2010–2019
Ro Jemān
Eprōļ 2016


Ro Jemān

Rainin ij kalimjōk wōt em̧m̧an eo me em̧m̧aan ro remaron̄ kōm̧m̧ane ilo eddo ko an m̧aan raorōk—ko an ļeo pālele im jemān.

Ij kōnono rainin kōn ro jemān. Ro jemān rej pedped eo ekwojarjar ilo karok in m̧ōņōņō eo, im ij kōņaan kotak juon ainikien rōjan̄ an ro rej kajieon̄ in kōm̧m̧ane kūr in. N̄an kautiej im kōketak jemdoon an ro jemān ejjab n̄an kajook ak elmakot bwe armej ro jet edik aer aorōk. Rainin ij kalimjōk wōt em̧m̧an eo me em̧m̧aan ro remaron̄ kōm̧m̧ane ilo eddo ko an m̧aan raorōk—ko an ļeo pālele im jemān.

David Blankenhorn, rijeje eo ar je Fatherless America, eaar ekkatak: “Rainin, jukjukin pād an Riamedka rej jepeļo̧k im kanooj oktak aer en̄jake kōn jem̗doon an ro jemān. Em̧ool jet armej rej jab keememej e. Ro jet rej metak jān e. Ro jet, ekoba elōn̄ ļo̧k jān jet rikkatak ro kōn baam̧le, rej kowaan e ak jab kōņaan. Elōn̄ ro jet rejjab eļap tata jum̧ae, ak rej eļap tata wujlep ļo̧k n̄an e. Elōn̄ armej rekōņaan bwe jān kar mour kake, ak tōmak bwe jukjuk in pād eo ad ejako an maron̄ ak kōņaan.”1

Pija
Jej tōmak ilo ro jemān.
Pija
Ro jemān rej tōl ilo iakwe im jim̧we.

Āinwōt juon Kabun̄, jej tōmak ilo ro jemān. Jej tōmak ilo “jibadbad em̧m̧an an juon em̧m̧aan me ej likūt baam̧le eo an m̧oktata.”2 Jej tōmak bwe “jān jōkjōk eo ekwojarjar, ro jemān rej tōl ioon baam̧le ko aer ilo iakwe im jim̧we im ej aer eddo n̄an kōpooj menin aikuj ko an mour im kōjparok baam̧le ko aer.”3 Jej tōmak bwe ilo jerbal ko aer ilo baam̧le roktak ak rej jokkun wōt juon, “ro jemān im jinen rej kallim̧ur n̄an jipan̄ doon āinwōt m̧ōttā ro rej juon wōt.”4 Jej tōmak bwe ejjab ejjeļo̧k tokjāer, ro jemān ejej uwaer im ļamwaan.

Pija
Eddo ko an ro jemān im jinen rej rejtake doon.
Pija
Ro jemān reban bōk jikier.

Jet rej lo em̧m̧an an jemdoon an jemān ilo jekjek ko an ikitōltōl, āinwōt juon men ej leļo̧k eddo ko an em̧m̧aan ro n̄an ro nejier, kipel er n̄an armej em̧m̧an im n̄an ļōmņak kōn aikuj ko an ro jet, jipan̄ “ukōt ļōmņak bwe kōrā wōt ej eddo kōn eddo eo an ro jinen im jemān ilo ajri ro nejier. … Ilo kōkaduki, kii eo n̄an em̧m̧aan ro ej n̄an erom ro jemān. Kii eo n̄an ajri ro ej n̄an wōr jemāer. Kii eo n̄an jukjuk in pād eo ej n̄an ejaake ro jemān.”5 Ilo an ļōmņak kein m̧ool im aorōk, jej jeļā bwe jemdoon an jemān eļap ļo̧k jān ļōmņak an ippān doon ak tūm̧wōņ im orļo̧k. Eddo eo an jemen ekwojarjar jān m̧okta ijjino ippān juon Jemān ilo Lan̄ im, ilo mour in, ippān Jemād Adam.

M̧ōņōkjān eo eweppān, kwojarjar an jemdoon an jemen ej Jemādwōj Ilan̄. Paotok In im m̧wil ko ekoba em̧m̧an eo ewōj im iakwe eo eweppān. Jerbal im aiboojoj eo An rej eddōk ļo̧k, m̧ōņōņō, im mour indeeo an ro Nejin.6 Ro jemān ilo ļal in ejōbwānōk maron̄ bōk ejjeļo̧k jabdewōt keidi n̄an Wōj eo Lan̄, bōtaab ilo em̧m̧an tata eo aer, rej kajieon̄ anōk E, im ilo m̧ool rej jerbal ilo jerbal eo An. Rej bok uteij kon nobar im leke.

N̄an em̧m̧aan ro, jemdoon an jemān ej kwaļo̧k n̄an kōj m̧ōjņo̧ ko ad make im aikuj eo ad n̄an em̧m̧an ļo̧k. Ro jemām ebok kijenmej, ak ej juon menin jibadōk ejjab jeno̧lo̧k, em̧ool ekōlan̄lōn̄. Bar juon alen, waanjon̄o̗k eo em̧m̧an tata ej Jemāedwōj Ilan̄, eo kōn an iakwe kōj, ajri in jetōb ro Nejin, jon̄an Eaar letok Nejin Eo Emake Wōt n̄an lo̧mo̧o̧r eo im mour āinwōt Anij eo ad.7 Jisōs eaar ba, “ejjeļo̧k yokwe ippān armej eļap jān yo̗kwe in, bwe armej en leļo̧k an mour kōn ro jeran.”8 Ro jemān rej kwaļo̧k iakwe in ilo aer leļo̧k mour ko aer raan n̄an raan, jerbal ilo jerbal in jipan̄ eo im rie an baam̧le ko aer.

Bōlen jerbal eo ekanooj aorōk an juon jemān ej n̄an ukōt būruwōn ro nejin n̄an Jemādwōj Ilan̄. Bōlen jerbal eo ekanooj aorōk an juon jemen ej n̄an ukōt būruwōn ro nejin n̄an Jemādwōj Ilan̄. Eļan̄n̄e kōn waanjon̄ak eo an barāinwōt ilo naan ko an juon jemen emaron̄ kwaļo̧k ta eo armej ej kōm̧m̧ane āinwōt n̄e rej tiljek n̄an Anij ilo aer mour raan n̄an raan, bwe eo jemen enaaj leļo̧k n̄an ajri ro nejin kii eo n̄an aenōm̧m̧an ilo mour in im mour indeeo ilo laļ e ej itok.9 Juon jemān eo ej riiti jeje ko rekwojarjar n̄an im ippān ajri ro nejin kōn ainikien Irooj.10

Pija
Eo jemen ej riiti jeje ko rekwojarjar

Jej lo ilo jeje ko rekwojarjar juon aorōk āliji ilo eddo eo an jemān im jinen n̄an katakin ajri ro nejier:

“Im bar juon, toun wōt an ro jemān im jinen wōr nejier ilo Zaion, ak ilo jabdewōt stake ko an me em̧ōj kajutaki, im rej jab katakin er n̄an meļeļe pedped in katak in ukeļo̧k, tōmak ilo Kraist eo Nejin Anij emour, im peptaij im mennin letok eo an Jetōb Kwōjarjar jān likūt pā ko ioon, n̄e ruwalitōk iiō ko rūttoier, jero̧wiwi eo ej pād ioon bōran ro jemān im jinen. …

“Im renaaj barāinwōt katakin ro nejier n̄an jar, im n̄an etetal jejjet im̧aan Irooj.”11

Ilo 1833 eo, Irooj eaar bar kauweik ro uwaan Būreejtōnji eo Kein Kajuon kōn jabwe wujlep ļo̧k n̄an eddo eo an katakin ajri ro nejier. Eaar eļap tata n̄an juon, “Kwōj jan̄in kar katakin ro nejūm̧ meram im m̧ool, ekkar n̄an kien ko; im bwe e eo enana eaar wōr an kajoor, tok n̄an kiiō, ioom̧, im en̄in ej unin am en̄taan.”12

Ro jemān rej aikuj katakin kien an Anij im bar juon alen jerbal n̄an kajjojo epepen. Āinwōt an rijeje Sam eo kar kean̄:

“Bwe Ear letok juon men in kōnnaan ilo Jekōb, im likūt kien n̄an Israel, eo Ear kean̄ n̄an ro jim̧m̧am, bwe ren kōjjeļāik ro nejier kaki:

“Bwe epepen eo enaaj itok en jeļā kajjier, im ro nejier renaaj ļotak, ro renaaj jerkak im kōnnaanōk kaki ro nejier:

“Bwe ren likūt aer katmāne ilo Anij, im jab meļo̧kļo̧k jerbal ko an Anij, a ren pokake kien ko An.”13

Pija
Eo jemen im leddik eo nejin rej eeb

Em̧ool katakin gospel eo ej juon eddo in ippān doon kōtaan ro jemāer im jinier, bōtaab Irooj ej kalikkare bwe Ej kōtmene ro jemen n̄an tōl ilo kōm̧m̧an bwe en kōttōpar eo ilōn̄ tata. (Im jen keememej bwebwenato ko, jerbal im iukkure ko ad ippān doon im ron̄jake rej aorōk ko ilo katakin.) Irooj ej kōtmene ro jemen n̄an jipan̄ ļam ajri ro nejier, im ajri rej kōņaan im aikuji juon waanjon̄o̗k.

Pija
Eo jemān im ļaddik eo nejin rej jerbal ippān doon

N̄a make iaar jeraam̧m̧an kōn juon jema em̧m̧an. Ij keememej ke iaar juon ļaddik enan̄in 12, jema eaar erom juon rijibadōk n̄an ko̧o̧njeļ an jikin eo ilo jukjuk im pād eo am edik. Eaar jab kōm̧m̧ane juon iien karelel n̄an iien ekālel eo eļap—eo wōt ij kememej eaar bwe Baba eaar kōm̧m̧an bwe ļaddik ro jeiū im jatū im n̄a n̄an leto letak kape in peba jān kōjām n̄an kōjām, libjōrjōr armej n̄an bouti Paul Christofferson. Ewōr jet rūtto ro me iaar leļo̧k flyer n̄an er eo ekar kwaļo̧k bwe Paul eaar juon em̧m̧aan em̧m̧an im m̧ool im bwe ejjeļo̧k jorrāān n̄e renaaj bouti. Būruwō eaar kanooj obrak kōn uteij kōn jema. Iaar leļo̧k aō lōke im ikdeleel n̄an ļoor bun̄tōn neen. Eaar jab weppān—ejjeļo̧k juon ej—bōtaab eaar jim̧we im em̧m̧an im juon waanjon̄ak em̧m̧an n̄an eo nejin.

Kipel im katakin rej mottan katak eo. Ainwot Paul eaar ba, “Bwe eo Irooj ej iakwe ej boke.”14 Ak ilo kauwe juon jemān aikuj kōjerbla eļap tata kea, ijjello̧k n̄e ewōr jabdewōt em̧ool n̄e kōnono kōn kakkure, eo ejjāmin kabun̄ bōro. N̄e leļo̧k kauwe jim̧we, juon jemen ej leļo̧k ilo iakwe im tōl an Jetōb Kwojarjar.

“Kauwe ilo iien ko rejim̧we ilo jejjet, n̄e kōm̧akūt ioon jān Jetōb Kwōjarjar; innām kwaļo̧k ālkin wōt ļapļo̧k in iakwe n̄an eo im kwaar kauweiki, n̄e eab watōke eok juon an rikōjdat;

“Bwe en maron̄ jeļā bwe am m̧ool ej kajoorļo̧k jān tomede ko an mej.”15

Kauwe ilo jon̄ak eo ekwojarjar ejjab aikuj ilo kaje āinwōt kōn jipan̄ eo ejitōnbōro ilo iaļ eo an kōjbwebweik juon make.

Pija
Eo jemān ilo jerbal
Pija
Jerbal n̄an mour

Irooj eaar ba bwe “aolep ajri ro ewōr aer ioon ro jemāer im jineer n̄an oņaake eo aer m̧ae aer tōpar dettan eo.”16 Bōk jāān n̄an rie juon baam̧ļe ej jerbal kwojarjar. Kakke n̄an an juon baam̧ļe, men̄e ilo m̧ool ej aikuji iien jān baam̧le, ejjab jokkun wōt juon ippān jemdoon an jemen—ej piktok eo an juon jemān em̧m̧an. “Eddo ko an jerbal im baam̧le rej ekkejel.”17 Menin, aaet, ejjab kaju būruwōn juon em̧m̧aan eo me ej kowaan baam̧le eo an kōn jerbal eo an, ilo kauwōtata eo juon, juon eo ejjāmin kōjerbal e make im ej m̧ōņōņō in ukōt eddo eo an n̄an ko jet. Ilo naan ko an Kiin̄ Benjamin:

“Im kom̧in jab naaj kōtļo̧k bwe ro nejimi ren kwōle, ak keelwaan; im barāinwōt kom̧in jab kōtļo̧k bwe ren rupi kein ko an Anij, im ire ak aitwerōk ippān doon. …

“A kom̧ naaj katakin er n̄an etetal ilo iaļ ko rem̧ool im rejim̧we; kom̧ naaj katakin er n̄an iakwe doon, im n̄an jipan̄ doon.”18

Jej kile metak eo an em̧m̧aan ro me rejjab maron̄ lo wāween ko im jekjek ko rebwe n̄an rejtake baam̧le ko aer. Ejjeļo̧k āliklik n̄an ro me ilo tōre eo kōjekdo̧o̧n kijejeto ko aer rem̧m̧an tata rejjab maron̄ kakūrm̧ool aolep eddo ko im jebal ko an ro jemen. “M̧ōjņo in ānbwin, mej, ak jōkjōk ko jet remaron̄ aikuji n̄an oktak ko kajjojo. Ro nukid ilo baam̧le ko rej aikuj leļok jipan̄ n̄e emenin aikuj.”19

Pija
Ro jemān im jinen rej iakwe
Pija
Ro jemān im jinen rej eeb

Iakwe jinen ajri ro nejūm̧—im kwaļo̧k iakwe eo—rej ruo men ko rem̧m̧an tata juon jemān emaron̄ kōm̧m̧ane n̄an ro nejin. Ej bar kapen im kōkajoor ļo̧k m̧are eo me ej pedped eo an mour an baam̧le eo aer im ine em̧m̧an.

Pija
Eo jemāen ippān ļadik jo̗dikdik ro nejin

Jet em̧m̧aan rej jemen riatajinemjen ak jemān ro ejjab lukkuun nejier Elōn̄ iaer rej kajieon̄ ilo maron̄e otemjej n̄an kōm̧m̧an ijo em̧m̧an ippān ilo juon eddo eo jet iien epen. Jej kautiej ro me rej kōm̧m̧ane aolep ijo remaron̄e ilo iakwe, kijenmej, im karmejete n̄an kakke aikuj ko an kajjojo im baam̧ļe. Ej aikuj kile bwe Anij Make eaar lōke Eo Nejin Emake Wōt n̄an juon jemen riatajinemjen. Em̧ool jet iaan nōbar ko lilo̧k n̄an Joseph kōn m̧ool eo me ke Jisōs eaar rūtto ļo̧k, Eaar “ļapļo̧k ilo An mālōtlōt im rūtto, im ilo jouj ippān armej im Anij.”20

Jerata, kōn mej, kōjerwawaik, ak jepel, jet ajri ejjeļo̧k jemāer ej jokwe ippāer. Jet remaron̄ wōr jemāer me rej pād ilo nememein armej ak ilo en̄jake jako ak ilo bar jet wāween ba jab kea ak jab rie. Kōmij kūr n̄an aolep ro jemān n̄an kōm̧m̧an em̧m̧an im erom em̧m̧an ļo̧k. Kōmij kūr jikin media im jikin kalimomo ko, dik tata juon alen juon ilo juon iien kwaļo̧k ro jemān rej wujlep ļo̧k im ekeke me rej lukkuun iakwe lim̧aro pāleer im ilo mālōtlōt tōl ro nejier, ijello̧k ro ebwebwe aer kōnono im m̧akūtkūt im ro rijajeļo̧kjeņ rej kajion̄ erom kōjak, ak “ļōm̧aro me rej kōm̧m̧an jorrāān,” āinwōt an ro jemān emakijkij kwaļo̧ki.

N̄an ajri ro me jekjek an baam̧ļe eo aer ejorrāān, kōmij ba, kom̧ make kom̧ij jab jaorōk. Apan̄ ko rej ilo iien ko juon kōkaļļe an lōke eo an Irooj ilo kom̧. Emaron̄ jipan̄ ko, kajju ak kōn ro jet, n̄an kōm̧adm̧ōd ta eo kom̧ij jelm̧ae. Kom̧ maron̄ erom epepen eo, bōlen eo m̧oktata ilo baam̧le eo ami, ijo m̧ōņōņō im jon̄ak ko rekwojarjar me Anij eaar kapiti n̄an baam̧le ko rej lukkuun bōk jikier im kōjeram̧m̧an aolep epepen ko ālkimi.

N̄an likao ro, kile eddo eo enaaj ami āinwōt rikake im rikōjparok, kōmij ba m̧aanjappopo kiiō kōn erom niknik ilo jikuuļ im ļōmņak kōn jikuul̗ ālkin high jikuuļ. Jeļāļo̧kjeņ, jekdoon ilo juon university, jikuuļ in kapeel in pā, kaminene, ak būrookraam̧ āinļo̧k wōt, ej ki eo n̄an kōļap ļo̧k kapeel ko im maron̄ ko kom̧ naaj aikuji. Bōk n̄an em̧m̧an eo an iien ko rem̧m̧an n̄an koba ippān armej ro ilo iiō ko, ekoba ajri ro, im katak ekōjkan ejake jemjerā ko rōwemourur im wōt tokjāer. Ej meļeļe in kōnono jelm̧ae doon ippān armej ro im jet iien kōm̧m̧ani men ko ippān doon, jab wōt kōkōm̧anm̧an ļo̧k kapeel eo ami ilo jeje ilo taļboon. Mour mour eo ami bwe āinwōt juon likao kom̧ naaj bōktok erreo n̄an m̧are eo ami im n̄an ro nejimi.

N̄an aolep diktak in epepen eo, kōmij ba, jekdo̧o̧n ewi jon̄an kile eo jememi make ilo jon̄ak eo an em̧m̧an-em̧m̧anļo̧k-em̧m̧an tata (im ij kōtmāne bwe jon̄ak eo enaaj utiej ļo̧k ilo ami rūtto ļo̧k im meletlet ļo̧k), jōk ilo ļōmņak eo ami make n̄an kautiej e im eo jinōm̧ ilo aolepān mour eo ami. Kememej bwe ikdeelel in kōjatdikdik eo an juon jemen āinwōt an kar kwaļo̧k jān Jon: “Ejjeļok lan̄lōn̄ ippa eļap jān in, bwe in ron̄ kōn an ro nejiō etetal ilo m̧ool.”21 Jim̧we eo ami ej nōbar eo eļap tata jabdewōt jemān emaron̄ bōke.

N̄an m̧aan ro jeiū im jatū, ro jemen ilo Kabun̄ in, ij ba, ijeļā kom̧ij kōņaan kom̧in kar juon jemen eo ewejepdik ļo̧k. Ijeļā iakwe n̄e in kar. Em̧ool, jekdo̧o̧n likjab ko ad, jān wōnm̧aan ļo̧k wōt. Jān likūt iturejet ļōmņak ko reļļap an ļōmņak kōn kōj make im ikdeelel eo an m̧antin rainin im ļōmnak m̧okta kōn m̧ōņōņō im jeram̧m̧an eo an ro jet. Em̧ool kōjōkdo̧o̧n likjab ko ad, Jemādwōj Ilan̄ enaaj kōkajoor kōj im kōm̧m̧an bwe kijejeto ko ad reļāmwaan ren kwaļo̧k tōprak. Ikar ketak jān juon bwebwenato me ekar wal̗o̗k ilo New Era eo jet iiō ko ļo̧k. Rijeje eo eaar kwaļo̧k menin:

“Ke iaar dik, baam̧le eo am edik eaar jokwe ilo juon apartment juon ruum̧ in kiki ie ilo po eo kein karuo. Iaar kiki ioon kauuj eo ilo ettōņaak eo. …

“Baba, juon rijerbal in steel, ej ilo̧k jān m̧weo jimmarok tata n̄an jerbal kajjojo raan. Aolep jibbon̄ ekōn … kitim eō im bōjrak ium̧win juon minit. Ikōn arun̄ujn̄uj wōt n̄e ikijon̄ arrome an baba jutak iturin kauuj eo, kalimjōk eō. Ilo aō jidik kōn jidik jerkak, ikōn jook ilo an jutak ijo. Iaar kajieon̄ etan ke iaar kiki wōt. … Iaar kile bwe ilo an kar jutak iturin kein kiki eo aō ekōn jar kōn aolepān an, kajoor, im kijejeto—kōn n̄a.

“Kajjojo jibbon̄ baba eaar jar kōn n̄a. Eaar jar bwe en wōr juon raan em̧m̧an n̄an n̄a, im bwe inaaj pād ilo ineem̧m̧an, bwe in katak im m̧aanjappopo n̄an ilju im jekļaj. Im kōn an jab kijon̄ pād ippa m̧ae jota, eaar jar kōn rūkaki ro im ro m̧ōtta me inaaj kar pād ippāer raan eo. …

“Ilo jino in, iaar jab meļeļe ta eo baba eaar kōm̧m̧ane jibbon̄ōn ko ke eaar jar kōn n̄a. Bōtaab ilo aō kar rūtto ļo̧k, iaar itok n̄an meļeļe iakwe eo an im itok limo eo ilo n̄a im aolep men iaar kōm̧m̧ani. Ej juon iaan ememļo̧kjeņ ko aō rem̧m̧an. Eaar jab m̧ae iiō ko tok ālik, ālkin aō kar m̧are, ewōr nejū make, im kōn etal n̄an ruum̧ ko aer ilo aer kar kiki im jar kōn er jon̄an eaar dipio aō meļeļe ekōjkan an jema kar en̄jake kōn eō.”22

Alma eaar kam̧ool n̄an ļaddik eo nejin:

Lo, ij ba n̄an eok, bwe [Kraist] in eo em̧ool Enaaj itok … ; aaet, E ej itok n̄an kajeeded naan ko rem̧m̧an kōn lo̧mo̧o̧r n̄an armej ro An.

“Im kiiō, nejū m̧aan, en̄in eaar jerbal eo kar kūr eok n̄an e; n̄an kajeeded naan ko rem̧m̧an n̄an armej rein, n̄an kōpooj ļōmņak ko aer; ak … bwe ren maron̄ kōpooj ļōmņak ko an ro nejier n̄an ron̄jake naan eo ilo iien An itok.”23

Bwe ej jerbal in kwaļo̧k eo an ro jemen rainin. Anij en kōjeram̧m̧an im kōm̧m̧an bwe ren ekkeke n̄an e, ilo etan Jisōs Kraist, amen.