2010–2019
A’an a’in li junelik yu’am
Abril 2017


A’an a’in li junelik yu’am

Li Dios naxnaw aawu ut nakatxb’oq chixnawb’al ru a’an.

Nin’aatinak eere, li tasal tenamit yoo chi ninqank—ex saaj, li ak sumsuukex jo’ ajwi’ li maji’ sumsuukex—laa’ex li texwanq choq’ laj jolominel sa’ lix Iglees li Qaawa’ sa’eb’ li kutan chalel. Rik’in chixjunil li maa’usilal, li choqink, li xiw, ut li sache’k ch’oolej sa’ li ruchich’och’ anajwan, nin’aatinak eerik’in chi ch’olch’o ru chirix li loq’al ut li osob’tesink re ok chixnawb’al ru li Dios.

Li Jesukristo kixk’ut naab’aleb’ li yaal li neke’xch’olob’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re sahil ch’oolejil ut lee na’aj laa’ex sa’ a’an. Laa’in tin’aatinaq chirix wiib’ li yaal li te’tenq’anq eere chixtawb’al ru anihex jo’ jun ralal li Dios ut chixnawb’al k’a’ru aj-e lee yu’am.

Xb’een: “Xb’aan naq li Dios k’a’jo’ naq kixra li ruchich’och’: kixk’e chaq li Ralal jun chirib’il re naq chixjunil li taapaab’anq re, ink’a’ taasachq, wan b’an xyu’am chi junelik.”1

Xkab’: “A’an a’in li junelik yu’am: naq te’xnaw aawu laa’at li junat chi tz’aqal Dios, ut li xataqla chaq, li Jesus a’ li Kristo.”2

B’aanuhomaq usilal ut chek’uulaheb’ li yaal a’in sa’ lee k’a’uxl—neke’xk’ut k’a’utut laa’in tinyal inq’e chixch’olob’ankil chanru chejunilex ut chiqajunilo naru too’ok chixnawb’al ru li Dios.

Xnawb’al ru a’an rik’in tijok

Ex insaaj amiiw, naru too’ok chixnawb’al ru li Dios rik’in li tijok.

Sa’ li 7 xb’e li po abril, 1829, laj Oliver Cowdery li 22 chihab’ xyu’am ki’ok lix k’anjel jo’ aj tz’iib’anel choq’ re laj Jose Smith li 23 chihab’ xyu’am a’an. Saajeb’—jo’ laa’ex. Laj Oliver kixpatz’ xsumenkil rik’in li Dios chirix li K’ojob’ank wi’chik ut lix k’anjel chixsa’. Jo’ xsumenkil, kixk’ul li musiq’anb’il aatin a’in:

“K’e reetal, nakanaw naq katpatz’ok chiwu ut laa’in kinkutanob’resi aak’a’uxl. …

“Relik chi yaal, ninye aawe, re taaruuq taanaw naq maajun chik wan, ka’ajwi’ li Dios, li nanawok re laa k’oxlahom ut li rajom aach’ool. …

“… Wi nakawaj chik xyaalal k’utb’il chawu, b’eresi laa k’a’uxl sa’ li q’ojyin naq kat-elajin chiwu sa’ laa ch’ool. …

“Ma ink’a’ kinye tuqtuukilal re aak’a’uxl … ? K’a’ru xk’utb’al xyaalal naru nakak’ul li naq’axok ta re li nachal chaq rik’in li Dios?”3

Naq nekextijok rik’in paab’aal, teereek’a lix rahom li Dios naq lix Musiq’ na’aatinak eerik’in sa’ lee raam. Maak’a’ naxye xnimal li junesal malaj wiib’ank ch’oolej nekereek’a chi jo’q’ehaq, ink’a’ eejunes wankex sa’ li ruchich’och’ a’in. Li Dios naxnaw eeru, li junjunq eere. Naq nekextijok, tex’ok chixnawb’al ru a’an.

Xnawb’al ru a’an rik’in xtzolb’aleb’ li loq’laj hu

Naq neketzol li loq’laj hu, moko yal ta nekextzolok chirix li Kolonel, nekex’ok ajb’an wi’ chixnawb’al ru li Kolonel.

Sa’ abril re 1985, li Elder Bruce R. McConkie ki’aatinak sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’—yal 13 kutan rub’elaj naq kikam. A’an kiraqe’ chi aatinak rik’in xch’olob’ahom lix ch’ool:

“Laa’in jun reheb’ laj yehol nawom chirix a’an, ut sa’ junaq kutan tinch’e’ xk’ob’olal li ruq’ ut li roq ut tint’aqresi li roq rik’in xya’al li wu.

“A’ut ink’a’ tinnaw yal ta jun miin raqal chik wi’chik chiru li ak ninnaw anajwan naq a’an li Nimajwal Ralal li Dios, naq a’an aj Kolol qe ut aj Tojol qix, ut naq li kolb’a-ib’ nachal rik’in ut sa’ xk’ab’a’ lix k’ikel aj tojol-ix ut maab’ar chik nachal.”4

Laa’o li ke’rab’i li Elder McConkie chi aatinak sa’ li kutan a’an ink’a nasach sa’ qach’ool li kiqeek’a. Naq ki’ok chi aatinak, kixk’utb’esi k’a’ut naq jwal nim xmetz’ew lix nawom xch’ool. A’an kixye:

“Rik’in aatinak chirixeb’ li xnimal ru na’leb’ a’in tinwoksi li waatin laa’in, a’b’an teek’oxla tana’ naq a’an li raatineb’ li loq’laj hu. …

“Yaal naq yaab’asinb’ileb’ xb’een sut xb’aan jalaneb’, a’ut weheb’ laa’in anajwan, xb’aan naq lix Santil Musiq’ li Dios naxch’olob’ xyaalal chiwu naq yaaleb’, ut anajwan chanchan naq li Qaawa’ xk’utb’esiheb’ xb’een sut chiwu laa’in. Jo’kan naq xwab’i xyaab’ xkux ut ninnaw li raatin.”5

Naq teetzoleb’ ut teek’oxlaheb’ li loq’laj hu, teerab’i ajwi’ xyaab’ xkux li Dios, teenaw li raatin, ut tee’ok chixnawb’al ru a’an. Li Dios tixk’utb’esi lix junelikil yaal cheru li junjunq eere. Eb’ li tzol’leb’ ut xb’eenil na’leb’ a’in te’xxe’eni rib’ chesa’ ut te’uuchinq chalen chaq lee raam.

Rik’in li tzolok qajunes qib’, aajel ajwi’ ru xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al.

Sa’ li qochoch xqaj naq li qalal qak’ajol te’xtzol chanru xk’eeb’al reetal lix yaab’ xkux li Musiq’ej. Naqapaab’ naq xk’ulman a’an naq xqatzol lix Hu laj Mormon wulaj wulaj jo’ junkab’al. Xe’kawob’resiik lix nawom qach’ool naq xoo’aatinak chirix li loq’laj yaal.

Li tzolok sa’eb’ li loq’laj hu na’ok choq’ li k’anjel naqak’ul wi’ lix na’leb’ li Musiq’ej li yiib’anb’il tz’aqal choq’ re li junjunq qe. Naq neketzoleb’ li loq’laj hu wulaj wulaj, eejunes ut sa’ lee junkab’al, teetzol chanru xk’eeb’al reetal lix yaab’ xkux li Musiq’ej ut tex’ok chixnawb’al ru li Dios.

Xnawb’al ru a’an rik’in xb’aanunkil li k’a’ru naraj

Rik’in li tijok ut li tzolok sa’eb’ li loq’laj hu, tento ajwi’ taqab’aanu li naraj li Dios.

Li Kolonel a’an li eetalil tz’aqal re ru choq’ qe. A’an kixye, “Xinkub’e chaq sa’ choxa moko re ta xb’aanunkil li wajom laa’in, re b’an xb’aanunkil li rajom li kitaqlank chaq we.”6

Naq li Kolonel waklijenaq chi yo’yo kixk’ut rib’ chiruheb’ laj Nefita, a’an kixye: “Ut kʼehomaq reetal, laaʼin lix saqen ut lix yuʼam li ruchichʼochʼ, ut kinʼukʼak chire li kʼahil sekʼ aʼan li kixkʼe chaq we li Yuwaʼbʼej, ut kinnima xloqʼal li Yuwaʼbʼej rikʼin xkʼulbʼal saʼ inbʼeen lix maak li ruchichʼochʼ, saʼ li kinnumsi wiʼ li rajom li Yuwaʼbʼej saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru chalen chaq saʼ xtiklajik.”7

Laa’ex ut laa’in naqab’aanu li rajom li Yuwa’b’ej rik’in roxloq’inkil li qasumwank, ab’ink chiruheb’ li chaq’rab’, ut k’anjelak chiru li Dios ut chiruheb’ li qas qiitz’in.

Li wixaqil, li xRhonda, ut laa’in wan qana’ qayuwa’ ut yaal kristiaaneb’ a’an—chanchaneb’ tana’ lee na’ lee yuwa’ laa’ex. A’b’anan ninraheb’ li qana’ qayuwa’ xb’aan naq ke’xq’axtesi xyu’ameb’ chi k’anjelak chiru li Dios, ut ke’xk’ut chiqu naq jo’kan taqab’aanu laa’o.

Naq yal junjunqeb’ chihab’ lix sumlajik lix na’ xyuwa’ li xRhonda, lix yuwa’ li 23 chihab’ wan re kib’oqe’ chi xik sa’ mision. A’an kixkanab’ li rixaqil ut lix rab’in li yal wiib’ chihab’ wan re. Moqon li rixaqil kib’oqe’ chi k’anjelak rochb’een chiru wuqub’ po ma naraqe’ lix mision—ut jo’kan xkanab’ankil lix ko’ rik’in li rech alal.

Junjunqeb’ chihab’ chirix a’an naq kaahib’eb’ li ralal xk’ajol, ke’q’axon toj’ sa’ li tenamit Missoula, Montana re naq lix yuwa’ kiru chi ok sa’ li tzoleb’aal aran. A’b’anan, yal junjunqeb’ li po lix wanjikeb’ aran naq li Awa’b’ej Spencer W. Kimball ut li Elder Mark E. Petersen kixk’e xb’oqb’al lix yuwa’ li wixaqil chi ok jo’ li xb’een awa’b’ej re li ak’ oqech aran Missoula. Yal 34 chihab’ wan re. Teneb’anb’il chaq chixkanab’ankil li rajom chi xik sa’ li tzoleb’aal re xb’aanunkil li rajom li Qaawa’—ink’a’ li rajom a’an xjunes rib’.

Lin na’ inyuwa’ laa’in xe’k’anjelak sa’ li santil ochoch chiru numenaq 30 chihab’—inyuwa’ jo’ aj tz’aponel, inna’ jo’ aj k’anjel. Xkoheb’ ajwi’ xkab’ichal sa’ oob’ li mision—sa’ Riverside, California, Ulaanbaatar, Mongolia; Nairobi, Kenia; li Santil Ochoch re Nauvoo; ut li Santil Ochoch re Monterrey, Mexico. Sa’ Mexico ke’k’anjelak chi kaw re xtzolb’al jun ak’ aatinob’aal, ut ch’a’aj a’an naq 80 chihab’ wan reheb’. A’ut ke’xsik’ xb’aanunkil li rajom li Qaawa’ ruuchil xsik’b’al li ke’raj a’an sa’ xyu’ameb’.

Reheb’, ut re ajwi’ chixjunileb’ laj Santil Paab’anel k’eek’ookeb’ xch’ool chiru li ruchich’och’, ninye chi ka’sutinb’il li aatin yeeb’il xb’aan li Qaawa’ re li profeet aj Nefi, li ralal laj Helaman: “Osob’tesinb’ilat, … xb’aan li k’a’aq re ru xab’aanu … ink’a’ xatlub’ … , [xb’aan naq] ink’a’ kasik’ aayu’am aajunes, kasik’ b’an li wajom, ut xpaab’ankil intaqlahom.”8

Naq laa’o naqasik’ xb’aanunkil li rajom li Dios rik’in k’anjelak chi tiik chiru a’an ut chiruheb’ li qas qiitz’in, naqeek’a naq sa xch’ool ut chi yaal noko’ok chixnaw’b’al ru.

Xnawb’al ru a’an rik’in li ok jo’ chanru a’an

Li Kolonel naxye qe naq li jwal chaab’il k’anjel naru taqab’aanu re xnawb’al ru li Dios, a’an li ok jo’ chanru a’an. A’an kixk’ut: “Jo’kan ut, k’a’ chi winqil tento naq texwanq laa’ex? Chi yaal ninye eere, jo’ chanru ajwi’ laa’in.”9

Aajel ru li k’ulub’ejil re ok jo’ chanru a’an. A’an kixtaqla, “Teesantob’resi eerib’; relik chi yaal, saqob’resihomq ru lee ch’ool, ut ch’ajob’resihomaq lee ruq’ … re naq texinch’ajb’ilob’resi.”10 Rik’in xchapb’al qab’e sa’ li b’e re ok jo’ chanru a’an, naqajal qak’a’uxl ut naqak’ul xkuyb’al qamaak, ut a’an naxch’ajob’resi li qaam.

Re qatenq’ankil naq yooko chi xik chi uub’ej sa’ xjayal li Yuwa’b’ej, li Qaawa’ kixyeechi’i qe a’in: “Li junjunq chi aamej li nakanabʼank re lix maak ut nachal wikʼin, ut naxpatzʼ inkʼabʼaʼ, ut naʼabʼin chiru lix yaabʼ inkux, ut naxpaabʼebʼ lin taqlahom, taaril li wilobʼaal ut tixnaw naq wankin.”11

Xb’aan li qapaab’al chirix lix mayej aj tojol-ix, li Kolonel nokoxch’ajob’resi, nokoxk’irtesi, ut naxk’e qawankil chixnawb’al ru a’an rik’in qatenq’ankil chi ok jo’ chanru a’an. Laj Mormon kixk’ut, “Tijonqex chiru li Yuwa’b’ej chi anchal xmetz’ew eech’ool, … re naq taaruuq tex’ok choq’ ralal [ut xrab’in] li Dios; re naq jo’q’e tixk’ut rib’ toowanq chanchan a’an.”12 Naq naqayal qaq’e chi ok jo’ chanru li Dios, a’an q’axal wi’chik naru toxnimob’resi chiru li tooruuq raj chixb’aanunkil qajunes qib’.

Xnawb’al ru a’an rik’in xtaaqenkil aj k’ehol na’leb’

Re qatenq’ankil sa’ lix yalb’al qaq’e, li Dios naxk’e qe li chaab’il eetalil ut aj k’ehol na’leb’. Nawaj xwotzb’al li naweek’a chirix jun reheb’ li we, li Elder Neal A. Maxwell. A’an junelik kixsik’ xkub’sinkil li rajom a’an chiru li rajom li Yuwa’b’ej sa’ lix yalb’al xq’e chi ok jo’ chanru li Dios.

Numenaq 20 chihab’ chaq, a’an kixwotz li reek’ahom wik’in chirix naq kiyehe’ re naq wan li cancer re. A’an kixye we, “Nawaj okenk sa’ li equipo, anajwan malaj chirix [li tz’apleb’ t’ikr]. Ink’a’ nawaj chunlaak toj le’. Nawaj okenk sa’ li b’atz’unk.”13

Sa’ xnumikeb’ li xamaan chirix a’an, ink’a’ kiraj xpatz’b’al re li Dios naq tixk’irtesi; yal kiraj xb’aanunkil li rajom li Dios. Li rixaqil, li xColleen, kixye re naq li xb’een xtz’aamahom li Jesukristo sa’ li Awimq Getsemani, a’an “Wi taaruuq, chinume’q li sek’ a’in sa’ inb’een.” Ka’ajwi’ chirix a’an kixye li Kolonel, “A’b’an moko jo’ ta li nawaj laa’in, jo’aq b’an li nakawaj laa’at.14 A’an kixwaklesi xch’ool li Elder Maxwell chixtaaqenkil li Kolonel, naq tixpatz’ xk’ojob’ankil xch’ool toja’ naq tixkub’si li rajom chiru li rajom li Dios, ut jo’kan kixb’aanu.15

Chirix xk’ulb’al rahilal rik’in li b’ane’k chiru haye’ jun chihab’, ki’ok wi’chik chi tz’aqal “sa’ li b’atz’unk.” A’an kik’anjelak chiru wuqub’ chik chihab’.

Ke’wan junjunqeb’ lin taqlanb’il k’anjel wochb’een a’an chiruheb’ li chihab’ a’an. Kiweek’a xchaab’ilal lix ch’ool, lix toq’ob’ahom, ut lix rahom. Kiwil lix saqob’resinkil sa’ musiq’ej xb’aan li rahilal yoo chi nume’k wi’ ut xb’aan ink’a’ xkanab’ankil li k’anjelak sa’ xyalb’al xq’e chi ok jo’ chanru li Kolonel.

Li eetalil ut aj k’ehol na’leb’ q’axal wi’chik tz’aqal re ru, li wan choq’ qe chiqajunil, a’an li Qaawa’ ut laj Kolol qe, li Jesukristo, li kixye, “Laa’in li b’e, li yaal ut li yu’am. Maa’ani naxik rik’in li Yuwa’b’ej, wi ink’a ta sa’ ink’ab’a’.”16 “Kim ut taaqehin.”17

Ex was wiitz’in, xnawb’al ru li Dios naraj ru chixjunil li yu’amej. “A’an a’in li junelik yu’am: naq [laa’o] [taqanaw] … li [junaj] chi tz’aqal Dios, ut li [xtaqla] chaq [li Yuwa’b’ej], li Jesus a’ li Kristo.”18

“Ma ink’a’ tooxik chi uub’ej sa’ xnimal ru li k’anjel a’in? … Kawaq eech’ool, [ex saaj wamiiw]; ut chi uub’ej, chi uub’ej toj sa’ li q’axok-u!”19

Li Dios naxnaw eeru ut nab’oqok eere chixnawb’al ru a’an. Tijonqex chiru li Yuwa’b’ej, tzolomaqeb’ li loq’laj hu, sik’omaq xb’aanunkil li rajom li Dios, yalomaq eeq’e chi ok jo’ chanru li Kolonel, ut taaqehomaq aj k’ehol na’leb’ tiikeb’ chi paab’ank. Naq nekeb’aanu jo’kan, laa’ex tex’ok chixnawb’al ru li Dios ut li Jesukristo, ut teek’ul li yu’am maak’a’ roso’jik. A’an a’in inb’oqb’al eere jo’ jun k’ojob’anb’il aj yehol nawom chirixeb’. Yo’yookeb’. Neke’rahok eere. Jo’kan ninch’olob’ xyaalal sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.