2010–2019
Nganong Kaminyoon, Nganong Pamilya
Abril 2015


Nganong Kaminyoon, Nganong Pamilya

Ang pamilya nga gitukod diha sa kaminyoon sa lalaki ug babaye nagsangkap sa labing maayo nga kahimtang aron ang plano sa Dios molambo.

Ibabaw sa Great West Door sa nabantog nga Westminster Abbey sa London, England, nagbarug ang mga estatuwa sa 10 ka Kristiyanong mga martir sa ika-20 nga siglo. Nalakip nila mao si Dietrich Bonhoeffer, usa ka maalamon nga German theologian nga natawo niadtong 1906.1 Si Bonhoeffer nahimong bokal nga kritiko sa diktatoryal nga Nazi ug sa pagtratar niini sa mga Judeo ug sa uban pa. Gipriso siya tungod sa iyang aktibong pagsupak ug sa katapusan gipatay sa usa ka kampo sa mga binihag [concentration camp]. Si Bonhoeffer usa ka manunulat sa daghang butang, ug ang pipila sa iyang labing nailhang sinulat mao ang mga sulat nga ang maloloy-ong mga gwardiya mitabang niya nga mapagawas sa prisohan, nga sa kaulahian gimantala isip Letters and Papers from Prison.

Usa niadtong mga sulat mao ang para sa iyang pag-umangkong babaye sa wala pa ang iyang kasal. Kini naglakip niining talagsaong ideya: “Ang kaminyoon labaw pa sa inyong gugma sa usag usa. … Sa inyong gugma makita lang ninyo kamong duha sa kalibutan, apan sa kaminyoon kamo nagsumpay sa mga henerasyon, nga gitugutan sa Dios nga moabut ug mahinabo alang sa iyang himaya, ug tawagon ngadto sa iyang gingharian. Sa inyong gugma makita lang ninyo ang langit sa inyong kaugalingong kalipay, apan sa kaminyoon gipahimutang mo sa posisyon nga dunay responsibilidad ngadto sa kalibutan ug sa katawhan. Ang inyong gugma maoy inyo mismong kabtangan, apan ang kaminyoon labaw pa sa butang nga personal—usa kini ka estado, usa ka katungdanan. Sama ra sa usa ka korona, ug dili lang ang kabubut-on nga momando, ang naghimo sa hari, mao usab sa kaminyoon, ug dili lang ang inyong gugma sa usag usa, ang naghiusa ninyo sa atubangan sa Dios ug sa tawo. … Busa ang gugma nagagikan ninyo, apan ang kaminyoon gikan sa kahitas-an, gikan sa Dios.”2

Sa unsang paagi nga ang kaminyoon tali sa lalaki ug babaye milabaw sa ilang gugma sa usag usa ug sa ilang kaugalingong kalipay aron mahimong “usa ka posisyon nga dunay responsibilidad ngadto sa kalibutan ug sa katawhan”? Sa unsang diwa nga kini moabot “gikan sa kahitas-an, gikan sa Dios”? Aron masabtan, mobalik kita sa sinugdanan.

Ang mga propeta mipadayag nga kita unang nabuhi isip mga espiritu nga binuhat ug kita gihatagan og porma, o espiritu nga lawas, pinaagi sa Dios, sa ingon nahimong Iyang espiritu nga mga anak—mga anak sa langitnong ginikanan.3 Dunay panahon niining premortal nga pagpakabuhi sa mga espiritu sa dihang, agig pag-uswag sa Iyang tinguha nga kita “makabaton og kahigayunan sa pag-uswag sama sa iyang kaugalingon,”4 ang atong Langitnong Amahan miandam og plano. Diha sa kasulatan gihatagan kini og lain-laing ngalan, lakip sa “ang laraw sa kaluwasan,”5 “mahinungdanon nga laraw sa kalipay,”6 ug “laraw sa katubsanan.”7 Ang duha ka nag-unang katuyoan sa plano gipasabut kang Abraham niining mga pulong:

“Ug dihay usa nga nagtindog uban kanila nga sama sa Dios, ug siya miingon ngadto kanila kinsa uban kaniya: Kita manaog, kay adunay luna didto, ug modala kita niini nga mga butang, ug kita magbuhat og usa ka yuta diin kini sila mahimo nga makapuyo;

“Ug kita mosulay kanila dinhi, aron pagsuta kon sila mobuhat ba sa tanan nga mga butang bisan unsa ang isugo sa Ginoo nga ilang Dios ngadto kanila;

“Ug sila kinsa nagpuyo sumala sa ilang kinabuhi sa wala pa dinhi sa yuta pagatugahan; … ug sila kinsa nagpuyo sumala sa ilang kinabuhi dinhi sa yuta adunay himaya nga idugang diha sa ilang mga ulo hangtud sa kahangturan.”8

Salamat sa atong Langitnong Amahan, nahimo na kitang espiritu nga mga binuhat. Karon mitanyag Siya nato og paagi aron makompleto o mahingpit kana nga binuhat. Ang pagdugang sa pisikal nga elemento gikinahanglan sa paghingpit sa pagpakabuhi ug sa himaya nga gitagamtam Mismo sa Dios. Kon, samtang kauban sa Dios sa premortal nga kalibutan sa espiritu, mouyon kita sa pag-apil sa Iyang plano—o sa laing pulong “magpuyo sumala sa [atong] kinabuhi sa wala pa dinhi sa yuta”—kita “pagatugahan” og pisikal nga lawas sa atong pagpuyo sa yuta nga Iyang gilalang alang kanato.

Kon, mahitabo samtang naa sa mortal nga kasinatian, kita mopili nga “mobuhat sa tanan nga mga butang bisan unsa ang isugo sa Ginoo nga [atong] Dios [ngari kanato],” atong mapabilin ang atong “kinabuhi dinhi sa yuta.” Nagpasabut kini nga pinaagi sa atong mga pagpili atong mapakita sa Dios (ug sa atong kaugalingon) ang atong pasalig [commitment] ug kapasidad nga mosunod sa Iyang celestial nga balaod samtang naa sa gawas sa Iyang presensya ug diha sa pisikal nga lawas inubanan sa tanan niining gahum, kahinam, ug pagbati. Mahimo ba natong makontrolar ang unod aron mahimo kining instrumento imbis nga agalon sa espiritu? Masaligan ba kita dinhi ug sa kahangturan sa diosnong gahum, lakip na ang gahum sa paglalang og kinabuhi? Mabuntog ba nato sa tinagsa-tagsa ang dautan? Kadtong nakahimo “adunay himaya nga idugang diha sa ilang mga ulo hangtud sa kahangturan”—usa ka talagsaong aspeto nianang himaya ang pagkahimong nabanhaw, imortal, ug nahimaya nga pisikal nga lawas.9 Dili ikatingala nga kita “[mi]singgit sa kalipay” niining talagsaong mga posibilidad ug mga saad.10

Dili mominus sa upat ka butang ang gikinahanglan alang sa kalampusan niining balaanong plano:

Ang una mao ang Paglalang sa yuta isip atong dapit nga kapuy-an. Bisan unsa pa ang mga detalye sa proseso sa paglalang, nasayud kita nga dili kini aksidente apan gisugo kadto sa Dios nga Amahan ug giimplementar ni Jesukristo—“ang tanang mga butang nangahimo pinaagi kaniya; ug niadtong mga nangahimo na, walay bisan usa nga nahimo nga dili pinaagi kaniya.”11

Ang ikaduha mao ang kahimtang sa mortalidad. Sila si Adan ug Eva milihok alang sa tanan nga mipili nga moapil sa mahinungdanong plano sa kalipay sa Amahan.12 Ang ilang Pagkapukan mimugna og kahimtang nga gikinahanglan alang sa atong pisikal nga pagkatawo ug alang sa mortal nga kasinatian ug pagkat-on sa gawas sa presensya sa Dios. Tungod sa Pagkapukan miabut ang pagkasayud sa maayo ug sa dautan ug sa hinatag sa Dios nga gahum sa pagpili.13 Sa katapusan, ang Pagkapukan nagdala og pisikal nga kamatayon nga mahimong temporaryo ang atong panahon sa mortalidad, aron dili kita magpuyo sa kahangturan diha sa atong mga sala.14

Ang ikatulo mao ang katubsanan gikan sa Pagkapukan. Atong nakita ang tahas sa kamatayon diha sa plano sa atong Langitnong Amahan, apan kana nga plano mabaliwala kon walay paagi nga mabuntog ang kamatayon sa katapusan, sa pisikal ug sa espiritwal. Busa, usa ka Manunubos, ang Bugtong Anak sa Dios, si Jesukristo, nag-antus ug namatay sa pag-ula alang sa kalapasan nila ni Adan ug Eva, sa ingon naghatag og pagkabanhaw ug imortalidad alang sa tanan. Ug kay walay usa kanato ang hingpit ug makanunayong masulundon sa balaod sa ebanghelyo, ang Iyang Pag-ula nagtubos usab kanato gikan sa atong kaugalingong mga sala kon kita maghinulsol. Pinaagi sa maulaong grasya sa Manluluwas nga naghatag og kapasayloan sa mga sala ug pagbalaan sa kalag, mahimo kitang matawo pag-usab sa espirituhanong paagi ug mapahiuli ngadto sa Dios. Ang atong espirituhanong kamatayon—ang atong pagkabulag gikan sa Dios—matapos na.15

Ikaupat, ug katapusan, mao ang kahimtang sa atong pisikal nga pagkatawo ug ang nagsunod nga espirituhanong pagkatawo pag-usab ngadto sa gingharian sa Dios. Aron molampus Iyang buhat nga “[mahimaya kita] uban sa iyang kaugalingon,”16 ang Dios mi-orden nga ang mga lalaki ug mga babaye magminyo gayud ug manganak, sa ingon naglalang, diha sa panag-uban sa Dios, sa pisikal nga mga lawas nga mao ang yawe sa pagsulay sa mortalidad ug gikinahanglan sa mahangturong himaya uban Kaniya. Siya usab mi-orden nga ang ginikanan kinahanglang moestablisar og mga pamilya ug mopadako sa ilang mga anak diha sa kahayag ug kamatuoran,17 maghatag kanila og paglaum diha kang Kristo. Ang Amahan mimando kanato:

“Sa pagtudlo niini nga mga butang sa gawasnon nga paagi ngadto sa imong mga anak, mag-ingon:

“Nga … sa ingon nga ikaw natawo ngadto sa kalibutan pinaagi sa tubig, ug dugo, ug sa espiritu, diin Ako mibuhat, ug busa gikan sa abug nahimo nga buhi nga kalag, gani ikaw kinahanglan pa matawo pag-usab ngadto sa gingharian sa langit, sa tubig, ug sa [Balaang] Espiritu, ug malimpyohan pinaagi sa dugo, gani sa dugo sa akong Bugtong Anak; nga ikaw mabalaan gikan sa tanan nga sala, ug motagamtam sa mga pulong sa kinabuhi nga dayon niini nga kalibutan, ug kinabuhi nga dayon sa kalibutan nga moabut, gani sa imortal nga himaya.”18

Kay nasayud nganong mibiya kita sa presensya sa atong Langitnong Amahan ug kon unsay gikinahanglan aron makabalik ug mahimaya uban Kaniya, klaro kaayo nga walay butang kalabut sa atong panahon sa yuta nga mas importante kay sa pisikal nga pagkatawo ug espirituhanong pagkatawo pag-usab, ang duha ka kinahanglanon sa kinabuhing dayon. Kini, sa paggamit sa mga pulong ni Dietrich Bonhoeffer, mao ang “katungdanan” sa kaminyoon, ang “posisyon nga dunay responsibilidad ngadto sa … katawhan,” nga gi-okupar niining balaang institusyon “gikan sa kahitas-an, gikan sa Dios.” Kini ang “nagsumpay sa mga henerasyon” dinhi ug human dinhi—ang organisasyon sa langit.

Ang pamilya nga gitukod diha sa kaminyoon sa lalaki ug babaye nagsangkap sa labing maayo nga kahimtang aron ang plano sa Dios molambo—ang kahimtang alang sa pagkatawo sa mga anak, nga moabut diha sa kaputli ug kainosente gikan sa Dios, ug ang palibut alang sa pagkat-on ug pagpangandam nga ilang gikinahanglan sa malampuson nga mortal nga kinabuhi ug kinabuhing dayon sa kalibutan nga moabut. Ang minimum nga gidaghanon sa mga pamilya nga gitukod sa ingon nga kaminyoon importante aron ang mga katilingban matunhay ug molambo. Mao kana kon nganong ang mga komunidad ug kanasuran miawhag ug nanalipod sa kaminyoon ug sa pamilya isip dunay pribilehiyo nga mga institusyon. Dili lang kini bahin sa gugma ug kalipay sa mga hamtong.

Ang argumento sa social science nga pabor sa kaminyoon ug mga pamilya nga gipangulohan sa minyo nga lalaki ug babaye dili malalis.19 Ug sa ingon “kami mopahimangno nga ang pagkabungkag sa pamilya makadala sa tagsa-tagsa, sa komunidad, ug sa nasud sa mga katalagman nga gipanagna sa karaan ug sa bag-o nga mga propeta.”20 Apan ang atong pangangkon alang sa tahas sa kaminyoon ug pamilya wala magbase sa social science apan sa kamatuoran nga kini gimugna sa Dios. Siya mao kinsa sa sinugdanan milalang kang Adan ug Eva diha sa Iyang hitsura, lalaki ug babaye, ug mihiusa kanila isip bana ug asawa aron mahimong “usa ka unod” ug sa pagsanay ug pagpuno sa yuta.21 Ang matag indibidwal nagdala sa balaang hitsura, apan diha kini sa panaghiusa sa kaminyoon sa lalaki ug babaye isip usa nga atong makab-ot tingali ang labing kompleto nga kahulugan sa atong pagkalalang diha sa hitsura sa Dios—lalaki ug babaye. Ni kita o laing mortal makausab niining balaang han-ay sa kaminyoon. Dili kini inimbento sa tawo. Ang ingon nga kaminyoon sa pagkatinuod “gikan sa kahitas-an, gikan sa Dios” ug ingon ka dakong bahin sa plano sa kalipay sama sa Pagkapukan ug Pag-ula.

Sa kalibutan sa wala pa dinhi sa yuta, si Lucifer mibatok sa Dios ug sa Iyang plano, ug ang iyang pagsupak nag-anam gayud kakusog. Nakig-away siya aron sa pagbaliwala sa kaminyoon ug sa pagmugna og mga pamilya, ug diin ang kaminyoon ug ang mga pamilya namugna, iyang buhaton kutob sa iyang mahimo aron kini mabalda. Iyang giataki ang tanan nga sagrado kalabut sa sekswalidad sa tawo, bayolenting nagbulag niini gikan sa konteksto sa kaminyoon inubanan sa walay kinutubang mga matang sa imoral nga hunahuna ug lihok. Nagtinguha siyang makakumbinser sa mga tawo nga ang prayoridad sa kaminyoon ug pamilya mabaliwala o maabandonar, o ubos kay sa trabaho, ubang nakab-ot [achievement], ug sa paninguha alang sa katagbawan sa kaugalingon ug indibidwal nga kagawasan. Sigurado nga ang kaaway mahimuot kon ang ginikanan mopasagad sa pagtudlo ug pagbansay sa ilang mga anak nga makabaton og pagtuo kang Kristo ug matawo pag-usab sa espirituhanong paagi. Mga kaigsoonan, daghang butang ang maayo, importante, apan pipila lamang ang gikinahanglan.

Sa pagpahayag sa sukaranang mga kamatuoran kalabut sa kaminyoon ug pamilya mao ang dili pagbaliwala o pagpaubos sa sakripisyo ug kalampusan niadtong kansang ideyal dili maoy kasamtangang kamatuoran. Ang uban ninyo nahikawan sa panalangin sa kaminyoon sa mga rason nga naglakip sa kakulang sa takus nga kaminyuan, pagkaibug sa sama nga sekso, pisikal o mental nga kakulangan, o kahadlok nga mapakyas nga, sa pagkakaron, nakababag sa pagtuo. O tingali naminyo mo, apan kana nga kaminyoon natapos, ug nabilin mong nagdumala nga nag-inusara sa unsay lisud ipatunhay sa duha. Ang uban ninyo nga naminyo dili makaanak bisan pa sa dakong tinguha ug sa mga pangamuyo sa pag-ampo.

Bisan pa man, ang tanan dunay gasa; mga talento; ang tanan makatampo sa pagpadayag sa balaang plano sa matag henerasyon. Ang daghan nga maayo, gikinahanglan—bisan usahay ang tanan nga gikinahanglan karon—makab-ot sa kahimtang nga dili ideyal. Daghan kaayo ninyo ang naghimo sa inyong pinakamaayo. Ug kon magdala mo sa kinabug-atan nga palas-anon sa mortalidad barug agig pagdepensa sa plano sa Dios sa paghimaya sa Iyang mga anak, andam kami nga mosuporta ninyo. Uban sa pagsalig kami mopamatuod nga ang Pag-ula ni Jesukristo nagpaabut ug, sa katapusan, mobayad sa tanang paghikaw ug nawala alang niadtong modangup ngadto Kaniya. Walay usa nga gitakda nang daan nga makadawat og minus pa kay sa tanan nga aduna ang Amahan alang sa Iyang mga anak.

Usa ka batan-ong inahan bag-ohay lang misulti nako sa iyang kabalaka bahin sa iyang pagkulang niining labing importante nga tawag. Akong gibati nga ang mga problema nga nakapabalaka niya ginagmay ra ug dili siya angayng maguol; maayo ra ang iyang gibuhat. Apan nasayud ko nga gusto lang niyang mopahimuot sa Dios ug sa pagtahud sa Iyang pagsalig. Mitanyag ko og mapasaligong mga pulong, ug sa akong kasingkasing nangamuyo ko nga ang Dios, ang iyang Langitnong Amahan, mohupay niya pinaagi sa Iyang gugma ug pagsaksi sa Iyang pag-aprubar samtang siya naghimo sa Iyang buhat.

Mao kana ang akong pag-ampo alang natong tanan karon. Unta matag usa nato maaprubahan diha sa Iyang panan-aw. Hinaut ang mga kaminyoon molambo ug mga pamilya mouswag, ug kon ang atong kapalaran usa ba ka kahingpitan niining mga panalangin sa mortalidad o dili, unta ang grasya sa Ginoo magdala og kalipay karon ug hugot nga pagtuo sa sigurado nga mga saad nga moabut. Sa pangalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga sulat

  1. Tan-awa sa Kevin Rudd, “Faith in Politics,” The Monthly, Okt. 2006, themonthly.com.au/monthly-essays-kevin-rudd-faith-politics--300.

  2. Dietrich Bonhoeffer, Letters and Papers from Prison, ed. Eberhard Bethge (1953), 42–43.

  3. Tan-awa, sama pananglit, Salmo 82:6; Mga Buhat 17:29; Mga Hebreohanon 12:9; Doktrina ug mga Pakigsaad 93:29, 33; Moises 6:51; Abraham 3:22. Si Propeta Joseph Smith mihatag niini nga detalye: “Ang unang baruganan sa tawo mao ang kinaugalingon nga pagkaanaa uban sa Dios. Ang Dios mismo sa kaugalingon, nakakita nga siya anaa sa taliwala sa mga espiritu [o mga espiritu nga binuhat] ug kahimayaan, tungod kay siya mas labaw pa ka maalamon, nakakita nga angayan sa pagmugna og mga balaod diin ang uban makabaton og kahigayunan sa pag-uswag sama sa iyang kaugalingon. … Aduna siyay gahum sa pagmugna og mga balaod aron sa pagtudlo sa mas huyang nga salabutan, nga unta mahimo silang mahimaya uban sa iyang kaugalingon” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 251).

  4. Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 251.

  5. Alma 24:14.

  6. Alma 42:8.

  7. Alma 12:25; tan-awa usab sa mga bersikulo 26–33.

  8. Abraham 3:24–26.

  9. Si Propeta Joseph Smith mitanyag niining summary nga pamahayag: “Ang plano sa Dios sa wala pa ang katukuran sa kalibutan mao ang pagbaton nato og mga tabernakulo [mga lawas], nga pinaagi sa pagkamatinuoron kinahanglan nga makabuntog kita ug sa ingon makabaton og pagkabanhaw gikan sa patay, sa ingon niini nga paagi makabaton og himaya, dungog, gahum, ug kaharianon.” Ang Propeta namahayag usab: “Kita mianhi dinhi sa yuta aron kita makaangkon og lawas ug dad-on kini nga putli sa atubangan sa Dios sa celestial nga gingharian. Ang dakong baruganan sa kalipay naglangkob sa pag-angkon og usa ka lawas. Ang yawa walay lawas, ug kini mao ang iyang silot. Siya ganahan kon siya makaangkon sa tabernakulo sa tawo, ug sa diha nga gihinginlan sa Manluluwas siya mihangyo sa pag-adto sa panon sa mga baboy, nagpakita nga gipili niya ang lawas sa baboy kay sa wala. Ang tanang mga tawo kinsa adunay mga lawas adunay gahum niadtong wala” (Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 253).

  10. Job 38:7.

  11. Juan 1:3; tan-awa usab sa Doktrina ug mga Pakigsaad 76:23–24.

  12. Tan-awa sa1 Mga Taga-Corinto 15:21–22; 2 Nephi 2:25.

  13. Tan-awa sa 2 Nephi 2:15–18; Alma 12:24; Doktrina ug mga Pakigsaad 29:39; Moises 4:3. Si Joseph Smith miingon: “Ang tanang mga tawo adunay katungod sa ilang kabubut-on, tungod kay gi-orden kini sa Dios. Gihimo Niya ang matarung nga kabubut-on sa katawhan, ug gihatagan sila og gahum sa pagpili sa maayo o dautan; sa pagtinguha niana nga matarung, pinaagi sa paglakaw sa dalan sa pagkabalaan diha sa iyang kinabuhi, nga magdala og kalinaw sa hunahuna, ug kalipay sa Espiritu Santo dinhi, ug kahingpitan sa kahimayaan ug kalipay diha sa Iyang tuong kamot human niana; o sa paglakaw sa usa ka dautan nga agianan, nga nagpaingon sa kasal-anan ug pagbatok sa Dios, nga sa ingon magdala og panghimaraut sa ilang mga kalag niini nga kalibutan, ug sa mahangturon nga pagkawala sa umaabut nga kalibutan.” Ang Propeta nahinumdom usab: “Si Satanas dili makatintal kanato pinaagi sa iyang mga pagdani gawas kon kita motugot ug monunot diha sa atong mga kasingkasing. Ang atong kinaiya mao nga kita makabatok sa yawa; kon kita wala pa gilalang sa ingon, dili unta kita mahimong gawasnon sa kabubut-on” (Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 255).

  14. Tan-awa sa Genesis 3:22–24; Alma 42:2–6; Moises 4:28–31.

  15. Bisan kadtong dili maghinulsol matubos gikan sa espirituhanong kamatayon pinaagi sa Pag-ula sa paagi nga sila moduol pag-usab ngadto sa presensya sa Dios alang sa Katapusang Paghukom (tan-awa sa Helaman 14:17; 3 Nephi 27:14–15).

  16. Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 251.

  17. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 93:36–40.

  18. Moises 6:58–59.

  19. Ang mga tawo mahimong matinud-anon sa usag usa sa mga relasyon nga walay kalabutan sa kaminyoon, ug ang mga anak mahimong matawo ug mapadako, usahay medyo malampuson, diha sa uban kay sa kahimtang sa pamilya nga dunay duha ka minyo nga ginikanan. Apan sa average ug sa kadaghanan sa mga kaso, ang ebidensya sa sosyal nga kaayohan sa kaminyoon ug superyor nga mga resulta alang sa mga anak diha sa mga pamilya nga gipangulohan sa minyo nga lalaki ug babaye ekstensibo. Agig dugang, ang sosyal ug ekonomikanhong bugti sa unsay gitawag sa usa ka komentarista nga “ang kalibutanong pagbiya gikan sa pamilya,” dako og epekto sa katilingban. Gikategoriya ni Nicholas Eberstadt ang tibuok kalibutan nga pagkunhod sa kaminyoon ug pagpanganak ug sa mga uso kalabut sa walay amahan nga mga panimalay ug sa diborsyo ug nakaobserbar: “Ang makadaut nga epekto sa igong gidaghanon sa mga bata nga naapektuhan tungod sa pagbiya gikan sa pamilya klaro na kaayo. Mao usab ang makadaut nga papel sa diborsyo ug pagpanganak gawas sa kaminyoon sa nagkagrabe nga pagkadili patas sa sweldo ug deperensya sa bahandi—sa katilingban sa kinatibuk-an, ilabi na gayud sa mga anak. Oo, ang mga bata dali rang makabarug. Apan ang pagbiya gikan sa pamilya labing siguro mosakripisyo sa talandugon nga mga batan-on. Kana usab nga samang pagbiya dunay mapintas nga implikasyon sa talandugong mga tigulang.” (Tan-awa sa “The Global Flight from the Family,” Wall Street Journal, Peb. 21, 2015, wsj.com/articles/nicholas-eberstadt-the-global-flight-from-the-family-1424476179.)

  20. “Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan,” Liahona, Nob. 2010, 129.

  21. Tan-awa sa Genesis 1:26–28; 2:7, 18, 21–24; 3:20; Moises 2:26–28; 3:7–8, 18, 20–24; 4:26.