2010–2019
Laa’injun li ralal li Dios
April 2016


Laa’in jun li ralal li Dios

Li xtawb’al ru chi tz’aqal re ru li qachoxahil eechanihom jwal aajel ru re li taqenaqil loq’al.

Li qatzol’leb’ jwal aajel ru naxk’am li nawon naq laa’o li ralal xk’ajol jun li yo’yookil Dios. Xb’aan a’an naq jun reheb’ lix k’ab’a’ jwal loq’ a’an Yuwa’b’ej—Choxahil Yuwa’b’ej. Eb’ li profeet neke’xk’ut li tzol’leb’ a’in chi saqen ru chiru xnumikeb’ li chihab’.

  • Naq ki’aaleek xb’aan laj tza, laj Moises kixtz’eqtaana ut kixye: “Anihat laa’at? Xb’aan naq k’e reetal, laa’in jun ralal li Dios.1

  • Naq kiraatinaheb’ laj Israel laj Salmiist kixye: “Chixjunilex [laa’ex] ralalex li taqenaqil Dios.2

  • Chiru li tzuul, laj Pablo kixk’ut chiruheb’ laj Ateniense naq a’aneb’ “ralaleb’ tz’aqal xk’ajol li Dios.”3

  • Laj Jose Smith ut laj Sidney Rigdon ke’xk’ul jun li k’utb’esinb’il matk’ b’ar wi’ ke’ril li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej, ut jun lix yaab’ kuxej sa’ li choxa naq eb’ li wankeb’ sa’ li ruchich’och’ “yo’lajenaqeb’ choq’ alalb’ej ut rab’inb’ej chiru li Dios.4

  • Sa’ 1995, o’laju chi yo’yookil apostol ut profeet ke’xye: “Chixjunileb’ li yo’lajenaqeb’ … yo’ob’tesinb’ileb’ jo’ chanru xjalam-uuch li Dios. Li junjunq raab’ileb’ musiq’ejil alalb’ej malaj rab’inb’ej chiru choxahil na’b’ej yuwa’b’ej.5

  • Li Awa’b’ej Thomas S. Monson kixch’olob’ xyaalal: “Laa’o ralal malaj xrab’in li yo’yookil Dios. … Ink’a’ tooruuq chixnawb’al chi tz’aqal a’an wi ink’a’ naqeek’a chi cham ut chi ak’ li xmetz’ewil ut xwankil.”6

Li tzol’leb’ a’in jwal nim xk’anjel, junelik na’yeeman, ut moko ch’a’aj ta ru, chanchan ta wi’ naq yalaq k’a’ re ru, a’b’an a’an jun li nawon xnimal ru li naru naqataw. Li xtawb’al ru chi tz’aqal re ru li qachoxahil eechanihom jwal aajel ru re li taqenaqil loq’al. Jwal nim xk’anjel sa’ xtawb’al ru li loq’laj k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’ ut re xk’iiresinkil li paab’aal chirix li Xb’een Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej, Jesukristo, ut chirix li ruxtaanal lix Tojb’al rix li Maak kixb’aanu.7 Jo’kan ajwi’, naxk’e qe xkawil qach’ool re xik chi ub’ej sa’ xb’aanunkil ut xk’uulankil li qajunelik sumwank.

Haye’ chixjunileb’ li wankeb’ chi tz’aqonk sa’ li ch’utam a’in naru raj te’xb’icha sa’ li hoonal anajwan chi maak’a’ li wajb’ ut li raatinul li tz’iib’anb’il li b’ich, “Laa’in jun li ralal li Dios.”8 Lix chaq’al ru li b’ich a’in a’an jun reheb’ li jwal nab’ichaman sa’ li Iglees. A’b’an li aajel ru patz’om a’an, ma tz’aqal naqanaw a’an? Ma naqanaw sa’ li k’a’uxlej, li aamej ut li ch’oolej? Ma wan li qachoxahil xe’il choq’ lix b’eenil ut xnimal ru li qakristiaanil?

Arin sa’ li ruchich’och’, naqak’ut li qakristiaanil rik’in naab’al li k’a’aq re ru, jo’ b’ar xooyo’la, li qatenamit, malaj li qaatinob’aal. Junjunqeb’ neke’xk’ut lix kristiaanil rik’in lix k’anjeleb’ malaj li k’a’ru neke’wulak chiru. Li ruchich’och’il kristiaanil a’in moko yib’eb’ ta ru wi ink’a’ naxjal ru malaj naxram li qajunelik kristiaanil—naq laa’o ralal malaj xrab’in li Dios.

Naq li qarab’in li toj ka’ch’in wan chaq re waqib’ chihab’ ut wan chaq sa’ xb’een tasal li tzolok, li k’utunel kixpatz’ reheb’ li kok’al naq te’xb’aanu jun li tz’iib’anb’il k’anjel sa’ li tzoleb’aal. Kik’ulman chaq a’in sa’ li po Octubre, xpohil jun li ninq’e li nab’aanuman sa’ junjunq li tenamit. Us ta ink’a’ jwal nawulak chiwu, nink’oxla naq maare wan junjunqaq lix chaab’ilal li ninq’e a’in.

Li k’utunel kixk’e reheb’ laj tzolonel jun li hu rik’in lix jalam-uuch jun li ixq aj tuul (ak xinye eere naq moko nawulak ta chiwu li ninq’e a’in) li xaqxo sa’ xb’een jun li uk’al li yoo chi waqxink. Li patz’om tz’iib’anb’il chiru li hu, re xwaklesinkileb’ xch’ool li kok’al re xk’eeb’aleb’ chi k’a’uxlak ut rilb’al ma seeb’eb’ chi tz’iib’ak, a’an a’in: “Toje’ xeruk’ jun sek’ li ruk’a’ li ixq aj tuul. K’a’ru nekek’ul?” Chenawaq, ink’a’ninwotz li seraq’ a’in re naq te’xb’aanu laj k’utunel.

“Toje’ xeruk’ jun sek’ li ruk’a’ li ixq aj tuul. K’a’ru nekek’ul?” Jo’ chanru kiru chixb’aanunkil li qako’ kixtz’iib’a: “Tinkamq ut wanqin sa’ li choxa. Taawulaq chiwu a’an. Taawulaq raj chiwu xb’aan naq a’an jun na’ajej jwal chaab’il re wank xb’aan naq wanqat rik’in laa Choxahil Yuwa’.” Maare kisach xch’ool laj k’utunel naq kiril li sumenk a’in; a’b’an, naq li qako’ kixk’am chaq sa’ ochoch li k’anjel a’an kiqil naq kik’ehe’ jun lix chahim, li jwal nim xteram.

Sa’ li yu’am a’in naqataweb’ li tz’aqal ch’a’ajkilal, moko yal k’oxlanb’il ta. Wan li rahilal—sa’ tib’elej, sa’ k’a’uxleb’aal, ut sa’ musiq’ejil. Wan li rahilal naq li nokonume’ wi’ jalan chiru li naqaj raj. Wan li ch’a’aj naq chanchan ta wi’ naq moko qe ta li wanko wi’. Wan li rahil ch’oolej naq li ani naqakanab’ wi’ qib’ nokoxb’alaq’i. Wan naq nokosach xb’aan li yajel malaj xmaak’a’il li tumin. Maare wan hoonal naq nawiib’an li qach’ool chirix li tzol’leb’ malaj li esil ink’a’ nokoru chixtawb’al ru.

Naq nak’ulman li k’a’aq re ru ch’a’aj sa’ li qayu’am, k’a’ru naqaye sa’ li hoonal a’an? Ma a’an li sachk malaj xkab’ rix qach’ool malaj roso’jik li musiq’ejil? Ma naqil jo’ jun xyalb’al li qapaab’aal? Ma naqak’oxla naq xmaak li Dios malaj junaq kristiaan li wanko wi’? Malaj naqak’oxla xb’een aniho laa’o—naq laa’o ralal xk’ajol jun li Dios aj rahonel? Ma naxk’ul rib’ a’an rik’in naq naqakanab’ qib’ sa’ ruq’ ut naq naxkanab’ naq taqak’ul b’ayaq li rahilal xb’aan naq naxnaw naq toorosob’tesi, jo’ jun li xam nasaqob’resin, re naq toowulaq jo’ A’an ut taqak’ul li qajunelikil eechanihom?9.

Toje’ chaq, xinwan sa’ jun li ch’utam rik’in li Elder Jeffrey R. Holland. Sa’ xk’utb’al naq li yu’am sa’ ruchich’och’ ch’a’aj, a’b’an naq li qach’a’ajkilal wan jun li rajb’al—us ta anajwan ink’a’ naqataw ru—li Elder Holland kixye, “Laa’ex naru teetaw li k’a’ru nekeraj, malaj naru teetaw li k’a’ru chaab’il chi us.”

Oob’ po chaq anajwan, li wixaqil, xDiane, ut laa’in xkoho aran Africa qochb’een li Elder David A. Bednar ut li rixaqil. Liberia a’an xwaq ut xch’otik li tenamit kiqula’ani. Liberia a’an jun li xnimal ru tenamit, jwal q’uneb’ li kristiaan aran ut jwal chaab’il li resilal, a’b’an wan b’ayaq li ch’a’ajkilal aran. Naab’al chihab’ rokik li ch’a’ajkilal rik’ineb’ laj jolominel tenamit ut li pleetik kixk’am li neb’a’il aran. Jo’kan ajwi’ li xiwajel aj yajel ebola kixkamsiheb’ oob’ mil li kristiaan aran. Laa’o xb’een li ch’uut aj jolominel re li Iglees li xoowulak chirula’aninkil Monrovia, xjolomil li tenamit a’an, chalen naq li Ch’uut re li Kawilal sa’ Ruchich’och’ kixye naq naru li ok aran chirix naq kiwan li yajel aran.

Chiru jun tiqwal eq’la re li kutan Domingo, xkoho re xch’utub’ankil qib’ sa’ jun li ochoch to’ninb’il sa’ xyi li tenamit. Tusb’il chixjunil li chunleb’aal, 3.500 chixjunil. Ut 4.100 chixjunileb’ li kristiaan xe’wulak. Haye’ chixjunileb’ a’an tento naq xe’b’eek chi oqej malaj sa’ b’eleb’aal ch’iich’ moko chaab’il ta; ch’a’aj b’ayaq li wulak choq’ reheb’. A’b’an xe’wulak. Lix k’ihleb’ a’an xe’wulak naab’al hoonal chik ma xtiklajik li ch’utam. Naq xoo’ok sa’ li kab’l, jwal kaw x’eek’aman li musiq’ej! Eb’ laj Santil Paab’anel ak kawresinb’ileb’ re tzolok.

Naq jun aj yehol aatin kiril jun li raqal sa’ li loq’laj hu, eb’ li komon xe’xka’suti li raqal chi kaw xyaab’eb’ kux. Maak’a’ xe’raj re ma nim malaj ka’ch’in roq, chixjunileb’ ke’xka’suti chi junajinb’il xyaab’eb’ xkux. Anajwan, ink’a’ yooko chixyeeb’al naq teeb’anu a’an laa’ex, a’b’an kisach inch’ool rilb’al naq xe’xb’aanu. Ut lix ch’uuteb’ aj b’ichanel—chaq’al ru. Rik’in jun taqsinb’il xch’ool aj b’eresinel re li b’ich ut jun li saaj aj kaalaju chihab’ sa’ li wajb’, eb’ li komon xe’b’ichan chi anchaleb’ xch’ool.

Toja’ naq x’aatinak li Elder Bednar. Relik chi yaal, a’an a’in li hoonal li jwal oyb’eninb’il sa’ li ch’utam—rab’inkil jun li apostol chi k’utuk ut chixwotzb’al xnawom xch’ool. B’eresinb’il xb’aan li Santil Musiq’ej, sa’ xyi li raatin li Elder Bednar xkanab’ aatinak ut xye, “Ma nekenaw ru li b’ich ‘Kawil k’ojleb’aal’?”

4.100 chi kristiaan xe’sumen re li patz’om a’an rik’in, “Hehe’!”

Toja’ naq a’an xpatz’: “Ma nekenaw li xwuq raqal?”

Chixjunileb’ wi’chik a’an xe’xsume naq, “Hehe’!”

Li xyiib’ankil li b’ich “Kawil k’ojleb’aal” b’ichanb’il xb’aan li Coro Tabernaculo Mormon chalen chaq lajeeb’ chihab’ anajwan naxk’am chaq li xwuq raqal, li ink’a’ jwal b’ichanb’il rub’elaj. Li Elder Bednar kixye: “Qab’ichaaq li raqal 1, 2, 3, ut 7.”

Sa’ junpaat laj b’eresinel re li ch’uut aj b’ichanel xaqli ut laj k’amol re li tijonelil re aj Aaron li natoch’ok re li wajb’ x’ok chixtoch’b’al xtiklajik li b’ich. Rik’in anchalil ch’oolej maajun wa week’ahom, xqab’icha li raqal 1, 2, ut 3. Chirix a’an xe’xk’e xkawil xyaab’ ut x’eek’aman chi kaw li musiq’ej naq 4.100 chi xyaab’ kuxej xe’xb’icha lix xwuq raqal ut xe’xye:

Ani rub’el roq li Jesus xsik’ xhiilal

Maamin tinkanab’ li maa’us chixsachb’al;

Naq re raj xt’anb’al li xb’alb’a tixxaqab’,

Xjunes maajo’q’e b’an, xjunes maajoq’e b’an,

Xjunes maajo’q’e, maajo’q’e tinkanab’!10

Li kutan a’an, a’an jun reheb’ li hoonal jwal xchaq’al ru sa’ musiq’ejil chiru lin yu’am, xintzol jun li nimla tzol’leb’. Wanko sa’ jun li ruchich’och’ li naru naxsach sa’ qach’ool aniho tz’aqal. Rik’in naq naab’al chik li k’a’ru na’isin qe sa’ li b’e, moko ch’a’aj ta naq maak’a’ chik naqaj re li qawanjik rik’in li Dios, toja’ naq naqatz’eqtaana ut nasach sa’ qach’ool. Eb’ laj Santil Paab’anel aran Liberia majeleb’ rik’in li k’a’aq re ru re ruchich’och’, a’b’an chixjunil wan reheb’ sa’ musiq’ej. Li k’a’ru xqil sa’ li kutan a’an aran Monrovia a’an jun ch’uut li ralal ut xrab’in li Dios li neke’xnaw tz’aqal naq ralaleb’ xk’ajol li Dios!

Sa’ li ruchich’och’ anajwan, maak’a’ naxye b’ar wanko malaj chanru li wanko wi’, aajel ru naq taqanaw naq laa’o ralal xk’ajol li Dios. Li xnawb’al a’an tixk’e chi uuchink li qapaab’aal, toxk’e chixjalb’al qak’a’uxl rajlal, ut tixk’e qametz’ew re naq “kawaqo ut ink’a’ too’eek’asiiq” chiru li qab’e sa’ ruchich’och’ a’in.11 Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Moises 1:13; tiqb’il xkawil li aatin.

  2. Salmos 82:6; tiqb’il xkawil li aatin.

  3. Hechos 17:29; tiqb’il xkawil li aatin.

  4. Tzol’leb’ ut Sumwank 76:24; tiqb’il xkawil li aatin.

  5. “Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’, ” Liahona, Nov. 2010, 129; tiqb’il xkawil li aatin.

  6. Thomas S. Monson, “ Los canarios que tienen gris en las alas,” Liahona, Junio 2010, 4; tiqb’il xkawil li aatin.

  7. Chi’ilmanq Colosenses 1:13–15.

  8. “Laa’in jun ralal li Dios”, Eb’ li B’ich, rajlil 194.

  9. Chi’ilmanq Malaquias 3:2.

  10. “Kawil k’ojleb’aal” Eb’ li B’ich, rajlil 45.

  11. Mosiah 5:15.