Ngaa Balá Pag-asawahay, Ngaa Balá Panimalay

Sa ibabaw sang Great West Door sang bantog nga Westminster Abbey sa London, England, nagatindog ang napulo ka estatwa sang Kristiyano nga mga martir sang ika-20 ka gatos nga tuigan. Nalakip sa mga yadto amó si Dietrich Bonhoeffer, ang lagting nga German teologo nga natawo sang 1906.¹Si Bonhoeffer nangin isa ka hayag nga manugsaway sang diktador nga gobiyerno sang Nazi kag iya sini pagdumala sa mga Hudiyo kag iban pa. Ginbilanggo siya sa iya aktibo nga pagsupak kag sa ulihi siya ginsilutan sang kamatayon sa kampo sang kamatayon. Si Bonhoeffer isa ka manunulat nga madamo ang sinulat, kag ang iban sa iya pinakamaayo nga ginsulat amó ang mga sulat nga ginpaggwa sa prisohan sang mga guwardiya nga maluluy-on sa iya, nga sang ulihi gin-imprinta nga ”Mga Sulat kag mga Papeles Halin sa Bilangguan.”

Ang isa sa sadtong mga sulat natumod sa iya hinablos nga babaye bag-o siya ginkasal. Ini naglakip sining mga malahalon nga panghunahuna: ”Ang pagpakasal sobra pa sa inyo paghigugma sa isa kag isa. ... Sa inyo paghigugma makita ninyo ang inyo lang duha ka kaugalingon sa kalibutan, apang sa kasal kamo ginaugyon sa mga henerasyon, nga ginahimo sang Diyos nga mag-abot kag magkadto sa iya himaya, kag ginatawag sa iya ginharian. Sa inyo gugma inyo lang makita ang inyo kalipayan, apang sa kasal, ginabutang kamo sa posisyon sang katungdanan sa kalibutan kag sa katawhan. Ang inyo gugma inyo isa ka pribado nga ginapanag-iyahan, pero ang inyo kasal lapaw pa sa isa ka butang nga personal—ini isa ka mataas nga dungog, isa ka gintalana nga panugyan. Gani amó nga ang korona, kag indi lang ang pagbuót nga maggahum, ang nagahimo sa hari, gani amó man ang kasal, kag indi lang ang inyo paghigugma sa isa kag isa nga naga-ugyon sa inyo sa atubang sang Diyos kag sang tawo, ... Gani ang paghigugma nagahalin sa inyo, pero ang kasal gikan sa langit, gikan sa Diyos.”²

Sa ano balá nga paagi ang kasal sa tunga sang isa ka lalaki kag isa ka babaye nagapangibabaw sa ila gugma sa isa kag isa kag ang ila mismo kalipayan mangin ”isa ka posisyon sang katungdanan sa kalibutan kag sa katawhan”? Sa ano balá nga kahulugan ini nangin ”gikan sa langit, gikan sa Diyos”? Agud mahangpan, dapat kita magbalik sa ginsuguran.

Ang mga propeta nagpanagna nga kita una nagkabuhi bilang mga elemento nga espiritu, kag ginhatagan sang porma, ukon espiritu nga lawas, sang Diyos, gani nangin Iya mga espiritu nga kabataan—mga lalaking anak kag mga babaying anak sang langitnon nga ginikanan.³ May nag-abot nga tion sa sining kabuhi nga ginhalinan sang mga espiritu sang, sa pagpadayon sang Iya handum nga kita ”mahatagan sang pribilihiyo nga mangin katulad niya,”⁴ ang aton Langitnon nga Amay naghanda sang isa ka nagapasarang nga plano. Sa balaan nga mga kasulatan ginahatagan ini sang nagakalain-lain nga mga ngalan, lakip ang ”plano sang kaluwasan,”⁵”ang daku nga plano sang kalipayan,”⁶ kag ”ang plano sang pagtubos.”⁷ Ang duha ka mga tinutuyò sang plano ginpaathag ni Abraham sa sining mga pulong:

”Kag didto may isa nga katulad sang Diyos nga nagtindog sa tunga nila, kag siya nagsiling sa yadtong upód sa ila: Magpanaog kita, kay may duog didto, kag magdala kita sining mga materyales, kag maghimo kita sang kalibutan nga sa diin ining [mga espiritu] sarang magkabuhi;

”Kag sila aton pamatud-an diri, kag tan-awon kon balá himuon nila ang tanan nga kon ano man nga mga butang nga imando sa ila sang Ginuo nga ila Diyos;

”Kag sila nga nagatuman sang ila nahauna nga kabuhian pagadugangan pa; ... kag sila nga nagatuman sang ila ikaduha nga kabuhian may himaya nga ipagadugang pa sa ila mga ulo sa walay katapusan.”⁸

Salamat sa Langitnon nga Amay, kita nangin nilalang nga mga espirirtu na. Siya nagtanyag sa aton sang paagi nga aton makompleto ukon mahimo nga himpit ang aton pagkatawo. Ang pagdugang sang dutan-on nga elemento importante sa pagkompleto sang pagkatawo kag himaya nga ginapanag-iyahan sang Diyos. Kon, samtang nga kon yara pa kita kaupod ang Diyos sa kalibutan nga ginhalinan sang espiritu, magsugot nga magpartisipar sa Iya plano—kon sa aton pa ”nagatuman sang [aton] nahauna nga kinabuhi”—kita ”pagadugangan pa” sang isa ka lawas sa aton pagkadto nga magkabuhi sa kalibutan nga Iya gintuga para sa aton.

Kon man, samtang yari diri sa dutan-on nga kinabuhi, ginbuót naton nga ” himuon ang tanan nga kon ano man nga mga butang nga imando sa [aton] sang Ginuo nga [aton] Diyos,” gani natuman naton ang aton ”ikaduha nga kinabuhi.” Ini nagakahulugan nga paagi sa aton mga kabubut-on nagapakita kita sa Diyos (kag sa aton mga kaugalingon) sang aton pamat-od kag ikasarang nga tumanon ang Iya pangkahitaasan nga layi samtang sa gwa sang Iya atubangan kag sa aton dutan-on nga lawas lakip ang tanan nga mga gahum sini, mga kaluyagan, kag mga mabaskog nga mga balatyagon. Mabusalan balá naton ang aton unod agud ini nangin isa ka instrumento sa tigaylo nga agalon sang aton espiritu? Masaligan balá kita sa sining panahon kag sa walay katubtoban man sang diyosnon nga mga gahum, kaupod ang gahum sa pagtuga sang kabuhi? Magdaug balá kita sang kalautan? Ang mga nakadaug sini ”may himaya nga ipagadugang pa sa ila mga ulo tubtob sa walay katubtoban”—isa ka makahulugan nga bahin sinang himaya bilang isa ka nabanhaw, walay kamatayan, kag ginhimaya nga lawas.⁹ Gani kita ”nagsinggit sa kalipay” sa sining makatalanhaga nga mga posibilidad kag mga promisa.¹⁰

Sa pinakalabing diutay may apat ka mga butang nga kinahanglanon para sa kadalag-an sining diyosnon nga plano:

Ang nahauna amó ang Pagtuga sang kalibutan bilang aton puluy-an. Kon ano man ang mga detalye sang pagtuga, nakahibalo kita nga yadto indi aksidente apang yadto gindumalahan sang Diyos nga Amay kag ginhimo ni JesuCristo—”gintuga sang Diyos ang tanan; kag walâ sing may natuga kon indi paagi sa iya.”¹¹

Ang ikaduha amó ang kahimtangan sang mamalatyon nga kabuhi. Si Adan kag si Eba naghimo para sa tanan nga nagpili nga mag-ugyon sa daku nga plano sang kalipayan sang Amay. ¹² Ang ila Pagkapukan nagdala sang mga kahimtangan nga kinahanglanon para sa pagbun-ag sang aton lawas kag para sa mamalatyon nga eksperyensiya kag makatuon nga walâ sa atubang sang Diyos. Kaupod sang Pagkapukan amó ang isa ka pagkatalupangod sang maayo kag malain kag ang gahum sa pagpili nga ginhatag sang Diyos.¹³ Sa hingapusan, ang Pagkapukan nagdala sang kamatayon sang lawas nga kinahanglanon sa paghimo sang aton mamalatyon nga kabuhi nga isa ka temporaryo lang, agud kita indi magkabuhi sing walay katapusan sa aton mga salâ.¹⁴

Ang ikatlo amó ang pagtubos sa Pagkapukan. Makita naton ang bahin sang kamatayon sa plano sang aton Langitnon nga Amay, apang inang plano kontani walâ sing pulos kon walâ sing pila ka paagi nga madaug ang kamatayon sa hingapusan, ang lawasnon kag espirituhanon man. Gani, ang Manunubos, ang Bugtong nga Anak sang Diyos, si JesuCristo, nag-antus kag napatay sa pagbayad sa mga kasal-anan ni Adan kag ni Eba, agud mahatagan sang pagkabanhaw kag walay katapusan nga kabuhi ang tanan nga katawhan. Kag bangud nga walâ sing isa man sa aton ang himpit kag padayon nga matinumanon sang layi sang ebanghelyo, ang Iya Pagpasag-uli nagatubos man sa aton sa aton mga salâ kon sa bagay nga kita nagahinulsol. Sa panubos nga grasya sang Manluluwas nga nagahalad sang pagpatawad sa kasal-anan kag pagpakabalaan sang kalag, kita espirituhanon nga matawo liwat kag makapanumbalik sa Diyos. Ang aton espirituhanon nga kamatayon—ang pagbulág sa Diyos—indi na matabo.”¹⁵

Ang ikaapat, kag hingaousan, amó ang kahimtangan para sa aton pagkabun-ag sang lawas kagang nagasunod nga espirituhanon nga pagkabun-ag liwat sa ginharian sang Diyos. Agud nga ang Iya buluhaton nga magmadinalag-on sa ”pagpahitaas sa [aton] kaupod niya,”¹⁶ ang Diyos nagmando nag ang mga lalaki kag mga babaye dapat magpakasal kag magpanganak, agud magtuga, kaupod ang Diyos, sang dutan-on nga mga lawas nga amó ang panabat sa pagtilaw sang mamalatyon nga kabuhi kag importante sa walay katapusan nga himaya upód sa Iya. Siya nagmando man nga ang mga ginikanan dapat magpasad sang mga panimalay kag magpadaku sang ila mga anak sa kapawa kag sa kamatuoran¹⁷ nga nagadala sa ila sa paglaum sa kay Cristo. Ang Amay nagsugo sa aton:

”Itudlo ninyo ining mga butang sa inyo kabubut-on sa inyo mga kabataan, nga nagasiling:

”Nga ... gani kamo natawo sa kalibutan paagi sa tubig, kag dugo, kag espiritu, nga akon ginhimo, kag gani ang duta nangin isa ka nabuhi nga kalag, gani sa amó man dapat kamo nga mabun-ag liwat sa akon ginharian sa langit, sa tubig, kag sa [Balaan] nga Espiritu, kag mahugasan sang dugo, bisan pa dugo sang akom Bugtong nga Anak; nga kamo makonsagrar halin sa inyo mga salâ, kag magakalipay sa mga pulong sang walay katapusan nga kabuhi sa sining kalibutan, kag sa walay katapusan nga kalibutan nga magaabot, bisan pa ang walay katapusan nga himaya.” ¹⁸

Sa pagkahibalo kon ngaa kita nagbiya sang atubang sang aton Langitnon nga Amay kag kon ano ang kinahanglan nga makabalik kag mangin mahimayaon katulad Niya, nangin maathag ini nga walâ gid sing isa nga mabasihan sa aton tiyempo sa kalibutan nga mas importante pa sang sa pagkabun-ag sang lawas kag sa espirituhanon nga pagkabun-ag liwat, ang duha ka kinahanglanon sang walay katapusan nga kabuhi. Ini amó, sa paggamit sang mga pulong ni Dietrich Bonhoeffer, ang ”gintalana nga katungdanan” sang kasal, ang ”posisyon sang katungdanan sa katawhan,” nga ginapanag-iyahan sining diyosnon nga organisasyon ”gikan sa langit, gikan sa Diyos.” Ini amó ang ”ginaugyon nga mga henerasyon” diri kag sa palaabuton nga kabuhi man—ang organisasyon sang langit.

Ang panimalay nga natukod sa ginkasal nga isa ka lalaki kag babaye nagadulot sang pinakamaayo nga kahimtangan sa plano sang Diyos nga magpadayon—ang palibot para sa pagkatawo sang kabataan nga nagaabot nga putli kag inosente halin sa Diyos kag ang kahimtangan para sa pagtuon kag paghanda nga ila kinhanglanon para sa madinalag-on diri sa mamalatyon nga kabuhi kag sa kabuhi nga walay katapusan sa magaabot nga kalibutan. Ang nagapanguna nga hugpong sang mga panimalay nga ginpasad sa sinang mga pag-asawahay kinahanglan sa katibawasan kag kadalag-an sang mga katilingban. Amó ini kon ngaa ang mga kabanwahanan kag mga kapungsuran sa kabilogan nagapaisog kag nagapangapin sa kasal kag sa panimalay bilang may pribilihiyo nga mga organisasyon. Indi ini bisan san-o man nga natuhoy lang sa paghigugma kag kalipayan sang mga may edad na.

Ang sitwasyon sa siyensya sosyal sang pag-asawahay kag sa mga panimalay nga ginapangulohan sang kasado nga lalaki kag babaye isa sa makakombinsi, bisan gani makasalakop.¹⁹Kag gani, ”nagapaandam kami nga ang pagkabungkag sang panimalay magadala sa mga indibidwal, mga komunidad, kag mga pungsod sang mga kalalat-an nga ginpanagna sang dumaan kag moderno nga mga propeta.”²⁰ Pero ang aton pag-angkon sang pribilihiyo sa katungdanan sang pag-asawahay kag panimalay indi nasandig sa siyensya sosyal apang sa kamatuoran nga sila ginhimo sang Diyos. Ini amó siya nga sa ginsuguran nagtuga kay Adan kag kay Eba nga katulad Niya, lalaki kag babaye, kag gin-ugyon sila nga isa ka bana kag isa ka asawa nga mangin ”isa ka lawas” kag magdamo kag magpunô sa kalibutan.²¹ Ang isa ka tawo nagadala sang diyosnon nga pagkatulad, apang diri ini sa pag-ugyunanay sa kasal sang lalaki kag babaye bilang isa nga basi maangkon naton ang pinakakompleto nga kahulugan sang aton bilang pagkatulad sa Diyos—lalaki kag babaye. Indi kita ukon sin-o man nga tinuga ang makaliwat sining diyosnon nga mando sang pagpakasal. Inang pag-asawahay matuod gid nga ”gikan sa langit, gikan sa Diyos” kag amó nga daku nga bahin sang plano sang kalipayan subong sang Pagkapukan kag Pagpasag-uli.

Sa kalibutan sang walâ pa matuga ang mortalidad, si Lucifer nagsupak sa Diyos kag sa Iya plano, kag ang iya pagsupak lamang nga naglalâ. Siya nagsumpong sa pagtapna sang pag-asawahay kag sang pagtukod sang mga panimalay, kag kon diin nga may mga naga-asawahay kag ang mga panimalay napasad, ginahimo niya ang iya ikasarang sa paggamo sang mga ini. Ginasumpong niya ang tanan tuhoy sa pagkalaki ukon pagkababaye, ginaguba ang kahulugan sang kasal nga daw walâ na sing katapusan nga sunod-sunod nga malain nga mga hunahuna kag mga buhat. Nagakombinsi siya sa mga lalaki kag mga babaye nga ang pangunang buluhaton sang pag-asawahay kag panimalay indi pagsapakon ukon talikdan, ukon sa pinakadiutay ibutang sa idalom sang mga propesyon, iban pa nga mga kadalag-an, kag sa pagpangita sang kaugalingon nga katumaman kag libre nga pagdumala sa kaugalingon. Pat-od gid nga ang kaaway nahamuot kon ang mga ginikanan nagapatumbaya nga magtudlo kag magdisiplina sa ila mga kabataan nga magtuo kay Cristo kag espirituhanon nga mabun-ag liwat. Mga kauturan, madamo nga mga butang ang maayo, madamo ang importante, apang pila lamang ang kinahanglanon.

Sa pagdeklarar sang pangunang mga kamatuoran nga nagaugyon sa pag-asawahay kag panimalay indi ang pagbale-walâ ukon pagpanubo sang mga sakripisyo kag mga kadalag-an sang yadtong sa ila nga ang huwaran indi pa subong isa ka kamatuoran. Ang iban sa inyo nagsikway sang bugay sang pagpakasal bangud sa mga rason nga nalakipan sang kakulangan sang nagasantù nga mapamana ukon mapangasawa, ang pagkabihag sa kasubong nga kinatawo, mga kasablagan sa lawas ukon hunahuna, ukon simpli sa kahadlok nga mapaslawan nga, sa sining tion sa kadiutayan, lang nagadaug sa pagtuo. Ukon kamo kinasal na apang inang kasal natapos sa pagbulagay, kag kamo nabilin sa pagdumala nga nagaisahanon sang butang nga daw indi masarangan sang bisan duha. Ang iban sa inyo indi makapanganak bisan pa nga may makasalakop nga mga handom kag tudok nga mga pangamuyo.

Bisan pa, ang tanan may mga dulot; ang tanan may mga talento; ang tanan makabulig sa nagadaku nga diyosnon nga plano sa tagsa ka henerasyon. Ang madamo nga maayo, ang madamo nga ginakinahanglan—bisan pa ang tanan kon kaisa nga ginakinahanglan subong—matuman sa mas indi gid maayo nga mga kahimtangan. Ang kadam-an sa inyo nagahimo sang inyo pinakamaayo. Kag kon kamo nagapas-an sang pinakamabug-at nga mga palas-anon sa mortalidad magtindog kamo sa pagpangapin sa plano sang Diyos nga magpahitaas sa Iya mga kabataan; tanan kita handa na nga maghimo sini. Nga may pagsalig kita nagapamatuod nga ang Pagpasag-uli ni JesuCristo nagapangaman kag, sa katapusan, magabayad sang tanan nga kakulangan kag pagkadula sang yadtong nagakari sa Iya. Walâ sing isa nga nadestino nga makabaton sang diutay lang sang sa tanan nga yara sa Amay para sa Iya mga kabataan.

Ang isa ka iloy sang sining karon lamang nagpautwas sa akon sang iya kabalaka tuhoy sa iya kakulangan sa sining pinakamataas sa mga palangakuan. Nabatyagan ko nga ang mga butang nga iya ginapaligban diutay lang kag indi siya dapat magpalibog; maayo ang iya ginahimo. Apang akon nahibal-an nga luyag niya pahamut-an ang Diyos kag padunggan ang Iya pagsalig. Naghalad ako sang mga pulong sang pagpamat-od, kag sa akon tagipusuon nagpangabay nga ang Diyos, ang iya Langitnon nga Amay, magtib-ong sa iya sa Iya paghigugma kag sang panaksi sang Iya pagkahamuot sa iya samtang ining iloy nagahimo sang buluhaton Niya.

Ina ang akon pangamuyo sa aton tanan subong nga adlaw. Kabay pa nga ang tagsa sa aton makakita sang Iya pagkahamuot sa aton. Nagahandum ako nga ang mga pag-asawahay magatubo kag ang mga panimalay magauswag, kag kon ang aton destino isa ka pagkakompleto sining mga bugay sa mortalidad ukon indi, nagalaum ako nga ang grasya sang Ginuo nagadala sang kalipay subong kag ang pagtuo sa pat-od nga mga panaad nga magaabot. Sa ngalan ni JesuCristo, amen.