“Wi nekenaw wu laa’in”

Xk’anjelankil li paab’aal chirix li Jesukristo naraj naxye xkanab’ankil qib’ chiru lix k’ulub’ejil, li ruxtaan, ut li rusilal.⁷ Noko’ok chixnawb’al ru li Kolonel rik’in xwaklesinkil li qeek’ahom ut xyalb’aleb’ rix lix k’utum, toj reetal naq nokopaab’an toj b’ar nokoru chixk’eeb’aal xna’aj jun raqal li raatin sa’ qaam.⁸ Naq naniman li qapaab’aal chirix li Qaawa’, naqakanab’ qib’ chiru a’an ut kaw qach’ool chirix lix wankilal re xtojb’al qix, qak’irtesinkil, ut qakawob’resinkil.

Li tz’aqal paab’aal k’eeb’il rib’ rik’in ut sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ ut junelik nak’amok sa’ li tiik ruhil b’aanuhom. “Li [paab’aal chirix li Jesukristo, a’an] li xb’eenil na’leb’ sa’ li paab’ank, … li rub’elankil chixjunil li tiikilal … ut li xb’eenil na’leb’ re k’anjelak choq’ re chixjunileb’ li wankeb’ xwankil chi k’oxlak.”⁹ Rik’in naq li k’anjelak a’ yaal jo’ chanruheb’ lix chaab’il na’leb’ yaab’asinb’ileb’ xb’aan laj Tojol-ix wan rilom q’axal aajel ru rik’in xk’ulb’al ut xk’anjelankil li tz’aqal paab’aal, “li paab’aal chi maak’a’ xb’aanuhom maak’a’ na’ok wi’.”¹⁰ Tento naq laa’o “[naqab’aanu] li naxye li Aatin, ut ink’a chik’ojlaaq [qach’ool] ka’ajwi’ rik’in rab’inkil.”¹¹

Neke’xk’am rib’ li rab’inkil li raatin li Dios ut li xk’ulb’al li musiq’ejil maatan re paab’aal chirix li Kolonel, jo’ naq “li paab’aal nachal sa’ xk’ab’a’ li esilal, ut li esilal napuktesiman sa’ xk’ab’a’ li raatin li Kristo.”¹² Noko’ok chixnawb’al ru a’an ut lix yaab’ xkux naq naqatz’il rix ut naqatzeka xsahil li raatin sa’eb’ li loq’laj hu,¹³ naq nokotijok chiru li Yuwa’b’ej sa’ lix k’ab’a’ ut chi anchal qajom,¹⁴ ut naq naqasik’ li Santil Musiq’ej jo’ qochb’een rajlal.¹⁵ Xtzolb’al ut xk’anjelankil sa’ li qayu’am lix tzol’leb’ li Kristo a’an xb’eenil chiru xk’ulb’al li maatan re paab’aal chirix.¹⁶

Na’ajman ru xk’anjelankil li paab’aal chirix li Qaawa’ re xkawresinkil qib’ chixtaaqenkil a’an.

“Ut naq yoo chaq chi b’eek li Jesus chire li palaw re Galilea, kiril wiib’eb’ li winq riitz’ineb’ rib’, a’ laj Simon, aj Pedro nayeemank re, ut laj Andres li riitz’in, yookeb’ chixk’utb’al lix yooyeb’ sa’ li palaw xb’aan naq aj kareb’.

“Ut kixye reheb’: Chineetaaqe ut tink’e naq eb’ lee ras eeriitz’in chik teesik’ choq’ ruuchil li kar.

“Sa’ junpaat ke’xkanab’ lix yooyeb’ ut ke’xtaaqe li Jesus.”¹⁷

Laj Pedro ut laj Andres a’aneb’ tz’aqal ke’xk’ut chiqu chanru rab’inkil ut xtaaqenkil li Qaawa’.

Juntaq’eet li na’leb’ li k’utb’il chiqu laa’o xb’aan li Kolonel: “Wi ani naraj intaaqenkil, mixra rib’, chixchapaq lix krus ut chinxtaaqehaq.”¹⁸ Re xpaqonkil li krus naraj ru xtz’eqtaanankil chiqix chixjunil li maa’usilal ut li junjunq chi ruchich’och’il qatawom ut xpaab’ankil lix taqlahom li Qaawa’.¹⁹

Li Kolonel nokoxtaqla chi ok jo’ chanru a’an.²⁰ Jo’kan utan, xtaaqenkil li Qaawa’ naraj ajwi’ naq naqab’aanu li k’a’ru naxb’aanu a’an. Noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq naqayal ok jo’ chanru a’an rik’in lix wankil lix tojb’al rix li maak kixb’aanu a’an.

Sa’ lix k’anjel sa’ ruchich’och’ li Jesus kireetali li b’e, kixk’am li b’e, ut tz’aqal re ru li kixk’ut chiqu. “Li tz’aqal na’leb’ chirix ani a’an, lix tz’aqalil re ru, ut chanru a’an”²¹ naxk’e jun li qajom li taakanaaq ut tixk’am qab’e naq nokotaaqen re a’an sa’ xb’ehil li tzolomil rik’in xk’eek’ookilal li qach’ool.

Xtaaqenkil li Kolonel naxk’e ajwi’ qawankil chixk’ulb’al “chi yaal qanawom naq yooko chixyu’aminkil li qayu’am”²² a’ yaal jo’ chanru rajom li Dios. Moko muqmu ta li na’leb’ a’an ut b’ayaq’ ajwi’ wan rilom rik’in li k’a’ru re li ruchich’och’ malaj li naxik wi’ xch’ool li ruchich’och’il winq. A’an b’an wan tz’aqal rilom rik’in li xik chi uub’ej chiru lix b’ehil li sumwank sa’ xjayal li yu’amej li nasahob’resink re xch’ool li Dios.

Lix matk’ laj Lehi sa’ lix Hu laj Mormon naxye resil li b’e tento taqak’am, eb’ li ch’a’ajkilal taqataw sa’ b’e, ut eb’ li musiq’ejil k’anjeleb’aal k’eeb’ileb’ re qatenq’ankil chixtaaqenkil li Kolonel ut chi chalk rik’in. Xtiikisinkil qib’ chi uub’ej sa’ li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e a’an li naraj a’an naq taqab’aanu. Xyalb’al xsahil li ru li che’ ut li ok chi “[jalb’il qach’ool] choq’ re li Qaawa’,”²³ a’aneb’ li osob’tesink naraj a’an naq taqak’ul. Jo’kan ut naq nokoxb’oq, “[Chexchalq] ut [chineetaaqe] .”²⁴

Ajb’ileb’ ru xkab’ichaleb’ xk’anjelankil li paab’aal ut xtaaqenkil li Jesukristo re qakawresinkil chi k’anjelak chiru a’an.

“Xbʼaan naq chan ta wiʼ ru naq junaq winq tixnaw ru laj eechal kʼanjel li moko xkʼanjelak ta wiʼ chiru, ut li moko nawbʼil ta ru xbʼaan, ut li najt wan rikʼin lix kʼoxlahom ut li rajom lix chʼool?”²⁵

Noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ chi chaab’ilaq chik naq nokok’anjelak chiru a’an jo’ ajwi’ sa’ lix awa’b’ejihom. Naq naqab’aanu chi jo’kan, q’axal naq toorosob’tesi rik’in li choxahil tenq’ankil, li musiq’ejil maatan, ut xnimal li qaseeb’al. Maajo’q’e kanab’anb’ilo qajunes naq yooko chi k’anjelak sa’ li rawimq.

A’an kixye, “Xb’aan naq laa’in tinxik chiru lee rilob’aal. Tinwanq sa’ lee nim uq’ ut sa’ lee tz’e, ut lin Musiq’ taawanq sa’ lee ch’ool, ut eb’ lin anjel chesutam, re eewaklesinkil.”²⁶

Noko’ok chixnawb’al ru li Kolonel naq naqab’aanu li jo’ k’ihal naru chiqu re xik b’ar taaraj naq tooxik, naq naqayal qaq’e chixyeeb’al li k’a’ru naraj naq taqaye, ut naq nokowulak jo’ chanru naraj naq toowulaq.²⁷ Naq naqakub’si qib’ ut naqak’e reetal naq chapchooko chiru, a’an naxnimob’resi li qaseeb’al chi k’anjelak chi chaab’il chik. Timil timil, li qajom laa’o na’ok chixk’amb’al rib’ rik’in li rajom a’an, ut li rajb’al na’ok choq’ qajb’al laa’o, toj reetal naq “ink’a’ [taqapatz’] li moko naxk’am ta rib’ rik’in li rajom [xch’ool] .”²⁸

Li k’anjelak chiru a’an naraj x’anchalil li qach’ool, li qakawilal, qak’a’uxl, ut li qametz’ew.²⁹ Jo’kan ut, li k’anjelak chiru jalaneb’ chi ink’a’ naqak’oxla qib’, a’an naxsach xwankil li ruchich’och’il winq li yal naxk’oxla rib’. Noko’ok chixraab’aleb’ li ani chi aj-u nokok’anjelak. Ut rik’in naq li k’anjelak chiru li qas qiitz’in a’an juntaq’eet rik’in li k’anjelak chiru li Dios, noko’ok chixraab’al a’an jo’eb’ ajwi’ li qas qiitz’in chi q’axal wi’chik. Li rahok chi jo’kan, a’an lix k’utb’esinkil li musiq’ejil maatan re li tz’aqal rahok, a’ ajwi’ li tz’aqal rahok narahok wi’ li Kristo.³⁰

“Tijonqex chiru li Yuwaʼbʼej chi anchal xmetzʼew eechʼool, re texnujaq rikʼin li rahok aʼin, li naxkʼe saʼ xbʼeenebʼ chixjunil li tzʼaqal nekeʼtaaqenk re li Jesukristo, li Ralal, re naq taaruuq texʼok choqʼ ralal li Dios; re naq joʼqʼe tixkʼut ribʼ toowanq chanchan aʼan, xbʼaan naq taqil aʼan joʼ chanru naq wan; re taawanq qikʼin li yoʼonihom aʼin; re taasaqobʼresiiq qu joʼ chanru ajwiʼ naq saq ru aʼan.”³¹

Noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq nokonujob’resiik rik’in lix rahom.

Ma naru taqak’anjela li paab’aal chirix, taqataaqe ut took’anjelaq chiru a’an wi ink’a’ naqapaab’ a’an?

Ninnaweb’ ru li komon sa’ li Iglees li neke’xpaab’ naq yaaleb’ li tzol’leb’ ut xb’eenil na’leb’ li neke’tawman sa’eb’ li loq’laj hu ut li yaab’asinb’ileb’ chalen chaq li xaqarib’aal a’in. A’ut, toj ch’a’aj chiruheb’ xpaab’ankil naq eb’ li yaalil na’leb’ a’in re li evangelio neke’k’anjelak sa’ xyu’ameb’. Chanchan naq wankeb’ xpaab’aal chirix li Kolonel, a’b’an ink’a’ neke’xpaab’ naq naru te’xk’ul lix yeechi’inb’il osob’tesink choq’ reheb’ malaj naq ink’a’ te’k’anjelaq sa’ xyu’ameb’. Ninnaweb’ ru ajwi’ li komon winq ut ixq li neke’xtz’aqob’resi chi chaab’il lix b’oqb’aleb’ us ta ink’a’ neke’xkanab’ li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik chixjalb’aleb’ xyu’am. Noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ ink’a’ ka’ajwi’ naq naqapaab’ a’an, a’ut naq naqapaab’ a’an jo’ ajwi’ li raatin.

Sa’ li Ak’ Chaq’rab’, jun li yuwa’b’ej kixpatz’ re li Kolonel naq tixk’irtesi li ralal. Li Jesus kichaq’ok ut kixye:

“Wi taruhanq [chi paab’ank], chixjunil taaruuq choq’ re li wank xpaab’aal.

“Ak tixjap re lix yuwa’ li al: Ninpaab’. Tenq’ahin sa’ lix majelal inpaab’aal.”³²

Ink’oxlahom naab’al sut chirix li relajihom li yuwa’b’ej: “Tenq’ahin sa’ lix majelal inpaab’aal.” Ma ink’a’ yaal naq li tz’aqal rajb’al li relajihom li winq, a’an naq tenq’anb’ilaq chixpaab’ankil li Jesus jo’ aj Tojol qix ut chixpaab’ankil lix wankilal chi k’irtesink. Ak kixk’e reetal naq li Kristo a’an li Ralal li Dios. A’ut, maare kiraj ru tenq’aak re xpaab’ankil naq lix wankilal li Qaawa’ chi k’irestink taaruuq chixk’irtesinkil lix raarookil alal. Maare kiwan xpaab’aal chirix li na’leb’ chirix li Kristo a’ut maji’ kiwan xpaab’aal chirix tz’aqal a’an.

Chi kok’ aj xsa’ naqach’olob’ xyaalal li k’a’ru naqanaw naq yaal, a’b’an li patz’om aajel ru choq’ qe chiqajunjunqal, a’an a’in: ma naqapaab’ li k’a’ru ak naqanaw?

Eb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel k’eeb’ileb’ rik’in tz’aqal xwankilal li tijonelil, aajeleb’ ru a’an re xpaab’ankil li Kolonel, re ok chixnawb’al ru a’an, ut sa’ roso’jik, re xpaab’ankil li k’a’ru ak naqanaw.

“Ut [li Tijonelil re Melkisedek] a’in naxk’anjela li evangelio ut naxk’am xlaawil li muqmuukil na’leb’ re li awa’b’ejihom, a’an ajwi’ xlaawil li nawom re li Dios.

“Jo’kan naq sa’ li k’ojob’anb’il k’anjel re a’an, nak’utman li wankilal re choxahilal.”³³

Naqapaab’ ut noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq lix laawil li nawom re li Dios, jo’ k’anjelanb’il xb’aan li Tijonlil re Melkisedek, naxte li okeb’aal ut naxk’e qawankil chiqajunjunqal chixk’ulb’al li wankilal re choxahilal sa’ li qayu’am. Naqapaab’ ut noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq naqataaqe a’an rik’in xk’ulb’aleb’ ut xpaab’ankileb’ chi tiik qach’ool li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel ut naqak’ul xjalam-uuch a’an sa’ li qilob’aal.³⁴ Naqapaab’ ut noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq naqak’ul lix wankil lix tojb’al rix li maak li naru najalok, nak’irtesink, nakawob’resink, ut nasantob’resink. Naqapaab’ ut noko’ok chixnawb’al ru li Qaawa’ naq “lix wankilal li raatin [chapb’il xxe’] sa’ li qaam,”³⁵ ut naq tz’iib’anb’il sa’ li qak’a’uxl jo’ ajwi’ sa’ li qach’ool,³⁶ ut naq “[taqaq’axtesi] chixjunil li [qamaak] re xnawb’al [ru].”³⁷

Xpaab’ankil a’an, a’an ajwi’ xpaab’ankil naq lix k’iila osob’tesink wankeb’ choq’ qe ut naru teek’anjelamanq sa’ li qayu’am ut sa’ li qajunkab’al. Xpaab’ankil a’an chi anchal li qaam³⁸ nak’ulman naq naqatiikisi qib’ chi uub’ej chiru xb’ehil li sumwank, naq naqakub’si li qajom chiru li rajom a’an, ut naq naqakanab’ qib’ chiru li rajom ut lix hoonal a’an choq’ qe. Xpaab’ankil a’an—xk’ulub’ankil naq yaal lix wankilal ut lix yeechi’ihom—naxb’oq li wankilal chi ilok chi saqen ru, li tuqtuukilal, ut li sahil ch’oolejil sa’ li qayu’am.