Evei na Ki kei na Lewa ni Matabete?
Na lewa ni matabete kei na ki ena yavalata na idini, dolava na matamata ni lomalagi, vakayagataka na kaukauwa vakalomalagi, ka cakacakataka na salatu ni veiyalayalati meda lesu vei Tamada Vakalomalagi.
Ni dromu yani na matanisiga ni vula ibatabata ena daku ni ulunivanua vakaitamera ubi tu ena ucacevata ni vakatasisisi, e katia na balu kei na ucui keitou na cagi batabata ni ulunivanua, ka sa veivakatalai ki na neitou motoka kei na lori ena ikelekele ni lori ni vanua ni vakasisisi. Ena sega ni dede ena loma ni neitou motoka, sa na raragi na iqaqaloniliga kei na yava batabata ena ivakatakata. Na rorogo ni ucacevata ena ikalawa yadua keitou cavuta sa vakadeitaka ni oqo na iveta e cake sara ni batabata.
Keitou a marautaka vakavuvale e dua na siga lasa ena veidelana ni vakasisisi, sa cava yani oqo ena batabata levu. Niu yacova yani na motoka, au vakatara na ki ena noqu taga kece ni kote. “Evei na ki?” Na tamata taucoko sa waraka tiko na ki! Sa sinai tu na batiri, kei na veika kece tale—oka kina na ivakatakata—era sa vakarau kece tu me yavalati, ia ni sega na ki, ena sega ni rawa na curuyani ena katuba lokataki; ni sega na ki, ena sega ni rawa ni solia na idini na kaukauwa ki na motoka.
Ena gauna oya, sa vakatabakidua na vakanamata me na rawa vakacava na curu yani ki na motoka ka vakatakatai, e sega ni dua na ka au rawa ni cakava meu vakasama ga—ena gauna sara mada ga oqori—e dua beka na lesoni eke. Ni sega na ki, sa dua walega na cakacaka ni liga iukuuku na mana vakasakiti oqo ni kilaka vakaidinia. E dina ni levu na ka e rawa ni cakava na motoka, ni sega na ki, ena sega ni rawa ni vakayacora na cakacaka e nakiti me cakava.
Na levu ni noqu vakasamataka na ka oqo, na kena matata cake vei au na vakasama oqo. Au qoroya na nona loloma na Tamada Vakalomalagi vei ira na Luvena. Au tu ka qoroya na veisiko vakalomalagi kei na raivotu cecere ni tawamudu a solia na Kalou vei Josefa Simici. Vakauasivi, ni vakasinaiti na yaloqu ena vakavinavinaka cecekia ena vakalesui mai ni lewa kei na ki ni matabete. Kevaka e sega na veivakalesui mai, eda na sega ni curu rawa ki na lori e dodonu me kauti keda lesu yani ki vale vei rau na itubutubu dauloloma vakalomalagi. Na qaravi ni veicakacaka vakalotu ni veivakabulai me baleta na veiyalayalati ena kauti keda lesu ki na iserau nei Tamada Vakalomalagi e gadrevi na kena ivakarau dodonu ni veiliutaki mai na ki ni matabete.
Ena Me ni 1829, a rairai vei rau o Josefa Simici kei Oliver Cowdery o Joni na Dauveipapitaisotaki ka vakatikora vei rau na Matabete i Eroni, ka solia vei rau na ki me baleta na matabete oya. Ni oti ga vakalailai oya, eratou mai solia vei rau o Pita, Jemesa, kei Joni na Matabete i Melikiseteki kei na kena ki kece.1
Voleka ni vitu na yabaki i muri ena dua na Sigatabu ena Valetabu mai Kirtland, ni oti e dua na macawa mai na kena vakatabui, “sa rairai mai ena Nona iserau na Turaga ko Jiova” vei rau ko Josefa kei Oliver, qai tarava na nodratou rairai mai o Mosese, Ilaisa, kei Ilaija, ka ratou mai solia “na nodratou kaukauwa kei na lewa.”2 Na lewa vakalesui mai ni matabete oqo kei na ki oqo era sa yali tu ena vicavata na senijiuri. Ena ivakarau vata keitou a lokataki tu kina e tautuba ni motoka kei iratou na noqu matavuvale, ni sa yali na ki ni motoka, sa vakakina na luvena taucoko na Tamada Vakalomalagi nodra lokataki tu e tautuba ni cakacaka vakalotu ni veivakabulai ni kosipeli i Jisu Karisito—me yacova na veivakalesui mai vakalou mai vei ira na italai vakalomalagi oqo. Sa sega tale vakadua ni da na taroga, “Evei na ki?”
Ena yabaki sa oti ni dua na siga totoka ni vulaimago, au a sikova na veikau vakadigagalu ena vuaicake kei Pennsylvania, ka kilai ena ivolanikalou o Harmony, ka a rairai kina o Joni na Dauveipapitaisotaki vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery ka vakalesua mai na Matabete i Eroni. Au a tucake talega ena bati ni Uciwai na Susquehanna na vanua erau a papitaiso kina o Josefa kei Oliver, ni sa soli oti vei rau na lewa kei na ki. Ena yasa ni uciwai vata oqo, eratou a rairai mai kina o Pita, Jemesa, kei Joni ka vakalesua mai na Matabete i Melikiseteki kei na kena ki.3
Na veivanua oqo, vakakina nodrau imatai ni itikotiko taravou o Josefa kei Emma, na vanua a vakadewataki kina na iwase levu ni iVola i Momani; na nodrau itikotiko voleka na itubutubu nei Emma; kei na dua na vanua ni sarasara, sa caka me valenilotu; era sa tu ena Vanua a Veivakalesui mai kina na Matabete sa vakavoui, ka a vakatabuya o Peresitedi Russell M. Nelson ena Sepiteba ni yabaki sa oti. Au a vakila e kea na mana kei na dina ni veika vakalomalagi a yaco ena vanua tabu oya. Na veika au sotava oqori a vakavuna noqu vakanananu vakatitobu, vuli, ka masulaka na lewa ni matabete kei na ki, ka vakauqeta vei au na gagadre meu wasea vei ira na cauravou kei na goneyalewa ena Lotu na ivakarau e rawa ni vakalougatataki ira kina na lewa kei na ki vakalesui mai ni matabete.
Taumada, ena rawa ni veivuke sara na kilai ni veimalanivosa oqo. Na matabete, se lewa ni matabete, sa vakamacalataki me “kaukauwa kei na lewa ni Kalou”4 ka “kaukauwa cecere duadua e vuravura.”5 Sa vakamacalataki talega me da kila na ki ni Matabete: “Na ki ni matabete sai koya na lewa sa solia na Kalou vei ira na iliuliu ni matabete me ra dusimaka, lewa, ka liutaka na vakayagataki ni Nona matabete e vuravura.”6 Na ki ni Matabete e vakatulewataki kina na vakayagataki ni lewa ni matabete. Na cakacaka vakalotu volaitukutukutaki ena Lotu ena gadrevi na kena ki ka sega ni rawa ni vakayacori ke sega na kena veivakadonui. E vakavuvulitaka o Elder Dallin H. Oaks ni “kena iusutu na idola kece ni matabete sa taura tu na Turaga o Jisu Karisito, ni sa Nona na matabete. O Koya e lewa na ki cava me soli vua na tamata kei na kena vakayagataki na ki oqori.”7
Vei kemuni na cauravou kei na goneyalewa, au vakasamataka tiko e tolu na sala e rawa kina mo ni “kunea na ki” se vakayagataka na ki kei na lewa ni matabete me vakalougatataka na nomu bula kei na nodra bula tale eso.
iMatai mo Vakarautaki Iko ki na Veiqaravi Vakadaukaulotu
Kemuni na taciqu kei na ganequ gone, o ni na sega tiko beka ni kila, ia na ki ni kena vakasoqoni vata o Isireli ka a vakalesua mai o Mosese sa rawa kina na cakacaka ni kaulotu ena noda itabagauna. Vakasamataki ira mada na daukaulotu tudei era lewe 75,000 era sa cakacaka tiko ena kena vanua ena veidusimaki ni ki oqo. Ni da vakasamataka tiko qo, nanuma tiko e sega vakadua ni sa rui totolo mo vakavakarau ki na kaulotu. Ena Me iSakisaki ni iTabagone, eda wilika kina, “Cauravou ena Matabete i Eroni, … cakacaka vagumatua mo vakarautaki iko mo matataka na Turaga vakadaukaulotu.”8 E rawa talega ni ra vakavakarau na goneyalewa, ia e “sega ni tautauvata na nomuni itavi ni veiqaravi.”9 Na nomuni vakavakarau taucoko, se o ni laki veiqaravi vakadaukaulotu tudei se sega, ena yaga ena nomu bula taucoko ena nomu qarava na cakacaka ni kaulotu vakalewenilotu.
Na iKarua ni Sala mo “Kunea kina na Ki” O Ya Mo Lako ki na Valetabu
Na ki ni veivauci, sa vakalesua mai na parofita ni Veiyalayalati Makawa o Ilaija, sa rawa kina ni vakayacori na veicakacaka vakalotu ena valetabu. Na veicakacaka vakalotu e vakayacori ena veivaletabu oqo sa rawa kina vua na tamata yadua kei na matavuvale me ra lesu yani ki na nodrau iserau na itubutubu vakalomalagi.
Keimami sa vakauqeti kemuni kina na cauravou kei na goneyalewa mo ni vakasaqaqara ka kunea na yacadra na nomuni itubutubu ka laki papitaiso ena vukudra ena valetabu. Eda raica oqo ni sa yaco tiko vakabibi ena iwiliwili vou levu e vuravura taucoko! Sa dau vakasinaiti tu na vanua ni papitaiso ena veivaletabu mai vei ira na cauravou kei na goneyalewa ena veimataka lalai ka yacova yani na bogi. Sa vakayagataki na ki me rawa kina ni vauci vata na veimatavuvale ni qaravi na cakacaka tabu vakalotu ena veivaletabu.
Sa rawa beka ni da raica na veiwekani ni kena vakalesui mai na ki ni matabete kei na veivakalougatataki? Ni o vakaitavi ena cakacaka oqo, au vakabauta o na raica ni tiko na Turaga ena kena veitikina matailalai. Meu vakaraitaka kina vakaoqo. Au a kila ena dua na gauna wale toka ga qo e dua na tinanigone ka dau kauti ira na luvena ki na valetabu me ra laki papitaiso vakaveisosomitaki. Dua na siga, ni oti nodratou papitaiso na matavuvale ka vakarau biuta yani na valetabu, a curu yani ki na vanua ni veipapitaisotaki e dua na turaga kei na dua na ibinibini yaca levu ni nona matavuvale. Ni raica ni sa sega tale ni dua e tiko ena vanua ni papitaiso me veivuke ena yaca ni matavuvale oqo, a kerei iratou na matavuvale vakarau biubiu tiko oqo e dua na liganicakacaka ni valetabu ka kerei iratou na gone ke rawa ni ratou curu tale yani ka veivuke ena papitaiso oqo. Eratou a vakadonuya ena lomasoli ka curu tale yani. Ni ratou papitaiso tiko na gone, vakarorogo tiko o tinadratou, sa tekivu me kila na yaca ka sega ni dede, ena nodra kurabui kece na tiko e kea, ni nona yaca ni matavuvale na turaga oya sai ira na tubuna talega ena nona matavuvale. Sa qai dua na loloma cecere kamica ka vakamareqeti.
Ena rua na macawa sa oti a vakatabui kina na Valetabu mai Provo City Center me ika 150 ni valetabu vakayagataki ni Lotu e vuravura raraba. Eda kila ni gauna a tokoni kina o Peresitedi Thomas S. Monson me iApositolo ena 1963, a 12 na valetabu a vakayagataki tiko ena Lotu. Sa voleka cake tikoga yani vei keda na Valetabu. Ia, vei kemuni o ni vakaitikotiko ena veivanua ka na sega kina na lako wasoma ki na valetabu ena vuku ni kena yawa, sa dodonu mo ni vakakilikilitaka tiko na nomuni bula me rawa kina na curu. Sa rawa mo cakava na veika bibi e taudaku ni valetabu ni ko dikeva ka solia na yaca ni nomu matavuvale.
Kena iOtioti, iKatolu: Toso iLiu ena Vakabauta
Na parofita ni Veiyalayalati Makawa o Eparama a ciqoma na veivakalougatataki levu mai vua na Turaga ena nona itabagauna, dau vakatokai ena so na gauna me veiyalayalati vaka-Eparaama. Ena vica vata na udolu na yabaki i muri, sa vakalesui mai na veivakalougatataki ni itabagauna vakosipeli nei Eparaama. A yaco oqo ena nona rairai vei rau o Josefa Simici kei Oliver Cowdery ena valetabu mai Kirtland na parofita o Ilaija.
Ena veivakalesui mai oqo, sa rawa kina vei kemuni yadua mo ni yacova na veivakalougatataki cecere a yalataki vei Eparaama. E rawa ni nomu na veivakalougatataki oqo kevaka o yalodina tikoga ka bula kilikili. Ena ivolalailai Me iSakisaki ni iTabagone, sa soli kina vei kemuni eso na idusidusi rawarawa ena ivakarau me da “toso [kina] ki liu ena vakabauta.” Au umana vata eso na ivakasala oya: “Me vukea nomu yaco mo vaka taucokotaka na ka e vinakata na Turaga vei iko, tekiduru ena veimataka kei na yakavi ena masu vua na Tamamu mai Lomalagi. … Vulica e veisiga na ivolanikalou ka bulataka na veika o wilika. … Tovolea e veisiga mo talairawarawa. … Ena ituvaki ni bula kecega, muria nodra ivakavuvuli na parofita. … Yalomalumalumu ka tuvakarau mo vakarorogo ki na Yalo Tabu.”
Na ivakasala oqo e muria mai e dua na yalayala ena kauti keda ki na veiyalayala ena yaco mai ena veivakalougatataki nei Eparaama: “Ni o vakayacora na veika oqo ena vakayacora mai na nomu bula na Turaga e levu cake sara mai na veika o rawa ni cakava vakataki iko. Ena vakalevutaka cake nomu madigi, vakarabailevutaka nomu rai, ka vaqaqacotaki iko. Ena solia vei iko o koya na veivuke o gadreva mo sotava kina nomu veivakatovolei kei na bolebole. O na rawata e dua na ivakadinadina qaqaco cake ka kunea na reki dina, ni yaco mo kila na Tamamu Vakalomalagi kei na Luvena, o Jisu Karisito, ka vakila na Nodrau loloma vei iko.”10
Me kena isoqoni: vakavakarau ki na veiqaravi ni kaulotu, lako ki na valetabu, ka toso ki liu ena vakabauta.
iTinitini
Me da tinia ena vanua eda tekivu kina, ni keitou tao tu ena ikelekele ni motoka ka taroga, “Evei na ki?” Ia, ena yakavibogi oya au qai kunea ena cakamana na ki a lutu mai na noqu taga ena ulunivanua. Sa vakaraitaka vei keitou na Turaga ni na sega ni laivi keitou tu ga ena batabata levu ni sega tu na ki se na lewa me kauti keitou yani Vua ki vale.
Kevaka o vakataki au, o na kunei iko wasoma e veisiga ni o taroga, “Evei na ki?” ni motoka, ni valenivolavola, ni vale se itikotiko saumi. Ni dau yaco vei au qo, au dau dredre lo e lomaqu, niu vaqara tiko na ki, au raica niu dau vakasamataka na ki ni matabete vakalesui mai kei Peresitedi Thomas S. Monson, o koya eda tokona ni “parofita, daurairai, ka dauvakatakila” 11 ka sai koya duadua ga na tamata e tu vua ka sa vakadonui me vakayagataka na ki kece sara ni matabete. Io, era sa taqomaka vinaka tu na ki na parofita, daurairai, ka dauvakatakila. Era sa soli, lesi, ka vakatikori vei ira tale eso, me vaka na loma ni Turaga, ena nona veiliutaki na Peresitedi ni Lotu.
Au vakadinadinataka na lewa ni matabete kei na ki ena yavalata na idini, dolava na matamata ni lomalagi, vakayagataka na kaukauwa vakalomalagi, ka cakacakataka na salatu ni veiyalayalati meda lesu vei Tamada Vakalomalagi.
Au masu, me yaco vei kemuni, na itabatamata e tubu cake tiko oqo ni cauravou kei na goneyalewa, mo “ni toso ki liu ka tudei vei Karisito,”12 mo ni kila ni sa nomuni itavi dokai mo ni cakacaka ena nodra veidusimaki o ira e tu vei ira na ki ni matabete ka na dolava vei kemuni na veivakalougatataki, isolisoli, kei na mana ni lomalagi.
Au vakadinadinataka na Kalou na Tamada, na noda iVakabula ka Dauveivueti, o Jisu Karisito, na Yalo Tabu, kei na kena sa Vakalesui mai na kosipeli ena veisiga e muri oqo, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.