K’anjelak chiru qas qiitz’in

Jun reheb’ lix ninqal osob’tesink re li komon re li Iglees a’an li qahoonal re k’anjelak chiru qas qiitz’in.² Li Qaawa’ kixye: “Wi nikinaara, tatk’anjelaq chiwu,”³ ut chiru a’an nokok’anjelak naq nokok’anjelak chiruheb’ li qakomon.⁴

Naq nokok’anjelak, nokonach’o rik’in li Dios.⁵ Nokowulak xnawb’al ru jo’ chanru ink’a’ raj tooruq chi jalan chik. Li qapaab’al chirix a’an naniman. Li qach’a’ajkilal na’ilok junpak’al chik. Li yu’am jwal nasaho’ wi’chik. Li qarahom choq’ reheb’ li jun ch’ol chik naniman, jo’ ajwi’ li qajom re k’anjelak. Rik’in a’in, nokowulak b’ayaq jo’ li Dios ut kawresinb’ilo chi us chi q’ajk rik’in a’an.⁶

Jo’ kixk’ut li Awa’b’ej Marion G. Romney: “Li k’anjelak chiru qas qiitz’in moko a’an ta k’aruhaq naqab’aanu sa’ li ruchich’och’ re xk’ulb’al qak’ulub’ re wank sa’ li choxahil awa’b’ejihom. A’an b’an xcha’alil ajwi’ li taqenaqil yu’am sa’ li choxahil awa’b’ejihom.”⁷

A’b’anan, li k’anjelak sa’ li Iglees maare ch’a’ajaq b’ayaq wi napatz’man qe xb’aanunkili k’a’ruhaq li tooxxeb’esi, malaj wi nokolub’ chi k’anjelak, malaj wi nokob’oqe’ xb’aanunkil k’a’ruhaq li ink’a’ naqataw xsahil sa’ xtiklajik.

Toje’, xink’ul jun li ak’ k’anjel. Yookin chaq chi k’anjelak sa’ lix Sutam Africa Sureste. K’a’jo’ chaq’al ru li k’anjelak aran xb’aan naq li Iglees toj ak’ aran ut toj yoo chi k’ojob’aak, ut xb’aan naq naqaraheb’ laj Santil Paab’anel aran. A’ut, kinb’oqe’ chi q’ajk sa’ xjolomil li Iglees, ut chi maak’a’ inb’alaq’, ink’a’ jwal nasaho’ inch’ool. Lix jalb’al lin k’anjel tinxk’e raj chiru junjunq li k’a’aq re ru ink’a’ ninnaw ru.

Sa’ jun q’ojyin, chirix xk’oxlankil li jalaak a’an, kinmatk’i lin mama’, laj Joseph Skeen. Xb’aan lix tz’iib’ahom, ak ninnaw naq jo’q’e a’an ut li rixaqil xMaria ke’wulak aran Nauvoo, kiwan li ratawom re k’anjelak, jo’kan naq ki’aatinak rik’in li profeet aj Jose Smith ut kixpatz’ re k’a’ru raj taatenq’anq wi’. Li profeet kixpatz’ re naq tixk’anjela li ch’och’ chirix tenamit ut kixye re naq tixb’aanu li jwal chaab’il naru chiru, ut jo’kan kixb’aanu. A’an kik’anjelak sa’ xch’och’eb’ li junkab’al Smith.⁸

Kintz’il rix li osob’tesink kixk’ul laj Joseph Skeen rik’in xk’ulb’al li k’anjel a’an chi jo’kan. Kintaw ru , sa’ junpaat, naq laa’in ajwi’ wan li wosob’tesinkil a’an, jo’ wan qe chiqajunilo. Chixjunil li b’oqb’il k’anjel sa’ li Iglees nachal rik’in li Dios—sa’ xtz’uumaleb’ re lix moos sik’b’ileb’ ru.⁹

Kiweek’a jun li reetalil sa’ musiq’ej naq lin ak’ k’anjel a’an musiq’anb’il. Aajel ru naq taqataw ru naq li qab’oqb’al a’an musiq’anb’il, naq tz’aqal nachal rik’in li Dios sa’ xtz’uumaleb’ re li qajolominel sa’ li tijonelil. Chirix a’an, kijala lin k’a’uxleb’aal ut kinxtaw wajom chi k’anjelak. Jwan ninb’antioxin xb’aan li osob’tesink re li jalb’a-k’a’uxlej ut xb’aan lix jalajik li waam. Jwal nawulak chiwu lin ak’ k’anjel.

Us ta naqak’oxla naq li qab’oqb’il k’anjel sa’ li Iglees yal a’an jun xk’a’uxl li qajolominel sa’ li tijonelil, malaj naq nak’eeman qe yal xb’aan naq maa’ani chik taa’ajoq re, too’osob’tesiiq naq took’anjelaq. Naq naqak’e reetal li ruq’ li Dios sa’ li qab’oqb’il k’anjel ut nokok’anjelak rik’in chixjunil li qach’ool, taawanq xkomon chik li wankilal sa’ li qak’anjel, ut toowulaq jo’ tz’aqal xmoos li Jesukristo.

K’anjelak sa’ li qab’oqb’il k’anjel naraj li paab’aal. B’ab’ayaq chik chirix naq laj Joseph Skeen ut li xMaria ke’wulak sa’ li ch’och’, ke’yajer sa’ wiib’al. Maak’a’eb’ lix tumin un maa’ani neke’xnaw ru aran. A’an chaq jun li hoonal jwal ch’a’aj choq’ reheb’. Laj Joseph kixtz’iib’a sa’ lix hu: “Kook’anjelak ut tiik koowan sa’ li Iglees rik’in b’ab’ay li qapaab’al li kikana, us ta laj tza kixyal qat’anb’al ut qaq’ajsinkil.”¹⁰

Laa’in ut wankeb’ chik k’iila cient li riyajileb’, toob’antioxinq chi junelik re laj Joseph ut li xMaria naq ink’a’ ke’q’aj. Naqak’ul li osob’tesink naq nokokuyuk sa’eb’ li qab’oqb’il k’anjel ut li qateneb’ankil, ut nokok’anjelak rik’in chixjunil li qapaab’aal.

Ninnaw ru jun li chaab’il aj k’utunel sa’ li Iglees li naxwaklesiheb’ li komon naxtzoleb’ rik’in lix k’utum ut li tz’ilok-ix li naxb’aanu, us ta ink’a’ junelik kik’utuk chi jo’kan. Naq ki’ok sa’ li Iglees, kixk’ul lix b’oqb’il k’anjel re k’utuk sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al. A’an kixk’oxla naq maak’a’ lix seeb’al re k’utuk, a’b’an kixk’ul xb’aan naq kixnaw naq aajel ru li k’anjelak. Sa’ junpaat kireek’a lix xiw ut kixkanab’ xik re naq ink’a’ taak’utuq. Us naq laj tzolol ochochnal re ke’xk’e reetal naq ink’a’ chik nawulak, ke’rula’ani, ut ke’xpatz’ re naq taaq’ajq. Li obiisp ut eb’ li komon re li teep ke’xtenq’a. Chirix jun hoonal, naq ak kiniman lix paab’aal, ki’ok chixtzolb’aleb’ li kok’al. Naq kiroksi li xb’eenileb’ na’leb’ neke’k’utman anajwan sa’ Li k’utuk jo’ li Kolonel, li Qaawa’ kirosob’tesi lix yalb’al xq’e ut a’an jwal kiseeb’o’ chi k’utuk.¹¹

Li ruchich’och’il winq malaj ixq li wan qik’in chiqajunil nokoxk’e chixk’ulb’al xtiikilal qach’ool rik’in xkanab’ankil li k’anjelak rik’in li na’leb’ jo’ “moko kawresinb’ilin ta re k’anjelak; toj tento tintzol xkomon,” “Lub’luukin ut tento tinhilanq,” “Mas cheekin chik—us choq’ re junaq chik,” malaj “Mas laatz’ wu.”

Ex was wiitz’in, xk’ulub’ankil ut xb’aanunkil li b’oqb’il k’anjel a’an jun k’anjel re paab’aal. Naru naqakanab’ qib’ chiru li ak xk’ut chiqu li qaprofeet Thomas S. Monson: “Li ani naxb’oq li Qaawa’, naxkawresi,” ut “Naq wanko chi k’anjelak chiru li Qaawa’, wan qak’ulub’ xk’ulb’al lix tenq’.”¹² Maare naq lub’luuko malaj ink’a’ naqaj, naq kamenaqaqo xb’aan li qaxiw malaj li qatitz’ik, li Qaawa’ naraj naq taqajal li qametz’ew, taqak’e junaq jwal kaw, ut took’anjelaq.

Laa’in ink’a’ nawil nak lub’lu chi moko laatz’ ru li Awa’b’ej Monson ut lix komon sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil chi moko sa’ lix Molameb’ li Kab’laju. A’aneb’ neke’xk’ut reetalil, jo’ chanru li namusiq’an, li wankilal naqak’ul naq naqak’anjela li paab’aal, naq naqak’ul junaq li k’anjel ut naqab’aanu rik’in teneb’ahom ut chi kaw. A’aneb’ ak “[xe’xk’e xmetz’ew li ruq’] chi yaal”¹³ naab’al chihab’ chaq anajwan, ut toj yookeb’ ajwi’ chi ilok chi uub’ej ut chi tzuul.

Yaal naq a’aneb’ nekek’anjelak sa’ li b’oqb’il k’anjel jwal aajel ru, a’b’an chixjunil li b’oqb’il k’anjel aajel ru. Li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley, li profeet ut Awa’b’ej re li Iglees toje’ chaq, kixye: “Chiqajunilo wanko sa’ li nimla k’anjel a’in. … Li teneb’anb’il sa’ eeb’een laa’ex jwal tiik ru rik’in li naril jo’ ajwi’ li we laa’in rik’in li nawil. Sa’ li Iglees a’in maak’a’ junaq li b’oqb’il k’anjel ka’ch’in malaj maak’a’ naraj naxye.”¹⁴ Chixjunil li b’oqb’il k’anjel aajel ru.¹⁵

Chooxaqliiq rik’in paab’aal, “[qak’ehaq] xmetz’ew li quq’ chi yaal” ut qak’ehaq chi uub’ej li “chaab’il k’anjel a’in.”¹⁶ Q’ak’ehaq “xkawil lix b’e,” qochb’een li xDorothy. Jo’ qas qiitz’in qib’, chook’anjelaq.

Wi nekeraj naq lee obiisp malaj li awa’b’ej re li uq’ej sahaqeb’ xch’ool, patz’omaq reheb’: “K’a’ru naru nikintenq’an wi’?” “B’ar naraj li Qaawa’ naq tink’ajelaq?” Naq taatijoq ut tixk’e sa’ ajl lee teneb’ankil chi junjunqal, sa’ junkab’al, ut sa’ lee trab’aaj, a’an tixk’ul xmusiq’ankil re tixk’e junaq lee b’oqb’il k’anjel us choq’ eere. Naq texxaqab’aaq, teek’ul jun osob’tesink re li tijonelil re eetenq’ankil chi elk chi uub’ej. Laa’ex tex’osob’tesiiq! Ajb’il ru li junjunq chi komon, ut li junjunq chi komon ajb’il ru li k’anjelak choq’ re.¹⁷

Li Jesukristo, aj nimla k’amol qab’e, kixk’e lix yu’am choq’ re lix k’anjel lix Yuwa’. Sa’ li nimla ch’utam naq maji’ k’uub’anb’il ru li ruchich’och’ a’in, li Jesus li kisik’e’ ru ut kiyule’ chalen chaq sa’ xtiklajik, kixyeechi’i rib’ rik’in rajom xch’ool. “Wahi’in, taqlahin laa’in.”¹⁸ Naq kixb’aanu, a’an ki’ok jo’ qamoos laa’o. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo ut li wankilal naqak’ul xb’aan lix tojb’al rix li maak, laa’o ajwi’ naru took’anjelaq chiru qas qiitz’in. A’an tooxtenq’a.¹⁹

Nink’e lin rahom choq’ reheb’ li ani eere ink’a’ naru chi k’anjelak anajwan sa’ li Iglees xb’aan junaq eech’a’ajkilal, a’b’an toj nekexwan chi tiik re k’anjelak. Nintijok re naq osob’tesinb’ilaqex sa’ lix yalb’al eeq’e. Nink’e ajwi’ lin b’antioxihom choq’ reheb’ li ani neke’k’anjelak sa’ lix b’oqb’il k’anjel rajlal xamaan, jo’ ajwi’ li neke’xk’ulub’an li b’oqb’il k’anjel sa’ junpaat. Chixjunil li tenq’ ut li mayej oxloq’inb’il ru, mas wi’chik xb’aan li ani nokok’anjelak wi’. Chixjunileb’ li neke’k’anjelak chiru ras riitz’ineb’ te’xk’ul li rusilal li Dios.²⁰

Maak’a’ naxye jarub’ li qachihab’ malaj k’a’ru li qawanjik, “qaatinaq” li qak’anjel.”²¹ Chexk’anjelaq sa’ lee b’oqb’il k’anjel. Chexk’anjelaq sa’ mision. Chexk’anjelaq chiru lee na’. Chexk’anjelaq chiru li ink’a’ naqb’il ru eeb’aan. Chexk’anjelaq chiruheb’ lee rech kab’al. Chexk’anjelaq b’i’.

Li Qaawa’ taxaq chi osob’tesinq qe sa’ xyalb’al qaq’e chi k’anjelak chiru qas qiitz’in ut wulak jo’ tz’aqal aj taaqenel re li Jesukristo.²² Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo a’an ut naxb’eresi li k’anjel a’in. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.