2010–2019
Ko e Palani Lahi ʻo e Huhuʻí
ʻOkatopa 2016


Ko e Palani Lahi ʻo e Huhuʻí

ʻOku ou ʻiloʻi ko e taimi ʻoku tau fakatomala moʻoni aí, ʻoku pulia moʻoni ʻetau ngaahi angahalá—ʻo ʻikai toe maʻu ia!

ʻI ha ngaahi māhina siʻi kimuʻa pea mālōlō ʻa Palesiteni Poiti K. Pēká, ne maʻu ʻe he kau taki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e ngaahi houalotú ha faingamālie mahuʻinga ke ne lea ai kiate kimautolu. Kuo teʻeki ai ke ngalo ʻiate au e meʻa naʻá ne leaʻakí. Naʻá ne vahevahe mai kuó ne fakakaukau lahi ki heʻene moʻuí kotoa, ko ʻene kumi ha fakaʻilonga ʻo e ngaahi angahala kuó ne fai ka kuó ne fakatomalaʻi fakamātoatoʻí, pea naʻe ʻikai ke ne maʻu ia. Tuʻunga ʻi he feilaulau fakalelei ʻa hotau Fakamoʻui ʻofeina ko Sīsū Kalaisí, pea fakafou ʻi he fakatomala fakamātoató, ʻa hono fakamaʻa fakaʻaufuli ʻene ngaahi angahalá, ʻo hangē naʻe ʻikai teitei hoko ha meʻa peheé. Ne fakatukupaaʻi leva kimautolu ʻe Palesiteni Peeka ko e kau takí he ʻaho ko iá, ke mau fakamoʻoni ʻoku moʻoni ia kiate kitautolu kotoa pē ʻoku fakatomala fakamātoató.

ʻOku ou ʻiloʻi ha tangata naʻá ne fai ha ngaahi maumaufono fakaeangamaʻa he ngaahi taʻu kuohilí. Ne fuoloa e ongoʻi mā e tangatá ni peá ne hohaʻa ke lea ki hono malí mo ʻene kau taki lakanga fakataulaʻeikí. Naʻá ne loto ke ne fakatomala kakato ka naʻá ne pehē ʻe laka ange kiate ia ke mole ʻa hono fakamoʻui taʻengatá, ʻi haʻane tuku ke foua ʻe hono malí pe fānaú ʻa e mamahi, fakamāʻia pe ngaahi nunuʻa kehe ko ha ola ʻo haʻane vetehia.

ʻI he taimi kuo tau angahala aí, ʻoku faʻa feinga leva ʻa Sētane ke fakalotoʻi kitautolu ko e meʻa taʻesiokita ke tau faí ko hono maluʻi e niʻihi kehé mei he fakamamahi ʻo hono ʻiloʻi ʻetau ngaahi angahalá, kau ai ʻetau vetehia ki heʻetau pīsopé, ʻa ē te ne lava ʻo tāpuekina ʻetau moʻuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi heʻene hoko ko ha fakamaau fakalūkufua ki ʻIsilelí. Ka ko hono moʻoní, ko e meʻa taʻesiokita pea mo faka-Kalisitiane ke faí, ko e vetehia pea fakatomala. Ko e palani lahi ʻeni ʻa e Tamai Hēvaní ki he huhuʻí.

Faifai pea vetehia e tangatá ni ki hono uaifi tōnungá mo ʻene kau taki faka-Siasí, ʻo fakahaaʻi ha ongoʻi fakatomala moʻoni. Neongo ko e meʻa faingataʻa taha ia kuó ne faí, ka naʻe hanga ʻe he ongoʻi fiemālié, nongá, houngaʻiá, ʻofa ki hotau Fakamoʻuí, pea mo ha ʻilo kuo toʻo atu ʻe he ʻEikí ʻa ʻene ongoʻi mafasiá ka Ne hiki hake iá, ʻo ʻoange kiate ia ha fiefia ne ʻikai faʻa fakamatalaʻi, neongo pe ko e hā e olá mo hono kahaʻú.

ʻĪmisi
Savior comforting

Naʻá ne ʻilo fakapapau ʻe loto mamahi ʻa hono uaifí mo e fānaú—pea ko e moʻoni ia; pea ʻe fai ha fakatonutonu faka-siasi pea tukuange ia mei hono uiuiʻí—pea naʻe hoko ia. Naʻá ne fakapapauʻi ʻe lavea e loto hono uaifí, mamahi pea ʻita—pea naʻe hoko ia. Naʻá ne fakapapauʻi ʻe liʻaki ia ʻe hono uaifí peá ne ʻave ʻena fānaú—ka naʻe ʻikai ke ne fai ia.

Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku iku e maumaufono mamafá ki he vetemalí, pea makatuʻunga he ngaahi tūkungá, mahalo naʻa fie maʻu ke fai ia. Ka naʻe ofo ʻa e tangatá ni ʻi he tali lelei ia ʻe hono uaifí peá ne tukupā ke tokoniʻi ia ʻi ha faʻahinga founga pē te ne lava. Naʻe fai atu pē taimí, pea lava ʻe he fefiné ʻo fakamolemoleʻi kakato ia. Naʻá ne ongoʻi e mālohi faifakamoʻui ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. Hili ha taʻu lahi mei ai, ʻoku mālohi mo faivelenga pē ʻa e ongomātuʻá ni mo ʻena fānau ʻe toko tolú. ʻOku ngāue ʻa e husepānití mo e uaifí ʻi he temipalé pea ʻoku fakaʻofoʻofa, mo feʻofoʻofani ʻena nofo malí. ʻOku hāsino he moʻui ʻa e tangatá ni ʻa ʻene fakamoʻoní, mo ʻene ʻofa mo houngaʻia ʻi he Fakamoʻuí.

Naʻe fakamoʻoni ʻa ʻAmuleki ʻo pehē, “ʻOku ou fakaʻamu ke mou haʻu ʻo ʻikai toe fakafefeka homou lotó; … he vakai, kapau te mou fakatomala … ʻe [ʻaonga] leva ʻa e palani lahi ʻo e huhuʻí kiate kimoutolu.”1

ʻI heʻeku ngāue mo hoku husepānití heʻene palesiteni fakamisioná, ne ma ō ki he malaʻevakapuná ke talitali ha kau faifekau tokolahi. Naʻe tohoakiʻi ʻema tokangá ʻe ha talavou ʻe taha. Naʻe hā loto mamahi, mafasia pea hangē ʻoku ʻitá. Ne ma siofi fakalelei ia he hoʻatā ko iá. ʻI heʻene aʻu ki he efiafí, naʻe fai ʻe he talavoú ni ha vetehia tōmui, pea naʻe fakapapauʻi ʻe hono kau takí naʻe fie maʻu ke fakafoki ia ki honau ʻapí. Neongo naʻa mau loto mamahi heʻene taʻefaitotonu pea ʻikai fakatomala kimuʻa pea toki haʻu ʻo ngāue fakafaifekaú, ka ʻi heʻemau ō ki malaʻevakapuná, ne ma fakamālō loto fakamātoato mo ʻofa ange ʻi heʻene maʻu ha lototoʻa ke vetehiá, pea ne ma fakapapau ange te mau kei fetuʻutaki vāofi pē.

Naʻe monūʻia e talavou maʻongoʻongá ni ke maʻu ha ongomātuʻa lelei, kau taki lelei ʻo e lakanga fakataulaʻeikí pea mo ha uooti poupou mo ʻofa ʻiate ia. Hili ha taʻu ʻe taha ʻo ʻene ngāue mālohi ke fakatomala kakato mo maʻu e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí, naʻe toe lava ke ne foki ange ki homau misioná. ʻOku faingataʻa ke u fakamatalaʻi ʻa e ongoʻi fiefia ne ma maʻu ʻi heʻema ō atu ki malaʻe vakapuna ke talitali ʻa e talavoú ni. Naʻá ne fonu ʻi he Laumālié, fiefia, lototoʻa he ʻao ʻo e ʻEikí peá ne loto vekeveke ke ngāue fakafaifekau faivelenga. Naʻá ne hoko ko ha faifekau tuʻukimuʻa, pea ne u maʻu kimui mo hoku husepānití ha faingamālie lelei ke ma ō ki heʻene sila he temipalé.

ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku ou ʻiloʻi ha faifekau [fefine] naʻá ne ʻiloʻi lelei ʻe makatuʻunga ʻi he ʻikai vete ʻene angahalá kimuʻa pea haʻu ʻo ngāue fakafaifekaú, hano fakafoki ia ki honau ʻapí, ko ia naʻá ne palani ʻiate ia pē ke ngāue mālohi ange lolotonga ʻene ngāue fakafaifekaú pea vetehia pē ki heʻene palesiteni fakamisioná ʻi ha ngaahi ʻaho siʻi kimuʻa pea ʻosi mei heʻene ngāue fakafaifekaú. Naʻe ʻikai ke ne maʻu ʻa e mamahi fakaʻotuá peá ne feinga ke halatuʻusi ʻi he hala kuo tuku mai ʻe hotau Fakamoʻui ʻofá maʻatautolu takitahá.

Lolotonga ʻema ngāue fakafaifekaú, ne u ʻalu ai ha meʻa ʻe taha mo hoku husepānití ʻi haʻane ʻalu ke ʻinitaviu ha tangata kae papitaiso. ʻI he fakaʻosi ʻe hoku husepānití ʻa e ʻinitaviú, ne u tatali pē ʻi tuʻa mo e ongo faifekau sisitā ne na akoʻi e tangatá. ʻI he ʻosi ʻa e ʻinitaviú, naʻe talaange ʻe hoku husepānití ki he ongo faifekaú ʻe lava ke papitaiso ʻa e tangatá. Naʻe tangi ʻaloʻimata e tangatá ni ʻi heʻene fakamatalaʻi ʻene ʻiloʻilopau he ʻikai ke ne lava ʻo papitaiso tupu mei he ngaahi angahala mamafa naʻá ne faí. ʻOku tātātaha ke u mātā tonu ʻa e fiefia mo e nekeneka ʻoku maʻu ʻe ha taha ʻokú ne mavahe hake mei he fakapoʻulí kae haʻu ki he māmá, ʻe tatau mo ia ne u sio ai he ʻaho ko iá.

ʻĪmisi
The Savior provides hope

Naʻe pehē ʻe D. Toti Kulisitofasoni

“ʻOku liliu ʻa e siva e ʻamanakí ki he ʻamanaki leleí ʻi he taimi ʻoku [tau] tui ai ki he Huhuʻi mohu ʻaloʻofá mo Hono mālohí. ʻOku liliu ʻa e lotó mo e ngaahi holí pea fakaʻau pē ke fakaliliʻa ki he angahala naʻe hā ngali lelei kimuʻá. …

“… Neongo pe ko e hā ʻa e totongi ki he fakatomalá, [ka] ʻoku folo hifo ia ʻe he fiefia ʻo e fakamolemolé.”2

Naʻe fakamanatu mai ʻe he ngaahi aʻusiá ni ʻa ʻĪnosi ʻi he Tohi ʻa Molomoná, naʻe “tangi [ki he ʻEikí] ʻi he fuʻu lotu fakamātoato,” peá ne fanongo ki ha leʻo ʻoku pehē ange, “ʻE ʻĪnosi kuo fakamolemoleʻi ʻa hoʻo ngaahi angahalá. …

“Pea ko au, ʻĪnosi, naʻá ku ʻiloʻi ʻoku ʻikai lava ke loi ʻa e ʻOtuá; ko ia, naʻe matafi atu ʻa ʻeku ongoʻi halaiá.

“Peá u pehē ange: ʻE ʻEiki, ʻoku fai fēfeeʻi ia?

“Pea folofola mai ia kiate au: Ko e meʻa ʻi hoʻo tui kia Kalaisí, … Ke ke ʻalu, he kuo fakamaʻa koe tuʻunga ʻi hoʻo tuí.”3

ʻI heʻeku teuteu ʻeku leá, ne u fie ʻilo ki he mahino ʻoku maʻu ʻe homa makapuná ki he fakatomalá, kae pehē ki he ongo ʻoku nau maʻu ki he Fakamoʻuí, ko ia ne u kole ange ki heʻema fānaú, ke nau fai ange fanga kiʻi fehuʻi ko ʻení. Naʻe ongo kiate au e tali ʻa homa makapuná.

Ko e hā ʻa e fakatomala? “Kapau te ke taaʻi ha taha, te ke lava ʻo talaange ‘kātaki’ peá ke tokoniʻi kinautolu.”

Ko e hā e ongo ʻokú ke maʻu he taimi ʻokú ke fakatomala aí? “ʻOkú ke lava ʻo ongoʻi Ia; mo Hono māfaná pea mole atu leva e ongoʻi taʻefeʻungá.”

Ko e hā e ongo ʻokú ke maʻu kia Sīsū Kalaisi mo e Tamai Hēvaní he taimi ʻokú ke fakatomala aí? “ʻOku ou ongoʻi naʻe ongoʻi ʻe Sīsū ʻa hono mahuʻinga ke fai e Fakaleleí pea ʻokú Ne fiefia te tau lava ʻo toe nofo fakataha mo Ia.”

Ko e hā ʻoku finangalo ai ʻa Sīsū mo e Tamai Hēvaní ke u fakatomalá? ʻI he lea ʻo hoku mokopuna kei talavoú: “Koeʻuhí ʻokú Na ʻofa ʻiate au! ʻOku fie maʻu ke u fakatomala ka u lava ʻo fakalakalaka pea hoko ʻo hangē ko Kinauá. ʻOku fie maʻu ke u maʻu maʻu pē Laumālié, ko ia ʻoku fie maʻu ke u fakatomala fakaʻaho ke maʻu ʻEne takauá. He ʻikai pē ha taimi ʻe feʻunga ai ʻeku fakamālō kiate Kinauá.”

ʻI he fanongo ʻa e kiʻi taʻahine taʻu fā ko Pilinileí ki he ngaahi fehuʻí ni, naʻá ne talaange, “Heiʻilo Teti. Akoʻi au.”

ʻĪmisi
Brynlee and her dad

ʻI he konifelenisi lahi ne toki ʻosí, naʻe pehē ai ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani: “Neongo hoʻo fakakaukau kuo fuʻu tōmuí, pea neongo pe ko e hā e ngaahi faingamālie kuo ngali mole meiate koé pe ko e lahi e ngaahi fehalaaki kuó ke faí, … pe ko hoʻo pehē neongo ʻene mamaʻo hoʻo fonongá mei ʻapi mo e fāmilí pea mo e ʻOtuá, ka ʻoku ou fakamoʻoni atu, kuo teʻeki ai ke ke aʻu koe ki ha tuʻunga he ʻikai taʻe lava ke aʻu atu ki ai e ʻofa fakalangí. He ʻikai malava ke taʻe aʻu atu kiate koe e maama taʻengata ʻo e Fakalelei ʻa Kalaisí.”4

Peheange mai ke ongoʻi ʻe heʻeku fānaú, makapuná pea mo kimoutolu kotoa pē siʻoku kāinga, ʻa e fiefia mo e ongoʻi ofi ki heʻetau Tamai Hēvaní pea mo hotau Fakamoʻuí ʻi heʻetau fakatomala fakaʻaho mei heʻetau ngaahi angahalá mo e ngaahi vaivaí. ʻOku fie maʻu ke fakatomala e fānau kotoa pē ʻa e Tamai Hēvaní. Fakakaukau angé ki he ngaahi angahala ʻoku fie maʻu ke tau fakatomalaʻí. Ko e hā ʻokú ne taʻotaʻofi kitautolú? Ko e hā e ngaahi founga ʻoku fie maʻu ke tau toe lelei ange aí?

ʻOku ou ʻilo, hangē ko ia ne aʻusia mo fakamoʻoni ki ai ʻa Palesiteni Pēká, ko e taimi ʻoku tau fakatomala moʻoni aí, ʻoku pulia moʻoni ʻetau ngaahi angahalá—ʻo ʻikai toe maʻu ia! ʻOku ou ongoʻi tonu e ʻofa, fiefia, fiemālie mo e loto falala ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí, ʻi heʻeku fakatomala fakamātoató.

Kiate au, ko e ngaahi mana maʻongoʻonga taha ʻi he moʻui ko ʻení, ʻoku ʻikai ko hono fakamavaeuaʻi e Tahi Kulokulá, hiki e ngaahi moʻungá pe ko e fakamoʻui ʻo e sinó. ʻOku hoko ʻa e ngaahi mana maʻongoʻonga tahá ʻi he taimi ʻoku tau hū loto fakatōkilalo ai ki heʻetau Tamai Hēvaní ʻi he lotu ʻo tautapa fakamātoato ke fakamolemoleʻi kitautolu pea ʻoku fakamaʻa leva e ngaahi angahala ko iá tuʻunga ʻi he feilaulau fakalelei ʻa hotau Fakamoʻuí. ʻI he huafa toputapu ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.