O Se Molimau a le Atua
A e tatalo soo ma le faamaoni mo ni avanoa e te “tu ai o se molimau a le Atua,” o le a oo mai na avanoa.
O le tele o le galuega taua a le Atua e le vaaia e mata o le lalolagi. O le seneturi lona ono a o lei aumaia e Keriso ni tagata mafaufau faaaloalogia e pei o Konefusi i Saina ma Puta i Initia i Sasae, ae sa i ai le mana o le perisitua a le Atua i luga o Tanielu, le perofeta sa avefaatagataotauaina i le taimi o le nofoaiga a le tupu o Papelonia o Nepukanesa.
I le atuatuvale tele, na faatonuina ai e le Tupu o Nepukanesa ana taulaitu ma vaafaatau e faamatala atu ia te ia po o le a le mea sa ia miti ai atoa ma le faauigaga o le miti. Ioe, sa le mafai ona latou ta’u atu i le tupu le mea sa ia miti ai ma latou finau atu. “E leai se tagata i le lalolagi na te mafaia [ona faia lenei mea, po o se tupu foi na te fesiligia] se mea faapena.”1 Sa matua ita le Tupu o Nepukanesa i lo latou toilalo ma tautino atu ma le ita o le a fasiotia uma ana faufautua.
O Tanielu, o se tasi o tagata popoto a le Tupu, sa tatalo mo le “alofa mai le Atua ... i lenei mea sa lilo.”2
Sa tupu se vavega. O le mealilo e uiga i le mea sa miti ai le tupu sa faaali atu ia Tanielu.
Sa avatu Tanielu i luma o le tupu. “Ua e mafaia ea ona faailoa mai ia te au le miti na a’u iloa, atoa ma lona uiga?”
Sa tali atu Tanielu:
“O tagata popoto, o vaafaatau, ma taulaitu [e le o mafai ona ta’u atu ia te oe le mea na e miti ai]. …
“[Ae o loo] i ai [se] Atua i le lagi [e mafai ona faaali mai nei mea ma Ia] faailoa mai ia Nepukanesa le tupu o mea e oo mai i aso amuli. …
“O le Atua o le lagi,” sa fai atu ai Tanielu, “[o le a] faatuina le malo, [o se maa na tofia ae lei tofia i lima, o le a avea ma mauga tele ma tumu ai le lalolagi atoa] e le faaumatia ... [ae tumau] e faavavau.
“... Sa fai atu Tanielu, “E moni lava le li’a, e faamaoni foi le uiga.”3
Faatasi ai ma le faamatalaina o lana miti ma le faauigaga o le miti, sa saunoa atu ai ma le malosi le tupu, “O lo outou Atua o le Atua o atua ia, ma le Alii o tupu.”4
Mai le fesootaiga faavavega a le Atua ia Tanielu na oo mai ai le valoiaina o le lumanai o le talalelei a Iesu Keriso o le a toefuataiina mai i le lalolagi, “se malo ... [o le a tumu ai] le lalolagi atoa ... e le toe faaumatiaina ... [ae ia tumau] e faavavau.”
O le aofaiga o tagata o le Ekalesia i aso e gata ai o le a toalaiti lava, e pei ona valoia ai e Nifae, ae o le a i ai i latou i luga o le fogaeleele atoa, ma o le a avanoa ai le mana ma sauniga o le perisitua i tagata uma e manaomiaina, ma faatumuina ai le lalolagi e pei ona muai ta’u mai e Tanielu.5
I le 1831, sa maua ai e le Perofeta o Iosefa Samita le faaaliga lenei: “O ki o le malo o le Atua [ma le faapotopotoina o Isaraelu mai tuluiga e fa o le lalolagi] ua tuu atu i tagata i luga o le lalolagi, ma mai iina o le a taavale atu ai i luma le talalelei i tuluiga o le lalolagi, e pei ona o le a taavale atu le maa na tofi mai le mauga e aunoa ma lima, seia tumu ai le lalolagi atoa.”6
O Se Tiutetauave Tatou te Faasoa Atu
O le faapotopotoina o Isaraelu o se vavega. E pei o se paso tele lava, ia o ona fasi vaega o le a faatulaga tonu a o lei oo i mea mamalu e tutupu o le Afio Mai Faalua. E pei lava o le ono faafenumiaia o i tatou i se mauga o fasi vaega o le paso, atonu sa vaaia foi e le uluai Au Paia le poloaiga ia avatu le talalelei toefuataiina i le lalolagi atoa o se galuega toetoe lava a le mafai ona fai. Ae sa latou amatalia, i le tasi le tagata, tasi le fasi vaega o le paso i le taimi e tasi, mauaina o pito sa’o, galulue ia faaauivi sa’o lenei galuega paia. I sina mea itiiti ma sina mea itiiti, ma amata taavale atu ai i luma le maa sa tofia e aunoa ma lima; mai le faitau selau i le faitau afe, i sefulu o afe, ma o le taimi nei ua faitau miliona le Au Paia osifeagaiga o Aso e Gata Ai i malo uma o loo faafesootaia fasi vaega o le paso o lenei galuega ofoofogia ma le maofa.
O i tatou taitoatasi o se fasi vaega o le paso, ma ua fesoasoani i tatou taitoatasi ia faatulaga isi fasi vaega taua. E taua tele oe i lenei galuega tele. Ua manino nei la tatou vaai i luma atu. Ua mafai ona tatou vaai o loo faaauau pea vavega, ma o loo taialaina i tatou e le aao o le Alii a o tatou faatumuina avanoa o loo totoe. Ona, “fetalai lea o le Ieova Silisili ua maea le galuega,”7 ma o le a toe afio mai o Ia i le mamalu ma le viiga.
Sa saunoa Peresitene Thomas S. Monson e faapea: “O le taimi lenei mo tagata uma ma faifeautalai e o mai faatasi ai, ia galulue faatasi ... ina ia aumai agaga ia te Ia. … O le a Ia fesoasoani mai ia i tatou i a tatou galuega pe afai o le a tatou galulue i le faatuatua e faataunuu Lana galuega.”8
O le tiutetauave na tofia mai le lagi lea sa taoto muamua i luga o tauau o faifeautalai faamisiona ua taoto nei i luga o i tatou uma. Tatou te mananao uma ia faasoa atu le talalelei toefuataiina, ma le agaga faafetai, e faitau afe e papatisoina i vaiaso taitasi. Ae oo foi lava i lenei faamanuiaga matagofie, o lo tatou popolega mo o tatou uso ma tuafafine ma lo tatou manao ia faafiafia le Atua, ua aumaia ai se naunautaiga malosi e faasoa atu ma faamalosia le malo o le Atua i le lalolagi atoa.
O Tapulaa o le Ta’usalaina
E oo lava i se manao malosi e faasoa atu le talalelei, ae atonu foi e te le o fiafia tele i le tulaga manuia o au taumafaiga ua tuanai. Atonu e te lagona e pei o se uo sa faapea mai, “Ua ou talanoa i lo matou aiga ma uo e uiga i le Ekalesia, ae e toalaiti lava na faaalia se naunau, ma e faatasi ai ma ni teteega taitasi, ua ou faatuutuu ai lava. Ou te iloa e tatau ona ou faia atili, ae ua utia a’u, ma e na o le pau le mea ua ou lagonaina o se tausalaga tele.”
Sei vaai pe mafai ona ou fesoasoani.
O le tausalaina e i ai sana matafaioi taua ona na te fagua i tatou i ni suiga e manaomia ona tatou faia, ae o loo i ai ni tapulaa i le mamao o le a fesoasoani ai tausalaga ia i tatou.
O le tausalaina e pei lava o se maa taavale i totonu o se taavale penisini. E mafai ona faamumuina le taavale, faaola le afi, ma faamumu moli, ae o le a ia le tuuina atua le penisini mo le malaga umi o i luma atu. O le maa, na o ia lava, e le lava lea. Ma e faapena foi le tausalaina.
Ou te fautua atu ia tuu lou lagonaina o le tausalaina e uiga i soo se le atoatoa e te manatu o loo ia te oe i le faasoaina atu o le talalelei. Ae, ia tatalo, e pei ona aoao mai Alema, mo ni avanoa “ia tu [ai] o se [molimau] a le Atua i taimi uma ma i mea uma, ma i nofoaga uma ... ina ia mafai ona togiolaina [isi] e le Atua, ma faitauina faatasi ma i latou o le uluai toetu, [ma] maua le ola e faavavau.”9 E matua malosi atu lenei uunaiga nai lo le tausalaina.
Ina ia avea ma se molimau a le Atua i taimi uma ma i nofoaga uma ua atagia ai uma le auala tatou te ola ai ma le auala tatou te tautatala ai.
Ia tatala atu ou lagona e uiga i lou faatuatua ia Keriso. A oo mai se avanoa e faia ai, tautala atu e uiga i Lona soifuaga, Ana aoaoga, ma Lana meaalofa lemafaatusalia i tagata uma. Faasoa atu Ana upumoni mamana mai le Tusi a Mamona. Ua Ia tuuina mai ia i tatou lenei folafolaga. “Ai se na te ta’uta’u au i luma o tagata, o au foi ou te tautau o ia i luma o lo’u Tama o i le lagi.”10 Ou te folafola atu a outou tatalo soo ma le faamaoni mo ni avanoa e “tu ai o se molimau a le Atua,” o le a oo mai na avanoa, ma o i latou o loo saili atili i le malamalama ma le poto o le a tuu atu i ou luma. A e tali atu i uunaiga faaleagaga, o le a molioo atu e le Agaga Paia au upu i le loto o le isi tagata, ma e i ai se aso o le a tautau ai e le Faaola oe i luma o Lona Tama.
O Se Taumafaiga Faavaega
O le galuega faaleagaga o le fesoasoani atu i se tasi ia sau i le malo o le Atua, o se taumafaiga faavaega. Ia vave faaaoga faifeautalai i le vave e te mafaia, ma tatalo mo le fesoasoaniga faalelagi. Ae ia manatua, o le taimi e liua ai se tasi e le o se mea lena a oe.11
O Kamla Persand sa sau mai Mauritius Islands, sa auai i le aoga faafomai i Bordeaux, Farani, ina ua ma feiloai ia Fepuari o le 1991. Sa matou tatalo o se aiga ina ia mafai ona faasoa atu le talalelei i se tasi o loo saili i le upumoni, ma sa matou aoaoina o ia i totonu o le matou fale. Sa faamanuiaina au e faatino lona papatisoga, ae e le o i matou na sili ona faia ni faatosinaga taua i le auai ai o Kamla i le Ekalesia. O uo, faifeautalai, ma e oo lava i tagata o le aiga sa avea ma ni “molimau a le Atua” i lona atunuu moni, ma i se tasi aso i Farani, ina ua sa’o le taimi mo Kamla, sa ia faia ai le faaiuga ia papatisoina. Ia, i le 25 tausaga mulimuli ane, o faamanuiaga o lena faaiuga ua siomia atoa ai o ia, ma o loo avea lona atalii ma se faifeautalai i Madagascar.
Faamolemole aua ne’i e tagai i au taumafaiga e faasoa atu le alofa o le Faaola i se isi tagata o se suega e pasi pe le pasi faatasi ma sau togi ua fuafua ai le lelei o le tali mai o au uo i ou lagona po o se valaaulia e feiloai ma faifeautalai.12 Faatasi ma o tatou mata faaletino, e le mafai ona tatou faamasinoina le aafiaga o a tatou taumafaiga, pe mafai foi ona tatou faamautuina le faasologa o taimi. A e faasoa atua le alofa o le Faaola i se isi tagata, o taimi uma lava e te maua ai le togi A+.
O nisi malo ua faatapulaaina le galuega a faifeautalai, ua taitai atu ai o tatou tagata tautupu ia faaali atu se lototele sili atu i le avea ai ma “molimau a le Atua i taimi uma ma i nofoaga uma.”
E tele ina tuu e Nadezhda mai Moscow le Tusi a Mamona i se pusa faameaalofa faatasi ai ma le tele o lole e tuu ai i totonu. “Ou te tau atu ia i latou,” sa ia fai mai ai, “o le meaalofa aupito sili lena ona suamalie e mafai ona ou avatu ia i latou.”
E lei leva ona uma ona papatisoina i Iukureini, sa maua ai e Svetlana le uunaiga e faasoa atu le talalelei i se alii sa ia vaaia soo i luga o le pasi. Ina ua oso i lalo le tagata lea i le mea e nofo ai, sa ia fesili atu i ai, “E te fia iloa atili e uiga i le Atua?” Sa fai mai le alii lea, “Ioe.” Sa aoaoina e faifeautalai ia Viktor, ma sa papatisoina o ia. Mulimuli ane sa faamauina ai o ia ma Svetlana i le Malumalu o Freiberg Siamani.
Ia faaeteete, e mafai ona oo mai ou faamanuiaga i ni auala e lei faamoemoeina.
I le fitu tausaga talu ai, sa ma feiloai atu ai ma Kathy ia Diego Gomez ma lona aiga matagofie i le Aai o Sate Leki, Sa latou auai i se fale tatala o le malumalu faatasi ma i ma’ua ae sa teena ma le faaaloalo le ma valaaulia ia aoao atili e uiga i le Ekalesia. Ia Me na sei mavae atu nei, sa faateia ai au i se telefoni mai ia Diego. O mea na tutupu i lona olaga na taitai atu ai o ia i ona tulivae. Sa maua lava e ia ia faifeautalai, faia ia lesona, ma saunia mo le papatisoga. I le aso 11 o Iuni na sei mavae atu nei, sa ou savali atu ai i vai o le papatisoga faatasi ma la’u uo ma se soo, o Diego Gomez. O lona liua sa i ai i lana lava taimi ma sa oo mai ma se fesoasoani ma se lagolago a le toatele na aapa atu ia te ia o ni “molimau a le Atua.”
O Se Valaaulia i le Autalavou
I a tatou talavou ofoofogia ma talavou matutua i le lalolagi atoa, ou te tuu atu ia te outou se valaaulia faapitoa ma se lu’i ina ia avea ma ni “molimau a le Atua.” O i latou o loo siomiaina oe o loo taliaina ni suesuega faaleagaga. Manatua le paso? E te le sau i le laulau e aunoa ma se mea, ae ua i ai tekinolosi ma ala faasalalau faaagafesootai e te faaaogaina. Matou te manaomia oe; o loo manaomia oe e le Alii ina ia auai atili i lenei galuega tele.
Sa fetalai mai le Faaola, “O lenei ia outou o atu e fai nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu ia te i latou i le suafa o le Tama, ma le Atalii, ma le Agaga Paia.”13
E le o se mea faafuaveta lou ola ai i Aferika; Asia; Europa; Amerika i Matu, Tutotonu, po o Saute; le Pasefika; po o se isi nofoaga i le lalolagi a le Atua, ona e tatau ona oo atu le talalelei i “atunuu uma, ituaiga, gagana, ma nuu.”14
“O le Atua o le lagi [ua] faatuina le malo, [o se maa na tofia ae lei tofia i lima, o le a avea ma mauga tele ma tumu ai le lalolagi atoa] e le faaumatia ... [ae tumau] e faavavau.
“... E moni lava le li’a, e faamaoni foi le uiga.”15
Ou te faamaea atu i upu mai le Mataupu Faavae ma Feagaiga: “Valaau atu i le Alii, ina ia alu i luma lona malo i luga o le lalolagi, ina ia maua e e o nonofo ai, ma sauni mo aso o le a oo mai, lea o le a afio mai ai i lalo le Atalii o le Tagata [mai] le lagi, ua laei i le pupula o lona mamalu, e fetaiaʼi ma le malo o le Atua ... i luga o le lalolagi.”16 I le suafa o Iesu Keriso, amene.