2010–2019
Kho lub Nkoj Kom Phim Bristol: Tsim Nyog Nkag Tuam Tsev—Txawm Raug Phem los sis Tau Zoo Los Yog
October 2015


Kho lub Nkoj Kom Phim Bristol: Tsim Nyog Nkag Tuam Tsev—Txawm Raug Phem los sis Tau Zoo Los Yog

Qhov uas peb ua raws li tej ntsiab cai ntawm txoj moo zoo yuav pab peb tsim nyog nkag mus rau hauv lub tuam tsev, ua rau peb nrhiav tau txoj kev zoo siab hauv lub neej no, thiab coj peb rov qab mus saum ntuj ceeb tsheej.

Tus yaj saub Lihais hais tias, “Yog hais tias tsis muaj txoj kev ncaj ncees ces yeej tsis muaj txoj kev zoo siab.”1

Tus yeeb ncuab yeej ntxias tau neeg coob thaum nws ua rau lawv ntseeg qhov no. Nws thiab nws cov tim tswv hais tias peb yuav tsum xaiv kev zoo siab thiab tej yam uas peb ntshaw tam sim no hauv lub neej no los sis kev zoo siab hauv lub neej tom ntej (uas tus yeeb ncuab hais tias tej zaum tsis muaj). Peb tsis tas yuav xaiv raws li txoj kev dag no, tiam sis nws yeej ntxias tau neeg coob.2

Lub hom phiaj ntawm Vajtswv txoj hau kev zoo siab yog ua kom cov neeg ncaj ncees thiab tsev neeg uas tau khi lus koom ua ke muaj kev sib hlub, sib haum xeeb, thiab kev kaj siab lug nyob hauv lub neej no3 thiab txais lub yeeb koob xilethi-aus nyob mus ib txhis nrog Vajtswv Leej Txiv, tus uas Tsim peb; thiab Nws Leej Tub uas Nws Hlub, Yexus Khetos, peb tus Cawm Seej.4

Thaum kuv yog ib tug tub txib nyob hauv Qhov Chaw Tshaj Tawm txoj Moo Zoo British, kuv qhov chaw ua hauj lwm thib ib yog Koog Chaw Bristol. Ib tug thawj coj ntawm lub Koom Txoos nyob ntawd hais tias cov tub txib uas ua hauj lwm nyob ntawd yuav tsum “kho lub nkoj kom phim Bristol.”

Daim Duab
Cov nkoj nyob ntawm qhov chaw nres nkoj hauv Bristol

Thaum xub thawj kuv tsis to taub lub ntsiab ntawm qhov uas nws hais. Tsis ntev tom qab ntawd kuv tau kawm lub ntsiab ntawm kab lus “kho lub nkoj kom phim Bristol.” Muaj ib lub caij nyoog dhau los uas Bristol yog qhov chaw nres nkoj loj thib ob tag nrho nyob hauv Teb Chaws Akiv. Muaj dej puv siab heev siab li 43 fiv (13 m), uas siab thib ob tag nrho nyob hauv lub ntiaj teb. Thaum dej nqig, ces cov nkoj qub yuav poob mus raug tiv txwv thiab ntxeev, thiab yog ib lub nkoj tsis khov, ces lub nkoj ntawd yuav raug puas. Tsis tas li ntawd xwb, txhua yam uas tsis tau ntim kom zoo los yog muab khi cia ntshe yuav raug pov ua lwj ua liam thiab raug lwj los sis puas tas.5 Tom qab kuv to taub kab lus no txhais li cas, ces kuv paub meej tias tus thawj coj no qhia peb tias peb cov tub txib yuav tsum ua ncaj ncees, ua raws li kev cai, thiab npaj rau tej xwm txheej uas nyuaj heev.

Qhov no yeej zoo ib yam rau peb txhua tus. Kuv piav hais tias kev “khov lub nkoj kom phim Bristol” txhais hais tias peb tsim nyog nkag mus hauv lub tuam tsev—txawm peb raug phem los sis tau zoo los yog.

Txawm yus twv tau cov dej yuav siab npaum li cas nyob hauv Bristol Channel thiab yus npaj tau, tej teeb meem thiab tej kev ntxias ntawm lub neej no feem ntau los yus yeej yuav tsis paub ua ntej. Tiam sis peb yeej paub li no: yeej yuav muaj teeb meem los! Yog peb xav kov yeej tej teeb meem thiab tej kev ntxias uas peb txhua tus yeej yuav raug, peb yuav tsum ua ncaj ncees npaj thiab siv tej uas Vajtswv foom pub rau peb kom tiv thaiv peb tus kheej. Peb yuav tsum txiav txim siab tias peb yuav tsim nyog nkag mus hauv lub tuam tsev txawm peb raug dab tsi los xij. Yog tias peb npaj lawm, peb yuav tsis ntshai.6

Kev zoo siab nyob hauv lub neej no thiab kev zoo siab hauv lub neej tom ntej yeej koom ua ke dhau los ntawm kev ncaj ncees. Tsis hais thaum lub sij hawm nruab nrab ntawm kev tuag thiab Kev Sawv Rov Los, tej ntsuj plig ntawm cov uas ncaj ncees tau … mus nyob rau hauv ib qho chaw zoo siab, uas hu ua yeeb tsheej, ib qho chaw uas tau so, ib qho chaw uas muaj kev thaj yeeb.7

Thaum tus Cawm Seej pib ua hauj lwm qhuab qhia hauv lub ntiaj teb nyob hauv Ixayees thiab nrog cov Neeg Nifais, tus Cawm Seej hais txog kev zoo siab nyob hauv lub neej no thiab nyob mus ib txhis. Nws hais txog tej kab ke, tiam sis Nws kuj hais tias kev coj ncaj ncees yog ib qho tseem ceeb heev thiab. Piv txwv hais tias, cov thwj tim yuav tau koob hmoov yog tias lawv yuav ua tshaib thiab nqhis rau txoj kev ncaj ncees, muaj siab hlub, muaj siab dawb huv, ua rau neeg nyob sib haum xeeb, thiab ua raws li tej yam ntsiab cai coj ncaj ncees ntxiv. Peb tus Tswv Yexus Khetos qhia tias lub hauv paus ntawm Nws cov lus qhuab qhia yog qhov uas peb yuav tsum muaj cwj pwm thiab coj ncaj ncees thaum peb ua neej txhua hnub. Tsis yog nws tej lus qhia pauv Mauxes txoj kev cai xwb8 tiam sis nws tej lus qhia kuj xyeej tib neeg tej lub tswv yim cuav.

Tau ntau xyoo Yexus Khetos txoj moo zoo pab neeg ntseeg thiab tsa tej kev cai kom tib neeg coj ncaj ncees thiab coj zoo kom lawv muaj kev zoo siab thiab kev xyiv fab. Tiam sis, niaj hnub nim no muaj neeg uas tawm tsam cov ntsiab cai thiab kev coj ncaj ncees uas tus Cawm Seej qhia. Lawv tawm tsam kev ntseeg Khetos. Neeg feem coob ntseeg tias kev ncaj ncees twb tau hloov lawm.9

Peb nyob hauv ib lub caij nyoog nyuaj heev. Tib neeg pheej nyiam “hu qhov phem ua qhov zoo, thiab qhov zoo ua qhov phem.”10 Ib lub ntiaj teb uas qhuas lawv tus kheej thiab nyiam tej kev tsis koom kev ntseeg ua rau peb txhawj heev. Ib tus kws sau ntawv uas muaj npe heev, nws tsis ntseeg li peb, tau hais li no hais tias: “Ntshe kuv tsis pom dab tsi uas ua pov thawj tias tib neeg nyob hauv lub caij nyoog no zoo siab tshaj, los yog lawv cov me nyuam vam meej ntxiv, los yog haj yam txhawb nqa kev txim lij ntawm peb lub sawm fem, thiab ntshe qhov uas tib neeg tsis tshua sib yuav thiab tsis muaj tsev neeg loj ntxiv … yuav ua rau tib neeg coob kho siab thiab tsis muaj kev vam meej.”11

Vim peb yog tus Cawm Seej cov thwj tim, peb yuav tsum npaj siab. Nyob hauv txoj hau kev zoo siab, kev ywj siab coj ncaj ncees yog ib lub ntsiab cai tseem ceeb thiab tej yam uas peb xaiv yeej muaj nqi.12 Tus Cawm Seej qhia li no thaum nws ua hauj lwm qhuab qhia, tsis hais nyob hauv Nws zaj lus piv txwv txog cov nkauj xwb uas tsis muaj tswv yim thiab cov nyiaj talents.13 Nyob hauv ob zaj no, tus Tswv qhuas cov uas npaj thiab ua tej yam thiab Nws rau txim rau cov uas ncua sij hawm thiab ua tub nkeeg.

Kuv paub tias, txawm peb yuav txais tau kev zoo siab loj heev los ntawm Vajtswv txoj hau kev los, tej lub sij hawm zoo li kev zoo siab ntawd yeej nyob deb ntawm peb lub neej niaj hnub nim no. Tej zaum ua rau peb xav tias peb ua tsis tau. Vim peb tsis pom tag nrho, ua rau peb xav tias tej kev ntxias thiab tej yam tsis muaj nqi yog tej yam ntxim nyiam. Thiab ua rau yus xav tias tej nqi zog uas yus txais tau vim yus tsis ua raws li tej kev ntxias ntawd nyob deb heev thiab yus yuav tsis muaj peev xwm txais tau. Tiam sis yog yus to taub Vajtswv txoj hau kev tiag tiag yus paub hais tias tej nqi zog ntawm kev ua ncaj ncees los muaj tam sim no tau. Kev ua phem, xws li kev coj tsis ncaj ncees, yeej tsis yog ib qho uas pab. Amas hais meej rau nws tus tub Khali-atoos: “Saib seb, kuv hais rau koj tias, txoj kev phem yeej ib txwm tsis yog txoj kev zoo siab.”14

Amulej hais meej txog peb cov lus qhuab qhia nyob hauv phau Amas 34:32 : “Vim saib seb, lub neej no yog lub caij rau tib neeg npaj mus ntsib Vajtswv; muaj tseeb tiag, saib seb lub caij ntawm lub neej no yog lub caij rau tib neeg ua lawv tej hauj lwm.”

Yog li ntawd, peb yuav npaj li cas nyob hauv ib lub caij nyoog uas nyuaj npaum li no? Ntxiv rau kev tsim nyog nkag mus rau hauv lub tuam tsev, muaj ntau lub ntsiab cai uas pab peb coj ncaj ncees. Kuv yuav qhia peb lub ntsiab cai rau nej.

Ntsiab Cai thib Ib: Kev Tswj Hwm Yus tus Kheej thiab Kev Coj Ncaj Ncees

Kuv ntseeg hais tias tej lub sij hawm peb Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej saib peb zoo ib yam li peb saib peb cov me nyuam yaus thaum lawv kawm thiab loj hlob tuaj. Peb sawv daws ntog thiab poob thaum peb ua neej.

Daim Duab
Qhov kev sim siab noj khoom qab zib marshmallow

Kuv nyiam zaj lus uas Thawj Tswj Hwm Dieter F. Uchtdorf hais nyob hauv rooj sab laj thaum xyoo 201015 txog qhov kev sim siab noj khoom qab zib marshmallow nyob ntawm Stanford University thaum tej xyoo 1960. Tej zaum nej nco qab tias lawv tau pub cov me nyuam uas muaj plaub xyoos ib lub khob noom xwb. Yog tias lawv tsis noj mus txog 15 los sis 20 feeb, lawv yuav txais ib lub khob noom ntxiv. Muaj cov video uas qhia hais tias cov me nyuam lub cev co mus ub mus no kom tsis txhob noj lub khob noom. Ib txhia ua tsis tau.16

Xyoo tas los tus xib hwb qhia ntawv uas ua kev tshawb fawb no, Dr. Walter Mischel, sau ib phau ntawv es nws hais tias nws xav ua kev tshawb fawb no vim nws txhawj txog kev tswj yus tus kheej thiab nws muaj yees rau cov luam yeeb. Nws txhawj txog tus Surgeon General ntawm lub Teb Chaws Amelikas daim ntaub ntawv qhia thaum xyoo 1964 uas hais tias kev haus luam yeeb ua rau yus muaj mob cancer nyob hauv lub ntsws.17 Tom qab ntau xyoo uas nws ua kev tshawb fawb, ib tug uas nrog nws ua hauj lwm hais tias “kev tswj yus tus kheej yeej zoo li thooj nqaij leeg: yim siv yim muaj zog. Qhov uas yus tsis ua raws li kev ntxias ib zaug xwb yuav pab yus txawj tiv tau tej kev ntxias thaum yav tom ntej.”18

Ib lub ntsiab cai ntawm kev vam meej mus ib txhis qhia hais tias kev tswj yus tus kheej thiab kev ua neej ncaj ncees ua rau peb muaj zog tiv tau tej kev ntxias. Qhov no muaj tseeb rau sab ntsuj plig thiab sab nqaij daim tawv huv tib si.

Peb cov tub txib ua yam ntxwv zoo txog qhov no. Lawv coj raws li Khetos tej cwj pwm thiab mloog lus thiab ua kom lawv sab ntsuj plig muaj zog. Lawv yuav tsum ua raws nraim li ib qho kev teem sij hawm thiab pab lwm tus txhua hnub. Lawv coj yeeb yam zoo thiab tsis hnav tej khaub ncaws uas tsis npog lub cev li neeg feem coob nyiam hnav niaj hnub nim no. Lawv coj yam ntxwv kom sib haum nrog ib zaj lus tseem ceeb uas ncaj ncees.19

Tag nrho cov tub hluas ntxhais hluas uas ua tub txib tam sim no los sis lawv tau rov qab los txij thaum tsib xyoos dhau los muaj kwv yees li ob puas peb caug txhiab tus. Lawv yuav tsum siv lawv txoj kev muaj zog ntawm sab ntsuj plig thiab txoj kev tswj tau lawv tus kheej, es yog tias lawv tsis siv ces ntshe tej no yuav ploj mus zoo ib yam li cov thooj nqaij leeg yuav tsis muaj zog yog tias yus tsis siv. Peb txhua tus yuav tsum coj yeeb yam thiab coj yam ntxwv zoo uas qhia hais tias peb ua raws li Khetos tiag tiag. Cov uas muab kev coj ncaj ncees los sis kev coj yam ntxwv zoo tso tseg ntshe lawv ua rau lawv tus kheej ua neej uas tsis muaj kev zoo siab los sis kev xyiv fab.

Txoj moo zoo no ua rau peb paub txog Vajtswv txoj hau kev thiab ua rau peb xav to taub thiab tswj hwm peb tus kheej thiab tsis txhob ua raws li kev ntxias. Txoj moo zoo kuj qhia peb paub hloov siab lees txim thaum peb ua txhaum lawm.

Lub Ntsiab Cai thib Ob: Kev Hwm Hnub Caiv Yuav Pab Yus Coj Ncaj Ncees thiab Pov Hwm Peb Tsev Neeg

Lub Koom Txoos uas ntseeg Khetos thaum ub tau hloov kev hwm Hnub Caiv ntawm Hnub Saturday mus rau Hnub Sunday kom nco txog tus Tswv txoj Kev Sawv Rov Los. Tej lub ntsiab dawb ceev ntawm Hnub Caiv los twb tsis tau hloov. Rau cov Neeg Yudais thiab cov Ntseeg Khetos, Hnub Caiv yog ib lub cim txog Vajtswv tej hauj lwm zoo kawg nkaus.20

Tsis ntev tas los, kuv thiab kuv ob tug phooj ywg thiab peb peb tug poj niam tau koom cov Neeg Yudais Shabbat (Hnub Caiv) thaum kuv ib tug phooj ywg zoo, Robert Abrams thiab nws tus poj niam, Diane, caw peb los rau nkawd lub tsev nyob hauv New York.21 Kev cai Shabbat ntawd pib thaum cov Neeg Yudais Hnub Caiv pib thaum Friday tsaus ntuj. Lawv tsom ntsoov rau kev hwm Vajtswv uas yog tus uas Tsim lawv. Kev cai ntawd pib thaum lawv foom koob hmoov rau lawv tsev neeg thiab hu ib zaj nkauj rau Hnub Caiv.22 Peb tau koom lawv ua kab ke ntxuav tes, foom koob hmoov rau cov mov mog, tej kev thov Vajtswv, noj pluas mov uas ua raws li kev cai Yudais, hais nqe vaj lug kub, thiab hu tej zaj nkauj qhuas Vajtswv. Peb tau mloog cov lus Henplais, thiab nyeem kev txhais lus Akiv. Tej nqe vaj lug kub zoo uas lawv nyeem los ntawm Phau Qub, uas peb kuj nyiam heev, yog los ntawm phau Yaxayas, uas hais tias Hnub Caiv yog ib hnub zoo siab,23 thiab los ntawm phau Exekees, uas hais tias Hnub Caiv “yuav ua lub cim rau peb tej lus cog tseg thiab yuav ua rau nej nco ntsoov hais tias kuv yog tus Tswv uas yog nej tus Vajtswv.”24

Kuv xav tias hmo ntawd muaj tsev neeg txoj kev hlub, kev teev tiam, thiab kev lav ris rau Vajtswv. Thaum kuv xav txog txoj kab ke no, kuv xav txog tej kev tsim txom uas cov Neeg Yudais raug txij puag thaum ub los. Kev hwm Hnub Caiv yeej yog ib qho kev khi lus tas mus li, uas foom koob hmoov thiab pab cov Neeg Yudais kom muaj raws li vaj lug kub hais.25 Hnub Caiv kuj tau pab cov Neeg Yudais feem coob muaj tej tsev neeg zoo thiab kev zoo siab heev.26

Rau cov mej zeej ntawm Yexus Khetos lub Koom Txoos ntawm Tsoom Haiv Neeg Ntseeg hauv Hnub Nyoog Kawg, kev hwm Hnub Caiv yog ib txoj kev ncaj ncees uas yuav foom koob hmoov thiab txhawb tsev neeg lub zog, pab peb paub txog tus uas Tsim peb, thiab ua rau peb zoo siab dua. Hnub Caiv yuav pab peb tsis txhob ua tej yam uas tsis muaj nqi, tsis tsim nyog, los sis tsis ncaj ncees. Hnub Caiv pab peb nyob hauv lub ntiaj teb tiam sis tsis txhob ua li neeg ntiaj teb.

Rau lub hlis los txog tam sim no, muaj ib qho kev hloov zoo kawg nyob hauv lub Koom Txoos. Muaj li no vim cov mej zeej ua raws li tej lus ntuas txog Hnub Caiv uas Thawj Pawg Thawj Tswj Hwm thiab Pawg Kaum Ob tug Thwj Tim hais thiab ua raws li Thawj Tswj Hwm Russell M. Nelson txoj kev txib peb kom ua Hnub Caiv ib hnub zoo siab.27 Ntau tus mej zeej to taub hais tias qhov uas peb hwm Hnub Caiv kom dawb huv yog ib txoj kev tiv thaiv peb ntawm tej teeb meem hauv lub neej no. Nws kuj yog ib lub cim txog qhov uas peb hwm peb Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej thiab peb to taub kev sib ntsib txais lub cim nco txog dawb ceev npaum li cas. Peb tseem muaj ntau yam peb yuav tsum ua, tiam sis peb twb tau pib ua ib qho zoo. Kuv txib peb sawv daws kom ua raws nraim li cov lus ntuas mus ntxiv thiab ua zoo dua kom teev tiam Vajtswv thaum Hnub Caiv.

Lub Ntsiab Cai thib Peb: Vajtswv Pov Hwm Peb Thaum Peb Ua Ncaj Ncees

Ib feem ntawm Vajtswv txoj hau kev yog qhov uas peb txais tau lub txiaj ntsim Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv. Lub txiaj ntsim no yog “txoj cai muaj tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv nrog yus nyob thaum yus tsim nyog.”28 Tus uas nyob hauv Pawg Vajtswv no ua rau peb rais los ua neeg huv yog tias txoj moo zoo yog qhov tseem ceeb tshaj plaws nyob hauv peb lub neej. Nws kuj ceeb toom txog kev phem thiab yog lub suab uas pov hwm peb kom txhob raug xwm txheej. Thaum peb ua neej, peb yuav tsum ua raws li tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv tej kev tshoov siab. Tus Ntsuj Plig yuav pab peb tsis raug kev ntxias thiab tej xwm txheej thiab yuav nplij peb lub siab thiab coj peb thaum muaj teeb meem. “Tus Vaj Ntsuj Plig yuav ua rau neeg muaj lub siab sib hlub, zoo siab, nyob kaj siab lug, ua siab ntev, muaj lub siab dawb siab zoo, zoo siab hlo pab lwm tus, ua siab ncaj.”29

Qhov uas peb ua raws li tej ntsiab cai ntawm txoj moo zoo yuav pab peb tsim nyog nkag mus rau hauv lub tuam tsev, ua rau peb nrhiav tau txoj kev zoo siab hauv lub neej no, thiab coj peb rov qab mus saum ntuj ceeb tsheej.

Kuv cov kwv tij thiab cov muam, peb lub neej yeej tsis yooj yim, thiab tsim nyog zoo li ntawd. Yog ib lub sij hawm kom sim peb lub siab. Zoo li cov nkoj qub nyob hauv chaw nres nkoj Bristol, yuav muaj tej lub sij hawm thaum cov dej nqig mus thiab zoo li txhua yam nyob hauv lub ntiaj teb uas pab peb tseem ntab tau ploj mus huv tib si. Tej zaum peb yuav tog mus rau puag hauv qab thu hiav txwv thiab raug ntxeev mus rau peb ib sab. Thaum muaj tej kev sim siab zoo li no, kuv cog lus tias qhov uas nej ua neej tsim nyog nkag mus rau hauv lub tuam tsev yuav pab nej sawv khov kho ua tej yam uas muaj nqi tshaj txhua yam. Peb yuav txais tau cov koob hmoov ntawm kev kaj siab lug, kev zoo siab, thiab kev xyiv fab, thiab cov koob hmoov ntawm txoj sia nyob mus ib txhis thiab yeeb koob xilethi-aus nrog peb Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej thiab Nws Leej Tub, Yexus Khetos. Kuv ua tim khawv txog tej no los ntawm Yexus Khetos lub npe, amees.

Lus Cim

  1. 2 Nifais 2:13. Nqe vaj lug kub no yog ib feem ntawm ib zaj uas sib raws nyob hauv Phau Ntawv Maumoos. Ua rau yus nyiam kawm qhov uas ntau tus yaj saub uas lawv tej lus sau tseg thiab tej lus qhia nyob hauv Phau Ntawv Maumoos tau siv txoj kev sau ntawv no kom qhia txog tej lus qhuab qhia tseem ceeb. Saib, ua piv txwv, 2 Nifais 9:25 (Yakhauj); 2 Nifais 11:7 (Nifais).

  2. Saib 2 Nifais 28.

  3. Saib 4 Nifais 1:15–17.

  4. Saib Lus Qhuab Qhia thiab Kev Khi Lus 59:23.

  5. Saib Wiktionary, “shipshape and Bristol fashion,” wiktionary.org

  6. Saib Lus Qhuab Qhia thiab Kev Khi Lus 38:30.

  7. Amas 40:12; ntxiv qhov uas ntawv qaij.

  8. Saib Mathais 2, zaj lus piav txog tshooj.

  9. Saib Carl Cederstrom, “The Dangers of Happiness,” New York Times, Xya Hli Ntuj 19, 2015, feem rau Sunday Review, 8.

  10. 2 Nifais 15:20.

  11. Ross Douthat, “Gay Conservatism and Straight Liberation,” New York Times, Rau Hli Ntuj 28, 2015, feem rau Sunday Review, 11.

  12. Saib 2 Nifais 2.

  13. Saib Mathais 25:1–30.

  14. Amas 41:10.

  15. Saib Dieter F. Uchtdorf, “Continue in Patience,” Liahona, Tsib Hlis Ntuj 2010, 56.

  16. Saib Walter Mischel, The Marshmallow Test: Mastering Self-Control (2014); kuj saib Jacoba Urist, “What the Marshmallow Test Really Teaches about Self-Control,” Atlantic, Cuaj Hlis Ntuj 24, 2014, theatlantic.com.

  17. Saib Mischel, The Marshmallow Test, 136–38.

  18. Maria Konnikova, “The Struggles of a Psychologist Studying Self-Control,” New Yorker, Kaum Hli Ntuj 9, 2014, newyorker.com, hais los ntawm Roy Baumeister, ib tug xib hwb qhia txog kev kawm lub hlwb nyob hauv Florida State University, uas kawm txog kev tswj yus tus kheej.

  19. Saib Malia Wollan, “How to Proselytize,” New York Times Magazine, Xya Hli Ntuj 19, 2015, 21. Nws sau tej lus uas Mario Dias ntawm Qhov Chaw Cob Qhia cov Tub Txib hauv Brazil hais.

  20. Saib Bible Dictionary, “Sabbath.”

  21. Txwj Laug Von G. Keetch thiab nws tus poj niam, Bernice, thiab John Taylor thiab nws tus poj niam, Jan, koom nrog kuv tus poj niam thiab kuv mus rau kev cai Shabbat zoo heev nrog Robert Abrams thiab nws tus poj niam, Diane, thaum lub Tsib Hlis Ntuj hnub tim 8, xyoo 2015. Mr. Abrams yog tus attorney general rau lub xeev New York plaub zaug thiab yog ib tug phooj ywg ntawm lub Koom Txoos tau ntau xyoos. Mr. Abrams kuj tau cas ob tug Neeg Yudais uas nrog nws ua hauj lwm thiab nkawd ob tug poj niam.

  22. Lawv hu nkauj ib zaj rau Hnub Caiv hu ua Shalom Aleichem (“Thov Koj Muaj Kev Kaj Siab Lug”).

  23. Saib Yaxayas 58:13–14.

  24. Exekhees 20:20.

  25. Saib Khiav Dim 31:16–17.

  26. Saib Joe Lieberman, The Gift of Rest: Rediscovering the Beauty of the Sabbath (2011). Tus Sawv Cev Senator Lieberman phau ntawv zoo piav txog cov Neeg Yudais Kev Cai Shabbat thiab qhia tej yam uas tshoov yus lub siab.

  27. Saib Yaxayas 58:13–14; kuj saib Russell M. Nelson, “Hnub Caiv Yog Ib Hnub Zoo Siab,” Liahona, Tsib Hlis Ntuj 2015, 129–32.

  28. Bible Dictionary, “Holy Ghost.”

  29. Kalatias 5:22.