Yoo chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan
Chiruheb’ ajwi’ li kutan nanumta wi’ li cha’ajkilal ut li q’ojyin, wan li saqen ut li chaab’ilal sa’ li qasutam.
Laj Pablo kixwotz li sachol ch’oolej esilal a’in chirix li yo’onink rik’ineb’ laj Korintios:
“Rahob’tesinb’ilo rik’in chixjunil, a’b’an moko yot’b’ilo ta; sa’ cha’ajkilal, a’b’an moko sachb’il ta qayo’onihom;
“Rahob’tesinb’ilo, a’b’an ink’a’ xoohaakanab’ ta qajunes; luktajenaqo, a’b’an moko oso’jenaqo ta.”1
B’ar wan xyo’leb’aal lix yo’onihom laj Pablo? Ab’ihomaq li kixye: “Xb’aan naq li Dios li kiyehok: Chilemtz’unq li saqenk sa’ li aak’ab’, a’an ajwi’ xk’ehok chi lemtz’unk li saqenk sa’ li qach’ool re naq taakutano’q lix loq’al li Dios li nalemtz’unk sa’ xnaq’ ru li Kristo.”2
Chiruheb’ ajwi’ li kutan nanumta wi’ li cha’ajkilal ut li q’ojyin, wan li saqen ut li chaab’ilal sa’ li qasutam. Sa’ li po octubre xnume’, li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf kixjultika qe, “Sutsuuko xb’aan li sachb’a-ch’oolejil b’ihomal re saqen ut yaal, ut a’in naxk’e chink’oxla ma naqak’e reetal chi yaal li k’a’ru wan qe.”3
A’b’anan, li xik na’ilok qe naraj naq taqak’e qach’ool chirixeb’ “li q’ojyinal choql … li namutz’ob’resink re li [uhej], … nakawob’resink re li [aamej] … ,ut … [nak’amok b’e] … re [sachk].”4
Us ta a’an, rik’in jun nawom tz’aqal re ru chirix li ch’a’ajkilal re li qakutan, li Kolonel naxyeechi’i, “Li k’a’ru re li Dios a’an saqen; ut ani nak’uluk re li saqen, ut nakana rik’in li Dios, naxk’ul chik li saqen; ut li saqen a’an yoo chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan.”5
Laa’o li ralal xk’ajol li Dios. Yo’ob’tesinb’ilo chaq re xk’ulb’al li saqen, kuyuk chiru li Dios, ut xk’ulb’al chik li saqen. Chalen chaq sa’ xtiklajik, yooko chaq chixtaaqenkil li saqen; yooko chixtaaqenkil li qaChoxahil Yuwa’ ut lix k’uub’anb’il na’leb’. Sa’ li qamusiq’ejil juxaqalil wan li atawom re xsik’b’al li saqen.
Kiwab’i li junelikil yaal a’in k’utb’il chi chaq’al ru sa’ jun na’ajej b’ar wi ink’a’ yookin chixsik’b’al. Naq yookin chi k’anjelak sa’ jun nimla k’uuleb’aal tumin, xinb’oqe’ chi tz’aqonk sa’ jun ch’utam reheb’ laj k’amol b’e sa’ li universidad Michigan. Naq yoo chi uxmank li ch’utam, laj k’utunel, Kim Cameron xk’ab’a’, kixk’ut chiqu li na’leb’ re li k’amok b’e chi chaab’il ut li rilom rik’in xsik’b’al li saqen. A’an kixch’olob’: “A’in naraj xyeeb’al li k’a’ru nak’ulman rik’ineb’ chixjunil li wankeb’ xyu’am chixsik’b’al lix metz’ew us [li saqen] ut xkanab’ankil li metz’ew ink’a’ us [li q’ojyin]. Jo’ jun ch’ina xul jo’ junaq winq, ak re chixjunil li k’a’ru wan xyu’am naq naxnach’ob’resi rib’ rik’in li us ut naxnajtob’resi rib’ rik’in li ink’a’ us.”6
Chi xaqab’anb’il lix na’leb’ xb’aan naab’al li tz’ilok-ix, a’an ajwi’ ki’aatinak chirix oxib’ xnimal ru na’leb’ re too’elq chi uub’ej rik’in li trab’aaj: li toq’ob’ank-u, li kuyuk maak, ut li b’antioxink.7 Wan xyaalalil naq sa’ xhoonal naq li kristiaan neke’xnach’ob’resi rib’ rik’in li k’a’ru us (li saqen), wanqeb’ li na’leb’ li eetalinb’ileb’ chi tz’aqal re ru xb’aan lix saqen li Ruchich’och’, a’ li Jesukristo!
Ex was wiitz’in, b’aanuhomaq usilal, chik’ojob’aaq lee ch’ool rik’in xnawb’al naq wan li saqen choq’ qe. Chinwotzaq oxib’ chi na’ajej taqataw wi’ li saqen junelik:
1. Lix saqen li Iglees
Li Iglees a’an jun eetalil re saqen choq’ re jun ruchich’och yoo chi q’ojyino’k. A’in jun chaab’il kutan re wank choq’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan! K’a’jo’ xkawilal li Iglees anajwan jo’ maajun chik hoonal8 ut relik chi yaal nakawob’resiiq wulaj wulaj naq neke’xjunaji rib’ li ak’ komon qik’in, naq neke’yo’ob’tesiik li ak’ ch’utam, naq neke’b’oqe’li ak’ misioneer, ut neke’tehe’ li ak’ na’ajej re xwotzb’al li evangelio. Yooko chirilb’al naq eb’ li ke’xkanab’ li xik sa’ Iglees chiru jarub’aq kutan yookeb’ chi sutq’iik wi’chik rik’in naq neke’chal li sachb’a-choolej wulaj wulaj b’antiox re li kolok li k’utb’il xb’aan li Awa’b’ej Thomas S. Monson.
Toje’ xinwula’aniheb’ li saaj aran Paraguay, Uruguay, Chile, ut Argentina sa’ lix ch’utub’aj-ib’ re xkawresinkileb’ li saaj. Chiru jun xamaan, k’iila mil chi saaj winq ut ixq xe’xnumsi jun xamaan sa’ xkawob’resinkil lix rahom choq’ re li Kolonel, toja’ naq xe’sutq’i sa’ li rochoch rik’ineb’ lix junkab’al ut ramiiw, chi nalemtz’un li saqen ut lix rahom li Kristo sa’eb’ li rilob’aal.
K’ehomaq reetal, junelik te’tawmanq li ani te’xsik’ xjitb’al li Iglees. Kama’an ke’xb’aanu chaq sa’ xtiklajik, ut kama’an taawanq toj sa’ xraqik. A’b’an, ink’a’ naru taqakanab’ naq li jitok a’an naxch’ina qeek’ahom chirix li saqen li wan choq’ qe. Xk’eeb’al reetal li saqen ut xyalb’al qaq’e chixsik’b’al, a’an tixk’e qak’ulub’ re xk’ulb’al xkomon chik li saqen.
Sa’ jun ruchich’och’ yoo chi q’ojyino’k, lix saqen li Iglees yooq chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan.
2. Lix saqen li evangelio
Lix saqenkil li Evangelio a’an li b’e “nalemtz’un ut yoo chi nimank toj reetal li tz’aqal kutan,”9 ut b’ar wi’ naxtaw xnimal xlemtz’un a’an sa’ li qajunkab’al ut sa’ eb’ li santil ochoch chiru chixjunil li ruchich’och’.
Sa’ li hu Predicad mi Evangelio tz’iib’anb’in naq: “Rik’in lix saqen li evangelio, eb’ li junkab’al neke’ru chixtuqub’ankil li ch’i’lank, li wech’ok-ib’, ut li ch’a’ajkilal. Eb’ li junkab’al wanqeb’ xch’a’ajkilal xb’aan li wech’ok-ib’ neke’ru chi k’iraak b’antiox re li jalb’a-k’a’uxlej, li kuyuk maak, ut li paab’aal chirix lix wankil lix tojb’al rix li maak kixb’aanu li Jesukristo.”10 Q’axal wi’chik na’ajman anajwan naq eb’ li qajunkab’al a’anaqeb’ xyo’leb’aal li nimla saqen choq’ reheb’ chixjunil li wankeb’ sa’ xsutameb’. Eb’ li junkab’al neke’xnima li saqen naq neke’nima lix rahom ut xchaab’ilal xch’ooleb’. Naq naqaxaqab’ li qajunkab’al re “paab’aal, … jalb’a-k’a’uxlej, kuyuk maak, oxloq’ rahok, [ut] toq’ob’ank-u,”11 taqaeek’a chi nimank li qarahom choq’ re li Kolonel ut chiqib’il qib’. Li junkab’al taakawob’resiiq, ut taanimanq xlemtz’unkil li saqen wan sa’ li junjunq qe.
Naqataw sa’ li tusleb’aal aatin re li Santil Hu sa’ ingles li aatin a’in: “Li junaj chi na’ajej naru xjuntaq’eetankil lix santilal li santil ochoch, a’an li junkab’al.”12 Anajwan wankeb’ 155 chi santil ochoch li yookeb’ chi k’anjelak, ut chalkeb’ re xkomoneb’ chik. Naab’aleb’ chik li junkab’al yookeb’ chi tz’ape’k sa’ junajil chiru li yu’am a’in ut li junelik q’e kutan. Eb’ li komon yookeb’ chixtaqlankil xk’ab’a’eb’ lix xe’ xtoon sa’ li santil ochoch re te’b’aanumanq li k’ojob’anb’il k’anjel re kole’k choq’ reheb’. Yooko chixnumsinkil li nimla sahil ch’oolejil ut li ninq’ehink sa’ xkab’ichal xka’pak’alil li tz’apleb’ t’ikr!
Sa’ jun ruchich’och’ yoo chi q’ojyino’k, lix saqen li evangelio yooq chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan.
3. Lix saqen li Kristo
Ink’a’ naru li aatinak chirix li saqen sa’ li ruchich’och’ chi maak’a’ li aatinak chirix lix Saqen li ruchich’och’, a’ li Jesukristo. Jun xk’utb’esinkil li qaChoxahil Yuwa’ aj rahonel, a’an naq li junjunq chi kristiaan li nachal sa’ li yu’am a’in, osob’tesinb’il rik’in lix saqen li Kristo re tixtenq’a chi sutq’iik sa’ li rochoch. Li Awa’b’ej Boyd K. Packer kixk’ut: Lix Musiq’ li Kristo junelik wank aran. … Lix saqen li Kristo wan chiru chixjunil li ruchich’och’ jo’ chanru wan lix saqen li saq’e. Yalaq b’ar wan xyu’am li winq, aran wan lix Musiq’ li Kristo.”13 Lix saqen li Kristo “nab’oqok ut naq’unb’esink ch’oolej chixb’aanunkil rajlal li chaab’il”14 ut naxkawresiheb’ chixjunil li neke’xsik li chaab’ilal ut li yaal re te’xk’ul li Santil Musiq’ej.
Li Kolonel naxk’ut naq a’an li saqen li “nakutanob’resink re lix naq’ eeru,” “nak’ehok xyu’am lee k’a’uxl,” ut “naxk’e xyu’am chixjunil li k’a’aq re ru.”15 Lix saqen li Kristo toxtenq’a chirilb’aleb’ li jun ch’ol chik sa’ xnaq’ ru li Kolonel. Taanimanq qarahom ut taqataw ru lix ch’a’ajkilal li jun ch’ol chik. Toxtenq’a re naq taanimanq qakuyum rik’ineb’ li ink’a’ neke’paab’ank malaj ink’a’ neke’k’anjelaq jo’ naqab’aanu laa’o. Toxtenq’a chixtawb’al ru lix nimla k’ojob’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil chi chaab’il chik ut chirilb’al b’ar wanko sa’ li nimla k’uub’anb’il na’leb’ a’an re rahok. Naxk’e xyu’am, xyaalalil, ut rajb’al chixjunil li naqab’aanu. Anajwan ut, us ta nim li sahil ch’oolejil taqeek’a naq yooko chixtawb’al ru chi chaab’il chik lix saqen li Kristo, ink’a’ naru najuntaq’eetaman rik’in li sahil ch’oolej li naqeek’a naq naqil lix saqen li Kristo chi k’anjelak sa’ xb’eeneb’ li jun ch’ol chik: li qajunkab’al, qamiiw, jo’ ajwi’ li ani ink’a’ naqanaweb’ ru.
Xweek’a li sahil ch’oolejil a’an naq xwab’i resil xyalb’aleb’ xq’e jun ch’uut chi aj chupunel xam kaweb’ xch’ool li xe’k’anjelak re xchupb’al li xam sa’ jun li ch’utleb’aal kab’l aran sa’ xtz’e li saq’e California, sa’ li po julio re 2015. Naq yoo chi nimank li xam, laj k’amol b’e reheb’ laj chupunel xam kixb’oq jun ramiiw SUD re xpatz’bal re b’ar neke’xk’uula li k’a’ruhaq loq’ ut eb’ li sek’ re li loq’laj wa’ak re naq te’xkol. Li ramiiw kixye naq moko wan ta k’a’ruhaq loq’ ut naq eb’ li sek’ re li loq’laj wa’ak moko terto ta xloq’b’al. A’b’anan laj k’amol b’e kireek’a naq toj wan k’a’ruhaq chik tento te’xb’aanu, jo’kan naq kixtaqlaheb’ laj chupunel xam chi sutq’iik sa’ li kab’l yoo chi k’atk re te’risiheb’ chixjunil li b’onb’il jalam-uuch wan wi’ li Jesukristo re naq te’kole’q. Jo’kan ajwi’ xe’xk’e jun li jalam-uuch chiru li b’eleb’al ch’iich’ reheb’ laj chupunel xam rik’in lix yo’onihom naq te’kole’q chixjunileb’ a’an. Xtoche’ li waam xb’aan xtuulanil xch’ool, lix chaabilal, ut li reek’ahom chiru li saqen laj k’amol b’e sa’ jun hoonal xiwxiw ut ch’a’aj.
Sa’ jun ruchich’och’ yoo chi q’ojyino’k, lix saqen li Kristo yooq chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan.
Jun sut chik, ninyaab’asi wi’chik li raatin laj Pablo: “Qatiqib’aq qib’ rik’ineb’ xk’anjeleb’aal re pleet re li saqen.”16 Ninch’olob’ xyaalal li Kristo. A’an lix saqen li ruchich’och’. Kawob’resinb’ilaqo taxaq xb’aan li saqen li wan choq’ qe naq noko’oken sa’ li Iglees ut naqoksi chi us eb’ li xb’eenileb’ na’leb’ re li evangelio sa’ li qajunkab’al. Chiqil taxaq lix saqen li Kristo rajlal li wan rik’ineb’ li jun ch’ol chik, ut chiqatenq’aheb’ chixk’eeb’al ajwi’ reetal naq wan rik’ineb’. Naq taqak’ul li saqen a’an, osob’tesinb’ilaqo rik’in xkomon chik li saqen, toj reetal li tz’aqal kutan naq taqil wi’chik lix “Yuwa’ileb’ li saqen,”17 a’ li qaChoxahil Yuwa’. Jo’kan ninch’olob’ xyaalal sa’ li loq’laj k’ab’a’ej re lix saqen li ruchich’och’, a’an ajwi’ li Jesukristo, amen.