2010-2019
Συγυρισμένοι και σύμφωνα με τον τρόπο του Μπρίστολ: Να είστε άξιοι του Ναού -- σε καλές και κακές στιγμές
Οκτωβρίου 2015


Συγυρισμένοι και σύμφωνα με τον τρόπο του Μπρίστολ: Να είστε άξιοι του Ναού -- σε καλές και κακές στιγμές

Η προσκόλληση σε ιερές ευαγγελικές αρχές θα μας επιτρέψει να είμαστε άξιοι του ναού, θα μας δώσει τη δυνατότητα να βρούμε ευτυχία σε αυτήν τη ζωή και θα μας οδηγήσει στην επουράνια κατοικία μας.

Ο προφήτης Λεχί δήλωσε: «Αν δεν υπάρχει δικαιοσύνη, δεν υπάρχει ευτυχία»1.

Ο εναντίος έχει πετύχει να φυτέψει έναν μεγάλο μύθο στον νου πολλών ανθρώπων. Αυτός και οι απεσταλμένοι του δηλώνουν ότι η αληθινή επιλογή που έχουμε είναι ανάμεσα στην ευτυχία και την ευχαρίστηση τώρα σε αυτήν τη ζωή και την ευτυχία σε μία επόμενη ζωή (για την οποία ο εναντίος επιβεβαιώνει ότι μπορεί να μην υπάρχει). Αυτός ο μύθος είναι μία ψευδής επιλογή, αλλά είναι πολύ θελκτικός2.

Ο απώτατος ευγενής σκοπός του σχεδίου του Θεού για την ευδαιμονία είναι οι χρηστοί μαθητές και οι οικογένειες εν διαθήκη να είναι ενωμένοι με αγάπη, αρμονία και γαλήνη σε τούτη τη ζωή3 και να αποκτήσουν σελέστια δόξα στην αιωνιότητα με τον Θεό Πατέρα, τον Δημιουργό μας και τον Αγαπημένο Του Υιό, τον Ιησού Χριστό, τον Σωτήρα μας4.

Όταν ήμουν νεαρός ιεραπόστολος τοποθετημένος στη Βρετανική Ιεραποστολή, η πρώτη μου περιοχή εργασίας ήταν σε αυτό που τότε ήταν η Περιφέρεια Μπρίστολ. Ένας από τους τοπικούς ηγέτες της Εκκλησίας τόνισε ότι ιεραπόστολοι που υπηρετούσαν σε εκείνη την περιοχή, έπρεπε να είναι «συγυρισμένοι και σύμφωνα με τον τρόπο του Μπρίστολ».

Εικόνα
Πλοία στο λιμάνι του Μπρίστολ

Αρχικώς δεν κατάλαβα το θέμα που έθιξε. Σύντομα έμαθα την ιστορία και το νόημα της ναυτικής φράσης «συγυρισμένος και σύμφωνα με τον τρόπο του Μπρίστολ». Κάποτε το Μπρίστολ ήταν το δεύτερο πιο πολυάσχολο λιμάνι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είχε ένα πολύ υψηλό παλιρροϊκό εύρος 13 μέτρων, το δεύτερο υψηλότερο στον κόσμο. Σε χαμηλή παλίρροια, όταν το νερό υποχωρούσε, τα παλιά πλοία κτυπούσαν στον πυθμένα και έπεφταν προς τα πλάγια και αν τα πλοία δεν ήταν καλά ναυπηγημένα, πάθαιναν ζημιά. Επιπροσθέτως, όλα όσα δεν στοιβάζονταν ή τακτοποιούνταν, έπεφταν με χαοτικό τρόπο και καταστρέφονταν ή ρημάζονταν5. Αφού κατάλαβα τι σήμαινε εκείνη η φράση, ήταν ξεκάθαρο ότι αυτός ο ηγέτης μάς έλεγε ότι ως ιεραπόστολοι πρέπει να είμαστε χρηστοί, να ακολουθούμε κανόνες και να είμαστε προετοιμασμένοι για δύσκολες καταστάσεις.

Η ίδια αυτή δυσκολία ισχύει για τον καθέναν μας. Θα περιέγραφα το να είμαστε «συγυρισμένοι και σύμφωνα με τον τρόπο του Μπρίστολ» ως το να είμαστε άξιοι του ναού -- σε καλές και κακές στιγμές.

Ενώ η διακύμανση της παλίρροιας στο κανάλι του Μπρίστολ είναι κάπως προβλέψιμη και μπορούμε να προετοιμασθούμε γι’ αυτήν, οι καταιγίδες και οι πειρασμοί αυτής της ζωής δεν είναι συχνά προβλέψιμοι. Αλλά γνωρίζουμε αυτό: θα έλθουν! Προκειμένου να υπερνικήσουμε τις δυσκολίες και τους πειρασμούς που καθένας μας αντιμετωπίζει αναπόφευκτα, θα απαιτηθεί χρηστή προετοιμασία και χρήση της θεϊκά παρασχεθείσης προστασίας. Πρέπει να αποφασίσουμε να είμαστε άξιοι του ναού άσχετα από αυτό που μας τυχαίνει. Αν είμαστε προετοιμασμένοι, δεν θα φοβηθούμε6.

Η ευτυχία σε αυτήν τη ζωή και η ευτυχία στην επόμενη ζωή αλληλοσυνδέονται με τη δικαιοσύνη. Ακόμη και στην περίοδο μεταξύ θανάτου και αναστάσεως, «τα πνεύματα εκείνων που είναι δίκαιοι θα εισαχθούν σε μια κατάσταση ευδαιμονίας, που λέγεται παράδεισος, κατάσταση ανάπαυσης, κατάσταση γαλήνης»7.

Στην αρχή της επίγειας διακονίας του Σωτήρος στον Ισραήλ και αργότερα ανάμεσα στους Νεφίτες, ο Σωτήρας επελήφθη του ζητήματος της ευδαιμονίας τόσο σε αυτήν τη ζωή όσο και στην αιωνιότητα. Τόνισε διατάξεις, αλλά επίσης έθεσε μεγάλη έμφαση στην ηθική συμπεριφορά. Παραδείγματος χάριν, οι μαθητές θα ευλογούνταν, αν πεινούσαν και διψούσαν για τη δικαιοσύνη, ήταν ελεήμονες, αγνοί στην καρδιά, ειρηνοποιοί και ακολουθούσαν άλλες βασικές ηθικές αρχές. Ευκρινώς, ο Κύριός μας, Ιησούς Χριστός, τόνισε, ως θεμελιώδες μήνυμα διδαχής, τόσο τη χρηστή στάση όσο και διαγωγή στην καθημερινή ζωή. Οι διδασκαλίες Του όχι μόνον αντικατέστησαν και υπερέβησαν στοιχεία από τον νόμο του Μωυσή8, αλλά επίσης ήταν απόρριψη ψευδών φιλοσοφιών των ανθρώπων.

Επί πολλούς αιώνες, το Ευαγγέλιο τού Ιησού Χριστού έχει εμπνεύσει πιστεύω και καθιερωμένα πρότυπα διαγωγής ως προς το τι είναι χρηστό, επιθυμητό και ηθικό και καταλήγει στην ευδαιμονία, στην ευτυχία και στη χαρά. Ωστόσο, οι αρχές και η βασική ηθικότητα που δίδαξε ο Σωτήρας, είναι υπό σοβαρή επίθεση στον σημερινό κόσμο. Η χριστιανοσύνη είναι υπό επίθεση. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό που ήταν ηθικό έχει βασικά αλλάξει9.

Ζούμε σε δύσκολους καιρούς. Υπάρχει η αυξανόμενη τάση να «λένε το κακό καλό και το καλό κακό»10. Ένας κόσμος που τονίζει την αύξηση δύναμης για το άτομο και την εκκοσμίκευση είναι αιτία για μεγάλη ανησυχία. Ένας διακεκριμένος συγγραφέας, όχι του δόγματός μας, το έχει θέσει ως εξής: «Δυστυχώς βλέπω λίγες ενδείξεις ότι οι άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα πιο ευτυχισμένοι στην περίοδο στην οποία εισερχόμαστε ή ότι τα παιδιά τους είναι καλύτερα ή ότι ο σκοπός της κοινωνικής δικαιοσύνης εξυπηρετείται καλά ή ότι τα μειούμενα ποσοστά γάμου και οι μικρότερες οικογένειες… δεν υπόσχονται τίποτε άλλο παρά μεγαλύτερη μοναξιά για την πλειονότητα και αποτελμάτωση εν γένει»11.

Ως μαθητές του Σωτήρος, αναμένεται από εμάς να σχεδιάζουμε και να προετοιμαζόμαστε. Στο σχέδιο της ευδαιμονίας, η ηθική βούληση είναι μία κεντρική οργανωτική αρχή και έχουν σημασία οι επιλογές μας12. Ο Σωτήρας το τόνισε αυτό σε όλη Του τη διακονία, συμπεριλαμβανομένων των παραβολών των μωρών παρθένων και των ταλέντων13. Σε καθεμία από αυτές, ο Κύριος επαίνεσε την προετοιμασία και τη δράση και καταδίκασε την αναβλητικότητα και την οκνηρία.

Αναγνωρίζω ότι παρά τη συντριπτική ευδαιμονία που βρίσκεται στο θείο σχέδιο του Θεού, ενίοτε μπορεί να υπάρχει η αίσθηση ότι είναι μακριά και ξεκομμένο από τις τρέχουσες καταστάσεις μας. Μπορεί να υπάρχει η αίσθηση ότι δεν μας είναι προσιτό ως μαθητές που πασχίζουν. Από την περιορισμένη προοπτική μας, οι τρέχοντες πειρασμοί και οι αποσπάσεις μπορούν να φαίνονται ελκυστικοί. Από την άλλη, η ανταμοιβή από την αντίσταση σε τέτοιους πειρασμούς μπορεί να έχει την αίσθηση ότι είναι μακρινή και ανέφικτη. Όμως η αληθινή κατανόηση για το σχέδιο του Πατέρα αποκαλύπτει ότι η ανταμοιβή της δικαιοσύνης είναι διαθέσιμες εδώ και τώρα. Η ανομία, όπως η ανήθικη συμπεριφορά, δεν αποτελεί ποτέ μέρος της απάντησης. Ο Άλμα το είπε ευκρινώς στον υιό του, Κοριάντον: «Ιδές, σου λέω, η ανομία ποτέ δεν αποτέλεσε ευτυχία»14.

Η διδαχή μας διατυπώνεται ξεκάθαρα από τον Αμουλέκ στο Άλμα 34:32: «Ιδέστε, ετούτη η ζωή είναι ο καιρός για τους ανθρώπους να προετοιμαστούν να συναντήσουν το Θεό. Μάλιστα, ιδέστε, η μέρα ετούτης τής ζωής είναι η μέρα για να εκτελέσουν οι άνθρωποι τα έργα τους».

Τότε πώς προετοιμαζόμαστε σε μία τέτοια δύσκολη στιγμή; Εκτός από το να είμαστε άξιοι του ναού, υπάρχουν πολλές αρχές που συνεισφέρουν στη δικαιοσύνη. Θα τονίσω τρεις.

Πρώτη: Χρηστός αυτοέλεγχος και διαγωγή

Πιστεύω ότι ενίοτε ο στοργικός Πατέρας μας στους Ουρανούς πρέπει να μας βλέπει με την τέρψη που νιώθουμε όταν παρακολουθούμε τα δικά μας μικρά παιδιά καθώς μαθαίνουν και αυξάνονται πνευματικώς. Όλοι σκοντάφτουμε και πέφτουμε καθώς κερδίζουμε εμπειρία.

Εικόνα
Πείραμα marshmallow

Εξετίμησα την ομιλία συνέλευσης που έδωσε ο Πρόεδρος Ντίτερ Ούχτντορφ το 201015 για το διάσημο πείραμα marshmallow που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Θα θυμάστε ότι δόθηκε σε τετράχρονα ένα φρυγανιστό λουκούμι. Αν μπορούσαν να περιμένουν 15 ή 20 λεπτά χωρίς να το φάνε, θα ελάμβαναν ένα δεύτερο φρυγανιστό λουκούμι. Έχουν παραχθεί βίντεο που δείχνουν τις συστροφές που πολλά παιδιά απέφυγαν να φάνε το φρυγανιστό λουκούμι. Ορισμένα δεν το πέτυχαν16.

Πέρυσι, ο καθηγητής που διεξήγαγε το αρχικό πείραμα, ο δρ Γουώλτερ Μίσελ, έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο η μελέτη έγινε εν μέρει από τις ανησυχίες του για τον αυτοέλεγχο και τον δικό του εθισμό στο κάπνισμα. Ανησυχούσε ιδιαίτερα, αφού συμπέρανε η αναφορά των Γενικών Χειρουργών των Η.Π.Α. ότι το κάπνισμα προκαλούσε καρκίνο των πνευμόνων17. Ύστερα από χρόνια μελέτης, ένας από τους επαγγελματίες συναδέλφους του ανέφερε ότι ο «αυτοέλεγχος είναι όπως ένας μυς: όσο περισσότερο τον χρησιμοποιείς, τόσο δυνατότερος γίνεται. Αν αποφύγετε κάτι δελεαστικό κάποτε, θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε την ικανότητα να αντιστέκεστε σε άλλους πειρασμούς στο μέλλον»18.

Μία αρχή αιώνιας προόδου είναι ότι η άσκηση αυτοελέγχου και το να ζούμε ενάρετα ενδυναμώνει την ικανότητά μας να ανθιστάμεθα στον πειρασμό. Αυτό ισχύει τόσο στα πνευματικά όσο και στα εγκόσμια ζητήματα.

Οι ιεραπόστολοί μας είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Αναπτύσσουν γνωρίσματα σαν του Χριστού και τονίζουν την υπακοή και την πνευματικότητα. Αναμένεται από αυτούς να τηρούν κατά γράμμα ένα απαιτητικό πρόγραμμα και να περνούν τις ημέρες τους στην υπηρέτηση των άλλων. Έχουν μία σεμνή, συντηρητική εμφάνιση αντί του πρόχειρου ή άσεμνου τρόπου ένδυσης τόσο διαδεδομένου σήμερα. Η διαγωγή και η συμπεριφορά τους μεταδίδουν ένα ηθικό, σοβαρό μήνυμα19.

Έχουμε περίπου 230.000 νέους ανθρώπους που υπηρετούν επί τού παρόντος ως ιεραπόστολοι ή που έχουν επιστρέψει από ιεραποστολική υπηρέτηση τα τελευταία πέντε χρόνια. Έχουν αναπτύξει αξιοσημείωτη πνευματική δύναμη και αυτοπειθαρχία που πρέπει να ασκείται συνεχώς, διαφορετικά αυτά τα γνωρίσματα θα ατροφήσουν σαν μύες που δεν χρησιμοποιούνται. Όλοι μας χρειάζεται να αναπτύξουμε και να επιδείξουμε διαγωγή και συμπεριφορά που δηλώνουν ότι είμαστε αληθινοί οπαδοί του Χριστού. Όσοι εγκαταλείπουν είτε τη χρηστή διαγωγή είτε την ηθική, σεμνή εμφάνιση εκτίθενται σε στυλ ζωής που δεν φέρνουν ούτε χαρά ούτε ευτυχία.

Το αποκατεστημένο Ευαγγέλιο μάς δίνει το προσχέδιο της ευδαιμονίας και το κίνητρο να καταλάβουμε και να ασκήσουμε αυτοέλεγχο και να αποφύγουμε τον πειρασμό. Μας διδάσκει επίσης πώς να μετανοήσουμε, όταν έχουν συμβεί παραβιάσεις.

Δεύτερη: Η τίμηση της Ημέρας του Κυρίου θα αυξήσει τη δικαιοσύνη και θα αποτελεί προστασία για την οικογένεια

Η πρώτη χριστιανική Εκκλησία άλλαξε την τήρηση της Ημέρας του Κυρίου από Σάββατο σε Κυριακή για να εορτάζει την Ανάσταση του Κυρίου. Άλλοι βασικοί ιεροί σκοποί της Ημέρας του Κυρίου παρέμειναν αμετάβλητοι. Για τους ιουδαίους και τους χριστιανούς, η Ημέρα του Κυρίου συμβολίζει τα ισχυρά έργα του Θεού20.

Η σύζυγός μου κι εγώ και δύο συνάδελφοί μου και οι σύζυγοί τους, προσφάτως συμμετείχαμε σε ένα ιουδαϊκό σάββατο κατόπιν προσκλήσεως ενός αγαπητού φίλου, του Ρόμπερτ Άμπραμς και της συζύγου του, Νταϊάν, στο σπίτι τους στη Νέα Υόρκη21. Άρχισε στην αρχή του ιουδαϊκού σαββάτου μία Παρασκευή βράδυ. Το σημείο εστίασης ήταν η τίμηση του Θεού ως του Δημιουργού. Άρχισε ευλογώντας την οικογένεια και τραγουδώντας έναν ύμνο της Ημέρας του Κυρίου22. Συμμετείχαμε στην τελετουργική πλύση των χεριών, την ευλόγηση του άρτου, τις προσευχές, το γεύμα κοσέρ, την απαγγελία γραφής και το ψάλσιμο ύμνων του σαββάτου με εορταστική διάθεση. Ακούγαμε τα εβραϊκά λόγια και ακολουθούσε μετάφραση στα Αγγλικά. Οι πιο συγκινητικές γραφές ήταν από την Παλαιά Διαθήκη, την οποία αγαπούμε κι εμείς, από τον Ησαΐα, που δήλωνε το σάββατο απόλαυση23 και από τον Ιεζεκιήλ, ότι το σάββατο «είναι ως σημείο ανάμεσα σε μένα και σε σας, ώστε να γνωρίζετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σας.»24.

Η συντριπτική εντύπωση από αυτήν την υπέροχη βραδιά ήταν οικογενειακή αγάπη, αφοσίωση και υπευθυνότητα απέναντι στον Θεό. Καθώς σκεπτόμουν αυτό το γεγονός, συλλογίσθηκα την ακραία καταδίωξη που έχουν βιώσει οι Ιουδαίοι στους αιώνες. Ευκρινώς, η τίμηση της Ημέρας του Κυρίου είναι «μία διηνεκής διαθήκη» που διατηρεί και ευλογεί τον ιουδαϊκό λαό σε εκπλήρωση της γραφής25. Έχει επίσης συνεισφέρει στην εξαιρετική οικογενειακή ζωή και ευτυχία που είναι πρόδηλη στη ζωή πολλών Ιουδαίων26.

Για τα μέλη της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών, η τίμηση της Ημέρας του Κυρίου είναι ένα είδος δικαιοσύνης που θα ευλογήσει και θα ενδυναμώσει οικογένειες, μας συνδέει με τον Δημιουργό μας και αυξάνει την ευδαιμονία. Η Ημέρα του Κυρίου μπορεί να μας βοηθήσει να αποχωριστούμε αυτό που είναι επιπόλαιο, ακατάλληλο ή ανήθικο. Μας επιτρέπει να είμαστε στον κόσμο αλλά όχι του κόσμου.

Τους τελευταίους έξι μήνες, μία πλέον αξιοσημείωτη αλλαγή έχει συμβεί στην Εκκλησία. Αυτό ήταν σε απόκριση των μελών στην ανανεωμένη έμφαση για την Ημέρα του Κυρίου από την Πρώτη Προεδρία και την Απαρτία των Δώδεκα και στην προτροπή του Προέδρου Ράσσελ Νέλσον να κάνουμε την Ημέρα του Κυρίου απόλαυση27. Πολλά μέλη καταλαβαίνουν ότι πράγματι η τήρηση της Ημέρας του Κυρίου αγίας είναι ένα καταφύγιο από τις καταιγίδες της ζωής. Είναι επίσης σημάδι της αφοσίωσής μας προς τον Πατέρα μας στους Ουρανούς και αυξημένη κατανόηση της ιερότητας της συγκέντρωσης μεταλήψεως. Ακόμη έχουμε μακρύ δρόμο, αλλά έχουμε μία υπέροχη αρχή. Προτρέπω όλους μας να εξακολουθήσουμε να ασπαζόμαστε αυτήν τη συμβουλή και να βελτιώνουμε τη λατρεία της Ημέρας του Κυρίου.

Τρίτη: Παρέχεται θεία προστασία όταν είμαστε χρηστοί

Ως μέρος του θείου σχεδίου του Θεού, ευλογούμαστε με τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η δωρεά «είναι το δικαίωμα να έχει, όταν είναι κάποιος άξιος, τη συντροφιά του Αγίου Πνεύματος»28. Αυτό το μέλος της Θεϊκής Κεφαλής εξυπηρετεί ως καθαρτικός παράγων, αν το Ευαγγέλιο είναι πρώτο στη ζωή μας. Είναι επίσης μια φωνή προειδοποίησης για το κακό και μια φωνή προστασίας από τον κίνδυνο. Καθώς πλοηγούμαστε στις θάλασσες της ζωής, το να ακολουθούμε τις εντυπώσεις του Αγίου Πνεύματος είναι ουσιώδες. Το Πνεύμα θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε πειρασμούς και κινδύνους και θα μας παρηγορήσει και θα μας οδηγήσει μέσα από τις δυσκολίες. «Ο καρπός, όμως, του Πνεύματος είναι: Αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθοσύνη, πίστη»29.

Η προσκόλληση σε ιερές ευαγγελικές αρχές θα μας επιτρέψει να είμαστε άξιοι του ναού, θα μας δώσει τη δυνατότητα να βρούμε ευτυχία σε αυτήν τη ζωή και θα μας οδηγήσει στην επουράνια κατοικία μας.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές μου, η ζωή δεν είναι εύκολη ούτε προοριζόταν να είναι. Είναι καιρός δοκιμασίας και εξέτασης. Όπως τα παλιά πλοία στο λιμάνι του Μπρίστολ, θα υπάρξουν στιγμές που η παλίρροια έρχεται και φαίνεται σαν να εξαφανίζεται οτιδήποτε μας κρατά στην επιφάνεια να επιπλέουμε. Μπορεί να φθάσουμε στον πυθμένα και ακόμη και να ανατραπούμε. Ανάμεσα σε τέτοιες δοκιμασίες, σας υπόσχομαι πως το να ζούμε και να διατηρούμε ζωή άξια του ναού θα κρατήσει γερά όλα όσα έχουν πραγματικά σημασία. Οι γλυκιές ευλογίες της γαλήνης, της ευδαιμονίας και της χαράς, μαζί με τις ευλογίες της αιώνιας ζωής και της σελέστιας δόξας με τον Επουράνιο Πατέρα μας και τον Υιό Του, Ιησού Χριστό, θα πραγματοποιηθούν. Δίδω μαρτυρία για αυτό στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Νεφί Β΄ 2:13. Αυτή η γραφή είναι μέρος ενός παραλληλισμού στο Βιβλίο του Μόρμον. Είναι ενδιαφέρον που πολλοί από τους προφήτες των οποίων τα γραπτά και οι ομιλίες περιλαμβάνονται στο Βιβλίο του Μόρμον, χρησιμοποίησαν αυτήν την κυριολεκτική προσέγγιση για να τονίσουν σημαντικές έννοιες από απόψεως διδαχής. Βλέπε, για παράδειγμα, Νεφί Β΄ 9:25 (Ιακώβ) και Νεφί Β΄ 11:7 (Νεφί).

  2. Βλέπε Νεφί Β΄ 28.

  3. Βλέπε Νεφί Δ΄ 1:15–17.

  4. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 59:23.

  5. Βλέπε Wiktionary, “shipshape and Bristol fashion,” wiktionary.org.

  6. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 38:30.

  7. Άλμα 40:12. Η πλάγια γραφή προστέθηκε.

  8. Βλέπε Κατά Ματθαίον 5, περίληψη κεφαλαίου.

  9. Βλέπε Τσαρλ Σίντερστρομ, “The Dangers of Happiness,” New York Times, 19 Ιουλίου 2015, Sunday Review section, 8.

  10. Νεφί Β΄ 15:20.

  11. Ρος Ντούθατ, “Gay Conservatism and Straight Liberation,” New York Times, 28 Ιουνίου 2015, Sunday Review section, 11.

  12. Βλέπε Νεφί Β΄ 2.

  13. Βλέπε Κατά Ματθαίον 25:1–30.

  14. Άλμα 41:10.

  15. Βλέπε Ντίτερ Ούχτντορφ, «Συνεχίστε με υπομονή», Λιαχόνα, Μάιος 2010, 56.

  16. Βλέπε Γουώλτερ Μίσελ, The Marshmallow Test: Mastering Self-Control (2014). Βλέπε, επίσης, Jacoba Urist, “What the Marshmallow Test Really Teaches about Self-Control,” Atlantic, 24 Σεπτεμβρίου 2014, theatlantic.com.

  17. Βλέπε Mischel, The Marshmallow Test, 136–38.

  18. Μαρία Κονίκοβα, “The Struggles of a Psychologist Studying Self-Control,” New Yorker, 9 Οκτωβρίου 2014, newyorker.com, παραθέτοντας τον Ρόι Μπάουμαϊστερ, καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Φλόριντα, ο οποίος μελετά τη δύναμη της θέλησης και αυτοέλεγχο.

  19. Βλέπε Μαλία Γουόλλαν, “How to Proselytize,” New York Times Magazine, 19 Ιουλίου 2015, 21. Παραθέτει τον Μάριο Ντίας από το Ιεραποστολικό Εκπαιδευτικό Κέντρο της Βραζιλίας.

  20. Βλέπε Bible Dictionary, “Sabbath.”

  21. Ο Πρεσβύτερος Βον Κητς και η σύζυγός του, Μπερνίς, και ο Τζων Τέιλορ και η σύζυγός του, Τζαν, ήλθαν μαζί με τη σύζυγό μου κι εμένα για ένα χαρούμενο σάββατο με τον Ρόμπερτ Άμπραμς και τη σύζυγό του, Νταϊάν, στις 8 Μαΐου 2015. Ο κύριος Άμπραμς έχει υπηρετήσει τέσσερεις θητείες ως γενικός εισαγγελέας για την πολιτεία της Νέας Υόρκης και είναι φίλος της Εκκλησίας πολλά χρόνια. Ο κύριος Άμπραμς έχει προσκαλέσει δύο από τους Ιουδαίους συναδέλφους του και τις συζύγους τους.

  22. Τραγουδήθηκε ο ύμνος του σαββάτου Shalom Aleichem («Ειρήνη σε σένα»).

  23. Βλέπε Ησαΐας 58:13–14.

  24. Ιεζεκιήλ 20:20.

  25. Βλέπε Έξοδος 31:16–17.

  26. Βλέπε Joe Lieberman, The Gift of Rest: Rediscovering the Beauty of the Sabbath (2011). Το ευχάριστο βιβλίο του γερουσιαστή Λίμπερμαν περιγράφει το ιουδαϊκό σάββατο και παρέχει εμπνευσμένες εσώτερες γνώσεις.

  27. Βλέπε Ησαΐας 58:13–14. Βλέπε, επίσης, Ράσσελ Νέλσον, «Η ημέρα του Κυρίου είναι απόλαυση» Λιαχόνα, Μάιος 2015, 129–32.

  28. Bible Dictionary, “Holy Ghost.”

  29. Προς Γαλάτες 5:22.