2010–2019
’Ei hina’aro tu’utu’u ’ore tō ’outou i te Mesia
’Ātopa 2016


’Ei hina’aro tu’utu’u ’ore tō ’outou i te Mesia

E hina’aro tu’utu’u ’ore to tātou i te Mesia ’ia tāvini ana’e tātou ma te itoito, ’ia fāri’i ana’e tātou ma te ha’eha’a, ’ia rohi tāmau noa ana’e tātou, ’ia pure ana’e tātou ma te tu’utu’u ’ore, ’e ’ia rave ana’e tātou ma te ti’amā.

E au mau taea’e, e au mau tuahine, i teie mahana tē hina’aro nei au e paraparau atu i te feiā ’āpī o te ’Ēkālesia ’e tae noa atu i tō tātou mau misiōnare fa’ahiahia. ’Oia ato’a te mau taea’e ’e te mau tuahine e māfatu taure’are’a tō rātou, fāri’i poupou-ato’a-hia rātou ’ia fa’aro’o mai.

I te 21 nō ’ātete i ma’iri a’enei, ’ua ha’amaita’i te peresideni Russell M. Nelson i te hiero nehehene nō Sapporo—te toru o te hiero i te fenua Tāpōnē. ’Ua patuhia te hiero nō Sapporo i Tāpōnē ’Apato’erau i te hō’ē vāhi tei parauhia Hokkaido. Mai ia Utaha, nā te mau pionie itoito ’e te pūai i patu ia Hokkaido.

I te matahiti 1876, ’ua anihia i te hō’ē ’orometua ha’api’i tu’iro’o, ’o te taote William Clark1 ’ia haere mai i Hokkaido e ha’api’i ai. E va’u noa ’āva’e tōna orara’a i Tāpōnē, terā rā, ’ua vai pāpū tōna vārua keretetiano i ni’a i tāna mau pīahi taure’are’a e ’ere ho’i i te keretetiano. Hou ’a reva ai ’oia, ’ua hōro’a ’oia i tāna mau pīahi i te hō’ē parau poro’i revara’a tei vai tāmau i roto i teie ti’i veo.2 ’Ua parau ’oia ē, « E te mau tamaiti, ’ei hina’aro tu’utu’u ’ore tō ’outou! »—« ’Ei hina’aro tu’utu’u ’ore tō ’outou i te Mesia ».3 E nehenehe teie parau tāna « ’ei mana’o tu’utu’u ’ore tō ’outou i te Mesia » e arata’i i te mau fa’aotira’a o te mau mahana ato’a nō te Feiā Mo’a i te Mau Mahana Hope’a Nei i teie mahana.

Hōho’a
Te taote William Clark

E aha te aura’a « ’ei hina’aro tu’utu’u ’ore tō ’outou i te Mesia » ? Te aura’a nō te parau ra « ’ei hina’aro tu’utu’u ’ore i te Mesia maori rā, ’ia ’ana’anatae, ’ia rōtahi ’e ’ia ha’apa’o i tāna ’ohipa. Te aura’a nō te parau ’ei hina’aro tu’utu’u ’ore i te Mesia, e ’ere ïa te mā’itira’a i te hanahana i mua i te ta’ata. Te aura’a nō te parau ra ’ei hina’aro tu’utu’u ’ore i te Mesia ’oia ho’i, e tāvini tātou ma te ha’apa’o maita’i ’e te itoito i roto i tā tātou mau pāroisa ’e te mau ’āma’a ma te amuamu ’ore ’e ma te ’ā’au ’oa’oa.

’Ua riro tō tātou mau misiōnare e tāvini nei nā te ao ato’a nei ’ei mau hi’ora’a nehenehe nō te feiā e hina’aro tu’utu’u ’ore mau i te Mesia. Tau matahiti i ma’iri a’enei, ’ua tāvini māua te tuahine Yamashita i roto i te misiōni nō Nagoya i Tāpōnē. E hina’aro tu’utu’u ’ore mau i te Mesia tō tā māua mau misiōnare. Te hō’ē o teie mau misiōnare ’o te hō’ē ïa taure’are’a ’o Elder Cowan te i’oa.

Hōho’a
Elder Cowan ’e te peresideni ’e te tuahine Yamashita

’Aita tō Elder Cowan e ’āvae ’atau nō te hō’ē ’ati purumu pereo’o ta’ata’ahi i tōna ’āpīra’a. Tau hepetoma i muri a’e i tōna tomora’a i roto i te misiōni, ’ua fāri’i au i te hō’ē niuniu nā tōna hoa misiōnare. ’Ua fati te ’āvae ha’avare ’o Elder Cowan ’a ta’ahi ai ’oia i tōna pereo’o ta’ata’ahi. ’Ua ’āfa’i mātou iāna i te hō’ē fare tātā’ira’a maita’i roa, ’e i reira, i roto i te hō’ē piha iti, ’ua ’ite au i tōna ’āvae nō te taime mātāmua. ’Ua ’ite a’era vau i te māuiui rahi tāna i fa’aruru noa. ’Ua tātā’ihia tōna ’āvae ha’avare, ’e ’ua ho’i fa’ahou ’oia i tāna vāhi tāvinira’a.

Terā rā, ’a tere noa ai te mau hepetoma, ’ua tāmau noa te ’āvae ha’avare i te fatifati noa. ’Ua parau mai te ta’ata ha’apa’o ea nō taua vāhi ra ē, e mea tano paha ’ia ho’i ’o Elder Cowan i te fare nō te tīa’i i te tahi tonora’a misiōni ’āpī. ’Ua pāto’i au i teie mana’o nō te mea e misiōnare maita’i roa ’o Elder Cowan, e tē vai ra i roto iāna te hō’ē hina’aro pūai ’ia fa’aea noa i Tāpōnē. Terā rā, ’ua ha’amata ’o Elder Cowan i te tāpae i tōna ’ōti’a pūai i te pae tino. Noa atu rā i te reira, ’aita ’oia i amuamu ’e ’aore rā i maniania.

’Ua parau-fa’ahou-hia mai iā’u ē, e tano ’ia vaiiho ia Elder Cowan ’ia tāvini i roto i te hō’ē vāhi ’aita e tītauhia iāna ’ia ta’ahi i te pereo’o ta’ata’ahi. ’Ua feruri māite au i teie ’ohipa. ’Ua feruri au ia Elder Cowan ’e i tōna ananahi, ’e ’ua pure au nō ni’a i te reira ’ohipa. ’Ua puta mai te mana’o pūai i roto iā’u ē, ’oia, e ti’a ia Elder Cowan ’ia ho’i i te fare ’e ’ia tīa’i i te hō’ē tonora’a ’āpī. ’Ua tāniuniu vau iāna ’e ’ua fa’a’ite atu vau iāna i tō’u here ’e i tō’u māna’ona’o ’e ’ua parau atu vau iāna i tā’u fa’aotira’a. ’Aita ’oia i parau noa a’e i te hō’ē parau. ’Ua ti’a iā’u ’ia fa’aro’o iāna ’ia ta’i i terā pae i’ō mai i te niuniu. Nā ’ō atura vau ē : « Elder Cowan, ’aita e tītauhia ia ’oe ’ia pāhono mai i teienei. E tāniuniu atu vau ia ’oe ananahi. Tē ani atu nei au ia ’oe ’ia feruri i tā’u i parau atu nā roto i te pure ’ā’au tae. »

I tō’u tāniniura’a iāna i te po’ipo’i a’e, ’ua parau maira ’oia ma te ha’eha’a ē, e ha’apa’o ’oia i ta’u parau.

I roto i tā’u ’āparaura’a hope’a ’e ’ōna, ’ua ui atu vau iāna i teie uira’a : « Elder Cowan, ’ua ani ānei ’oe i ni’a i tā ’oe parau anira’a misiōnare ’ia tonohia ’oe i roto i te hō’ē misiōni ’aita e tītauhia ia ’oe ’ia ta’ahi i te pereo’o ta’ata’ahi ? »

Nā ’ō maira ’oia ē, « ’Ē, Peresideni, ’ua ani au. »

’Ua pāhono atu vau ē, « Elder Cowan, ’ua pi’ihia ’oe i roto i te misiōni nō Nagoya i te fenua Tāpōnē i reira e tītauhia ai ia ’oe ’ia ta’ahi i te pereo’o ta’ata’ahi. ’Ua fa’a’ite ānei ’oe i te reira i tō ’oe peresideni titi ? »

Nā ’ō maira ’oia, « ’Aita, ’aita vau i fa’a’ite. ’Ua fa’aoti au ē, mai te mea ē, terā te vāhi tā te Fatu i pi’i iā’u, e haere ïa vau i te fare fa’a’eta’etara’a tino ’e e fa’aineine au i tō’u tino ’ia nehenehe e ta’ahi i te pereo’o.

I te hope’a o tā māua ’āparaura’a, ’ua ui maira ’oia iā’u i teie uira’a ma te roimata i roto i te mata : « Peresideni Yamashita, nō te aha vau i haere mai ai i te fenua Tāpōnē ? « Nō te aha tei ’ō nei au ?»

’Ua pāhono atu vau iāna ma te ’ōti’ati’a ’ore : « Elder Cowan, ’ua ’ite au hō’ē tumu i haere mai ai ’oe i’ō nei. ’Ua haere mai ’oe i’ō nei ’ei maita’i nō’u. ’Ua ’ite au i te maita’i rahi o te hō’ē taure’are’a ’o tē tāvini nei i pīha’i iho iā’u. ’Ua ha’amaita’ihia vau ’ia mātau ia ’oe. »

Tē ’oa’oa nei au ’ia fa’a’ite atu ē, ’ua ho’i ’o Elder Cowan i tōna fenua here ’e ’ua pi’i-fa’ahou-hia ’ia tāvini i te hō’ē misiōni i te hō’ē vāhi e nehenehe iāna ’ia fa’a’ohipa i te hō’ē pereo’o uira nō tōna mau tere. Tē ha’apeu nei au ’eiaha nō Elder Cowan ana’e, nō te mau misiōnare tā’āto’a ato’a rā nā te ao ato’a nei ’o tē tāvini nei ma te ’ā’au tae, ma te amuamu ’ore ’e ’aore rā, ma te māniania ’ore. Māuruuru e elder mā ’e te mau tuahine, nō tō ’outou fa’aro’o, tō ’outou ha’apa’o ’e tō ’outou hina’aro tu’utu’u ’ore pūai i te Mesia.

Tē vai ra e rave rahi ’ā’amu i roto i te Buka a Moromona nō te feiā hina’aro tu’utu’u ’ore i te Mesia. I tōna taure’are’ara’a ’ua hāmani ino o Alama tamaiti i te ’Ēkālesia ’e tōna mau melo. I muri iho, ’ua tupu te hō’ē tauira’a rahi i roto i tōna māfatu ’e ’ua tāvini ’ei misiōnare pūai. ’Ua tītau ’oia i te arata’ira’a a te Fatu, ’e ’ua ha’amaita’i ’oia i tōna mau hoa misiōnare ’a tāvini ai ’oia i pīha’i iho ia rātou. ’Ua ha’apūai te Fatu iāna, ’e ’ua upo’oti’a ’oia i ni’a i te mau tāmatara’a tāna i fārerei.

’Ua hōro’a teie Alama i teie a’ora’a i tāna tamaiti ’o Helamana :

« ’O te ti’aturi i te Atua ra, e fa’ati’ahia ïa rātou i tō rātou mau ’ati, ’e tō rātou ahoaho, ’e tō rātou mau pohe… 

« … ’A ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Atua… 

« E ui atu i te Fatu i te mau mea ato’a tā ’oe e rave ra, ’e nāna ho’i ’oe e arata’i i te maita’i ».4

’Ua ora te piti o tā māua tamaiti i te rahira’a o tōna taure’are’ara’a i rāpae i te ’Ēkālesia. I te ti’ara’a tōna matahiti i te 20, ’ua tupu te hō’ē ’ohipa i ni’a iāna ’o tei fa’atupu i te hina’aro i roto iāna ’ia taui i tōna orara’a. Nā roto i te here, te mau pure ’e te tauturu a tōna ’utuāfare ’e a te mau melo o te ’Ēkālesia, ’e nā roto i te aroha ’e te maita’i rahi o te Fatu i te hope’a roa, ’ua ho’i mai ’oia i roto i te ’Ēkālesia.

I muri a’e ’ua pi’ihia ’oia ’ia tāvini i roto i te misiōni nō Seattle i Washington. I te ha’amatara’a ’ua fārerei ’oia i te ha’aparuparura’a rahi. I te mau pō ato’a i roto i nā ’āva’e mātāmua e toru, e haere ’oia i roto i te fare pape i reira e ta’i ai. Mai ia Elder Cowan, ’ua tītau ’oia ’ia māramarama, « Nō te aha tei ’ō nei au ? »

I muri a’e hō’ē matahiti tōna tāvinira’a, ’ua fāri’i mātou i te hō’ē rata uira tei riro ’ei pāhonora’a i tā mātou mau pure. ’Ua pāpa’i ’oia : « I teienei e nehenehe mau tā’u e ’ite i te here o te Atua ’e o Iesu. E rave itoito vau i te ’ohipa ia riro mai au mai te mau peropheta i tahito ra. Noa atu ē, tē fārerei nei au e rave rahi mau fifi, tē ’oa’oa mau nei au. ’Ua riro mau te tāvinira’a ia Iesu ’ei ’ohipa maita’i roa a’e. ’Aita e ’ohipa fa’ahiahia atu i teie. E ’oa’oa rahi tō’u. »

Ua mana’o ’oia mai ia Alama : « ’Auē ho’i te ’oa’oa ’e te māramarama māere tā’u i ’ite i reira ; ’ī a’era tō’u ’ā’au i te ’oa’oa, ’ua tae atura ho’i ïa i te fāito o tō’u ra māuiui i te rahi !5

Tē fārerei nei tātou i te mau tamatara’a i roto i tō tātou orara’a, terā rā, mai te mea ē, e hina’aro tu’utu’u ’ore tō tātou i te Mesia, e nehenehe tā tātou e rōtahi i ni’a iho iāna ’e ’ia fāri’i i te ’oa’oa, noa atu te mau tāmatara’a. Tō tātou Fa’aora te hi’ora’a hope’a. ’Ua ’ite ’oia i tāna ’ohipa mo’a ’e ’ua ha’apa’o ’oia i te hina’aro o te Atua te Metua. ’Auē ïa ha’amaita’ira’a nehenehe ’ia ha’amana’o tātou i tōna hi’ora’a nehenehe i te hepetoma tāta’itahi ’a rave ai tātou i te ’ōro’a mo’a.

E au mau taea’e e au mau tuahine here, e hina’aro tu’utu’u ’ore tō tātou i te Mesia ’ia tāvini ana’e tātou ma te itoito, ’ia fāri’i ana’e tātou ma te ha’eha’a, ’ia rohi tāmau noa ana’e tātou, ’ia pure ana’e tātou ma te tu’utu’u ’ore, ’e ’ia rave ana’e tātou ma te ti’amā.

E mata nā tātou ’ia roa’a te hina’aro tu’utu’u ’ore i te Mesia ’a fāri’i ai tātou i te mau fifi ’e te mau tamatara’a ma te fa’a’oroma’i e te fa’aro’o, ’e ’ia roa’a te ’oa’oa ia tātou i ni’a i tō tātou ’ē’a nō te fafaura’a.

Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’ua ’ite te Fatu ia ’outou. ’Ua ’ite ’oia i tā ’outou mau ’arora’a ’e tā ’outou mau māna’ona’ora’a. ’Ua ’ite ’oia i tō ’outou mau hina’aro ’ia tāvini iāna ma te ha’apa’o maita’i ’e, ’oia mau, ma te hina’aro tu’utu’u ’ore. ’Ia arata’i mai ’e ’ia ha’amaita’i mai ’oia ia ’outou ’a nā reira ai ’outou. Nā roto i te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.

Te mau nota

  1. E ’orometua ha’api’i ’o William Smith Clark (1826–86) i roto i te himio, te mau rā’au, te ’ānimala ’e ’ua tāvini ’oia ’ei tore pae i roto i te tama’i huira’atira i Marite. ’Ua riro ’oia ’ei fa’atere i te ha’api’ira’a tanura’a mā’a ’e ’ei peresideni nō te fare Ha’api’ira’a’ tuarua nō Massachusetts i te pae tanura’a ma’a. (Hi’o « William S. Clark », wikipedia.com.)

  2. Ti’i tei ha’amauhia i te ’āivi hi’opo’ara’a nō Sapporo Hitsujigaoka.

  3. William S. Clark, in Ann B. Irish, Hokkaido : A History of Ethnic Transition and Development on Japan’s Northern Island (2009), 156.

  4. Alama 36:3 ; 37:35, 37.

  5. Alama 36 :20.