Kawilal sa’ li ch’olob’anb’il yaal chirix li Jesus

Wanko re naq taqataw li k’iila paay chi nawom ut naqapaab’ naq “lix loq’al li Dios a’an li wankilal chi k’oxlak.”⁶ A’b’anan, jo’kan ajwi’naqanaw naq lix k’anjeleb’aal laj tza a’an xnajtob’resinkileb’ li kristiaan rik’in li Dios ut xk’eeb’aleb’ chi tichk’ok re xk’eeb’al xwankil lix na’leb’eb’ li winq chiru li Kolonel ut lix k’utum.

Li apostol aj Pablo kiwan jo’ jun aj tiikil yehol esil chirix li Jesukristo xb’aan jun li sachb’a-ch’oolej kixk’ul li kixjal lix yu’am rik’in li Kolonel.⁷ Li k’a’ru kixk’ul laj Pablo kixkawresi re xjunajinkil rib’ rik’ineb’ li jar paay chi kristiaan. Jwal nawulak chaq chiru li “saqenkil-u” reheb’ laj Tesalonicenses ut li “chaab’il toq’ob’ank-u” reheb’ laj Filipenses.⁸ Sa’ xtiklajik ch’a’aj b’ayaq chiru xjunajinkil rib’ rik’ineb’ laj Griego li wankeb’ xtzolb’al. Sa’ Atenas, sa’ li Areopago, kixyal aatinank ninqi aatin a’b’an kitz’eqtanaak. Rik’ineb’ laj Korintios kixye naq ka’ajwi’ tixk’ut “lix tzol’leb’ li Kristo k’eeb’il chiru li krus.”⁹ Roksinkil li raatin li apostol aj Pablo:

“Xin’aatinak ut xinch’olob’ xyaalal moko rik’in ta xchaq’alil ru aatin neke’q’unb’esink ch’oolej, rik’in b’an li xk’utb’esinkil rib’ xwankil li Musiq’ej:

“Re naq ink’a’ k’ojk’ooq lee paab’aal sa’ xb’een xna’leb’eb’ li winq, sa’ xb’eenaq b’an xwankil li Dios.”¹⁰

Junjunq reheb’ li chaq’al ru seraq’ sa’eb’ li loq’laj hu chirix li Kolonel ut lix k’anjel nach’olob’aman sa’ 1 Korintios. Jun ch’ol—15—nawb’il xb’aan chixjunil li ruchich’och’ sa’ xk’ab’a’ li k’anjel Mesias¹¹ re laj George Frideris Handel. Sa’ li rox tasal li Mesias, chirix li “Coro Aleluya” lix k’ihal li raqal oksinb’il aran natawman sa’ 1 Korintios 15. Sa’ wiib’ oxib’ reheb’ li raqal a’an, laj Pablo naxseraq’i chi ch’aqal ru jun raqal li k’a’ru kixb’aanu li Kolonel:

“[Xb’aan naq] li Kristo kiwakli chi yo’yo sa’ xyanqeb’ li kamenaq jo’ xb’een mayej sa’ xyanqeb’ li xe’xk’uula rib’.

“… Xb’aan naq wi xmaak jun chi winq ki’ok chaq li kamk, jo’kan naq sa’ xk’ab’a’ ajwi’ jun chi winq wan lix waklijikeb’ chi yo’yo li kamenaq.

“Jo’ naq chixjunileb’ neke’kam sa’ xk’ab’a’ laj Adan, jo’kan ajwi’ naq chixjunileb’ te’wanq wi’chik xyu’am sa’ xk’ab’a’ li Kristo. …

“At kamk, b’ar wan k’ixel? B’ar wan laa muqleb’aal, laa numtajik? …

“A’b’anan, b’antiox re li Dios, a’an nokooxk’e chixq’axb’al ru xwankil li kamk sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo.”¹²

Naqanaw naq li q’etok paab’ank kik’ulman xb’aan naq lix na’leb’eb’ li winq ke’taqsiik sa’ xb’een lix tzol’leb’ li Kristo. Sa’ xna’aj li saqen ru xk’utum li Kolonel, naab’aleb’ li yaal saqen ru ut chaq’al ru tzol’leb’ ke’jalman ut ke’sachman. Relik chi yaal, eb’ laj Kristiano ke’xchap b’ayaq lix na’leb’eb’ laj Griego re xjunajinkil ru lix nawomeb’ rik’in lix wanjikeb’. Laj tz’iib’ahom esil aj Will Durant kixtz’iib’a: “Eb’ laj Kristiano ink’a’ ke’xchoyeb’ ru li ani maak’a’ xnawom chirix li Kristo; ke’xjunaji b’an rib’ rik’in. Lix na’leb’eb’ laj Griego, kiwaklesiik wi’chik b’antiox reheb’ li ke’k’ulub’an re rik’ineb’ lix na’leb’eb’.”¹³ Junxil chaq, ut sa’eb’ li qakutankil, wankeb’ li ani neke’xtz’eqtaana lix evangelio li Jesukristo xb’aan naq, choq’ reheb’ a’an, maak’a’ xnimal li naʼlebʼank ut li kʼoxlanbʼil aatin rik’in.

Sa’ xtiklajik lix k’ojob’ank wi’chik li Iglees, naab’aleb’ ke’xye rib’ naq neke’xtaaqe lix k’utum li Kolonel. Naab’aleb’ li tenamit ke’xk’e rib’ choq’ aj Kristiano. A’b’an sa’ li hoonal ajwi’ a’an kiwan li profeetil aatin naq toj taawanq li hoonal jwal ch’a’aj sa’ li qakutankil.

Laj Heber C. Kimball a’an jun reheb’ li xb’een komon sa’ li Kab’laju chi Apostol sa’ li k’ojlajik a’in ut xb’een aj tenq’ aj k’ehol na’leb’ re li Awa’b’ej Brigham Young. A’an kixye: “Yoo chaq chi nach’ok li hoonal naq … jwal ch’a’ajaq rilb’al ani aj Santil Paab’anel ut ani aj xik’ ilonel re lix tenamit li Dios. Chirix a’an … aj’oq lee ru chiru li natz’ilok, xb’aan naq taawulaq xq’ehil li nimla tz’ilok ut naab’al te’t’ane’q.” Kixraq xyeeb’al naq wan “jun li yale’k li chal re.”¹⁴

Sa’ li qakutankil, lix sutameb’ laj Kristiano sa’ k’iila tenamit, jo li Estados Unidos, jwal b’ab’ay. Wi maak’a’ li paab’aal, maak’a’ li eek’ahom re teneb’ank-ib’ chiru li Dios. Xb’aan ajwi’ a’an, ch’a’aj xxaqab’ankil xb’ehil li yu’amink. Wan naq eb’ li na’leb’ jwal paab’anb’ileb’ neke’xch’i’ch’i’i rib’ chirib’ileb’ rib’.

Wan naq a’in ajwi’ nak’ulman rik’ineb’ junjunq li komon re li Iglees li neke’xjalb’ehi rib’ ut neke’wulak chi aaleek xb’aan li nak’ulman sa’ li hoonal a’an—naab’al reheb’ a’an moko tiik ta xch’ooleb’.

Sa’ xjayal lix profeetil aatin laj Heber C. Kimball, li Elder Neal A. Maxwell kixye sa’ 1982: “Naab’al re li tz’ilok a’an taak’ulmanq xb’aan naq ink’a’ taqajal qak’a’uxl chiru li qawanjik ink’a’ us. Wankeb’ li te’t’ane’q ut ink’a’ te’kuyuq toj’ sa’ roso’jik. Wankeb’ chik te’b’alaq’iiq xb’aaneb’ aj q’etol paab’aal. Jo’kan ajwi’ wankeb’ chik te’xutaanaq, ut chi jo’kan, li junjunq chi k’ojlajik wan lix tichk’ob’aaleb’!”¹⁵

Jun reheb’ li na’leb’ jwal ch’a’aj ru sa’ li qakutankil, a’an naq naab’aleb’ li kristiaan neke’tz’aqon sa’ li maak a’b’an ink’a’ neke’xk’ulub’an naq aj maakeb’. Ink’a’ neke’yot’e’ xch’ool malaj ink’a’ neke’raj xk’eeb’al reetal naq lix wanjikeb’ moko us ta. Wankeb’ ajwi’ li neke’xye xpaab’aaleb’ chirix li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej li neke’xk’oxla naq xb’aan naq li Choxahil Yuwa’b’ej a’an aj rahonel, ink’a’ tixk’e xq’ajkamunkileb’ li ani neke’xq’et lix taqlahom.

A’an li na’leb’ kixchap laj Korianton, li ralal laj Alma, alalb’ej, sa’ lix Hu laj Mormon. A’an kitz’aqon sa’ li ko’b’eetak ut kik’ehe’ xna’leb’ xb’aan laj Alma. Jwal osob’tesinb’ilo naq li nimla profeet aj Alma, li kixyu’ami li “wank chaq sa’ li jul q’axal q’ojyin xsa’ [ut] kiril lix sachb’a-ch’oolejil saqen li Dios,”¹⁶ kixtz’iib’a li na’leb’ li kixk’e. Sa’ li ch’ol 39 re laj Alma, naqil chanru naq kixk’e xna’leb’ li ralal rik’in lix b’ehil li jalb’a-k’a’uxlej ut chirix a’an kixch’olob’ chanru naq li Kristo kik’ulun re risinkil li maak. Kixkutanob’resi li rajb’al ru li jalb’a-k’a’uxlej chiru laj Korianton xb’aan naq “maajun k’a’ru tz’aj naru na’eechanink re li rawa’b’ejihom li Dios.”¹⁷

Sa’ Alma 42 wan junjunq re li tzol’leb’ jwal chaq’al ru chirix lix tojb’al rix li maak sa’ chixjunileb’ li loq’laj hu. Laj Alma kixtenq’a laj Korianton chixtawb’al ru naq “ink’a’ tixk’oxla naq moko tiik ta naq laj maak taateneb’aaq chi wank sa’ rahilal.”¹⁸ A’b’anan kixk’utb’esi naq, sa’ xtikib’ankil rik’in laj Adan, jun li Dios aj uxtaan kixk’e jun “hoonal re xjalb’al qak’a’uxl” xb’aan naq wi ta maak’a’ li jalb’a-k’a’uxlej “li nimla k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’ kisachman raj xwankil.”¹⁹ Laj Alma kixxaqab’ ajwi’ naq lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios a’an jun “k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil.”²⁰

Lix k’utum laj Alma jwal ch’olch’o ru: “Xb’aan naq k’e reetal, li tiik ruhil na’leb’ naxk’e chi k’anjelak chixjunil li elajinb’il xb’aan, ut jo’kan ajwi’ li uxtaan nareechani chixjunil li k’a’ru re; ut chi jo’kan, maa’ani chik nakole’, ka’ajeb’ wi’ li yot’b’ileb’ xch’ool chi yaal.”²¹ Natawman ru jo’ tz’aqal chanru, lix loq’laj rosob’tesihom li jalb’a-k’a’uxlej ut li ab’ink chiru lix k’utum li Kolonel jwal aajel ru. Moko ra ta li aatinak chi saqen, jo’ kixb’aanu laj Alma rik’in laj Korianton, chirix li rahilal nachal xb’aan li maak ut naq ink’a’ najalman li k’a’uxlej. Chi kok’ aj xsa’ nayeeman, “Chi wulaj kab’ej chixjunil li kristiaan tixk’ul lix rahilal li maak.”²²

Li xnimal ru ut choxahil rosob’tesihom lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel a’an naq rik’in li jalb’a-k’a’uxlej, li maak na’isiik. Chirix lix jalajik lix k’a’uxl laj Korianton, laj Alma kixye: “Nawaj naq ink’a’ chik taakanab’ li k’a’aq re ru a’in chach’a’ajkilankil, ut ka’ajwi’ laa maak chakanab’ chach’a’ajkilankil, rik’in li ch’a’ajkilank a’an li taakub’sinq aawe sa’ li jalb’a-k’a’uxlej.”²³

Li profeet aj Jakob ki’aatinak chirixeb’ laj Judio re najter kutan jo’ “jun tenamit jipeb’ xk’a’uxl; ut xik’ ke’ril li aatin li saqen ru, … ke’xkamsiheb’ li profeet, ut ke’xsik’ li k’a’aq re ru li ink’a’ ke’ru chixtawb’al ru. Jo’kan ut, sa’ xk’ab’a’ lix mutz’ileb’ ru, ut a’ mutz’ uhej a’an kichal xb’aan xq’axb’al li aajel raj ru xsik’b’al, tento te’t’ane’q.”²⁴

Us ta wan naab’al li reetalil xq’axb’al li aajel ru xsik’b’al,²⁵ jun li jwal aajel ru sa’ li qakutankil a’an xtaaqenkil jun ajwi’ li na’leb’ q’axal kaw. Li xtaaqenkil jun ajwi’ li na’leb’ q’axal kaw sa’ li evangelio, a’an naq naqaterq’usi xwankil junaq k’utum re li evangelio sa’ xb’een junaq chik li k’utum aajel ajwi’ ru ut noko’ok chirilb’al chi jalan chik chiru lix k’utumeb’ laj jolominel re li Iglees. Jun reetalil a’an, a’an naq noko’ok chixk’eeb’al xkomon li aatin, xjalb’al, malaj roksinkil chi jalan jun raqal re li Aatin re Chaab’il Na’leb’. Jun chik, a’an li tertookil kawresink-ib’ re “roso’jik li ruchich’och’.” Sa’ xkab’ichaleb’ li eetalil a’an, neke’b’oqman jalaneb’ chixk’ulub’ankil lix na’leb’eb’ li winq. “Wi naqajal chi jalan jun li chaq’rab’ re kawilal malaj a’ yaal b’arwan junaq chik k’utum, yooko chixq’axb’al ru li aajel ru xsik’b’al.”²⁶

Sa’ aatinak chirix li tzol’leb’ jwal aajel ru, li Qaawa’ kixye: “Ut ani nach’olob’ank re chik li tiqb’il malaj li k’osb’il ru chiru a’in, a’an moko we ta.”²⁷ Naq naqataqsi xwankil junaq k’utum li naxk’os xwankil junaq chik li k’utum li aajel ajwi’ ru malaj noko’ok chirilb’al chi jalan malaj naxq’ax ru lix k’utumeb’ laj jolominel re li Iglees, yooko chixq’axb’al ru li aajel ru xsik’b’al.

Jo’kan ajwi’, wankeb’ junjunq li komon neke’xterq’usi xwankil li neke’raj, us ta naab’aleb’ re a’an chaab’ileb’, sa’ xb’een lix tzol’leb’ li evangelio. A’aneb’ neke’xk’e li rajomeb’ chirix li neke’raj sa’ xna’aj li k’a’ru teneb’anb’ileb’ wi’ ut neke’xkanab’ xteneb’ankil chiru li Kolonel ut lix k’utum sa’ xkab’ na’ajej. Wi naqaterq’usi xwankil yalaq k’a’ru sa’ xb’een lix k’eek’ookilal qach’ool chiru li Kolonel, wi sa’ li qak’a’uxl naqaye naq a’an ka’ajwi’ jun chik aj k’utunel ut ink’a’ lix choxahil alal li Dios, jo’kan ut yooko chxq’axb’al ru li aajel ru xsik’b’al. Li Jesukristo a’an li aajel ru xsik’b’al!

Li tasal 76 re li Tzol’leb’ ut Sumwank naxk’ut chi saqen naq li “kawil ch’oolej rik’in li yaal ch’olob’anb’il chirix li Jesus,”²⁸ a’an li aajel ru yalok li naxk’ut li ani te’eechaninq re li rosob’tesihom li choxahil awa’b’ejihom ut li ani te’eechaninq re li terrestil awa’b’ejihom ka’ch’in chik. Re naq kawaqo tento too’iloq sa’ lix wankil li Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak re xq’axb’al ru li kamk, ut rik’in li jalb’a-k’a’uxlej, re xsaqob’resinkil qib’ chiru li maak, ut tento taqataaqe lix tzol’leb’ li Kristo.²⁹ Jo’kan ajwi’ aajel ru li saqen ut li nawom chirix lix yu’am ut lix k’utum li Kolonel re qab’eresinkil sa’ li b’e re sumwank, jo’ li santil k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch. Tento xaqxooqo chirix li Kristo, taqatzeka xsahil li raatin, ut tookuyuq toj sa’ roso’jik.³⁰

Re naq kawaqo sa’ lix nawom qach’ool chirix li Jesus, tento taqaq’axeb’ ru li tichk’ob’aal, li neke’chapok ut neke’ramok re lix k’iijikeb’ naab’al li chaab’il winq ut ixq . Qak’ehaq qach’ool chi wank junelik sa’ lix k’anjel. Naq yooqo xsik’b’al qanawom, tento choq’ qe nume’k sa’ xb’een lix na’leb’eb’ li winq li naxk’os li qateneb’ankil rik’in li Kolonel. Tento taqil li maak jo’ tz’aqal chanru ut xk’ulub’ankil lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel rik’in li jalb’a-k’a’uxlej. Tento naq ink’a’ taqaq’ax ru li aajel ru xsik’b’al ut naq too’iloq b’an wan wi’ li Jesukristo, laj Kolol qe ut aj Tojol qix, ut taqataaqe lix tzol’leb’.

Lin yuwa’ kiril li oqech jo’ li nak’ehok li saqen ut naab’al li ha’ re k’uub’ank ut ch’ajok. A’an jun yokb’ re xchaab’ilob’resinkil lix yu’am.

Jun aj tz’iib’ naxye naq li tichk’ob’aal naru neke’jalman re “te’xk’e li yokb’ re chaab’ilal ut re xik sa’ li choxa.”³¹

Choq’ qe laa’o, li kawilal sa’ lix nawom qach’ool chirix li Jesus a’an jun li yokb’ re k’ulub’aak re li rusilal li Kolonel ut li choxahil awa’b’ejihom. Li Jesukristo a’an li junaj chi k’ab’a’ej k’eeb’il rub’el li choxa li naru nokokole’ wi’.³² Nink’e lin xaqxookil ch’olob’ahom chirix lix choxahilal jo’ ajwi’ lix nimla k’anjel sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.