E Sega ni sa Rui Totolo ka Sega ni sa Rui Bera

Kemuni na taciqu kei na ganequ, eda vakaitavi ena dua na ivalu vata kei vuravura. Ena veigauna sa oti, dau veisisivitaka o vuravura na nodra igu kei na nodra gauna na luveda. Nikua, sa vala tiko me baleta na kedra ivakatakilakila kei na nodra vakasama. E vuqa na domo rogolevu ka kilai levu era tovolea tiko me ra tukuna o cei o ira na luveda kei na veika e dodonu me ra vakabauta. E sega ni rawa me da laiva na veivakayarayarataki vakatamata me vakayaco ka ena noda matavuvale me vaka vuravura kina. E dodonu me da qaqa ena ivalu oqo. Na veika kece ena vakatau kina.

Era dau lagata na gonelalai ena Lotu e dua na sere ka vakavulica vei ira me baleta na kedra ivakatakilakila dina: “Au luve ni Kalou … e a talai au mai, au sucu ka susugi mai, ka dau karoni tu.” Qai, nodra vakamamasu na gone vei keda: “Meu tuberi ka liutaki tikotikoga. … Na nona vosa kecega kua tale ni wawa.”¹

E vakavulica vei keda ena noda koniferedi raraba sa oti o Peresitedi Russell M. Nelson mai na gauna oqo ka lako yani, sa dodonu me da vakaitavitaki keda “vakaitubutubu vakainaki.”² Oqo na veigauna drakidrakita. Ia e vinaka ni sa kila oti tu na Turaga ni na vaqo, ka sa vakarautaka na ivakasala ena ivolanikalou me da kila na sala me da vukei ira kina na luveda kei na makubuda.

iVakatakilakila

iVakabula kei ira na gone ena iVola i Momani

Ena iVola i Momani, a rairai na iVakabula vei ira na Nifai. A sokumuni ira na nodra gonelalai vakawavoliti Koya. A vakalougatataki ira, masulaki ira, ka tagicaki ira.³ Qai kaya vei ira na itubutubu, “Dou raici ira na nomudou lalai.”⁴

Na vosa raici e kena ibalebale me da rai yani ka raica. Na cava beka e vinakata ko Jisu me ra raica na itubutubu vei ira na nodra lalai? E vinakata beka me ra raica rawa e dua na ituvaki vakalou vei ira na luvedra?

Ni da raici ira na luveda kei ira na makubuda nikua, na cava beka e vinakata na iVakabula me da raica vei ira? Eda raica rawa beka ni o ira na luveda na ilawalawa levu duadua beka ni dauvakadikeva na Lotu? Na cava beka me da cakava me rawa kina na nodra saumaki tudei mai?

Ena ivola i Maciu, e vakavulica vei keda na iVakabula me baleta na saumaki tudei mai. E dua na ilawalawa tamata levu era soqoni volekata na Wasawasa o Kaleli me ra rogoca na Nona ivakavuvuli.

Ena gauna oqo, a talanoataka kina o Jisu e dua na italanoa me baleta na tei sorenikau—na italanoa vakaibalebale ni daukakaburaki.⁵ Ni vakamacalataka oqo vei ira na Nona tisaipeli, vakakina vei keda, a kaya o Koya, “Ni sa dua e rogoca na vosa ni matanitu, ka lecava tiko, sa qai lako mai na vu ni ca, a sa kovea na ka sa kaburaki ki lomana.”⁶ E matata na itukutuku vei ira na itubutubu: erau duidui na rogoca kei na ciqoma. Kevaka era rogoca walega na luveda ka sega ni ciqoma na kosipeli, sa na tadola tu na katuba vei Setani me kauta tani na dina oqori mai yalodra.

Ia, kevaka e rawa ni da vukei ira me ra vakatubura na wakatu ni saumaki vakatitobu, ni sa katakata mai na siga, ni sa dredre mai na bula oqo—ka na vaka dina kina—ena solia vei ira na kosipeli i Jisu Karisito e dua na ka e lomadra ka na sega ni rawa ni dua na ka mai taudaku e yavalata. E rawa vakacava ni da vakadeitaka ni sega ni curu ga mai na dua na daliga ka curu tale i tuba ena kena ikarua na veidina mana oqo? Na rogoca walega na vosa ena sega beka ni veirauti.

Eda kila kece ni dau vakatorocaketaki na vosa. Ena so na gauna eda tukuna na noda vosa, ka ra rogoca ga na nodra. O na kaya beka vei ira na luvemu gone, “O vaka na rorogo ni dua na peleti ni katokatoni kavoro.” Era na sauma beka mai vaqo, “Ta na cava na peleti ni katokatoni?”

E vinakata na Tamada Vakalomalagi me da qaqa baleta, na ka dina, o ira era a Luvena taumada ni bera ni ra mai noda. Ni da itubutubu e Saioni, o sa ciqoma oti na isolisoli ni Yalo Tabu. Ni o masuta na veituberi, “ena vakaraitaka vei kemudou ko koya na veika kece mo dou kitaka”⁷ ena nodra vakavulici na luvemu. Ni o tara cake na iwalewale eso ni vuli, “na kaukauwa ni Yalo Tabu ena vakadewa ki na yalodra na luve ni tamata.”⁸

Au sega ni vakasamataka rawa e dua na ivakaraitaki vinaka cake ni nona vukei e dua me rawata na kila ka mai na italanoa kei Helen Keller. O koya e mataboko ka didivara ka bula tu ena dua na vuravura butobuto ka vakadigagalu. A lako mai e dua na qasenivuli na yacana o Anne Sullivan me mai vukei koya. Ena rawa vakacava ni o vakavulica e dua na gone ka sega ni rawa ni raici iko se rogoci iko?

iVakatakilakila

Helen Keller kei Anne Sullivan

Ena dua na gauna balavu, a saga dredre toka kina o Anne me semati koya vei Helen. Ena dua na siga rauta na sigalevu, a kauti koya yani ki na ipamu ni wai. A biuta e dua na ligai Helen ena ruku ni paipo ka tekivu pamutaka na wai. Sa qai vola o Anne na vosa W-A-I ena ligai Helen kadua. Sega ni dua na ka e yaco. A tovolea tale. W-A-I. A boboka na ligai Anne o Helen ni sa tekivu me kila. Ni lutu na karobo, sa vulica rawa e 30 na vosa. Ni oti e vica ga na vula, sa vulica rawa o koya e 600 na vosa ka tekivu me wilika na Braille. A qai lai rawata o Helen Keller e dua na diqiri mai na koliji ka veivuke ena kena veisau na vuravura vei ira era sega ni rawa ni rai se rogo.⁹ Oya e dua na cakamana, ka dau ni cakacaka mana na nona qasenivuli, me vakataki kemuni ga na itubutubu.

Au a raica talega na vua ni nona cakacaka e dua na qasenivuli cecere niu peresitedi tiko ena dua na iteki ni itabaqase sega ni vakawati e BYU–Idaho. A veisautaka noqu bula na ka oqori. Ena dua na bogi ni Tusiti, au a vakataroga e dua na cauravou yacana o Pablo, mai Mexico City, ka vinakata me kaulotu. Au tarogi koya me baleta nona ivakadinadina kei na nona gagadre me veiqaravi. E uasivi na nona sauma na noqu taro. Au qai taroga na kilikili ni nona bula. E donu vakavinaka na nona isaunitaro. E daumaka dina, au taroga, “Rairai e sega beka ni kila vinaka na veika au taroga tiko vua.” Au veisautaka vakalalai na taro kau vakabauta ni kila vakavinaka sara na ka au via tukuna tiko ka taucoko nona dinata.

Au vakauqeti sara ena vukuna na cauravou oqo kau mani taroga, “Pablo, o cei beka a vukei iko mo yacova mai kina na gauna ni nomu bula oqo ka tu vakadodonu tu e mata ni Turaga?”

E kaya o koya, “Noqu Ta.”

Au kaya yani, “Pablo, tukuna mada vei au na kemu italanoa.”

A tomana o Pablo: “Niu yabaki ciwa, a kauti au vakatikitiki noqu ta ka kaya, ‘Pablo, o au talega au a yabaki ciwa ena dua na gauna. Qo eso na ka e rawa ni o sotava. O na raica eso na gone dau lawaki e koronivuli. O na tiko beka kei ira eso na gone dau vosaca. Ena yaco eso na siga o na sega ni via lako i lotu. Ni yaco na veika oqo—se dua tale na ka ena vakaleqai iko—Au vinakata mo lako mai ka vosa vei au, kau na vukei iko kina. Kau na qai tukuna vei iko na veika ena yaco tarava mai.’”

“Io, Pablo, na cava a tukuna vei iko ni o sa yabaki 10?”

“A vakasalataki au me baleta na iyaloyalo vakasisila kei na veiwali ca.”

“Vakacava ni o sa yabaki 11?” Au taroga.

“A vakasalataki au me baleta na itovo e rawa ni veivakabobulataki ka vakananuma vei au me baleta na kena vakayagataki na galala ni digidigi.”

Oqo e dua na tama, ena veiyabaki, “na vunau ena vunau; vakalailai eke, vakalailai mai kea,”¹⁰ ka vukea na luvena tagane me sega walega ni rogoca ia me kila talega. E kila o tamai Pablo ni ra na vuli na gone ni ra sa vakarau me ra vuli, sega ni gauna ga eda sa vakarau kina me da vakavulici ira. Au marautaki Pablo ena gauna keirau vakauta kina nona kerekere ni kaulotu ena bogi oya, ia au marautaka vakalevu cake na tamai Pablo.

Niu draiva lesu ki vale ena bogi oya, au tarogi au, “Ena mataqali tama vakacava beka o Pablo?” E makaresese vaka na karisitala na kena isau: ena vaka sara ga na tamana. E kaya ko Jisu, “E sega ni rawata vakaikoya ga e dua na ka na luvena, na ka ga sa raica ni kitaka ko tamana.”¹¹ Oqo na ivakarau e dau vakalougatataki ira kina na luvena o Tamada Vakalomalagi mai na itabatamata ki na itabatamata.

Niu vakasamataka tiko na veika keirau sotava vata kei Pablo, au vakila na rarawa baleta ni ratou sa tamata bula na luvequ yalewa e va ka ratou sega ni tiko voleka na ciwa na makubuqu eratou sa sucu tu ena gauna ko ya. Au qai vakasamataka, “Au na vukei iratou rawa vakacava ena sala a vukei Pablo kina na tamana? Sa rui balavu beka na gauna sa sivi yani?” Niu cabora e yaloqu e dua na masu, a vakasolokakanataka mai na Yalotabu na dina matata vinaka oqo: “E sega ni sa rui totolo ka sega ni sa rui bera me tekivutaki na iwalewale bibi oqo.” Au kila ena gauna vata ga oya na kena ibalebale. Au vinakata ga meu yaco totolo yani ki vale. Au kerei Sharol na watiqu, me qiriti ira kece na luvei keirau ka tukuna vei ira ni keirau gadreva me keimami veitalanoa; e tiko e dua na ka bibi meu tukuna vei ira. E vakidacalataki iratou beka vakalailai na noqu vakusakusa.

Keirau tekivu mai vei luvei keirau yalewa qase duadua kei na watina. Au kaya: “O tinamu vata kei au keirau vinakata mo kila ni dua na gauna keirau a yacova talega kina na nomu yabaki. Keirau a yabaki 31, kei na dua neirau matavuvale lailai. Keirau kila na veika e rawa ni o na sotava. E rawa ni dua na bolebole vakailavo se na bula. O na lomalomaruataka beka nomu vakabauta. E rawa ni o sa vakacauoca ga ena bula. Ni yaco na veika oqo, keirau vinakata mo mai vosa vei keirau. Keirau na vukei iko mo lakosivita. Keirau sega ni vinakata me keirau siova yani na nomu bisinisi ena veigauna kece, ia keirau vinakata ga mo kila ni keirau na dau tiko ga ena nomu muana. Ia ni datou se tiko vata, au vinakata meu tukuna vei iko na veivakatarogi au cakava kei na dua na cauravou o Pablo.”

Ni oti na italanoa au qai kaya, “Keirau sega ni vinakati iko mo calata na vukei ira na luvemu me ra ciqoma na dina bibi oqo.”

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au sa qai kila ena gauna oqo ena dua na sala vakaibalebale vakalevu cake na ka e namaka vei au na Turaga niu dua na tama vakakina niu dua na tukanigone ena kena tauyavu e dua na iwalewale me vukea noqu matavuvale me sega walega ni ra rogoca ia me ra kila.

Niu sa qase cake, au dau vakananuma na malanivosa oqo:

Au kila ni sega ni rawa niu vukica lesu na gauna, ia oqo au sa qai kila—e sega vakadua ni sa rui totolo se sa rui bera me da liutaki ira, tuberi ira, ka lako vata kei ira na luveda baleta na matavuvale e tawamudu.

Oqo na noqu ivakadinadina bula ni sa rui lomani keda vakalevu na Tamada Vakalomalagi ka tala mai kina na Luvena e Le Duabau Ga me mai bula vakatamata me rawa kina ni na kaya vei keda ko Jisu, “Au sa lesu mai ena vanua ko tu kina, au kila na ka ena tarava mai, kau na vukei iko kina.” Au kila ni na vakakina. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.