Ba Ko Kawa Ni Manuoki
I kaungai ngkami ni kauring, riki n taai ni kaangaanga, ngkana ko namakina te Tamnei ao e korakora am koaua; uringa aan te tamnei are ko a tia ni kateia.
Mauri n te tawanou, tariu ao mwaneu. Ai kakabwaiara ngaira n tain te maungatabu aei. Au moan ririki aei n riki bwa kaain te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e a tia n rangin nanorinano. E a tia n riki bwa te ririki ae a tia ni kainnanoa te mwakuri korakora riki e a tia naba n iai inanona te rikirake ao te teimatoa bon iroum nakon Tamau are i Karawa. I a tia n namakin tataro ni boutoka ni kamatoaia utu, raoraora, kaain te Ekaretia ni kabuta te aonaaba. Kam rabwa ibukin ami iango ao ami tataro.
I a tia naba ni karekea te tai ni kaitibo ma raoraou aika I tangiriia, tabeman mai ibuakoia I kinaia inanon ririki aika mwaiti, ao a mwaiti aika I a tibwa kaitibo ma ngaia. Bon imwiin kaitiboou ma te rao ae tangiraki are I a tia ni kinaa ao n tangiria inanon ririki aika mwaiti are e a anaaki nanou bwa n na katauraoa au taetae n te bong aei.
Ngke ti kaitibo, raoraou e taetae ni karaba ae e a tia ni kekeiaki n tamneina. E namakinna ae e taneiai ni kabonganai oin ana taeka, te kaangaanga ae kamamaara are e namakinna bwa e na bae ni bua ana onimaki ao ni ukoukora au reirei. I namakina te kakaitau bwa e na tibwaua ana namakin ao tabeaiangana ma ngai.
E kaota nanona ae e korakora ni karekea ibukin te bwai ae n namakinna n tamnei n te tai ae nako ao tera ae iangoia ngkai ae e kabua. Ngke e taetae, I kakauongo raoi ao n tataro mwaaka bwa n na ataa te bwai ae tangiria bwa n na taekinna.
Raoraou, n aroia tabeman mai ibuakomi, a titiraki te titiraki ae kananokawaki mwanewena n aia anene kaain te Moanrinan: “Te Tama are i Karawa, bon iai raoi ngkoe, ko bon koaua?”1 Ibukiia naake a na titiraki te aeka n titiraki aei, I tangiria n tibwauaia nakoimi te reirei ae n na angan raoraou ao au kantaninga bwa kam na kunea ami onimaki bwa a na kakorakoraaki ao am babaire ae matoa e kabouaki bwa ko na riki bwa ana reirei Iesu Kristo ae matoatoa.
I moanna man ni kauringko bwa ngkoe bon natin te Tama are i Karawa te mwaane ao te aine ao Ana tangira e teimatoa. I ataia bwa aeka n namakin n tangira aikanne a kaangaanga manga kaokakiia ngkana ko a mena i nuukan am kaangaanga ke kataakim, unim ke naano aika tuai koro bukiia.
Iesu Kristo e atai kaangaanga ao kataaki aika korakora. E anga Maiuna ibukira. Ana kabanea n aoa ni maiuna a kaonaki ma te tiritiri (nako Ina), ae riaon te bwai ae kona n ataaki, ma Ana anga karea ibukira n tatabemaniira bon ana kabanea n rietaata ni kamataata ni kaota Ana tangira ae itiaki.
Akea te kairua, te bure, ke te rinerine ae na bita ana tangira te Atua ibukira. E aki nanonaki anne n ae katei aika bure a kariaiakaki, ke ni kabuai nanora n rairi nanora ngkana a karaoaki buure. Ma tai mwaninga ae te Tama are i Karawa e atai ao e tangiri ngkami, ao E tauraoi n tainako ni kan ibuobuoki.
Ngke I iangoa ana kaangaanga raoraou, I iangoia n au iango taekan te rabakau ae korakora ae kuneaki n Ana Boki Moomon: “ Ao ngkanne, natiu mwaane, uringnga, uringnga bwa bon iaon te bwaa are ara Tia Kaboomwi, are Kristo, natin te Atua, are kam na riai ni katea iai aami; bwa ngkana te riaboro e kanakoa te ang mairouna ae korakora, eng, ana kanoa ibuakon te ukeuke n anti, eng, ngkana ni kabane te atiibu ae bwaka mai karawa ao te angibuaka ae korakora a bwaka iaomi, bon akea korakoraia iaomi ni katiki ngkami nakon marawan te nanokawaki ao te maraia ae aki toki, ibukin te bwa are ko kateaki iaona, are bon aan te kateitei ni koaua, aan te kateitei ae ngkana aomata a kateitei iaona ao aki kona ni bwaka.”2
I kakoaua bwa “marawan te nanokawaki ao te maraia ae aki toki” bon te tabo ae akea ae tangiria n nako iai. Raoraou e namakinna bwa kanga e a kaan n roko n te tabo anne.
Ngke I a tia n reireiniia n tatabemaniia, n aron raoraou, I a tia ni kunei aia iango aika karaoaki inanon ririki are I kairiia bwa ana mwaninga taneiai aika tabu, ni kamamaarai, ao ni kananououai. I a tia ni kaungaia n aron ae I kaungai ngkami ngkai, ni kauring, riki n taai ni kaangaanga, ngkana ko namakina te Tamnei ao e korakora am koaua; uringa aan te tamnei are ko a tia ni kateia. I berita bwa ngkana ko na karaoa aei, totokoi bwaai aika ko na aki katei ao n aki kakorakora am koaua ke are e na kaenaena am koaua, taai aika kakawaki aikanne ngkana e a manga rikirake am koaua e na oki nakon am ururing rinanon te tataro ao te aki mamatam ae nanorinano. I kakoaua nakoim ae ko na manga namakina riki te kamanoaki ao te namakin ae kakukurei ae irekereke ma ana euangkerio Iesu Kristo.
Ngaira n tatabemaniira ti riai moa ni kakorakoraira n tamneira ao imwiina kakorakoraia naake irarikira. Iangoi booki aika tabu n tainako, ao uring iango ao namakin ngke ko a tia ni wareki. Ukoukori riki koaua tabeua n aron, ma kakoaua bwa ko ira te reirei aei man booki aika tabu: “Ma e raoiroi te ataibwai ngkana a ongo n ana reirei te Atua.”3 Kaei bootakin te Ekaretia, riki te bootaki n toa, ao taua te toa ao kaboou am berita aika tabu, n raonaki ma te berita n ururingnga n tainako te Tia Kamaiu ao Tamneina bwa e na memena irouia n taainako.
N aki tabe bwa taian ra kairua aika ti a tia ni karaoi ke aekara aron ara namakin n ara aki kororaoi, ti kona n tainako ni kakabwaiaia ao ni kaungaia tabeman. Te karoko irouia n aron ana mwakuri n ibuobuoki Kristo e kona ni buokiira n namakina ana tangira te Atua i kabin nanora.
E kakawaki bwa ti na uringa te reirei ae mwaaka ae kuneaki n te Tua Kaua: “Kabatia kawakinan tamneim, ba ko kawa ni manuoki baike a nori matam, ao a kawa n nako mai nanom n ua tokini maium ni kabane: ma ko na reirei baikai nakoia natim ma natia’ natim.”4
A rootaki rooro man ara rinerine aika ti karaoi. Tibwaua am koaua ma am utu; kaungaia bwa ana uringnga bwa e kanga aia namakin ngke a kinaa te Tamnei inanon maiuia ao ni koroi aia namakin inanon tienoo ao oin rongorongom bwa e aonga oin aia taeka ni, ngkana a kainnanoaki, ni kaururingiia aron raoiroin te Uea nakoia.
Ko na uringnga bwa teuana bukin okin Nibwaai ao tarina aika a ikawai riki nakoina nako Ierutarem bwa a na karekei bwaatua aika buraati ake iai inanoia rongorongoia aia aomata bwa aonga n aki mwaninga kanoan taai aika nako.
N ana boki naba Moomon, Ereman e arana natina te mwaane imwiin aia “moan ni bakatibu” bwa aonga natin Ereman mwaane n aki mwanuokina raoiroin te Uea:
“Nooria, natiu mwaane, I tangiria bwa kam na uringnga ni kawakin ana tua te Atua. … Nooria, I a tia n anganingkami araia ara moan bakatibu ake a otinako man te aba are Ierutarem; ao aio are I a tia ni karaoia bwa ngkana kam uringa arami kam na kona n uringia; ao ngkana kam uringia kam na kona ni uringa aia mwakuri; ao ngkana kam uringa aia mwakuri kam na ataia bwa e taekinaki, ao e koreaki naba, bwa a bon raoiroi.
“Ngaia are, natiu mwaane, I tangiria bwa kam na karaoa ae raoiroi, bwa kam na taekinaki, ao e na koreaki naba, n aron are e a tia n taekinaki ma ni koreaki ibukiia.”5
A mwaiti aomata ngkai ae ti tebo aia katei n araniia natiia ibukiia aomata aika ninikoria ni booki aika tabu ke bwakatibu aika onimaki bwa te kawai ni kaungaia bwa a na aki mwaninga aia bakatibu.
Ngke I bungiaki, I anganaki te ara ae Ronald A. Rasband. Kabanean arau e karinea ana karinan ana bakatibu tamau. Te nuka n ara A I anganaki bwa e na kauringai ni karinea ana bakatibu Danish are iai irouna te ara ae Anderson.
Taman taman taman tinan Jens Anderson bon kain Denmark. Ao n te 1861 te Uea e kairiia uoman mitinare man te Moomon nakon mweengaia Jens ao Ane Cathrine Anderson, ike mitinare a kabwarabwaraia ao natiia te mwaane ae 16 ana ririki, Andrew, nakon te euangkerio ae kaokaki. Aio aron moanakin te onimaki are e kakabwaiaki iai au utu ma natiu. A wareka Ana Boki Moomon ana utu Andersons ao a bwabetitoaki n te tai ae uarereke imwiina. N te ririki are imwiina, a iangoa ana kakao te burabeti bwa ana rinanon te Atlantic Ocean n raoniia Aika Itiaki i Amerika Meang.
E kananokawaki, bwa e mate Jens iaon te kawai i taari, ma a teimatoa kain abana ao natina te mwaane n nako Salt Lake Valley, a roko n Tebetembwa 3, 1862. N aki tabe ma aia kaangaanga ao nanokawaki, aia onimaki e aki kerikaaki, ao ti tebo ma aia onimaki aia kariki aika imwiina.
Inanon au aobiti iai te banna ni korotamnei n tinetine6 are e katikiti tamaroana ae te kanikina ni kauring n te moan kaitibo anne imarenaia au bakatibu ao mitinare ake ngkoa aika a rangin ni kakaonimaki. I motikia bwa n na aki mwanuokinia au bakatibu, ao ibukin arau N na ururinga aia onimaki ma aia anga karea.
Tai mwaninga, te titiraki, ke n aki tabeakin oin am atatai ao am atatai n tamnei. Ana babaire te tia kakaitara bwa e na kakeai ara iango man kakoaua n tamnei, ma nanon te Uea e na kabebeteira ao ni kabaeaki n Ana mwakuri.
N na tibwaua au katooto iaon te koaua aei. I uringa raoi te tai ngke I karekea kaekaan au tataro n te wirikiriki. E itiaki ao e mwaaka te kaeka. E ngae n anne, I kabwaka n aki karaoia naba ngkekei nakon te wirikiriki, ao imwiin tabeua te tai, I moanna ni miimi ngkana te bwai are I a tia n namakinna e boni koaua. Tabeman mai ibuakomi a na bae n tia ni mwamwanaaki man ana kewe te tia kakaitara naba.
Tabeua te bong imwiina, I uti ma te kibu ae korakora man te boki ae tabu n au iango are e kauringaaki iai Oliver Cowdery iroun te Uea:
bwa ngkana e tangiria bwa e na karekea ana tia kakoaua riki temanna, e ria n uringa te tairiki ngke e tang i nanona nakon te Uea
Te Uea e kauringa Oliver bwa E a tia n taekina te rau nakon ana iango ni kaineti ma te bwai anne. E taku bwa akea te kakoaua ae korakora riki ae kona Oliver ni karekea nakon te kakoaua mairoun te Atua.7
Ti tebo ma ae taekinna te Uea nakoiu, “Ngkai, Ronald, I a kaman tuangko te bwai ae ko kainnanoia ni karaoia. Ngkai karaoia!” I rangin ni kakaitau ibukin te kaetieti ao te kawai ae tangira anne! I waekoa ni kamwengaraoaki man te wirikiriki ao ni waaki ni mwakuri (ni kaineti ma ana kaetieti te Uea), n ataia i kabin nanou bwa e a tia ni kaekaaki au tataro.
I tibwaua te atatai aei, tariu ao mwaaneu aika tangiraki ni kakoaua aron waekoan ara iango ni kona ni mwaninga ao a kanga atatai n tamnei ni kairiira. I a tia n reiakinna ni karaoi taai aikanne bwa ana kakawaki, “ba ko kawa ni manuoki.”
Nakon raoraou, ao nakoia ni kabane ake a tangiria ni kakorakorai aia onimaki, I anganiko te berita aei: ngkana ko kakaonimaki ni maiuakina ana euangkerio Iesu Kristo ao ni kabaeaki n ana reirei, am koaua e na kamanoaki ao e na rikirake. Kawakin berita aika ko a tia ni karaoi, n aki tabe ma aia mwakuri ake irarikim. Riiki bwa kaaro, taari ao titita, tiibu, ai tinam, ai tamam, ao raao aika a kakorakoraia aika tangiriia ma oin am koaua ao aika a tibwauai aia atatai n tamnei. Teimatoa n onimaki ao ni matoatoa, e ngae ngkana raraoma aika korakora a roko nakon maium (ni kaitara am motinnano) rinanon aia mwakuri tabeman. Ukoukora are e na reireiko ao ni kakorakorako n te tamnei. Totokoi koaua aika kewe aika a rangin ni kai butinako, ao uringnga ni koroi am namakin n “tangira, kimwareirei, rau, taotaonaki n nano, atataiaomata, raoiroi, kakaonimaki, nimamannei, [ao] te taubaang.”8
Ngkai ko a rinanon taai ni kaangaangan te maiu, tai mwaninga rikim mai iroun te Atua bwa natin te Atua te mwaane ao te aine ke kawaim ae akea tokina n te bong teuana ko na oki ni maeka ma Ngaia, are e na riaon ae na anga te aonaaba. Uringa ana taeka n tangira Aramwa: “Nooria, I taku nakoimi, tariu, ngkana kam a tia n rinanon te bitaki n nano, ao ngkana kam a tia n namakina te kan anenea kunan te tangira ni kaboomwi, I kan titiraki ni ngkami, kam kona n namakinna ngkai?”9
Nakoia ni kabane ake a namakina kainnanoan kakorakoraan aia onimaki, I taetae nakoim, tai mwaninga! Taiaoka tai mwaninga.
I kaota au koaua bwa Iotebwa Timiti bon ana burabeti te Atua. I ataia bwa e noora ao e taetae ma te Atua te Tama ao Natina, Iesu Kristo, n aron are e koroia ni bon oin ana taeka. Ai kakatongara ngai bwa e aki mwaninga ni korea te atatai anne, bwa ti aonga n ae ti ataa ana koaua.
I kaota au koaua ae matoatoa iroun te Uea Iesu Kristo. E maiu; I ataia bwa E maiu ao e tei bwa atuun te Ekaretia aei. I atai bwaai aikai bon ibukiu, n inaomata man bwanaa ke koaua riki tabeua, ao I tataro bwa ngkoe ao ngai ti na aki kona ni mwaninga koaua aika tabu aika akea tokiia—ma ae kakawaki riki bwa ngaira bon naati mwaane ao aine mairouia Kaaro mai Karawa aika maiu ao a tangira, aika a kainnanoa ti kukureira are akea tokina. I kakoauai koaua aikai n aran Iesu Kristo, amen.