2010–2019
Li son re li evangelio
April 2015


Li son re li evangelio

Lix b’ichul li evangelio a’an li musiq’anb’il eek’ahom re sahil ch’oolejil li nachal rik’in li Santil Musiq’ej. Naxk’am jun xjalb’al li qach’ool.

Naab’al chihab’ chaq anajwan, kiwab’i sa’ jun ab’ib’al ch’iich’ li raatin re jun saaj aj b’anonel li nak’anjelak sa’ jun nimla b’anleb’aal b’ar wi’ wan xk’aleb’aal laj Navajo. A’an kixch’olob’ li k’a’ru kixnumsi sa’ jun q’ojyin rik’in jun aj k’aleb’aal re Estados Unidos ak tiix chik, cham li rismal ut b’ak’b’il chi us, kiwulak sa’ b’anleb’aal. Li saaj aj b’anonel kixchap lix hu re tz’iib’ak ut kixpatz’ re: “Chan ru naq tinruuq chaatenq’ankil?”. Li tiix aj winq kiril chi ub’ej ut maak’a’ kixye. Li saaj aj b’anonel, moko sa ta kireek’a, ut kiraatina wi’chik. “Wi ink’a’ naqat-aatinak, moko tinruuq ta chaatenq’ankil”, kixye re. “Ye we k’a’ut naq xatchal sa’ li b’anleb’aal a’in?”.

Toja’ naq li tiix aj winq kiril ut kixye: “Maa nakatxajok laa’at?”. Naq kirab’i laj b’anonel li jalanil patz’om, kixk’oxla naq maare li yaj aj winq a’in a’an jun aj ilonel li, jo’ lix najter na’leb’ sa’ lix junkab’al, naxyal xq’e chixk’irtesinkileb’ laj yaj rik’ineb’ lix b’ich ut xajleb’ ruuchil li b’an naqak’e laa’o.

“Ink’a’ ”, chan laj b’anonel. “Ink’a’ ninxajok, ut laa’at?”. Li tiix aj winq kixye naq naxajok rik’in reek’asinkil lix jolom. Laj b’anonel kixpatz’ re: “Ma tatruuq chixk’utb’al we?”.

Li k’a’ru kixchaq’b’e chaq li winq, naab’al chihab’ kink’oxla chirix: “Laa’in ninru chixk’utb’al chawu chanru tatxajoq”, kixye, “a’b’an laa’at tento naq taawab’i li son”.

Wan naq sa’ li qochoch, naqak’ut chi us chanru naq tooxajoq, a’b’an ink’a’ nokoru chixtenq’ankileb’ li qalal qak’ajol re naq te’rab’i li son. Jo’ jwal us naxnaw chaq li chekel winq aj ilonel, jwal ch’a’aj xajok wi maak’a’ lix sonil, xb’aan naq moko sa ta xb’aanunkil, moko nasaho’ ta li qach’ool ut nokoxutaanak. Ma ak xayal sa’ junaq kutan?

Sa’ li tasal 8 re li Tzol’leb’ ut Sumwank, li Qaawa’ kixk’ut chiru laj Jose Smith ut laj Oliver Cowdery: “Relik chi yaal, kʼe reetal, tinye aawe saʼ laa kʼaʼuxl ut saʼ laa chʼool, rikʼin li Santil Musiqʼej, li taachalq saʼ aabʼeen ut taawanq saʼ aachʼool” (raqal 2). Naqatzol li xb’ehil li xajok rik’in li qak’a’uxl, a’b’an naqab’i li son rik’in li qach’ool. Eb’ lix b’ehil li xajok re li evangelio a’an li k’a’ru naqab’aanu. Lix b’ichul li evangelio a’an li musiq’anb’il eek’ahom re sahil ch’oolejil li nachal rik’in li Santil Musiq’ej. Naxk’am jun xjalb’al li qach’ool ut a’an lix yo’leb’aal chixjunil li tiik ruhil qajom. Xtzolb’aleb’ lix b’ehil li xajok na’ajman naq taak’e aach’ool chixb’aanunkil, a’b’an li sahil ch’oolej re xajok yal junes naru xnawb’al naq naqab’i li son.

Wankeb’ li neke’reetz’uheb’ li komon re li Iglees xb’aan li k’a’ru naqab’aanu. Naqataw ru a’an. Eb’ li neke’xajok maare te’ile’q naq jalaneb’, jwal jalaneb’ a’an, malaj, wi naqoksi jun aatin wan sa’ li loq’laj hu sa’ ingles, “jalano” (1 Peter 2:9) chiruheb’ li ink’a’ neke’rab’i li son. Ma xatxaqli sa’ junaq kutan chiru jun semáforo chixk’atq jalan chik b’eeleb’al ch’iich’ b’ar nakawil naq li naxb’eresi yoo chireek’asinkil rib’ ut chi b’ichank jwal kaw xyaab’ xkux, a’b’an laa’ex ink’a’ neke’rab’i li son xb’aan naq laa’ex tz’aptz’o lee rilob’aal lem? A’an a’in relik chi yaal jwal jalan. Wi eb’ li qalal qak’ajol neke’xtzoleb’ lix b’ehil li xajok ut ink’a’ neke’xtzol chirab’inkil ut chireek’ankil li chaqal son re li evangelio, sa’ jun kutan moko sa ta te’reek’a rik’in li xajok ut te’xkanab’ chi xajok, malaj, li k’a’ru juntaq’eet li ink’a’ us, toj te’kanaaq chi xajok xb’aan naq neke’reek’a lix wankil li wankeb’ chixsutameb’ li yookeb’ chi xajok.

Li k’a’ru nat’ilok qe li naqayal qaq’e chixk’utb’al li evangelio a’an xnumsinkil sa’ xb’een yal xk’utb’al lix b’ehil li xajok. Li sahil ch’oolej reheb’ li qalal qak’ajol chapcho chiru lix seeb’al re ab’ink ut xraab’al li chaqal son re li evangelio. Chan ru taqab’aanu?

Xb’een wa, li qayu’am tento naq taawanq sa’ xjayil lix na’aj musiq’ejil tzaqal yaal. Sa’ najter kutan, naq toj maji’ jalaneb’ li qa’ab’ib’al ch’iich’, re xtawb’al junaq na’ajej b’ar wi’ wan li chaab’il b’ich naqasuri jun li ch’iich’ ut timil timil nokoru chixtawb’al li na’ajej b’ar wi’ naqaj ab’ink. Yal junes li choqink naqab’i naq yooko chi sik’ok. A’b’anan naq nokowulak tz’aqal rik’in li na’ajej, naqab’i li b’ich chi saqen. Sa’ li qayu’am tento naq taqasik’ li chaab’il na’ajej b’ar wi’ tooruuq chirab’inkil li son re li Musiq’ej.

Naq naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej chirix naq nakub’e qaha’, nokonujob’resiik xb’aan li choxahil son li naxtaaqe lix jalajik qach’ool. Li qaam naxjal rib’ ut “maak’a’ chik li qajom re xb’aanunkil li maa’usilal; re b’an xb’aanunkil rajlal li chaab’ilal” (Mosiah 5:2). A’b’an li Musiq’ej ink’a’ naxkuy naq wan li xik’ ilok, li q’etq’etil ut li kaqalil ch’oolej. Wi naqasach li q’unil wankilal sa’ li qayu’am, eb’ lix b’ihomal chi tusb’il ja’ajej re li evangelio sa’ junpaat tixsach li tusb’il ja’ajej ut, sa’ xraqik, te’kanaaq chi ch’anch’o. Laj Alma kixpatz’ k’a’ruhaq li naxtoch’ li qaam: “…ut wi xereekʼa xbʼichankil li bʼich re rahok li natojok ix, ninpatzʼ, ma joʼkan nekexru chireekʼankil anajwan?” (Alma 5:26).

Ex na’b’ej yuwab’ej, wi li qayu’am moko wan ta chi tusb’il ja’ajej rik’in li son re li evangelio, na’ajman ru chixtawb’al lix tz’aqal jayal. Jo’ kixk’ut qe li Awa’b’ej Thomas  S. Monson sa’ li po kinume’ octubre, tento naq taqatz’il qib’ b’ar wi’ yooko chixk’eeb’al li qoq naq nokob’eek (chi’ilmanq “Chatiikob’resi ru laa b’e” Ensign malaj Liahona, Nov. 2014, 86–88). Naqanaw chanru xb’aanunkil. Tento naq toob’eek sa’ li b’e b’ar wi’ ak xoob’eek naq xqab’i li wajb’ re li son re li evangelio xb’een sut. Naqoksi qapaab’aal chirix li Kristo, naqajal qak’a’uxl ut naqak’ul li loq’laj wa’ak; taqeek’a chi numtajenaq lix wanjik li Santil Musiq’ej ut li son re li evangelio taqab’i wi’chik sa’ li qayu’am.

Xkab’, naq nokoru chirab’inkil li son sa’ qajunesil, tento naq taqak’e chi anchal qach’ool chixwajb’al sa’ li qochoch. Moko naru ta naq minb’ilaq ru junaq chixb’aanunkil. “Maajun wankilal chi moko tenebʼank naru malaj tento taaʼuxmanq saʼ xkʼabʼaʼ li tijonelil” – us ta laa’at li yuwa’b’ej, li na’b’ej, li jwal nim ru malaj li jwal nim xkawil li xyaab’ xkux – “kaʼajwiʼ rikʼin li qʼunbʼesink chʼoolej, rikʼin li najtil oybʼenink, rikʼin li qʼunal chʼoolej ut li tuulanil,  … rikʼin li rahok chi moko pakʼbʼil ta [ut] rikʼin chaabʼil chʼoolej” (Tz. ut S. 121:41–42).

K’a’ut naq li na’leb’il a’an tixk’e jun wankil ut jun teneb’ank jwal nimeb’ ru sa’ li ochoch? Xb’aan naq a’aneb’ li na’leb’il naxb’oq li Santil Musiq’ej. A’aneb’ li na’leb’il li naxjayali li qaam rik’in li son re li evangelio. Naq wankeb’ qik’in, chixjunileb’ li neke’xajok sa’ li junkab’al te’ok chi xajok jo’ jun chaab’il aj xajonel ut rik’in sahil ch’oolej, ut moko na’ajman ta li xkaʼchʼinobʼresinkil chʼoolej chi moko li minok-u.

Naq eb’ li qalal toj ka’ch’ineb’, nokoru chixb’ichankileb’ li b’ich rik’in li rahok chi anchal ch’oolej re naq te’warq, ut naq ink’a’ neke’raj ut ink’a’ neke’raj chi xik sa’ lix warib’al chi wark, maare tento naq taqab’icha choq’ reheb’ li b’ich re li najtil oyb’enink. Naq wankeb’ chi saaj aj winq malaj ixq, tooruuq chixramb’al li choqink re we’chok ut li rahob’tesink ut, sa’ xna’aj, xtoch’bal li chaq’al ru chi b’ich re li q’unb’esink ch’oolej—ut maare xb’ichankil li xkab’ raqal re li b’ich re wark re li najtil oyb’enink. Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej neke’ru chixb’ichankil sa’ tz’aqal tusb’il ja’ajej eb’ li na’leb’il re li q’unal ch’oolej ut li tuulanil b’ar wi’ neke’xtz’aqobresi rib’. Nokoru chixb’oqb’aleb’ li qalal qak’ajol naq te’xjunaji rib’ qik’in chi b’ichank naq yooko xyalb’al chanru xb’aanunkil lix chaab’ilal eech’ool rik’ineb’ lee reech kab’al wankeb’ sa’ cha’a’jkilal.

Moko chixjunil ta tab’aanumanq sa’ yal jun ta k’amok. Jo’ naxnaw jun chaab’il aj b’ichanel, li yalok rajlal kutan aajel ru re naq tooruuq chixtoch’b’al li chaq’al ru b’ich. Wi sa’ xb’eenil yalok xtoch’bal li son ink’a’ naqab’i jun chaab’il son, teek’oxla naq li yib’ ru b’ich moko na’el ta rik’in li wech’ok. Sa’ li ochoch, naq ink’a’ us li k’a’ru naqab’i chanchan li q’ojyin sa’ jun warib’aal. Maak’a’ natawman chixch’ilankil li q’ojyin. Tentp taqisi li aak’ab’ rik’in li saqen.

Wi eb’ li xyaab’ xkux laa junkab’al jwal kaw ut nanumta, malaj li wajb’ moko us ta na’ab’iman, malaj eb’ li xolb’ moko us ta lix yaab’asinkil ut ink’a’ nokoru chixtoch’b’aleb’, chiwanq lee kuyum. Wi ink’a’ nekerab’i li son re li evangelio sa’ lee rochoch, k’oxlahomaq li wiib’ chi aatin a’in: meekanab’ chi yalok. Rik’in li xtenq’ li Dios, taawulaq li kutan b’ar wi’ li son re li evangelio tixnujob’resi lee rochoch rik’in jun sahil ch’oolej maajun wa eenawom.

Us ta xtoch’man chi us lee wajb’, li son moko tixyiib’ chixjunil li qacha’a’jkilal. Li qayu’am toj yooq chi wan sa’ sahil ch’oolej ut sa’ rahil ch’oolej, xb’aan naq jo’ka’in wan li yu’amej sa’ li ruchich’och’.

A’b’anan naq taqoksiheb’ lix b’ehil li xajok, li junjunq ut cha’a’jkilal xsonil li sumlaak ut li junkab’al naxik chixtawb’al jun tusb’il ja’ajej chi b’ich. Jo’kan ajwi’ eb’ li yalok ix tixk’e lix b’ihomal xchaab’ilal son ut te’xnima qach’ool. Li tzol’leb’ re li tijonelil taanaq chiru li qaam chanchan li k’ajob’ chalen chaq sa’ choxa. Li Santil Musiqʼej taaʼochbʼeeninq qe rajlal, ut qaxuqʼ--jun saqenkil ru eetalil re li wankilal ut li teneb’ank—aʼanaq jun xuqʼ re tiikilal ut yaal li inkʼaʼ naxjal ribʼ. Ut li qa’awaʼbʼejil, a’anaq jun awaʼbʼejil li junelik nakana, ut chi moko minbʼil ta tanumeʼq aawikʼin chi junelik qʼe kutan (chi’ilmanq Tz. ut S. 121:45–46).

Nintz’aama naq jo’ka’in chaq sa’ li qayu’am chiqjunjunqal ut sa’ li ochoch re li qajunjunqal laa’o. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.