Lix tzol’leb’ li Kristo

Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo naxk’e li k’a’ru naru wi’ taqakanab’ qib’ chiru “lix k’ulub’ejil, ut li ruxtaan, ut li rusilal li Santil Mesias,”⁶ “[taatz’aqloq qe qu] rik’in li [Kristo],”⁷ taqak’ul chixjunil li us,⁸ ut taqak’ul li junelik yu’am.⁹

Sa’ jalan chik rilom, lix tzol’leb’ li Kristo a’an li b’e—li junaj ajwi’ chi b’e—tooruuq wi’ chixk’ulb’al chixjunileb’ li osob’tesink k’eeb’ileb’ qe sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesus. A’ lix tzol’leb’ li Kristo li nokoxkanab’ chi okenk sa’ li musiq’ejil wankilal li toxtaqsi chalen chaq li qamusiq’ejil wanjik anajwan sa’ jun chik teram b’ar wi’ tooruuq chi wulak chi tz’aqal qe qu jo’ chanru li Kolonel.¹⁰ Chirix li yo’laak wi’chik, li Elder D. Todd Christofferson kixk’ut: “Li yo’laak wi’chik, jalan wi’ rik’in li yo’laak sa’ tib’elej, a’an chanchan jun li najtil b’e ut maawa’ k’a’ruhaq li nak’ulman yal jun sut. Ut xk’eeb’al chi anchal qach’ool sa’ li b’e a’an, a’an li rajb’al li ruchich’och’il yu’am q’axal wi’chik aajel ru.”¹¹

Chiqatz’il rix li junjunq na’leb’ yiib’anb’il wi’ lix tzol’leb’ li Kristo.

Xb’een, li paab’aal chirix li Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak li kixb’aanu. Eb’ li profeet ke’xk’ut naq li paab’aal nachal rik’in rab’inkil li raatin li Kristo.¹² Li raatin li Kristo naxch’olob’ xyaalal lix mayej aj tojol-ix ut naxye qe chanru nokoru chixk’ulb’al xkuyb’al qamaak, eb’ li osob’tesink, ut li taqenaqil loq’al.¹³

Naq naqab’i li raatin li Kristo, noko’ok chixk’anjelankil qapaab’aal naq naqasik’ xtaaqenkil lix k’utum ut lix b’aanuhom li Kolonel.¹⁴ Re xb’aanunkil a’an, laj Nefi kixk’ut qe naq tento xkanab’ankil “anchal qib’ chiru lix k’ulub’ejil li [Kristo,] a’an li kaw xmetz’ew chi kolok.”¹⁵ Rik’in naq li Jesus a’an jun Dios sa’ xq’ehil naq toj maji’ nokoyo’la arin sa’ ruchich’och,¹⁶ naq maajun maak kixb’aanu sa’ xyu’am,¹⁷ ut naq chiru lix tojb’al rix li maak a’an kixk’e chixjunil li k’a’ru elajinb’il xb’aan li tiik ruhil na’leb’ choq’ eere ut choq’ we,¹⁸ a’an wan xwankil ut xlawil re xk’eeb’al chi uxmank li wakliik chi yo’yo choq’ re chixjunileb’ li winq,¹⁹ ut kixb’aanu naq li uxtaan naru taanumtaaq sa’ xb’een li tiik ruhil na’leb’ xb’aan li k’a’ru naxpatz’ li jalb’a-k’a’uxlej.²⁰ Naq naqataw ru naq nokoru chixtawb’al li uxtaan sa’ xk’ab’a’ lix k’ulub’ejil li Kristo, naqataw qametz’ew re “taawanq qapaab’aal choq’ re li jalb’a-k’a’uxlej.”²¹ Xkanab’ank’il anchal qib’ chiru lix k’ulub’ejil li Kristo a’an xkanab’ankil qib’ chiru naq a’an kixb’aanu li k’a’ru tento xb’aanunkil re toxkol, toja’ naq took’anjelaq a’ yaal jo’ chanru li qapaab’ahom.²²

Li paab’aal nokoxk’e chixkanab’ankil li qak’a’uxl xb’aan li k’a’ru neke’xk’oxla jalaneb’ chiqix laa’o, ut ruuchil a’an, chi ok qak’a’uxl chirix li k’a’ru naxk’oxla li Dios chiqix.

Xkab’, li jalb’a-k’a’uxlej. Laj Samuel aj Lamanita kixk’ut, “Wi nekexpaab’ank re [lix] k’ab’a’ [li Kristo], teejal eek’a’uxl chirix chixjunil eemaak.”²³ Li jalb’a-k’a’uxlej a’an jun loq’laj maatan re li qaChoxahil Yuwa’ naxtaw xwankil sa’ xk’ab’a’ lix mayej li Ralal Junaj Chirib’il. A’an li b’e kixk’e qe li Yuwa’b’ej nokojale’ wi’, malaj naqasutq’isi li qak’a’uxl, li qab’aanuhom, ut li qaam re naq tooruuq chi wulak b’ayaq chik jo’ li Kolonel.²⁴ A’an moko ka’aj ta wi’ choq’ reheb’ li ninqi maak, choq’ b’an re li tz’ilok-ix ut chaab’ilob’resink-ib’wulaj wulaj²⁵ li nokoxtenq’a chi numtaak sa’ xb’een li qamaak, li qapaltil, lix q’unal qametz’ew, ut li qamajelal.²⁶ Li jalb’a-k’a’uxlej nokoxk’e chi wulak jo’ “tz’aqal tzolom” re li Kristo, ut a’an nokoxnujob’resi rik’in rahok²⁷ ut naxtz’eq li qaxiw.²⁸ Li jalb’a-k’a’uxlej maawa’ jun xkab’ k’uub’anb’il na’leb’ taqoksi wi taasachq li qak’uub’anb’il na’leb’ re taqayu’ami chi tz’aqal re ru li qayu’am.²⁹ Li jalb’a-k’a’uxlej rajlal a’an li junaj chi b’e li naru tixk’e xsahil qach’ool li nakana ut tixk’e qawankil chi sutq’iik rik’in li qaChoxahil Yuwa’.

Rik’in li jalb’a-k’a’uxlej nokowulak chi kub’enaq qatawom ut chixpaab’ankil li rajom li Dios. Anajwan ut, a’an moko nak’ulman ta b’ar wi’ maak’a’ natawman. Xnawb’al ru lix chaab’ilal li Dios ut li qamaak’a’il laa’o,³⁰ junajinb’il rik’in li xnimal ru xyalb’al qaq’e chixjunajinkil li qab’aanuhom rik’in li rajom li Dios,³¹ naxk’am chaq li usilal sa’ li qayu’am.³² Li usilal, a’an “li choxahil tenq’ malaj kawilal li k’eeb’il sa’ xk’ab’a’ li xnimal ru ruxtaan ut xrahom li Jesukristo … re xb’aanunkil li chaab’il k’anjel li ink’a’ raj [tooruhanq] chixb’aanunkil wi kanab’anb’ilo qajunes.”³³ Rik’in naq li jalb’a-k’auxlej a’an li b’e re wulak jo’ li Kolonel, li maajun wa tooruuq raj chixb’aanunkil qajunes, jwal na’ajman chiqu li rusilal li Kolonel re xjalb’al li tento taajalmanq sa’ li qayu’am.

Naq naqajal qak’a’uxl, ruuchil li qamaak, lix q’unal qametz’ew, li qapaltil, ut li qaxiw naqak’e li ak’il qab’aanuhom ut qapaab’ahom li nokoxjilosi rik’in li Kolonel ut nokoxtenq’a chi wulak jo’ chanru a’an.

Rox, li kub’iha’ ut li loq’laj wa’ak. Li profeet aj Mormon kixk’ut naq “li xb’een ruuchinihom li jalb’a-k’a’uxlej a’an li kub’iha’.”³⁴ Re naq taakanaaq chi tz’aqal, li jalb’a-k’a’uxlej tento xjunajinkil rik’in li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ k’anjelanb’il xb’aan junaq li wan rik’in xwankilal lix tijonelil li Dios. Choq’ reheb’ li komon re li Iglees, ak’ob’resinb’ileb’ li sumwank neke’b’aanuman rik’in li kub’iha’ ut sa’ jalan chik kutan naq nokotz’aqon sa’ li loq’laj wa’ak.³⁵

Sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ ut li loq’laj wa’ak, naqab’aanu li sumwank re xpaab’ankil lix taqlahom li Yuwa’b’ej ut li Ralal, xjultikankil junelik li Kristo, ut re wank junelik qach’ool chixk’ulb’al lix k’ab’a’ (malaj lix k’anjel ut na’leb’il³⁶)) sa’ qab’een.³⁷ Choq’ reeqaj, li Kolonel naxb’aanu li sumwank re xkuyb’al, malaj risinkil, qamaak³⁸ ut “[xhoyb’al] lix Musiq’ chi numtajenaq wi’chik sa’ [qab’een] .”³⁹ Jo’kan ajwi’ li Kristo naxyeechi’i qakawresinkil choq’ re li junelik yu’am rik’in qatenq’ankil chi wulak jo’ a’an.⁴⁰

Laj Douglas D. Holmes, xb’een aj tenq’ aj k’ehol na’leb’ sa’ li Awa’bejil reheb’ li Saaj Winq, kixtz’iib’a: “Eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ ut li loq’laj wa’ak neke’reetalil lix raqik ut lix b’ehil li yo’laak wi’chik. Sa’ li kub’iha’, naqamuq li najter winq sa’ tib’elej ut noko’ok sa’ ak’ yu’am.⁴¹ Sa’ li loq’laj wa’ak, naqatzol naq li jalaak a’in timil timil na’uxmank, rajlal xamaan, ut nokoxjaltesi naq naqajal qak’a’uxl ut naqab’aanuheb’ li sumwank, ut [nokowulak chi wank jo’ li Kolonel] rik’in li jun xnimal b’isb’al li Musiq’ej.”⁴²

Eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut eb’ li sumwank aajeleb’ ru sa’ lix tzol’leb’ li Kristo. Lix wankilal re li choxahilal nak’utun sa’ li qayu’am naq naqak’uleb’ chi k’ulub’ejo li k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil ut naqapaab’eb’ li sumwank laq’lookeb’ rik’in.⁴³ Li Elder D. Todd Christofferson kixch’olob’ naq “li wankilal re li choxahilal nachal rik’in li kristiaan ut xb’aan lix wankilal li Santil Musiq’ej.”⁴⁴

Xkaa, li maatan re li Santil Musiq’ej. Chirix li kub’iha’ nak’eeman qe li maatan re li Santil Musiq’ej rik’in li k’ojob’anb’il k’anjel re li k’ojob’ank.⁴⁵ Li maatan a’an, wi naqak’ul, naxkanab’ naq taa’ochb’eeninq qe rajlal jun Dios⁴⁶ ut naq teeto rajlal li usilal li laq’lo rik’in lix wankilal.

Jo’ qochb’een rajlal, li Santil Musiq’ej naxk’e xkomon chik qawankilal malaj qametz’ew re xpaab’ankileb’ li qasumwank.⁴⁷ A’an ajwi’ nokoxsantob’resi,⁴⁸ li naraj xyeeb’al naq nokoxkanab’ “[chi ach’ab’anb’il] chiru li maak ut [nokoxsaqob’resi, nokoxch’ajob’resi, ut nokoxsantob’resi] xb’aan lix tojb’al rix li maak re li Jesukristo.”⁴⁹ Naq yooko chi santob’resiik moko ka’aj ta wi’ nokoch’aje’q, k’eeb’ileb’ aj b’an wi’ qe li musiq’ejil maatan malaj choxahilal xna’leb’il li Kolonel⁵⁰ ut naxjal aniho,⁵¹ jo’kan “naq maak’a’ chik li qajom re xb’aanunkil li maa’usilal.”⁵² Rajlal suit naq naqak’ul li Santil Musiq’ej sa’ li qayu’am xb’aan li paab’aal, li jalb’a-k’a’uxlej, eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel, li k’anjelak jo’ li Kristo chiru qas qiitz’in, ut xkomon chik li tiikil b’aanuhom, timil timil nokojalaak toj reetal naq nokowulak jo’ li Kristo.⁵³

Ro’, li kuyuk toj sa’ roso’jik. Li profeet aj Nefi kixk’ut naq chirix xk’ulb’al li maatan re li Santil Musiq’ej, tento “[tookuyuq] toj sa’ roso’jik, xtaaqenkil li k’a’ru xb’aanu ut xk’ut qe li Ralal li yo’yookil Dios.”⁵⁴ Li Elder Dale G. Renlund kixk’ut chanru nab’aanuman li kuyuk toj sa’ roso’jik chi kama’in: “Naru taatz’aqloq qe qu rik’in naq chi kok’ aj xsa’ ut rajlal … [naqak’anjela] li paab’aal chirix li [Kristo], xjalb’al qak’a’uxl, tz’aqonk sa’ li loq’laj wa’ak re x’ak’ob’resinkileb’ li sumwank ut li osob’tesink re li kub’iha’, ut xk’ulb’al li Santil Musiq’ej jo’ qochb’een rajlal . Sa’ xb’aanunkil a’in, noko’ok jo’ chanchan li Kristo ut naru nokokuyuk toj sa’ roso’jik, rik’in chixjunil nachal wi’ li na’leb’ a’an.”⁵⁵

Sa’ jalan chik aatin, xk’ulb’al li Santil Musiq’ej ut li jalok li naxb’aanu a’an qik’in natenq’an ajwi’ chixwaklesinkil li qapaab’aal. Li paab’aal nim wi’chik ru nokoxk’am sa’ xkomon chik li jalb’a-k’a’uxlej. Chirix a’an, naq naqamayeja jo’ eetalil li qaam ut li qamaak sa’ li artal re li loq’laj wa’ak, naqak’ul li Santil Musiq’ej chi k’a’jo’ wi’chik. Xk’ulb’al li Santil Musiq’ej chi k’a’jo’ wi’chik nokoreek’asi chi uub’ej sa’ li b’e re yo’laak wi’chik. Naq yooqo chi xik sa’ li jalok a’in ut chixk’ulb’al chixjunileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li sumwank re li evangelio, naqak’ul “usilal choq’ reeqaj usilal” toj taqak’ul jun li tz’aqalil.⁵⁶

Ex was wiitz’in, naq naqak’anjela lix tzol’leb’ li Kristo sa’ li qayu’am naqak’ul li osob’tesink re li yu’am a’in jo’ ajwi’ re li musiq’ej, ut jo’kan ajwi’ sa’eb’ li yale’k qix. Timil timil naqak’ul qawankil re “[xchapb’al qib’] chiru chixjunil li k’a’ru us.”⁵⁷ Ninch’olob’ xyaalal naq a’in ak kik’ulman ut toj yoo chi k’ulmank sa’ lin yu’am, timil timil, b’ayaq arin b’ayaq aran.

A’b’anan aajel wi’chik ru chiru a’an, tento taqak’anjela lix tzol’leb’ li Kristo sa’ li qayu’am xb’aan naq naxk’e li junaj chi b’e re sutq’iik rik’in li qaChoxahil Yuwa’. A’an li junaj chi b’e re xk’ulb’al li Kolonel ut wulak jo’ ralal xk’ajol a’an.⁵⁸ Jo’kan b’i’, li junaj chi b’e tookole’q wi’ chiru li qamaak ut toochaab’ilo’q sa’ musiq’ej, a’an xk’anjelankil lix tzol’leb’ li Kristo sa’ li qayu’am.⁵⁹ Sa’ jalan chik chi b’e, li apostol aj Jwan kixk’ut naq “li ani … ink’a’ nakuyuk sa’ lix tzol’leb’ li Kristo, moko wank ta li Dios rik’in.”⁶⁰ Ut li Jesus kixye reheb’ li Kab’laju aj Nefita naq wi ink’a’ naqak’anjela li paab’aal chirix li Kristo, nakub’e qaha’, ut naqakuy toj sa’ roso’jik, “[tooyok’e’q ut took’ute’q] sa’ li xam, b’ar wi ink’a’ chik [tooruuq] chi sutq’iik.”⁶¹

Jo’kan b’i’ , chan ru tooruuq chixk’anjelankil lix tzol’leb’ li Kristo chi numtajenaq sa’ li qayu’am? Jun li b’e, a’an xyalb’al qaq’e chi yaal rajlal xamaan re xkawresinkil qib’ choq’ re li loq’laj wa’ak rik’in xq’axtesinkil jun hoonal re k’oxlak ut tijok chirix li k’a’ru tento taqachaab’ilob’resi sa’ li qayu’am. Toja’ naq tooruuq chixk’amb’al sa’ li artal re li loq’laj wa’ak jun mayej re yal ta jun k’a’aq re ru li nokoxram chi wank jo’ li Jesukristo, xtz’aamankil qatenq’ rik’in paab’aal, xpatz’b’aleb’ li musiq’ejil maatan ajb’ileb’ ru, ut xb’aanunkil li sumwank re xchaab’ilob’resinkil qib’ chiru li xamaan chalel.⁶² Rik’in xb’aanunkil a’an, k’a’jo’ wi’chik taachalq li Santil Musiq’ej sa’ li qayu’am ut taawanq xkomon chik li qametz’ew re numtaak sa’ xb’een li qapaltil.

Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo a’an laj Kolol re li ruchich’och’ ut li junaj chi k’ab’a’ej naru tookole’q wi’.⁶³ Chixjunil li k’a’ru us k’eeb’il qe ka’ajwi’ sa’ xk’ab’a’ a’an.⁶⁴ A’b’an re “[xchapb’al qib’] sa’ chixjunil li k’a’ru us,”⁶⁵ jo’ li junelik yu’am, tento taqak’anjela rajlal lix tzol’leb’ li Kristo sa’ li qayu’am. Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.