K’eeb’il qametz’ew xb’aan lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo
Xb’aan li Elder Dallin H. Oaks
Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol
Sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak, li Kolonel wan xwankil chixtenq’ankil—chixb’anb’al—li junjunq chi rahilal ut ch’a’ajkilal re li yu’am a’in.
Sa’ li yu’am a’in, wan sa’ qab’een li kamk jo’ ajwi’ raalil li maak. Li xtojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo naxq’ax ru xkab’ichal li na’leb’ a’in li ch’olch’o naq taqak’ul sa’ li qayu’am. A’ut chirix li kamk ut li maak, wan chik naab’al li ch’a’ajkilal naq nokob’eek chiru li yu’am a’in. Rik’in ajwi’ li xtojb’al rix li maak, laj Kolol qe naru chixk’eeb’al qametz’ew re toonumtaaq sa’ xb’eeneb’ li ch’a’ajkilal a’in. A’an li tin’aatinaq wi’ anajwan.
I.
Lix k’ihaleb’ li aatin sa’eb’ li loq’laj hu chirix lix tojb’al rix li maak, neke’aatinak chirix naq li Kolonel kixtoq xb’ak’leb’ li kamk, ut kixk’ul rahilal choq’ re li qamaak. Sa’ li raatin sa’ lix Hu laj Mormon, laj Alma kixk’ut li na’leb’ a’in. A’ut jo’kan ajwi’ kixch’olob’ chiqu naq li Kolonel kixnumsi ajwi’ lix rahileb’, lix yajeleb’, ut lix majelal xkawilaleb’ lix tenamit.
Laj Alma kixch’olob’ xyaalal li jun raqal a’in re lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel: “Ut a’an taaxik, ut tixnumsi li rahilal ut ch’a’ajkilal ut xyalb’al rix, li jar paay wan, ut a’in re naq taatz’aqloq ru li aatin li naxye, tixk’ul sa’ xb’een lix rahileb’ ut lix yajeleb’ lix tenamit” (Alma 7:11; chi’ilmanq ajwi’ 2 Nefi 9:21).
K’oxlahomaq a’an! Sa’ lix tojb’al rix li maak, li Kolonel kixk’ul “li rahilal ut ch’a’ajkilal ut xyalb’al rix, li jar paay wan.” Jo’ kixye li Awa’b’ej Boyd K. Packer: “A’an maak’a’ xk’as. Maajun maa’usilal kixb’aanu. A’ut chixjunil lix jitb’aleb’, lix rahileb’ xch’ool, li rahilaleb’ ut lix yot’ikeb’ li raam, chixjunil li rahilal neke’xk’ul li winq sa’ xk’a’uxleb’, sa’ xch’ooleb’, ut sa’ xtib’eleb’—a’an kixnumsi chixjunil a’in.”1
K’a’ut naq kixk’ul a’an li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in, “li jar paay wan”? Laj Alma kixch’olob’: “ut tixk’ul sa’ xb’een lix majelal lix kawilaleb’, re naq lix sa’ xch’ool nujenaqaq chi uxtaan, jo’ chanru li tz’ejwalej, re taaruuq tixnaw sa’ li tz’ejwalej chanru xk’eeb’al xtenq’ankileb’ lix tenamit jo’ chanru xmajelal lix kawilaleb’ ” (Alma 7:12).
Chi jo’kan, li Apostol Pablo kixye naq rik’in naq li Kolonel “kixkuy li ra naq ki’aaleek”, a’an “naru xtenq’ankileb’ li yookeb’ raalenkil” (Hebreos 2:18). Jo’kan ajwi’, li Awa’b’ej James E. Faust kixye: “Rik’in naq li Kolonel ak xnumsi yalaq k’a’ru naru naqanumsi ut naqak’ul laa’o, a’an naru chixtenq’ankil li q’un xmetz’ew re naq kawaq wi’chik xmetz’ew”.2
Laj Kolol qe kixk’ul ut kixnumsi chixjunil li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in “jo’ chanru li tz’ejwalej” re naq tixnaw “jo’ chanru li tz’ejwalej” chan ru “xtenq’ankileb’ [malaj xkolb’aleb’] lix tenamit jo’ chanru xmajelal lix kawilaleb’ ”. Chi jo’kan, naxnaw ru li qach’a’ajkilal, lix yot’ik qach’ool, li aaleek ut li ra naqak’ul, xb’aan naq a’an chi anchal xch’ool kixnumsi a’an jo’ jun raqal li xtojb’al rix li maak. Ut rik’in a’an, lix tojb’al rix li maak xb’aan a’an naxk’e xwankil chiqatenq’ankil—chixk’eeb’al qametz’ew re taqanumsi chixjunil.
II.
Li raatin laj Alma sa’ li xwuq ch’ol, a’an jun li aatin tz’aqal ch’olch’o wi’chik ru chiru chixjunileb’ li raqal sa’ li loq’laj hu chirix li wankilal a’in re li xtojb’al rix li qamaak, a’b’anan natawman ajwi’ sa’eb’ chixjunil li loq’laj hu.
Sa’ xtiklajik lix k’anjel, li Jesus kixch’olob’ naq a’an kitaqlaak “chixk’irtesinkileb’ li yot’b’ileb’ xch’ool” (Lukas 4:18). Sa’ li Santil Hu kok’ aj xsa’ naxye naq a’an kixk’irtesi “lix yajeleb’ ” lix tenamit (Lukas 5:15; 7:21). Lix Hu laj Mormon naxye resil naq kixk’irtesiheb’ “li tawasinb’ileb’ chi yalaq chan ru” (3 Nefi 17:9). Sa’ lix Hu laj Mateo naxye naq li Jesus kixk’irtesiheb’ li tenamit re naq “chi jo’kan kitz’aqlok ru lix yehom li profeet Isaias, [naq] a’an kik’uluk re li qarahilal ut ki’iiqanink re li qayajel” (Mateo 8:17).
Laj Isaias kixk’ut naq li Mesias tixkuy riiqaninkil “qayajel” ut “qarahilal” (Isaias 53:4). Laj Isaias kixk’ut ajwi’ naq tixk’e qametz’ew: “Matxuwak, xb’aan naq wankin aawik’in; matk’oxlak xb’aan naq laa’in laa Dios. Laa’in ninkawub’resink ut nintenq’ank aawe” (Isaias 41:10).
Chi jo’kan, naqab’icha:
Wankin aawik’in; matxuwak sa’ laa ch’ool.
AaDiosin laa’in; tatintenq’a rajlal.
Tink’e aametz’ew, ut xaqxo tate’ril
Chi waklesinbi’l xb’aan li wuq’ kaw xwankil.3
Chirix li ch’a’ajkilal kixk’ul a’an sa’ lix yu’am, li Apostol aj Pablo kixtz’iib’a, “Chixjunil ninkuy xnumsinkil sa’ xk’ab’a’ [li Kristo] li naxk’e xkawub’ inch’ool” (Filipenses 4:13).
Chi jo’kan naqil naq sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak, li Kolonel wan xwankil chixtenq’ankil—chixb’anb’al—li junjunq chi rahilal ut ch’a’ajkilal re li yu’am a’in. Wan naq lix wankil naxk’irtesi jun xmajelal qakawilal, a’ut naqil sa’eb’ li loq’laj hu ut sa’ li qayu’am, naq wan naq a’an nokoxtenq’a rik’in xk’eeb’al qametz’ew malaj li qakuyum chixnumsinkil lix majelal li qakawilal.4
III.
K’aruheb’ li rahilal ut li ch’a’ajkilal ut xmajelal li kawilal a’in li kixk’ul ut kixnumsi laj Kolol qe?
Chiqajunilo wan naq naqak’ul li rahilal ut ch’a’ajkilal ut yajel sa’ li qayu’am. Wan li k’a’ru naqak’ul xb’aan li qamaak, a’ut chirix a’an, li yu’am a’in nujenaq rik’in li ch’a’ajkilal, li rahil ch’oolejil, ut li ra naqak’ul.
Laa’o, ut eb’ li raab’ileb’ qab’aan, naqak’ul li yajel. Chiqajunil wan naq naqak’ul li rahilal xb’aan xtoch’olal li qatib’el, malaj xb’aan li ch’a’ajkilal re tz’ejwalej malaj re k’a’uxlej. Chiqajunil ra naqeek’a naq nakam junaq li raab’il qab’aan. Chiqajunil wan li sachk naqak’ul sa’ li qak’anjel, sa’ li wank sa’ junkab’al, malaj sa’ li qatrab’aaj.
Naq li qasum aatin malaj jun li qalal naxtz’eqtaana li k’a’ru naqanaw naq yaal, ut na’el chaq sa’ xb’ehil li tiikilal, q’axal nim li ra naqeek’a, chanchan ajwi’ lix yuwa’ li alalb’ej sachenaq sa’ li jaljookil ru aatin kixye li Jesus (chi’ilmanq Lukas 15:11–32).
Jo’ kixye li kitz’iib’ank re jun Salmo, “Numtajenaq li rahilal neke’xk’ul li tiikeb’ xch’ool, a’b’an li Qaawa’ na’isink reheb’ sa’ chixjunil” (Salmos 34:19).
Chi jo’kan, jun li qab’ich naxk’ojob’ li qach’ool: “Maajun rahilal ink’a’ ta tixb’an.”5 Li k’a’ru nab’anok qe, a’an laj Kolol qe, ut lix tojb’al rix li qamaak xb’aan a’an.
Jun li ch’a’ajkilal reheb’ li saaj winq ut saaj ixq, a’an naq neke’reek’a naq tz’eqtaananb’ileb’, naq eb’ lix komon neke’ok chi saylank xch’ooleb’, ut ink’a’ neke’b’oqe’. Wan naq xb’aan raatinob’aal malaj xb’aan xb’onol xtib’el natz’eqtaanaak junaq. Wan chik li ch’a’ajkilal sa’ li yu’am a’in, jo’ xsachik li trab’aaj, malaj xsachik li k’a’ru xqaj raj xb’aanunkil.
Yookin chi aatinak chirix li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in li moko nachal ta xb’aan li qamaak. Wankeb’ li neke’yo’la rik’in xmajelal xmetz’ew malaj xk’a’uxl, ut xb’aan a’an nachal li ch’a’ajkilal sa’ xb’eeneb’ a’an ut eb’ li ani neke’ilok reheb’. Wankeb’ li neke’k’uluk re li rahil ch’oolejil li ink’a’ nanume’. Wan naq lix ch’a’ajkilal a’an naq ink’a’ xe’sumla. Eb’ li neke’k’uluk re chi jo’kan, tento raj taajultiko’q reheb’ naq li Kolonel kixk’ul ajwi’ xkomon li rahilal a’in, ut naq rik’in lix tojb’al rix li maak, a’an naxk’e qametz’ew chixkuyb’al.
Moko k’iheb’ ta li ch’a’ajkilal li neke’rahob’tesink re li qatib’el ut li qamusiq’ jo’eb’ li vicio. Junjunq reheb’, jo’ li vicio re pornografia malaj li droga, naru natikla rik’in jun maak xqab’aanu. Us ta na’ux li jalb’a-k’a’uxlej, toj nakana li vicio. Li nimla b’ak’leb’ a’in naru na’k’ose’ chaq rik’in li metz’ew naru naqak’ul rik’in li Kolonel. A’an naru ajwi’ naxtenq’aheb’ li ani tz’apb’ileb’ sa’ tz’alam xb’aan jun li maak xe’xb’aanu. Jun hu taqlanb’il chaq sa’ jun tz’alam naxch’olob’ naq aran ajwi’ naru nachal li metz’ew a’in: “Ninnaw naq li Kolonel yoo chi b’eek sa’ li na’ajej a’in, ut kok’ aj xsa’ xweek’a lix rahom li Kristo sa’ li tz’alam a’in.”6
Ninra li raatin jun li ixq aj tz’iib’anel b’ich, xEmma Lou Thayne xk’ab’a’. Rik’in aatin li b’ichanb’il anajwan jo’ jun b’ich re li iglees, a’an xtz’iib’a:
B’ar wan xhiilal li waam?
B’ar xtuqtuukil,
Naq maajun chik junaq lin b’an naxk’e?
Naq chi yok’b’il inch’ool, naq sa’ josq’il
Yal injunes
sa’ waam ninsik’ lin b’e?
B’ar sa’ xyot’ik li waam,
B’ar, sa’ rahilal,
Naq li nawok nawaj, b’ar ut nawan?
Ani aj uq’ tixk’e tuqtuukilal?
Ani inch’ool tixnaw?
Junes A’an. 7
IV.
Ani naru chixk’ulb’al xtenq’ankil ut xkawub’resinkil rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo? Laj Alma kixk’ut naq li Kolonel “tixk’ul sa’ xb’een lix rahileb’ ut lix yajeleb’ lix tenamit ” ut tixk’e “xtenq’ankileb’ lix tenamit ” (Alma 7:11–12; tiqb’il xkawil li aatin). Aniheb’ “lix tenamit” sa’ li aatin a’in? Ma a’an chixjunileb’ li winq, li te’k’uluq re li wakliik chi yo’yo xb’aan lix tojb’al rix li maak? Malaj ka’ajeb’ wi’ li sik’b’il ru moos li xe’k’uluk reheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut eb’ li sumwank?
Li aatin tenamit k’iila paay xyaalalil sa’eb’ li loq’laj hu. Lix yaalalil li nak’anjelak sa’ li aatin naq li Kolonel tixtenq’aheb’ “lix tenamit” a’an lix yaalalil kixye laj Alma naq kixye moqon naq “ li Dios naxk’oxla li junjunq chi tenamit, sa’ b’araq chi ch’och’ wankatqeb’ wi’ ” (Alma 26:37). A’an ajwi’ lix yaalalil li raatineb’ li anjel naq ke’xye resil lix yo’lajik li k’uula’al Jesus: “Jun xnimal sahil ch’oolej choq’ re chixjunil li tenamit” (Lukas 2:10).
Sa’ xk’ab’a’ li k’a’ru kixk’ul sa’ xtojb’al rix li maak, laj Kolol qe naru chixk’ojob’ankil xch’ool, xk’irtesinkil, ut xk’eeb’al xmetz’eweb’ li winq ut ixq yalaq b’ar, a’b’an nink’oxla naq ka’ajwi’ tixb’aanu choq’ reheb’ li neke’sik’ok re, ut neke’xpatz’ xtenq’ankil. Li Apostol aj Santiago kixye: “Kub’sihomaq eerib’ chiru li Qaawa’, ut a’an texxwaklesi” (Santiago 4:10). Naru naqak’ul li osob’tesink a’an naq naqapaab’ a’an ut nokotijok re xtz’aamankil naq toxtenq’a.
Wankeb’ k’iila millon reheb’ laj paab’anel li neke’tijok chiru li Dios naq tixwaklesiheb’ chaq sa’ lix ch’a’ajkilaleb’. Laj Kolol qe xk’utb’esi naq a’an “kikub’e rub’el chixjunil li k’a’aq re ru” (Tz. ut S. 88:6). Jo’ kixye li Elder Neal A. Maxwell, “Rik’in naq kikub’e rub’el chixjunil, a’an naxtaw ru ut ak xk’uluk re chixjunil rahilal eek’anb’il xb’aaneb’ li winq”.8 Naru naqaye naq rik’in naq kikub’e rub’el chixjunil, a’an wan xwankil chiqawaklesinkil ut chixk’eeb’al li metz’ew naqaj ru re xkuyb’al qach’a’ajkilal. Ka’ajwi’ na’ajman naq taqatz’aama.
K’iila sut sa’eb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ re anajwan, li Qaawa’ naxye, “Jo’kan ut, wi textz’aamanq chiwu texk’uluq; wi textoch’oq, taatehe’q cheru” (chi’ilmanq Tz ut S 6:5; 11:5; chi’ilmanq ajwi’ Mateo 7:7). Relik chi yaal, xb’aan xnimaleb’ xrahom, li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo, li Ralal raaro xb’aan, neke’rab’i ut neke’xk’e xsumenkil lix tijeb’ chixjunil li neke’sik’ok reheb’ rik’in paab’aal. Jo’ kixtz’iib’a li Apostol aj Pablo, “Wan qasahil oyb’enihom rik’in li yo’yookil Dios, a’an laj Kolol re chixjunileb’ ut xb’een xb’een reheb’ laj paab’anel” (1 Timoteo 4:10).
Ninnaw naq yaaleb’ li na’leb’ a’in. Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel ink’a’ ka’ajwi’ nokoxkol chiru li kamk rik’in li wakliik chi yo’yo, ut nokoxtenq’a chi ch’aje’k chiru li maak rik’in li jalb’a-k’a’uxlej ut li kub’iha’. Jo’kan ajwi’, lix tojb’al rix li maak nokoxkanab’ chixb’oqb’al xk’ab’a’ li ani xk’uluk re chixjunil li ch’a’ajkilal re li qayu’am, re naq toxk’irtesi ut tixk’e qametz’ew chixkuyb’al chixjunil li iiq re li yu’am a’in. A’an naxnaw ru lix rahil li qaam, ut wan chiqatenq’ankil. Chanchan li chaab’il aj Samaritano, naq nokoxtaw chi toch’b’il chire li b’e, a’an tixlan li qayok’olal ut toxb’an (chi’ilmanq Lukas 10:34). Lix wankilal lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo re k’irtesink ut re k’ehok metz’ew wan choq’ re chixjunileb’ li te’tz’aamanq. Ninch’olob’ xyaalal a’in, ut ninch’olob’ xyaalal laj Kolol qe, li naxk’e chi uxmank chixjunil a’in.
Sa’ junaq kutan te’isiiq chaq chixjunil li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in, ut maak’a’aq chik li rahilal (chi’ilmanq Apokalipsis 21:4. Nintz’aama chiru li Dios naq chiqajunil taqataw xyaalal li metz’ew ut yo’ob’tesihom li k’eeb’il sa’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel: li wankilal sa’ xb’een li kamk, li rokeb’aal li junelik yu’am, ut li metz’ew aj tenq’anel li naru taqak’ul wi yal taqatz’aama, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.