Pi’ihia i te ’ohipa

Pauroa te mau matahiti, e ’ahurura’a tauasini feiā ’āpī tāmāroa ’e tamāhine, ’e e rave rahi ato’a feiā fa’aipoipo pa’ari e tīa’i nei i tā rātou rata ta’a ’ē nō Roto Miti mai. Te mea i pāpa’ihia i roto i terā rata, e taui a muri noa atu ïa i te ta’ata nōna te rata, te ’utuāfare ’e e rave rahi atu ā ta’ata. ’Ia tae mai te rata, tē vai ra e tātara marū ’e tātara māite i te reira, ’e tē vai ra e tūmahae vitiviti ma te ’ana’anatae rahi. ’Ua riro te tai’ora’a i teie rata ta’a ’ē ’ei ’ohipa e’ita roa atu e aramōina.

E rata teie tei tu’urimahia e te Peresideni o Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a Nei, ’e teie te mau parau mātāmua e piti : « Nā roto i teie rata, ’ua pi’ihia ’oe ’ia tāvini ’ei misiōnare nā Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a Nei. ’Ua fa’ata’ahia ’oe ’ia ’ohipa i roto i te misiōni nō ______ ».

E hi’o maita’i na tātou ē, te parau mātāmua, ’o te pi’ira’a ïa ’ia tāvini ’ei misiōnare rave tāmau i roto i te ’Ēkālesia a te Fatu tei fa’aho’ihia mai. Te piti o te parau, nō ni’a ïa i te fa’ata’ara’a ’ia ’ohipa i te hō’ē vāhi ta’a ’ē ’e te hō’ē misiōni ta’a ’ē. E mea faufa’a roa nō tātou pā’āto’a ’ia ta’a maita’i i te ta’a-’ē-ra’a faufa’a rahi i roto i nā parau e piti.

I roto i te ’Ēkālesia, ’ua mātau tātou i te parau ē, ’ua pi’ihia tātou ’ia tāvini i te hō’ē fenua mai Rāparata, Pōlōnia, Kōrea ’aore rā te Fenua Marite. ’Aita rā te hō’ē misiōnare e pi’ihia nei nō te hō’ē vāhi; ’ua pi’ihia rā ’ia tāvini. Mai tā te Fatu i parau nā roto i te peropheta Iosepha Semita i te matahiti 1829 ra, « Mai te mea e hina’aro tō ’oe i te tāvini i te Atua, ’ua [pi’ihia] ïa ’oe i te ’ohipa ».²

Te pi’ira’a misiōni ato’a, te vāhi i tonohia ’e te mau tauira’a i te vāhi i tonohia, e mea nā roto ïa i te heheura’a i te mau tāvini a te Fatu. E tae mai te pi’ira’a i te ’ohipa nō ’ō mai i te Atua ra ’e nā roto i te Peresideni o te ’Ēkālesia. Te tonora’a i te hō’ē o nā misiōni e 400, ’e hau atu, tei matara nā te ao nei, nō ’ō mai ïa i te Atua ’e nā roto i te hō’ē melo nō te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’āpōsetolo, ’o te ’ohipa nei ma te parau fa’ati’a a te peropheta ora a te Fatu. E ’āpe’e nā hōro’a pae vārua nō te tohura’a ’e te heheura’a i te mau pi’ira’a misiōni ato’a ’e te mau vāhi i tonohia te misiōnare.

’Ua riro te tuha’a 80 o te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau ’ei pi’ira’a misiōni nō Stephen Burnett tei tae mai nā roto i te peropheta Iosepha Semita i te matahiti 1832. ’Ia tuatāpapa tātou i teie pi’ira’a a te taea’e Burnett e nehenehe tātou (1) ’ia māramarama pāpū a’e i te ta’a-’ē-ra’a ’o te parau ’ua « pi’ihia i te ’ohipa » ’ei misiōnare ’e te parau « ’ua fa’ata’ahia ’oe ’ia ’ohipa » i te hō’ē vāhi ta’a ’ē, ’e (2) ’ia ’ite hope atu ā i tā tātou iho hōpoi’a i hōro’ahia mai e te Atua nō te porora’a i te ’evanelia.

Te ’īrava 1 o te tuha’a, ’o te pi’ira’a ïa ’ia tāvini : « ’Oia mau, tē nā ’ō maira te Fatu ia ’oe e ta’u tāvini, ’o Stephen Burnett : ’A haere ’oe, ’a haere atu na ’oe nā te ao nei ’e ’a poro haere i te ’evanelia i te mau ta’ata ato’a ’o te tae mai i raro a’e i te harurura’a o tō ’oe na reo ».³

I te ’īrava 2, tē fa’a’itehia ra i te taea’e Burnett tōna hoa misiōnare : « ’E nō te mea ’ua hina’aro ’oe i te hō’ē hoa, e hōro’a atu vau ia ’oe ta’u tāvini ra ’o Eden Smith ».⁴

Tē fa’a’ite ra te ’īrava 3 i te vāhi e ’ohipa ai teie nā misiōnare. « Nō reira, ’a haere atu ra ’ōrua ’e ’a poro haere i ta’u ’evanelia, i te ’apato’erau ’e ’aore rā i te ’apato’a, i te hiti’a o te rā ’e ’aore rā i te tō’o’a o te rā, ’aita e pe’ape’a, nō te mea ’aita e ti’a ia ’ōrua ’ia haere ’ē atu ».⁵

’Aita vau e ti’aturi nei ē, ’ia parau te Fatu i roto i teie ’īrava « ’aita e pe’ape’a », ’aita ïa ’oia e ha’apa’o nei i te vāhi e ’ohipa atu tāna mau tāvini. Tē ha’apa’o rahi nei ho’i ’oia. Nō te mea rā ho’i ē, te ’ohipa porora’a ’evanelia, ’o te ’ohipa a te Fatu, e fa’auru ïa ’oia, e arata’i ’oia ’e e fa’atere ho’i ’oia i tāna mau tāvini mana. ’Ia tūtava te mau misiōnare i te riro roa atu ’ei mauiha’a parau ti’a ’e te ’aravihi i roto i tōna rima ’e ’ua hope tō rātou ha’apa’ora’a i tā rātou hōpoi’a, ’ei reira e’ita rātou e « haere ’ē atu » ma tōna tauturu—noa atu te vāhi e tāvini rātou. Penei a’e hō’ē o te ha’api’ira’a a te Fa’aora e ha’api’i nei ia tātou i roto i teie heheura’a, ’oia ho’i, e mea faufa’a roa te vāhi ta’a ’ē e tonohia te ta’ata ’ia ’ohipa, ’eiaha rā i ni’a atu i te hō’ē pi’ira’a ’ia tāvini.

Tē ha’afaufa’a ra te ’īrava nō muri iho i te mau tītaura’a faufa’a rahi i ni’a i te mau misiōnare ato’a : « Nō reira, ’a poro haere i te mau mea tā ’ōrua i fa’aro’o, ’e i ti’aturi pāpū roa ho’i, ’e i ’ite ho’i ’ei parau mau te reira ».⁶

Tē fa’aha’amana’o nei te ’īrava hope’a i te taea’e Burnett, ’e ia tātou pā’āto’a ho’i ē, nō hea mau te pi’ira’a ’ia tāvini : « Inaha, ’o teie te hina’aro nōna ’o tei parau atu ia ’ōrua, tō ’ōrua Fa’aora, ’oia ’o Iesu Mesia. ’Āmene ».⁷

E ui paha vetahi ’o ’outou ē, nō te aha vau i mā’iti ai e paraparau i roto i te tuha’a purera’a a te autahu’ara’a, i te ’āmuira’a rahi, nō ni’a i te ta’a-’ē-ra’a ’ōhie o nā parau pi’ihia i te ’ohipa ’e fa’ata’ahia ’ia ’ohipa i te hō’ē vāhi. Teie ta’u pāhonora’a ’āfaro i teie uira’a : ’ua ha’api’i mai au ē, ’aita teie nau parau tumu i māramarama-maita’i-hia e te mau melo nō te ’Ēkālesia e rave rahi.

Te tumu rahi hō’ē roa vau e paraparau nei nō ni’a i teie ’ohipa, ’o tā’u ïa i ’apo noa mai nō ni’a i te māna’ona’ora’a, te ha’ape’ape’ara’a ’e tae noa atu te mana’o hapa e tupu nei i roto i te mau misiōnare e rave rahi tei tauihia te vāhi tāvinira’a i roto i tā rātou misiōni, ta’a ’ē noa atu te mau tumu rau nō te reira. I te tahi taime, tītauhia te reira mau tauira’a nō te tahi ’ohipa i tupu ’aore rā te tahi pēpē i ni’a i te tino, te taere ’e te fifi ’ia noa’a mai te visa, te ’ārepurepura’a poritita, te fa’anahora’ahia te mau misiōni ’āpī ’e ’ua tītauhia atura te ta’ata i reira ’aore rā ’o te nu’ura’a ’e te mau tauiuira’a tītauhia ’ati te ao nei nō te ’ohipa porora’a ’evanelia.⁸

’Ia tauihia te vāhi e tonohia te hō’ē misiōnare, hō’ē ā ïa ’ohipa e tupu mai te tonora’a mātāmua. E ’imi te mau melo nō te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti i te fa’aurura’a ’e te arata’ira’a nō te rave i te fa’aotira’a.

Nō paraparau noa a’enei au i te hō’ē ta’ata tei fa’a’ite mai i te mana’o hōhonu o tōna ’ā’au. ’Ua fa’ata’a atu vau i roto i te hō’ē purera’a i te ta’a-’ē-ra’a o nā parau pi’ihia i te ’ohipa ’e fa’ata’ahia te vāhi ’ohipara’a. ’Ua tāpe’a teie taea’e iti i tō’u rima ma te roimata ’e ’ua nā ’ō mai : « Tā ’oe i ha’api’i mai i teie mahana, ’ua ha’amāmā ïa i te hō’ē zugo i ni’a i tō’u tāpono ’ua hau i te 30 matahiti. I te pi’ira’ahia vau ’ei misiōnare, ’ua fa’ata’ahia vau e tāvini i Amerika ’Apato’a. ’Aita rā ta’u visa i noa’a mai ē ’ua tauihia ta’u tonora’a i te Fenua Marite. I te roara’a o terā mau matahiti, ’ua feruri noa vau nō te aha vau i ’ore i tāvini i te vāhi ’ua pi’ihia vau ’ia tāvini. I teienei rā, ’ua ta’a iā’u ē, ’ua pi’ihia vau i te ’ohipa ’eiaha rā nō te hō’ē vāhi. E’ita e nehenehe e parau te tauturu rahi o teie mea tā’u i ’apo mai ».

’Ua māuiui tō’u ’ā’au nō teie taea’e iti. ’Ua ha’api’i atu vau i teie mau parau tumu ’ati a’e te ao, ’e e’ita e nehenehe e tai’o i te mau ta’ata tei parau ’ōmo’e iā’u i tō rātou mana’o mai teie taea’e tā’u i fa’ati’a i te ’ā’amu. Tē paraparau nei au nō ni’a i teie tumu parau i teie mahana ’eiaha roa atu te hō’ē melo o teie ’Ēkālesia e ’amo faufa’a ’ore noa i te zugo nō te ta’a ’ore, te fē’a’a, te ahoaho ’e te mana’o hapa nō ni’a i te vāhi i fa’ata’ahia ’ia ’ohipa.

« Nō reira, ’a haere atu ra ’ōrua ’e ’a poro haere i ta’u ’evanelia, i te ’apato’erau ’e ’aore rā i te ’apato’a, i te hiti’a o te rā ’e ’aore rā i te tō’o’a o te rā, ’aita e pe’ape’a, nō te mea ’aita e ti’a ia ’ōrua ’ia haere ’ē atu ».⁹ ’Ia feruri ’outou i teie ’īrava ma te ’ā’au mahora, maita’i ē, ’e tē pure nei ho’i au e tītau ’outou i te Vārua Maita’i nō te fa’atae i te hōhonu o tō ’outou hīro’a ta’ata i te māramaramara’a, te rapa’aura’a ’e te ora e tītauhia nō ’outou.

Te tahi fa’ahou tumu i tae mai ai teie mana’o e paraparau nō ni’a i teie tumu parau, ’o tā’u iho ïa i ’ite i roto i te mau matahiti ’a fa’ata’a ai au i te vāhi tāvinira’a nō te mau misiōnare. Nō te pupu Tino ’Ahuru Ma Piti, ’aita e mea e ha’apāpū rahi nei ’e e ha’apāpū pūai nei i te tāmau-noa-ra’a te heheura’a i teie mau mahana hope’a nei maori rā te ’imira’a ’ia hāro’aro’a i te hina’aro o te Fatu i roto i teie hōpoi’a e fa’ata’a i te vāhi tāvinira’a o te mau misiōnare. Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’ua ’ite te Fa’aora ’e tē māna’ona’o nei ho’i ’oia ia tātou tāta’itahi, nā ni’a i te i’oa.

I teienei, ’ua hina’aro vau e paraparau poto noa nō ni’a i te hō’ē mea tumu roa tei hi’o-’ore-pinepine-hia i roto i te fa’aineinera’a nō te tahi pi’ira’a i te ’ohipa.

E toru ta’o tū’ati’ati te tahi i te tahi nō ni’a i te huru fa’aineinera’a ’e te haerera’a i mua o te mau tamaiti a te Atua : te autahu’ara’a, te hiero ’e te misiōni. I te tahi taime tātou te mau metua, te mau hoa ’e te mau melo o te ’Ēkālesia, tē fa’atumu rahi roa nei tātou i ni’a i te fa’aineinera’a misiōnare a te feiā ’āpī ’e ’aita atura tātou e huru tāu’a nei i te tahi mau ta’ahira’a faufa’a rahi i ni’a i te ’ē’a nō te fafaura’a e ti’a ’ia ravehia hou ’a ha’amata ai i te tāvinira’a misiōnare rave tāmau. Pāpū roa ē, e ’ōfa’i patu faufa’a rahi te ’ohipara’a ’ei misiōnare, ’o te hō’ē noa rā i roto i te ’ohipa tau maoro nō te hāmanira’a i te hō’ē niu pūai nō te tupura’a ’e te tāvinira’a pae vārua, nō te orara’a tā’āto’a. E mea tītau-ato’a-hia te mau ha’amaita’ira’a nō te autahu’ara’a ’e te hiero, to’opiti ho’i e nā mua i te tonora’a i te hō’ē vāhi ’ohipara’a, nō te fa’a’eta’eta ’e nō te ha’apūai ia tātou i te pae vārua hope noa atu tō tātou orara’a.

E te feiā ’āpī ē, ’ia rave ’outou i tā ’outou hōpoi’a ’e ’ia fa’atura ’outou i te autahu’ara’a a Aarona, te autahu’ara’a iti, tē fa’aineine ra ïa ’outou nō te fāri’i ’e nō te fa’arahi i te tapura’a ’e te fafaura’a o te autahu’ara’a a Melehizedeka, te Autahu’ara’a teitei.¹⁰ ’O te vai-ti’amā-ra’a o te hō’ē ta’ata te tītaura’a faufa’a hō’ē roa nō te fāri’i i te autahu’ara’a teitei. Tei mua ia ’outou te hō’ē orara’a tāvinira’a ’e te feruri ia vetahi ’ē. ’A fa’aineine i teienei nā roto i te tauturu-pinepine-ra’a ’e te tauturu-rahi-ra’a i te ta’ata. E ha’api’i na ’ia here i te rirora’a ’e i te vai ti’amā noa. ’A vai ti’amā. ’A vai ti’amā noa.

’Ia fāri’i te hō’ē taure’are’a tamāroa i te autahu’ara’a a Melehizedeka ’e te pi’ira’a ’ia tāvini, e nehenehe tāna ’ia mau i te mana¹¹ nā roto i te mau fafaura’a ’e te mau ’ōro’a o te hiero mo’a. E nā mua te haerera’a i te hiero ’e te ’apora’a i te vārua o te hiero i roto ia ’outou, i te tāvini-manuia-ra’a ’ei misiōnare rave tāmau. ’O tō ’outou iho vai-ti’amā-ra’a te tītaura’a hō’ē faufa’a rahi roa nō te fāri’i i te mau ha’amaita’ira’a o te hiero, nō te feiā ’āpī tamāroa ’e te mau melo ato’a o te ’Ēkālesia. ’Ia ora ’outou mai te au i te mau fa’aturera’a o te ’evanelia e ti’a ai ia ’outou ’ia tomo i roto i te fare o te Fatu nō te rave i te mau ’ōro’a mo’a, i tō ’outou taure’are’ara’a. Nā tō ’outou here i te mau ’ōro’a hiero ’e te māramaramara’a i te reira e ha’apūai ia ’outou ’e e ha’amaita’i ho’i ia ’outou i te roara’a o te orara’a. E ha’api’i na ’ia here i te rirora’a ’e i te vai ti’amā noa. ’A vai ti’amā. ’A vai ti’amā noa.

E rave rahi feiā ’āpī tamāroa ’e tamāhine tei mau i te hō’ē parau fa’ati’a nō te hiero tā’ōti’ahia. ’Outou tei mau i te autahu’ara’a a Aarona, tē ’imi nei ’outou i te i’oa o tō ’outou iho mau fēti’i ’a rave ai i te bāpetizora’a ’e te ha’amaura’a nō rātou i roto i te hiero. E tāpa’o tō ’outou tāpe’a-noa-ra’a i tā ’outou parau fa’ati’a nō te hiero nō tō ’outou vai-ti’amā-noa-ra’a, ’e ’ua riro te tāvinira’a i te ta’ata i roto i te hiero ’ei tuha’a faufa’a rahi nō te fa’aineinera’a nō te autahu’ara’a a Melehizedeka.

E te feiā ’āpī tamāroa ē, i teienei ’outou tāta’itahi e riro ai ’ei misiōnare. ’Ati a’e ia ’outou, pauroa te mau mahana, e mau hoa ’e e ta’ata tupu « ’o tei fa’a’erehia atu i te parau mau nō te mea ana’e ’aita rātou i ’ite i te vāhi te reira e ’itea mai ai ».¹² ’A arata’ihia ai ’outou e te Vārua, e tu’u atu ’outou i te hō’ē mana’o, te hō’ē anira’a manihini, tē hō’ē poro’i ’aore rā te tweet e fa’a’ite i tō ’outou mau hoa i te mau parau mau o te ’evanelia i fa’aho’ihia mai. ’Aita e tītauhia ’e ’eiaha ’outou e tīa’i roa i tā ’outou pi’ira’a mana nō te ’ana’anatae ’e nō te rave itoito i te ’ohipa misiōnare.

’Ia tāhō’ē « ’āmui[hia]… i te Mesia ra »¹³ te mau ha’amaita’ira’a nō te autahu’ara’a ’e te hiero ’e te misiōni, ’e ’ia ’ohipa tāhō’ē te reira i roto i te ’ā’au, te ferurira’a ’e te hīro’a o te misiōnare taure’are’a, ’ua tano ïa ’oia nō te ’ohipa.¹⁴ E rahihia tōna ’aravihi nō te rave fa’aoti i tāna hōpoi’a ’ei ti’a mana nā te Fatu Iesu Mesia. Te ’āmuira’a pae vārua pūai nō te fa’aturara’a i te mau fafaura’a nō te autahu’ara’a ’e te hiero, ’a fāri’i ai i te « mana nō te huru Atua »¹⁵ nā roto i te mau ’ōro’a autahu’ara’a,¹⁶ ’a tāvini ’e ’a feruri ai ia vetahi ’ē ’e ’a poro ai i te ’evanelia mure ’ore i te mau tamari’i a te Atua, nā te reira e fa’ariro i te hō’ē tamāroa ’ei mea « tāpe’a māite… ma te ’āueue ’ore i te fa’aro’o »¹⁷ ’e « [te] a’ahia… ’e [te] patuhia i ni’a iho i te [Mesia] ».¹⁸

I te ’utuāfare ’e i te fare pure, e tano roa tātou ’ia fa’a’aifāito i te ha’afaufa’ara’a i nā mea e toru nō te huru fa’aineinera’a a te Fatu ’e tāna fa’ahaerera’a i mua i te mau tamāroa ha’apa’o maita’i a te Atua : te autahu’ara’a, te hiero ’e te misiōni. To’otoru ato’a ra e tītau nei ’ia here tātou i te rirora’a ’e i te vai ti’amā noa. ’A vai ti’amā. ’A vai ti’amā noa.

E au mau taea’e here, tē parau fafau atu nei au ē, e ’āpe’e te hōro’a vārua nō te heheura’a i tā ’outou pi’ira’a i te ’ohipa nō te porora’a ’evanelia ’e te fa’ata’ara’a i te hō’ē ’aore rā te mau vāhi ’ohipara’a nā ’outou. ’A fa’aineine māite ai ’outou i teienei nā roto i te tāvinira’a ’e te ferurira’a ia vetahi ’ē, i roto i te autahu’ara’a ’e i te hiero, e ha’apūaihia tō ’outou ’ite pāpū i te Fatu ora. E ’ī tō ’outou ’ā’au i te here iāna ’e i tāna ’ohipa. ’A ha’api’i ai ’outou ’ia here i te riro ti’amā, e riro mai ’outou ’ei mauha’a pūai mau i roto i te rima o te Fatu nō te ha’amaita’i ’e nō te tāvini i te ta’ata e rave rahi.

Ma te ’ā’au ’oa’oa, tē fa’a’ite pāpū nei au ē, tē ora nei tō tātou Metua i te Ao ra ’e tae noa atu i tāna Tamaiti here ’o Iesu Mesia. Tāvini itoito i raro a’e ia rāua, ’o te hō’ē ïa o te mau ha’amaita’ira’a rahi roa a’e e fāri’i noa atu tātou. ’O tā’u ïa e fa’a’ite pāpū nei, i te i’oa mo’a o Iesu Mesia, ’āmene.