso’.

Sa’ li yu’am a’in b’ar wi’ ink’a’ naqil qib’, wi ink’a’ natawman xyaalal, naru naqak’e xna’aj li wotzok rik’ineb’ li kristiaan ink’a’ naqanaweb’ ru sa’ xna’ajeb’ li kristiaan naqanaweb’ ru—li qajunkab’al!

Sa’ junpak’al chik, chiqajunilo naqanaw naq osob’tesinb’ilo rik’in li k’anjeleb’aal wankeb’ sa’ li internet, jo’ li k’a’ru yiib’anb’il xb’aan li Iglees, jo’ li rilb’al chi tz’iib’anb’il malaj rik’in xyaab’ kuxej re li loq’laj hu ut li jolomil ch’utub’aj-ib’, li video re lix yu’am ut lix k’utum li Jesukristo, li k’anjeleb’aal re xk’uulankil resilal li qajunkab’al ut li qahoonal re rab’inkil li musiq’anb’il b’ich.

Li naqasik’ ru ut lix aajelil ru naqak’e re li qahoonal sa’ iq’ aajel ru. Naru naxraq rix li qak’iijik sa’ musiq’ej ut xkawilal qach’ool sa’ li evangelio, ut li qajom re tenq’ank re naq li ruchich’och’ a’in chaab’ilaq jo’ ajwi’ re wanq chi chaab’il li uuchinihom.

Xb’aan a’in, nawulak raj chiwu xyeeb’al oxib’ k’anjel moko ch’a’aj ta li toxtenq’a roksinkil li qahoonal sa’ li internet chi us. Li kok’ k’anjel a’in toxk’e chi k’oxlak li b’ar wan aajel ru re toowanq chixk’atq lix k’utum li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal, li Jesukristo.