“Lako Mai, Mo Muri Au” mo Vakayacora na Loloma kei na Veiqaravi sa va-Karisito

A davo toka mai valenibula o Elie Wiesel ka a taura na icocovi ni Nobel ni oti na sele ni utona ni sa sikovi koya yani o makubuna tagane yabaki lima. Ni raica yani na matai tukana o cauravou lailai, e raica vua na mosi. “Tukaqu,” a taroga, “kevaka beka meu lomani iko vakalevu cake, ena [lailai sobu beka] na nomu mosi?”¹ Nikua au na taroga talega o ya vei keda: “Kevaka eda na lomana vakalevu cake na iVakabula, ena lailai sobu beka na noda rarawa?”

Ena gauna sa kacivi iratou kina na Nona tisaipeli na iVakabula me ratou muri Koya, e ratou a bulataka tiko na lawa i Mosese, oka kina na vakasaqarai ni “sau ni mata na mata, kei na sau ni bati na bati,”² ia sa lako mai na iVakabula me vakayacora na lawa ena Nona Veisorovaki. A vakavulica e dua na vunau vou: “Dou lomani ira na nomudou meca, vosavinaka vei ira sa rukaki kemudou, caka vinaka vei ira sa cati kemudou, masulaki ira sa vakalialiai kemudou, ka vakacacani kemudou.”³

E ratou a vakavulici na tisaipeli me ratou vukitani mai na sala ni tamata sa itovo vakayago ki na sala dauloloma ka veikauwaitaki ni iVakabula ena kena sosomitaki na veileti ena veivosoti, lomavinaka, kei na yalololoma. Na ivakaro vou “mo dou veilomani”⁴ a sega ni rawarawa na kena maroroi tiko. Ni ratou sa lomaleqataka na tisaipeli na veimaliwai kei ira na tamata ivalavala ca kei na mataqali tamata tale eso, a veivakavulici vakamalua kina na iVakabula, “Ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira na wekaqu oqo, ni a cakava vei au.”⁵ Se, na nona vakamacalataka e dua na parofita ena iVola i Momani, “Ko ni sa qaravi Koya tiko na nomuni Kalou ena nomuni qaravi ira tiko na wekamuni.”⁶

Ni da sa tisaipeli edaidai ni iVakabula, eda sa lako mai Vua ena noda lomana ka qaravi ira na luve ni Kalou. Ni da cakava, eda na sega beka ni drotani rawa mai na veika dredre, rarawa, kei na luluqa ni yago, ia ena lailai sobu na noda rarawa vakayalo. Ena gauna mada ga ni noda vakatovolei eda na rawa ni sotava na reki kei na vakacegu.

Na noda loloma kei na veiqaravi va-Karisito ena dau tekivu ga mai vale. Ko ni sa kacivi na itubutubu mo ni qasenivuli dauloloma ka daukaulotu kivei ira na luvemuni kei na itabagone. Era sa nomuni dauvakadidike. Sa nomuni ilesilesi mo ni vukei ira mera saumaki mai. Na kena ka dina, eda sa vakasaqara taucoko tiko meda saumaki mai—sa kena ibalebale meda vakasinaiti ena loloma ni iVakabula.

Ni da sa daumuri Jisu Karisito, sa na cokonaki keda na Nona loloma meda veitokoni kina vakaikeda ena noda ilakolako ni bula oqo. Eda sega ni rawa ni cakava duadua. ⁷ O ni sa rogoca oti na noqu a wasea na vosa vakaibalebale oqo ni Quaker: “Iko laveti au, Iko laveti maivei au, daru bula cake ka tubu me tawamudu.”⁸ Ni da sa tisaipeli, eda na tekivu cakava oqo ni da sa papitaiso, ka vakaraitaka ni sa lomada dina meda “veivuketaka na noda icolacola me mamada kina.”⁹

“Dou veivaka[vulici] vakai kemudou e na ivakavuvuli ni matanitu”¹⁰ sai koya na sala ni loloma kei na veiqaravi vakai keda. Eda dau lomararawataka vakabibi na itubutubu kei na tubudra na gone na ituvaki ni vuravura oqo—ni koronivuli era sa sega ni vakavulici kina na itovo savasava. Ia sa levu sara tiko na veika eda rawa ni cakava. Sa rawa meda taura sara na madigi ni veivakavulici ena noda dui matavuvale—o ya ena gauna oqo. Me kakua ni calati. Ni yaco mai na madigi mo wasea kina na nomu vakasama baleta na kosipeli kei na lesoni ni bula, tu vakadua na ka kece ka dabe sobu, ka vosa vei ira na luvemuni kei ira na makubumuni.

Meda kakua ni lomaleqa ke da sega ni vakoroi ena qasenivuli ni kosipeli. E sega tale ni dua na kalasi ni vuli se ivolavakarau me veivuke vakalevu cake me vakataka na noda vulica na ivolanikalou, masumasu, vakasama vakatitobu, ka vakasaqara na veidusimaki ni Yalotabu. Ena liutaki iko tiko na Yalotabu. Au sa yalataka vei iko: na veikacivi mo itubutubu e oka kina na isolisoli mo veivakavulici ena sala e dodonu vei iko kei ira na luvemu. Mo nanuma tiko, ni kaukauwa ni Kalou ena vakauqeti keda vakadodonu sai koya na Nona loloma.. “Eda sa lomani koya ena vuku ni sa taumada na nona loloma vei keda.”¹¹

Ra itabagone, eso vei kemuni sa neimami qasenivuli mana ni kosipeli. O ni gole mai ki na lotu mo ni mai vuli ka lesu i vale mo ni laki veivakavulici ka qarava nomuni matavuvale, neiba, kei na itokani. Kakua ni rere. Vakabauta tiko mo vakadinadinataka na ka o kila ni dina. Vakasamataka nodra tubu cake na daukaulotu baleta ni ra bulataka tiko e dua na bula sa vakatabui—nodra vakayagataka nodra gauna kei na taledi ka cavu ivakadinadina mera qarava ka vakalougatataki ira kina na tamata. Ni ko wasea na nomu ivakadinadina ni kosipeli, ena tubu na nomu vakabauta ka toro cake na nomu nuidei tiko!

Eso vei ira na noda veiqaravi kaukauwa sara va-Karisito e caka rawa ni yaco na vuli ivolanikalou, masumasu vakavuvale, kei na soqoni ni matabose vakamatavuvale. Sa oti oqo e dua na drau vakacaca na yabaki, era sa kaci tiko na iliuliu ni Lotu meda vakayagataka e dua na gauna digitaki sega ni vakataotaki ena veimacawa. Ia e vuqa vei keda era se calata tiko ga na veivakalougatataki. Na lotu vakamatavuvale e sega ni gauna ni nodrau veivakavulici o Na se o Ta. Sa noda gauna vakamatavuvale meda wasea kina na ivakavuvuli kei na bula sotavi e rawarawa ka vakayalo, me vukei na luveda mera vulica na veikauwaitaki kei na veiwasei, marau vata, soli ivakadinadina vata, ka tubu ka torocake vata. Ni da cakava noda lotu vakamatavuvale ena veimacawa, ena tubu cake vakaukauwa na noda veilomani vakai keda, ka lailai sobu noda rarawa.

Meda nanuma tiko: ni cakacaka bibi duadua eda cakava ena noda matavuvale sa rawa mai na kaukauwa ni Yalo Tabu. Ena gauna eda domo levu kina ni da cudru, ena sega ni tiko vata kei keda kei na noda matavuvale na Yalotabu. Ni da vosa ena loloma, ena rawa me tiko kei keda na Yalotabu. Meda nanuma tale tikoga ni o ira na luveda kei na makubuda era na vakarautaka na noda loloma ena levu ni gauna eda solia vei ira. Kena iusutu, kakua ni yali na vosota, ka kakua ni soro!

Na ivolanikalou e tukuna vei keda ni gauna era digitaka kina eso na luvena vakayalo na Tamada Vakalomalagi mera kakua ni muria na Nona ituvatuva, e dau tagi ko lomalagi.¹² Eso na itubutubu era dau lomana ka vakavulici ira na luvedra era tagi talega ni so na luvedra sa qase mai era digitaka mera kua ni muria na ituvatuva ni Turaga. Na cava mera na cakava na itubutubu? E sega ni rawa meda masulaka me lako laivi na nona galala ni digidigi e dua. Nanuma tiko na tamai gone cidroi, ni a waraka ena vosota na luvena tagane me “[kilai] yalona tale,” ni sa vakaraici koya tiko yani. Ia “ni sa yawa sara.” sa qai cici yani vua. ¹³ Sa rawa meda masu meda dusimaki ena gauna meda vosa kina, na veika meda cavuta, io, kei na gauna meda tiko lo kina. Nanuma tiko, ni o ira na luveda kei na lewe ni matavuvale era sa digitaka oti tu mai mera mai muria na iVakabula ena nodra bula taumada. So na gauna mai na veika era bulasotava ena nodra bula sa dau vakayadrati tale kina na yalo tabu vaka o ya. Ena qai yaco, na digidigi mera lomana ka muria na Turaga me sa nodra lewa ga.

E tiko e dua tale na sala digitaki era na vakaraitaka kina na tisaipeli na nodra lomana na iVakabula. Nikua au vakananumi ira kece kina era qarava na Turaga vakadauveiqaravi yalololoma. Sa dua na ka na nona lomani kemuni na Turaga! Ena nomu veiqaravi vakanomodi, sega ni vakacerecerei, o sa muria Koya tiko kina ka a yalataka, “Ia na Tamamu sa raica na ka e vuni, e na sauma votu vei iko.”¹⁴

Au nanumi noqu neiba sara a tauvi marama watina e dua na mate na Alzheimer. Ena vei Sigatabu ena dau vakaisulutaki koya me laki Lotu, seruta na uluna, sauni koya, ka daramaka vua na sau. Ni cakava tiko na veiqaravi oqo, sa ivakaraitaki vinaka tiko vei ira na turaga kei na marama yadua ena neimami tabanalevu—sa vakakina e vuravura. Dua na siga sa kaya sara vua o marama watina, “Au vinakata ga meu raica tale na watiqu ka tiko vata kei koya.”

A sauma yani, “O au ga na turaga watimu.”

E kaya mai ena nona taleitaka, “Isa, vinaka!”

Au na sega ni rawa ni vosa baleta na daucaka loloma keu sega ni vakacaucautaki koya na dauveivukei digitaki ki na noqu bula—na tisaipeli digitaki ni iVakabula baleti au—o ya na noqu itokani tawamudu, o Mary. Sa soli koya taucoko ena veisusugi yalololoma kei na veilomani. Sa tu e ligai marama watiqu na Nona veilaveti ena yalomalua, kei na veitokoni. Au na sega ni tiko eke ke sega o koya. Niu tiko vata kei koya, sa na rawa meu vosota ki na ivakataotioti ka bula vata kei koya ena bula tawamudu.

Kevaka o sotava tiko na rarawa levu vata kei ira eso se iko duadua, au sa vakamasuti iko mo vakatara na iVakabula me nomu dauveivukei. Vakararavi ki na Ligana sa qaqa.¹⁵ Ciqoma nona veivakadeitaki: “Au na sega ni biuti iko vakaluveniyali: Au na maroroi iko.”¹⁶

Taciqu kei na ganequ, kevaka eda se bera tiko ni da cakava taucoko, meda sa gole vagumatua ki na veivosoti, yalovinaka, kei na loloma. Meda sa qai muataki keda meda veivosoti, lomavinaka, ka dauloloma. Meda sa qai biuta na yalo ni veivaluvaluti sa dau tu e na yalo ni tamata sa vakavuravura ka meda tukuna yani na veivukei, loloma, kei na vakacegu i Karisito.¹⁷

Kevaka “ko ni sa kila na kaukauwa ni Kalou kei na nona [yalovinaka]”¹⁸ vakakina “e na vuku ni soro sa vakarautaki tu mai na ivakatekivu kei vuravura,”¹⁹ “mo ni kakua ni veivakacacani vakai kemudou, ia mo ni tiko veilomani. … Mo ni kakua ni laivi ira na luvemuni … mera talaidredre ki na vunau ni Kalou, se mera veileti ka veivala. … Ia mo ni vakavulici ira … mera veilomani ka dauveivukei.”²⁰

Ni sa vakarau Lauvako ena kauveilatai na iVakabula, a vakavulici iratou na Nona iApositolo: “E dua na vunau vou kau sa solia vei kemudou, Mo dou veilomani; me vaka kau sa lomani kemudou”²¹ vakakina “Kevaka dou sa lomani au, dou talairawarawa ki na noqu vunau.”²²

Au vakadinadinataka ni lewa dina ni iVakabula kivei keda sai koya na kena e vakaraitaka tiko na ivakatakarakara nei Thorvaldsen o ya na Christus. E dedeka tikoga mai vei keda na Ligana. ²³  ka sureti keda tiko, “Lako mai, Mo Muri Au” Eda muri Koya ena noda veilomani ka veiqaravi vakai keda ka maroroya na Nona ivakaro.

Sa noqu ivakadinadina digitaki ni sa bula tiko o Koya ka lomani keda ena dua na loloma sa uasivi sara. Oqo na Nona Lotu. Sa Nona parofita o Thomas S. Monson ena vuravura oqo nikua. Meda sa qai lomana vakalevu na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena, ka me lailai sobu na noda rarawa, ka sa noqu masu oqo. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.