Chi kolok-ix: Naru naqab’aanu
Li Qaawa’ ak xk’ehom qe chixjunil li k’anjeleb’aal aajel ru re tooxik chixkolb’aleb’ li qamiiw ink’a’ neke’wulak malaj li ani ink’a’ komon.
Li Kolonel kixtaw ru chi saqen lix k’anjel re xkolb’aleb’ rix li ralal xk’ajol li qaChoxahill Yuwa’, xb’aan naq kixye:
“Li Ralal li Winq kichal xkolb’al li k’a’ru sachenaq. …
“[Xb’aan naq] moko rajom ta xch’ool lee choxahil Yuwa’ naq taasachq junaq reheb’ a kok’eb’ a’in.”1
Lin chaab’il na’, xJasmine Bennion Arnold, kixtaw ru chi saqen lix k’anjel re tenq’ank sa’ xkolb’aleb’ rix lix karneer li qaChoxahil Yuwa’ li sachenaqeb’ malaj toch’enaqeb’, jo’kaneb’ ajwi’ li ralaleb’ ut eb’ li rimam. K’a’jo’ xchaq’alil ru xk’anjeleb’ li mama’b’ej ixa’anb’ej sa’ xyu’ameb’ li rimam.
Lix k’anjel lin na’ rajlal a’an rula’aninkileb’ li wankeb’ xch’a’ajkilal rik’ineb’ lix paab’aal, li ani ink’a’ neke’wulak sa’ li Iglees, ut eb’ li junkab’al b’ar wi’ moko chixjunileb’ ta komon; a’b’anan, sa’ xyanq lix ketomq wankeb’ li ani ink’a’ yeeb’il re naq taarula’aniheb’. Li rula’anihom moko ka’aj ta wi’ jun sut chiru jun po, xb’aan naq narab’iheb’, nak’anjelak chiruheb’ li yaj, ut naxwaklesiheb’ xch’ool rik’in rahok. Chiru lix raqik lix yu’am inna’, wan chaq sa’ li ochoch, jo’kan naq kixnumsi naab’al li hoonal chi tz’iib’ank hu, chixk’utb’al li rahok, chixwotzb’al xnawom lix ch’ool, ut chixwaklesinkileb’ xch’ool li ani neke’ula’anin re.
Naq nokoxik chi kolok, li Dios naxk’e qawankil, xkawil qach’ool, ut qosob’tesinkil. Naq kixtaqla laj Moises chixkolb’aleb’ li ralal xk’ajol laj Israel, laj Moises kixuwak, jo’ ajwi’ naab’al qe laa’o nokoxuwak. Laj Moises kixye, “Ch’a’aj li aatinak chiwu, … xb’aan naq tat we ut nat’il li ru’uj waq’.”2
Li Qaawa’ kixk’ojob’ xch’ool laj Moises:
“Ani xk’ehok li ehej re li winq? … Ma ink’a’ tab’i’ inb’aan laa’in li Qaawa’?
“Jo’kan b’i’, ayu, laa’in wanqin sa’ laa we ut tink’ut chawu li k’aru toxaaye.”3
Chi jo’kan, li Qaawa’ kixye re la Moises, “Tatruuq chixb’aanunkil!” K’ehomaq reetal, laa’o ajwi’ tooruuq!
Chinwotzaq eerik’in kaahib’ xb’eenil na’leb’ li te’tenq’anq sa’ xyalb’al li qaq’e chi kolok.
Xb’eenil na’leb’: Moob’ay chi xik chi kolok
Li Elder Alejandro Patanía, li kik’anjelak jo’ aj Setenta re li Sutam, naxseraq’i resilal li riitz’in, laj Daniel, li xko’o chi karab’k sa’ li palaw rik’ineb’ lix komon. Rik’in xnumik li hoonal, laj Daniel kixk’ul resilal naq taahaye’q chaq sa’ junpaat jun li kaq-sut-iq’. Laj Daniel ut eb’ lix komon ke’ok chi q’ajk sa’ li xaqleb’aal jukub’.
Naq yoo chi kawuuk li kaq-sut-iq’ lix motor jun li jukub’ re karab’k li wan nach’ rik’ineb’ kixkanab’ k’anjelak. Lix komoneb’ laj Daniel ke’xb’ak’ li jukub’ rik’in jun li k’aam ch’iich’ ut ke’ok xkelonkil. Ke’xpatz’ xtenq’ankil sa’ radio, xb’aan naq ke’xnaw naq rik’in xk’iijik li kaq-sut-iq’, aajel ru li tenq’.
Naq eb’ lix junkab’al yookeb’ chi oyb’enink, eb’ laj k’anjel re ilok palaw, lix ch’uuteb’ aj kar, ut laj k’aak’alenel palaw ke’xch’utub’ rib’ re rilb’al k’a’ru li us te’xb’aanu re xkolb’aleb’. Junjunq reheb’ a’an ke’raj xik sa’ junpaat, a’b’an kiyehe’ reheb’ naq te’royb’eni junaq li k’uub’anb’il na’leb’. Naq li wankeb’ chaq sa li kaq-sut-iq’ toj yookeb’ chixtz’aamankil lix tenq’, eb’ laj k’anjel toj ch’utch’uukeb’, xk’uub’ankil li k’a’ru te’xb’aanu ut jun li k’uub’anb’il na’leb’.
Tojo’ re naq kik’uub’aman li ch’uut re kolok, kiwulak jun chik li b’oqom. Li xnimal ru kaq-sut-iq’ kixch’ot li k’aam ch’iich’ ut lix komoneb’ laj Daniel ke’q’aj re rilb’al ma naru te’xkoleb’ rix li reech aj kar. Sa’ roso’jik, li wiib’ li jukub’ ke’sub’e’ rub’el ha’ rik’ineb’ laj kar ut ke’kam; kikam ajwi’ laj Daniel, li riitz’in li Elder Patanía.
Li Elder Patanía kixjuntaq’eeta li kik’ulman rik’in lix q’usum li Qaawa’ naq kixye: “Ink’a’ nekech’oolaniheb’, … chi moko nekesutq’isi chaq li xsachk sa’ xb’e, ink’a’ nekesik’eb’ chaq li sachenaq, … texwisi sa’ lee k’anjel chi ilok ketomq.”4
Li Elder Patanía kixch’olob’ naq, us ta tento toowanq chi k’uub’anb’il qu sa’ li qach’uut, li qamolam, ut li k’anjenel ch’uut, jo’ ajwi’ jo’ kristiaan, ink’a’ tento toob’ayq chi xik chi kolok. Wan naq naqanumsi xamaan chi aatinak chirix chanru xtenq’ankileb’ li junkab’al malaj li kristiaan li neke’raj ru li tenq’. Noko’aatinak chirix ani taa’ula’aninq reheb’ ut chanru taab’aanumanq. Ut eb’ li qas qiitz’in sachsookeb’ toj wankeb’ sa’ rajb’al ru ut wan naq neke’xpatz’ ut neke’xtz’aama xtenq’l. Moob’ayk.
Xkab’ na’leb’: Miqakanab’ xyalb’al qaq’e
Li Awa’b’ej Thomas S. Monson, li ak xk’ehom li b’oqom re xik chi kolok, kixye, “Aajel ru xjultikankil reheb’ li komon naq maajun wa ak xnume’ li hoonal … choq’ reheb’ li komon ink’a’ neke’wulak … li ani ak tz’eqtaananb’ileb’ raj chik.”5
Jo’ chanchan naab’al eere laa’ex, inwotzom li evangelio rik’in junjunqeb’ li neke’kub’e xha’ malaj neke’q’aj sa’ li Iglees sa’ junpaat, ut wankeb’ chik—jo’ li wamiiw aj Tim li maji’ komon ut li rixaqil xCharlene li ink’a’ mas nawulak—li neke’raj naab’al li hoonal.
Chiru oob’ xkak’aal chihab’ kin’aatinak rik’in laj Tim chirix li evangelio ut kink’ame laj Tim rochb’een lix Charlene rilb’aleb’ li santil ochoch. Wankeb’ chik li kristiaan ke’ok ajwi’ chi tenq’ank; a’b’an laj Tim ink’a’ kixk’ulub’an li junjunq chi b’oqom kik’ehe’ re chi aatinak rik’ineb’ li misioneer.
Sa’ jun xraqik xamaan kik’ehe’ ink’anjel re xb’eresinkil jun li ch’utub’aj-ib’ re oqech. Kinpatz’ re li awa’b’ej re li oqech naq tixkuy xsa’ ut taatijoq re xnawb’al ani tento taqula’ani. Kisach inch’ool naq kixk’e we lix k’ab’a’ li wamiiw aj Tim. Naq lix obiisp laj Tim, lix awa’b’ej re li oqech, ut laa’in kiqatoch’ li rokeb’aal, laj Tim kixte, kinril, kiril li obiisp, toja’ naq kixye: “Obiisp, xink’oxla naq taak’am chaq junaq li komon jwal chaab’il!”
Chirix a’an laj Tim kise’ek ut kixye: “Merv, numen.” Sa’ li kutan a’an kik’ulman jun li sachb’a-ch’oolej. Anajwan laj Tim kub’enaq xha’ ut a’an kitz’ape’ sa’ junjil sa’ li santil ochoch rik’in li xCharlene. Miqakanab’ xyalb’al qaq’e.
Roxil na’leb’: K’a’jo’aq xnimal xsahil eech’ool wi ta teek’am yal ta jun chi aamej chiru li Kristo
Naab’al chihab’ chaq anajwan sa’ jun li jolomil ch’utub’aj-ib’, kin’aatinak chirix chanru naq laj Jose de Souza Marques kixtaw ru li raatin li Kolonel naq “wi junaq winq sa’ eeyanq nim xmetz’ew sa’ li Musiq’ej, chixk’amaq chirix li ani q’un xmetz’ew re … taanimanq ajwi’ xmetz’ew a’an.”6
Li Hermano Marques kixnaw xk’ab’a’eb’ li junjunq li karneer sa’ lix molam aj tij ut kixk’e reetal naq maak’a’ laj Fernando. Kixsik’ laj Fernando sa’ rochoch, toja’ naq kixsik’ sa’ rochoch jun li ramiiw, ut xko’o ajwi’ chire li palaw.
Tojo’ re naq kixtaw laj Fernando chi b’atzunk sa’ li palaw. A’an ink’a’ kiroyb’eni naq li jukub’ taasub’e’q rub’el li palaw, jo’ sa’ li seraq’ chirix laj Daniel. Ki’ok sa’ li palaw re xkolb’al lix karneer sachso, ut rik’in sahil ch’oolejil kixk’am chaq sa’ ochoch.7
Chirix a’an ink’a’ kixkanab’ k’anjelak chiru re naq laj Fernando ink’a’ chik taa’elq sa’ li ch’uut.8
Chinwotzaq eerik’in li kik’ulman chirix xkolb’al laj Fernando ut chinwotzaq ajwi’ li sahil ch’oolejil nachal naq nakolman rix yal ta jun ajwi’ li karneer. Laj Fernando kisumla sa’ li santil ochoch rik’in li xMaria, lix jwal naxra sa’ xyu’am. Anajwan wan oob’ lix kok’al ut oxlaju li rimam ut chixjunileb’ neke’wulak sa’ li Iglees. Naab’aleb’chik sa’ lix junkab’al ak xe’ok ajwi’ sa’ li Iglees. Sa’ komonil ak xtaqlahomeb’ naab’al mil xk’ab’a’eb’ lix xe’toonil re naq te’xk’ul li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ li santil ochoch ut li rosob’tesinkileb’ toj yookeb’ chi wulak.
Anajwan laj Fernando yoo chi k’anjelak jo’ obiisp sa’ rox sutil ut toj yoo chi kolok, jo’ chanchan naq kikole’ a’an. Toje’ xwotz, “Sa’ li qateep wankeb’ lajeeb’ xkak’aal li saaj re li tijonelil re Aaron li neke’wulak sa’ li Iglees, jun xkak’aal xe’kole’ chiru waqxaqlaju po.” Jo’ kristiaan, junkab’al, molam, k’anjenel ch’uut, tzoleb’aal, ut aj ula’ ixq malaj aj ula’ winq, naru naqab’aanu!
Xka lna’leb’: Maak’a’ naxye jarub’ chihab’ wan qe, chiqajunilo b’oqb’ilo chi xik chi kolok
Li Awa’b’ej Henry B. Eyring kixye, “A’ yaal jarub’ chihab’ wan qe, li qaseeb’al, li qab’oqb’al sa’ li Iglees, malaj b’ar wi’ wanko, b’oqb’ilo chi k’anjelak chi ch’utch’u re xtenq’ankil [li Kolonel] sa’ xq’olb’aleb’ li aamej, toj reetal naq taak’ulunq wi’chik.”9
Rajal kutan xkomon chik li qalal qak’ajol, li qasaaj, li qasaaj maji’ neke’sumla, ut li ninqeb’ komon yookeb’ chirab’inkil lix b’oqom li Kolonel re xik chi kolok. B’antiox eere lee k’anjel! Chinwotzaq eerik’in junjunq li eetalil:
Li xAmy, li wuqub’ chihab’ wan re, kixb’oq li ramiiw xArianna ut lix junkab’al sa’ li k’anjel reheb’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al nab’aanuman sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak rajlal chihab’. Wiib’ oxib’ po chik chirix a’an, xArianna ut lix junkab’al ke’kub’e xha’.
Laj Allan, jun li saaj maji’ sumsu, kireek’a naq tento tixwotzeb’ li kaxlan mu re li Iglees, Esil reheb’ aj Mormon, ut raqal sa’eb’ li loq’laj hu rik’ineb’ chixjunil li ramiiw sa’ li internet.
Li Hermana Reeves ko’ok chixwotzb’al li junjunq ani yoo chixb’oqb’al rochoch re k’ayink.
Laj James kixb’oq laj Shane, jun ramiiw moko komon ta, sa’ xkub’iha’ lix rab’in.
Laj Spencer kixtaqla re li ranab’ ink’a’ nawulak sa’ li Iglees jun li esil chirix li raatin li Awa’b’ej Russell M. Nelson sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ ut kixye: “A’an kiril li aatin, ut kitehe’ jun rilob’aal li kutan.”
Li Qaawa’ ak xk’ehom qe chixjunil li k’anjeleb’aal aajel ru re tooxik chixkolb’aleb’ li qamiiw ink’a’ neke’wulak malaj li ani ink’a’ komon. Naru naqab’aanu!
Nekexinb’oq chejunjunqalex re rab’inkil lix b’oqom li Kolonel re xik chi kolok. Naru naqab’aanu!
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo a’an li Chaab’il aj Ilol Karneer, naq A’an nokoxra, ut naq toorosob’tesi naq nokoxik chi kolok. Ninnaw naq A’an yo’yo; ninnaw. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.