Ana Tia Kakoaua te Atua
N na butiko bwa ko na katoka namakinan te bure n te aki tau n tibwauaan te euangkerio. Ma, tataro bwa ko na “tei bwa ana [tia kakoaua] te Atua.” Aio te nano ae raoiroi riki nakon te aki tau.
Angiin ana mwakuri te Atua ae kakawaki e aki ataaki irouia angiia aomata n te aonaaba. Te ka onoua n tienture imwain Kristo e uotia taan iango aika karineaki n aron Confucius i China ao Buddha i India Maiaki, mwaakan ana nakoanibonga te Atua e mena iaon Taniera, te burabeti ae e maeka n te karabuuti n ana tai n tautaeka uean Baburon are Nebukaneta.
E riki ana kaangaanga n ni miina n te tairiki, te Uea Nebukaneta e kairoroia ana Ibonga ao ana tia tabunea bwa ana tuangnga te bwai are miia ao nanon te mii anne. Ni koauana, aki kona n tuanga te uea te bwai ae a tia ni miia ao a totokoia. “Bon akea te aomata n te aonaaba aei ae e kona [ni karaoa aei, ke te uea temanna ae kona n tuatua] te aeka ni bwai aei.”1 Te Uea Nebukaneta are e korakora unna ibukin kabwakaia ao e katanoata ma te un bwa ana kamateaki ana kauntira.
Taniera, temanna ana aomata te uea ae rabakau, e tataro ibukin ana “nanoanga te … Atua … ibukin te bwai ae raba aei.”2
E riki te kakai. Te bwai ae raba aei are e a tia ni miia te uea e kaotaki nakon Taniera.
Taniera e uotaki nako matan te uea. “Ko kona ni kaota nako iu te mi are I noria, ma nanona?”
E kaeka Taniera:
“Aomata ake a rabakau, ma tani kaiwa n itoi, ma ibonga [aki kona n tuangko te bwai ae ko miia]. …
“Ma bon iai te Atua i karawa ae [kona ni kaoti bwaai aikai, ao E] kaota ae na roko nakon … te Uea Nebukaneta ni boong aika kaitira. …
“Atuan karawa,” e taku Taniera, “[e] na katea te aba n uea, [te atiibu e tataaki n akea naba baai, are e na riki bwa te maunga ae korakora ao ni kaona te aonaaba,] n aki kona [n] uruaki … [ma e] tei n aki toki.
“… Te mi,” e taku Taniera, “e bon koaua, ao nanona e bon … nene.”3
Ma miina ae kabwarabwaraaki ao e rairaki, e taetae te Uea ma te aki nanokokoraki, “Atuaia atua Atuami, ao aia Uea uea.”4
Man rinnankon te Atua ae kamimi nakon Taniera e roko te taetae ni burabeti ibukin ana euangkerio Iesu Kristo ae a tia ni kaokaki nakon te aonaaba, “te aba n uea ae na kaona te aonaaba ni kabane … n aki kona [n] ni kamaunaaki … [ma e na] tei n aki toki.”
Mwaitia kaain te Ekaretia ni boong aika kaitira e na bon tabeman, n aron are e a tia n taetae ni burabetiia Nibwaai, ma a mena iaon te aonaaba, ao mwaakan ao otenanti n te nakoanibonga a na tauraoi nakoia ni kabane aika a tangiriia, ni kaona te aonaaba n aron are e a kaman taekinna Taniera.5
N te 1831 te Burabeti Iotebwa Timiti e karekea te kaotioti aei: “Kiingin uean te Atua [ao ikotakiia Iteraera man maninganingan te aonaaba ake aua] a karaoaki ibukiia aomata iaon te aba, ao man te tai anne are e na butanako te euangkerio nakon tabon aonaaba, kanga te atiibu are e koreaki iaon maunga n akea naba baai e na waaki nako, ni karokoa e kaona te aonaaba.”6
Te Mwiokoaki Ti Tibwauaia
Ikotakiia Iteraera bon te kakai. Ti tebo ma te kamwaninga ae bubura are mwakorokorona ana katokaaki ni n neia imwain te Kauaoki ae kakukurei. N aron ae kanga ti na mangaongao ma ibetaotaon mwakorokoron te kamwaninga, a riai Aika Itiaki ngkekei ni kaman iangoa te mwakuri n ana euangkerio ae kaokaki nakon te aonaaba bwa te mwakuri ae kuri ni kaangaanga. Ma a waaki, temanna te aomata, teuana te mwakorokoro ni kamwaninga n te taina, man wakina ana kabotau ni mwakuri iaon te kamwaninga, ni mwakuri ni katea raoi te mwakuri mai ieta aei, teutana imwiin teutana, te atiibu e tataaki n akea naba baai e moanna n rabino nako; ni waerake man tebubua membwa nakon tengaa membwa, nakon tebwina tengaa, ao ngkai mirion kaina Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira ni kabuta te aonaaba a katomai mwakoron kamwaninga n te mwakuri ae kamimi ma ni kakuba.
Ngaira n tatabemaniira nako bon mwakoron te kamwaninga, ao ngaira n tatabemaniira ti katikui n aia tabo mwakorokoro tabeua aika kakawaki. Ko kakawaki nakon ana mwakuri te Atua ae kakawaki aei. Ara taratara ngkai e a itiaki. Ti noora reitinakon te kakai ao ana kairoro te Uea e kairiira ngkai ti katiai marena aika tiku. Ngkanne, “Iehova are Kakannato e na kangai e a tia te mwakuri,”7 ao E na oki n te mimitong ao te neboaki.
E taku Beretitenti Thomas S. Monson: “Ai bon te bong n raira n nano ngkai ibukiia kain te aro ao mitinare bwa ana ikotaki ni kabane, ni uaia ni mwakuri … ni uoti tamnei nako Ina. … E na ibuobuoki n ara mwakuri ngkana ti na mwakuri n te onimaki ni kakoroa nanon Ana mwakuri.”8
Te mwiokoaki mairoun te Atua are anganaki mitinare aika bwanin aia tai e a toka ngkai iaora ni kabane. Ti bane n tangiria n tibwaua te euangkerio ae kaokaki, ao I rangin ni kakaitau bwa tengaa aomata aika a bwabetitoaki ni katoa wiiki. Riki ma te kakabwaia ae tikiraoi aei, tabeaiangara ma tarira ao mwanera ao nanora ni kakukureia te Atua e uota te nano ae kawaekoa n tibwaua ao ni kakorakora uean te Atua ni kabuta te aonaaba.
Tian te Bure
Riki ma te nano ae korakora ni kan tibwaua te euangkerio, ko kona n aki rangin ni kukurei ma am kekeiaki n taai aika nako. Ko na namakinna ae ti tebo ma te rao ae kangai, “I a tia n taetae nakoia ara utu ao raoraora ibukin taekan te Ekaretia, ma ti tabeman ae a kukurei, ao man aia aki kariaia, I a moanna n aki kukurei. I ataia ae n na karaoa ae bati riki, ma I aki kona, ao te bwai ae i namakinna bon te bure ae korakora.”
N na taraia ngkana I kona n ibuobuoki.
Iai taben te bure ae kakawaki bwa ti na atai bitaki ae ti kainnanoi ni karaoi, ma iai tiaia bwa e na mwaitira te bure ae na buokiira.
Te bure ti tebo ma te kaa ae maiu man te baetere. E kona ni kaura te kaa, kabuta te intin, ao ni kaurai taurana, ma e na aki karekea te bwaa ibukin te kawai ae abwabwaki imwaira. Te baetere, n tingaia, e aki tau. Ao riki te bure.
N na bubuti bwa ko na katoka namakinan te bure ibukin te kaokoro imarenan te bwai ae ko a tia ni karaoia ao te bwa ae ko taku bwa ko riai n tia ni karaoia n tibwauan te euangkerio. Ma, tataro, n aron are e reirei Aramwa, ibukin taai, “n riki bwa taan [kakoaua] ibukin te Atua n taainako, ao ni bwaai nako, ao n taabo nako … bwa [kam] aonga ni bitaki iroun te Atua, ao n rin ibuakoia ake a na ira te moan mangauti, [ao] n reke iroumi te maiu are akea tokina.”9 Aio te anainano ae korakora riki nakon te bure.
N riki bwa te tia kakoaua iroun te Atua n taainako ao n taabo nako bon kabwarabwaraan ae ti kanga ni maiu ao ti kanga n taetae.
Bwaina te tauraoi ni marooro n ae eti man ni koaua ibukin am onimaki iroun Kristo. Ngkana e reke te tai ni karaoana, n taetae ibukin Maiuna, Ana reirei, ao Ana bwaintangira ae akea aron kabotauana nakoia aomata ni kabane. Tibwaua ana koaua ae korakora man Ana Boki Moomon. E a tia n anganiira te berita aei: “Ma ngaia aei … kaota tauan bukiu i mataia aomata, ao ngai I a manga kaota … tauan bukina i matan Tamau … i karawa.”10 I berita nakoim bwa ngkana ko tataro n tainako ma nanom ni koaua ibukin taai n “tei bwa ana tia kakoaua te Atua,” taai aikanne a na roko, ao naake a ukoukora riki te oota ae korakora ma te rabakau ana katukaki imatam. Ngkana ko kaeka nakon wirikiriki n tamnei, te Tamnei ae Raoiroi e na uoti am taeka nako nanoia tabeman, ao n te bong teuana e na butimwaiko te Tia Kamaiu nako matan te Tama are i Karawa.
Ana Kekeiaki te Kurubu
Te mwakuri n tamnei ni buoka temanna n nakon uean te Atua bon te mwakuri n te kurubu. Kakoaua aia ibuobuoki mitinare n te tai ae waekoa, ao tataro ibukin ana ibuobuoki karawa. Ma uringnga, tainakin rairan temanna e aki nakoim.11
Kamla Persand bon kaain te aba ae Mauritius, e reirei iaon te bwainaoraki i Bordeaux, France, ngke ti kaitibo ma neiei n Beberuare 1991. Ti a tia n tataro n te utu bwa ti aonga ni kona n tibwaua te euangkerio ma tabeman aika a ukoukora te koaua, ao ti reireinna ni mweengara. E reke au tai ni karaoa ana bwabetito, ma tiaki ti ngaira taan buoka Kamla bwa e na kaina te Ekaretia. Raoraora, mitinare, ao riki kaain te utu a tia n riki bwa taan “kakoaua ibukin te Atua” n oin abana, ao n te bong teuana i Buranti, ngke e nakoraoi te tai ibukin Kamla, e karaoa ana babaire bwa e na bwabetitoaki. Ngkai, 25 te ririki imwiina, kakabwaia n te babaire anne e a karekei ao natina te mwaane e a mitinare i Madagascar.
Taiaoka tai taraa am kekeiaki n tibwaua ana tangira te Tia Kamaiu ma temanna bwa te ukeuke ni ka “bwaati” ke n “aki bwaati” ma e baireaki am bui man aia kaeka raoraom nakon am namakin ke am kakao ni kaitibo ma mitinare.12 Ma matara n rabwata, ti aki kona ni bairea mwiin ara kekeiaki, ke ni kona ni karaoa taiboran te tai. Ngkana ko tibwaua ana tangira te Tia Kamaiu ma temanna, ti kantaningaaki n tai nako bwa ti na tokanikai iroun te Uea.
Tabeua tautaeka a tia n aki butimwaea aia mwakuri mitinare, ngaia ae a kairiia ara membwa aika karineaki bwa ana kaota te nano ae korakora n riki bwa taan “kakoaua ibukin te Atua n taainako ao n taabo … nako.”
E aki toki Nadezhda mai Moscow n anganiia tabeman katotoon Ana Boki Moomon inanon te bwaoki ni bwaintangira ma raona kanre aika mwaiti. “I tuangiia,” e taku, “anne te kabanea ni kakukurei ni bwaintangira ae I kona n anganiia.”
E aki maan imwiin bwabetitoakina i Ukraine, Svetlana e reke irouna te nano n tibwaua te euangkerio ma te mwaane ae aki toki n nonoria iaon te bwati. Ngke e ruo te mwaane n ana kai ni bwati, e titiraki, “Ko tangiria ni kan ataa riki taekan te Atua?” E taku te mwaane, “Eng.” A reireina Viktor mitinare, ao e bwabetitoaki. Imwiina ngaia ma Svetlana a kabaeaki n te Freiberg Germany Tembora..
Karaurau a kona am kakabwaia n roko ni kawai aika aki kantaningaaki.
Itiua te ririki n nako, Kathy ao Ngai ti kaitibo ma Diego Gomez ao ana utu aika tikiraoi i Salt Lake City. A kaea te tai ni mataku n te tembora ma ngaira ma aki butimwaea ara kakao ma te tangira n reiakina taekan te Ekaretia. Meei ae nako ao I karekea te tareboon ae kakubanako mairoun Diego. Inanon maiuna ao e namakina kainnanoan ae na tataro. E a tia ni karekeia mitinare bon irouna, e karaoa te marooro, ao e a tauraoi ibukin te bwabetito. Tuun 11 ae nako, I nakonako nakon te tabo ni bwabetito ma raoraou ao Diego Gomez. Rairakina e riki bon irouna ao e roko ma aia ibuobuoki ao aia boutoka aika mwaiti aika a roko irouna bwa “taan kakoaua ibukin te Atua.”
Te Kakao nakoia Kairake
Nakoia ara kairake ao kairake n ikawai ni kabuta te aonaaba, I anga te kakao ao te kakaewenako ae onoti bwa kam na riki bwa “taan kakoauaa te Atua.” Naake a katobibi ngkami a tauraoi ibukin te kakaae n tamnei. Uringa te kamwaninga? Ko aki moana te mwakuri aei n akea te ibuobuoki ma e moanaki ma bwai n rabakau ao bwaai ni kaongora aika tauraoi ibukin kabonganakiia iroum. Ti kainnanoiko; e kainnanoiko te Uea bwa ko na rangin n tabetabe ni katean uean te Atua.
E taku te Tia Kamaiu, “Ma ngaia ae kam na nako ni kakiritianiia botanaomata ni kabaneia, ni bwabetitoia nako nanon aran te Tama, ma te Nati, ma te Tamnei ae Raoiroi.”13
Ti aki n am tai ae ko maeka iai i Africa Asia Europe Amerika Meang Nuka ke Maiaki, te Beetebeke ke n te tabo teuana n ana aonaaba te Atua, bukina bwa e riai te euangkerio n taekinaki nakoia “aaba, reeti, neewe, ao aomata.”14
“E a tia Atuani karawa [ni] katea te aba n uea, [te atiibu ae e tataaki n akea naba baai, are e na riki bwa te maunga ae korakora ao ni kaona te aonaaba] n aki kona [n] uruaki … [ma e] tei n aki toki.
“… Te mi e bon koaua, ao nanona e bon … nene.”15
I kainna ma taeka man te Doctrine ao Covenants: “Ti riai ni wetea te Uea, bwa e aonga aba n ueana ni waaki nako iaon te aba, bwa aonga kaina ni kabane ni karekea, ao n tauraoi ibukin boong aika ana roko, ngke e na ruo iai Natin te aomata [mai] i karawa, ni kunnikaia n raneanean mimitongina, ni kaitibo ma aba n uean te Atua … iaon te aba.”16 N aran Iesu Kristo, amen.