Ma ninpaab’?
Wi ta yaal eb’ li k’a’aq re ru a’in, wan raj qe li esil re yo’onink ut tenq’ank q’axal nim xwankil li nawb’il ru xb’aan li ruchich’och’.
Sa’ li 30 xb’e li po Marzo, yal jun chihab’ chaq anajwan, jun ch’ina’al aj American Fork, Utah, laj Ethan Carnesecca li wiib’ chihab’ wan re, xk’ule’ sa’ li b’anleb’aal rik’in li pulmonía ut li ha’ chirix lix pospo’oy. Wiib’ kutan chirix a’an, jwal ch’a’aj chik lix yajel naq x’ajman naq taak’ame’q chi tulux ch’iich’ sa’ jalan chik li b’anleb’aal sa’ Lago Salado. Lix na’ li yoo xk’a’uxl chirix, xMichele, k’eeb’il xleseens chi xik rochb’een lix yum. K’eeb’il re jun ch’iich’ re raatinakileb’ li jun ch’ol chik sa’ li tulux ch’iich’. Naru chirab’inkileb’ laj b’anonel chixyalb’al xq’e xkolb’al lix yum, ut rik’in naq a’an aj enfermera ajwi’, xMichele xnaw naq q’axal xuwajel li wan wi’ laj Ethan.
Sa’ li ch’a’ajkil hoonal a’in, xMichele xk’e reetal naq yookeb’ chi purik sa’ xb’een li Santil Ochoch re Draper Utah. Aran sa’ choxa, naril chixjunil li ru taq’a ut naru chirilb’al ajwi’ li Santil Ochoch re Jordan River, li Santil Ochoch re Oquirrh Mountain, jo’kan ajwi’ li Santil Ochoch re Lago Salado li najt wan. Li k’oxlahom xchal sa’ xk’a’uxl: “Ma nakapaab’ malaj ink’a’?”
A’an naxye a’in chirix li hoonal a’an:
“Ak xintzol chirixeb’ li osob’tesink re li santil ochoch ut [naq] ‘li junkab’al maak’a’ roso’jik’ sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al ut sa’ li Saaj Ixq. Xinwotz li esil chirix li junkab’al chiru li chaab’il aj kristiaan sa’ Mexico sa’ inmision. Xintz’ape’ sa’ junajil rik’in lin junelikil ochb’een chiru li yuʼam aʼin ut chiru chixjunil li junelik qʼe kutan sa’ li santil ochoch. Xink’ut li tzol’leb’ chirix li junkab’al jo’ aj jolominel sa’ li Saaj Ixq, ut xinwotz li seraq’ chirix li junelikil junkab’al rik’ineb’ lin kok’al sa’ li q’ojyin re junkab’al. XINNAW, a’b’an ut, ma XINPAAB’? Xsumehom inpatz’om xchal sa’ junpaat sa’ ink’a’uxl: li Santil Musiq’j xxaqab’ xyaalalil sa’ inch’ool ut sa’ ink’a’uxl li ak xinnaw—chi yaal XINPAAB’!
“Sa’ ajwi’ li hoonal a’an xinhoy li waam sa’ tijok chiru lin Choxahil Yuwa’, xinb’antioxi re innawom ut inpaab’aal chirix naq chi yaal li junkab’al maak’a’ roso’jik. Xinb’antioxi re A’an li Ralal, Jesukristo, li kixk’e chi uxmank chixjunil a’an. Xinb’antioxi re A’an lin yum, ut xinye re lin Choxahil Yuwa’ naq wi naraj xk’amb’al lin ch’ina Ethan sa’ lix choxahil ochoch, us ajwi’ a’an. Xinkanab’ wib’ chi tz’aqal chiru lin Choxahil Yuwa’, ut xinnaw naq tinwil ru laj Ethan wi’chik. Q’axal nim inb’antioxihom naq sa’ li ch’a’ajkil hoonal a’an, xinnaw UT xinpaab’ naq tz’aqal yaal li evangelio. Xweek’a tuqtuukilal.”1
Laj Ethan xnumsi naab’al xamaan sa’ li b’anleb’aal, chixk’ulb’al li chaab’il tenq’. Lix tij, li xkuyb’aleb’ xsa’, ut lix paab’aal li qaraarookil komon, rik’in ajwi’ li tenq’ a’an, xtenq’an re laj Ethan chi elk chaq sa’ li b’anleb’aal ut chi sutq’iik sa’ rochoch re wank rik’in xjunkab’al. Kaw rib’ ut sa xch’ool anajwan.
Li xnimal ru hoonal a’in choq’ re xMichele xxaqab’ xyaalalil naq li k’a’ru xk’utman chiru, chiru chixjunil xyu’am, ink’a’ yal aatin; tz’aqal yaal b’an.
Ma wan ta hoonal naq q’axal nokok’ay rik’in li osob’tesink k’eeb’ileb’ qe jo’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan ut chi jo’kan ink’a’ naqataw ru li sachb’a-ch’oolej ut chaab’ilal nachal rik’in li wank jo’ tzolom sa’ lix tz’aqal Iglees li Qaawa’? Ma wan ta hoonal naq q’emo chirix li maatan q’axal nim naru taqak’ul sa’ li yu’am a’in? Li Kolonel kixk’ut, “Wi nakapaab’eb’ lin taqlahom ut nakatkuyuk toj sa’ roso’jik, taawanq aayu’am chi junelik, a’ li maatan li q’axal nim re chixjunileb’ lix maatan li Dios.”2
Laa’o naqapaab’ naq li Iglees a’in moko ka’aj ta wi’ jun chaab’il na’ajej chi wulak sa’ Domingo re xtzolb’al chanru naq chaab’ilaqo. Moko ka’aj ta wi’ jun chaab’il na’ajej re xch’utub’ankil qib’ rik’in qech aj Kristiano chi aatinak rik’ineb’ li chaab’ileb’ xna’leb’. Moko ka’aj ta wi’ jun tuub’ chi na’leb’ choq’re li na’b’ej yuwa’bej li naru te’xk’ut chiruheb’ li ralalj xk’ajol sa’ ochoch re naq chaab’ilaqeb’ xch’ool. Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan q’axal wi’chik nim rajb’al chiru chixjunil li na’leb’ a’in.
K’oxlahomaq chiru junpaat chirix li xchamal ru na’leb’ naqayaab’asi sa’ li qapaab’aal. Naqapaab’ naq li Iglees xaqab’anb’il xb’aan li Jesukristo naq kiwan sa’ ruchich’och’ k’ojob’anb’il wi’chik xb’aan jun li profeet b’oqb’il xb’aan li Dios sa’ li qakutan ut naq li wankil ut wankilal chi k’anjelak sa’ xk’ab’a’ li Dios li wan rik’in laj jolominel qe, juntaq’eet a’an rik’in li kiwan re li najteril Apostol. A’an lix tijonelil li Dios. Naqaye naq rik’in li wankilal a’in li k’ojob’anb’il wi’chik, naru naqak’ul li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’, jo’ li kub’iha’, ut nasaho’ qach’ool rik’in naq li maatan aj ch’ajob’resinel ut aj santob’resinel re li Santil Musiq’ej wan kiq’in rajlal. Wankeb’ li apostol ut li profeet re xjolominkil ut xb’eresinkil li Iglees a’in rik’in xlawil li tijonelil, ut naqapaab’ naq li Dios na’aatinak rik’in li ralal xk’ajol sa’ xtz’uumaleb’ re li profeet a’in.
Laa’o naqapaab’ ajwi’ naq lix wankil li tijonelil naxk’e qawankil chixb’aanunkil sumwank ut chixk’ulb’al li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ li loq’laj santil ochoch li junaq kutan toxtenq’a sutq’iik rik’in li Dios ut chi wank rik’in chi junelik q’e kutan. Naqaye ajwi’ naq, rik’in lix wankil, li junkab’al naru taatz’ape’q sa’ junajil chi junelik q’e kutan naq jun sumal na’ok sa’ li ak’ ut junelikil sumwank re li sumlaak sa’eb’ loq’laj ochoch. Naqapaab’ naq a’aneb’ a’in tz’aqal rochoch li Dios. Naqapaab’ naq naru taqak’uleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’ a’in moko k’a’aj ta wi’ choq’ qe laa’o, a’ut b’an ajwi’ choq’ reheb’ li qaxe’ qatoon li ke’wan sa’ ruchichoch chi maak’a’ xhoonal chi tz’aqonk sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel aajeleb’ ru a’in. Naqapaab’ naq naru taqab’aanu li k’ojob’anb’il k’anjel ruchileb’ li qaxe’toonil sa’ ajwi’ eb’ li loq’laj santil ochoch.
Laa’o naqapaab’ naq, rik’in jun profeet ut lix wankil li Dios, xqak’ul xkomon li loq’laj hu, li naxxaqab’ xwankil li raatin li Santil Hu li naxye naq li Jesukristo a’an aj Kolol re li ruchich’och’.
Laa’o naqaye naq Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan a’an li rawa’b’ejihom li Dios ut naq a’an li junaj chi tz’aqal iglees sa’ ruchich’och’. Lix Iglees li Jesukristo nayeeman re xb’aan naq A’an wan sa’ xjolomil; re A’an lix Iglees, ut chixjunil li na’leb’ a’in neke’chal rik’in ut sa’ xk’ab’a’ lix mayej aj tojol-ix.
Laa’o naqapaab’ naq li na’leb’ a’in moko te’ruuq ta te’tawmanq sa’ jalan chik li na’ajej malaj ch’uut sa’ ruchich’och a’in. Us ta chaab’il ut maak’a’ xb’alaq’il jalan chik li paab’aal ut iglees, maajun reheb’ wan li wankilal re xb’aanunkil li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’ li wankeb’ sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.
Laa’o naqanaw ruheb’ li k’a’aq re ru a’in, a’ut ma naqapaab’eb’? Wi ta yaal eb’ li k’a’aq re ru a’in, wan raj qe li esil q’axal nim re yo’onink ut tenq’ank li nawb’il ru xb’aan li ruchich’och’. Xpaab’ankileb’ a’an jun k’anjel re junelikil x’aajelil ru choq’ qe ut choq’ reheb’ li raarookeb’ qab’aan.
Re xpaab’ankil, tento taqak’ul li evangelio sa’ li qaam, moko ka’aj ta wi’ sa’ qajolom! Naru naqayu’ami li evangelio chi maak’a’ qak’oxlahom yal xb’aan naq ak qe chi jo’kan malaj xb’aan naq xook’iik rik’in li evangelio ut k’aynaqo rik’in. Maare wankeb’ li ani maji’ neke’xk’ul li k’a’ru ke’xk’ul lix tenamit li rey aj Benjamin chirix lix jultikahom: “Chixjunilebʼ keʼxjap re chi junajebʼ xyaabʼ xkʼux, chixyeebʼal: Yaal, naqapaabʼ chixjunil li aatin li xaye qe; ut joʼkan ajwiʼ, naqanaw chirix lix tzʼaqalil re ru ut lix yaalalil, xbʼaan lix Musiqʼ li Qaawaʼ Qʼaxal Nim Xwankil, li xkʼanjela jun li nimla jalok qe, malaj re li qachʼool, joʼkan naq maakʼaʼ chik li qajom re xbʼaanunkil li maaʼusilal; re bʼan xbʼaanunkil rajlal li chaabʼilal.”3
Tento te’jalaaq li qach’ool ut li aniho chiqajunilo re naq maak’a’aq chik qajom chixtaaqenkil xb’ehil li ruchich’och’, ut wanq b’an qajom chixsahob’resinkil xch’ool li Dios. Li tz’aqal xjalajik li qach’ool naraj hoonal ut jun ajom chixk’anjelankil li paab’aal. Nachal naq ruuchil li Internet, naqatz’il b’an rix li loq’laj hu. Nachal naq noko’ab’in chiruheb’ lix taqlahom li Dios. Lix jalajik li qach’ool nachal naq nokok’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in. Nachal rik’in li tijok chi anchal qach’ool, li xik rajlal sa’ li santil ochoch, ut xtz’aqob’resinkil chi tiik ru li qateneb’ahom k’eeb’il xb’aan li Dios. Naraj li k’anjelak ut li yalok-q’e wulaj wulaj.
Chi kok’ aj xsa’ napatz’man we, “K’a’ru li ch’a’ajkilal q’axal nim choq’ reheb’ li qasaaj sa’ li kutan a’in?” Insumehom a’an naq nink’oxla naq a’an lix wanjik rajlal li “kab’l nim ut paapo xsa’ “ sa’ xyu’ameb’.4 Wi ta tz’iib’anb’il lix Hu laj Mormon tz’aqal choq’ re li qakutan, tento raj taqak’e reetal lix aajelil ru choq’ qe li na’leb’ natawman sa’ lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi chirix li che’ re li yu’am ut lix wankilaleb’ li ani yookeb’ chi eetz’unk ut chixk’utb’aleb’ li ru’uj ruq’ chalen chaq li kab’l nim ut paapo xsa’.
Li q’axal ra choq’ we a’an resilal li ani ke’xyal xq’e chi elk chaq sa’ li q’ojyinal choql chiru li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e, ke’xchap chi kaw li b’arb’ookil ch’iich’, ke’wulak b’ar wi’ ke’raj, ut ke’ok chixyalb’al xsahil li saq ruhil ru li che’ re li yu’am. Toja’ naq li loq’laj hu naxye naq eb’ li wankeb’ sa’ li kab’l nim ut paapo xsa’ ut q’axal chaab’il li tiqtookeb’ wi’ “yookeb’ chireetz’unkil ut chixk’utb’aleb’ chi ru’uj ruq’ li ani ke’k’ulun b’ar wan wi’ li ru che’ ut yookeb’ chixyalb’al.
“Ut chirix naq ke’xyal li ru che’ ke’xutaanak, sa’ xk’ab’a’eb’ li yookeb’ chi eetz’unk reheb’; ut ke’xjalb’ehi rib’ sa’eb’ li b’e ink’a’ us xk’amb’al, ut ke’sach.”5
Eb’ li raqal a’in neke’xye qesil laa’o li ak wan qe lix evangelio li Jesukristo sa’ li qayu’am. Ma xooyo’la sa’ li Iglees malaj xqayal qaq’e chiru li q’ojyinal choql re xtawb’al, ak xqayal li ru li che’, li “q’axal wi’chik loq’ ut q’axal wi’chik atawal ru”6 ut wan xwankil chixk’eeb’al qe li yu’am maak’a’ roso’jik, “li q’axal nim reheb’ chixjunil li maatan re li Dios.” Ka’ajwi’ tento taqayal xsahil ut taqatz’eqtaana li ani neke’reetz’u li qapaab’aal malaj li ani neke’saho’ xch’ool rik’in li wiib’ank-ch’oolej malaj li ani nexe’xtaw maak rik’ineb’ laj jolominel re li Iglees. A’an li naqasik’ xb’aanunkil wulaj wulaj—xsik’b’al ru li paab’aal ut ink’a’ li wiib’ank-ch’oolej. Li Elder M. Russell Ballard x’elajin qe “kananqex sa’ li jukub’, oksihomaq li t’ikr re numxik, ut chapomaq eerib’ rik’in xkab’ichal lee ruq’.”7
Jo’ komon sa’ lix tz’aqal Iglees li Qaawa’, ak wanko sa’ li jukub’. Moko na’ajman ta xsik’b’al li yaal sa’ xyanqeb’ lix na’leb’ li ruchich’och’ re xk’ojob’ankil qach’ool, qatenq’ankil, ut xk’amb’al qab’e sa’ xyaalil chiru li yalok-ix re li yu’amej—ak wan qe! Jo’ chanchan naq lix na’ laj Ethan xru xtz’ilb’al rix lix paab’aal ut xyeeb’al chi kaw xch’ool sa’ xq’ehil li ch’a’ajkilal, “Ninpaab’,” naru ajwi’ laa’o xyeeb’al!
Ninch’olob’ xyaalal naq li qakomonil sa’ li rawa’b’ejihom li Qaawa’ a’an jun maatan q’axal wi’chik loq’. Ninch’olob’ xyaalal naq li osob’tesink ut li tuqtuukilal li tixk’e li Qaawa’ reheb’ li tiikeb’ xch’ool chi paab’ank naxq’ax ru chixjunil li naru xtawb’al ru li winq. Ninkanab’ xnawom inch’ool a’in eerik’in sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.