2010–2019
Gudfala Man blong Yumi blong Lukaot long Sipsip
Epril 2017


Gudfala Man blong Yumi blong Lukaot long Sipsip

Jisas Kraes, Gudfala Man blong yumi blong Lukaot long Sipsip, i stap glad taem Hem i luk ol sipsip blong Hem we oli sik oli stap traehad blong kam oraet bakegen.

Yumi save kasem smol fasin blong Papa long Heven taem yumi luksave bigfala lav mo sore we Hem i gat long olgeta we oli mekem sin, mo laekem olsem wanem Hem i luk wanem i defren bitwin sin mo olgeta we oli mekem sin. Lukluk ia i helpem yumi blong “andastanem gud moa fasin blong Hem, ol stret wei mo fasin blong Hem,”1 mo hemia i impoten tumas blong praktisim fet long Hem mo long Pikinini blong Hem, Jisas Kraes. Lav mo sore blong Sevya long fored blong ol wiknes blong yumi, i pulum yumi long Hem mo i pusum yumi blong traehad oltaem blong sakem sin mo mekem olsem Hem. Taem yumi kam moa olsem Hem, yumi lavem blong tritim ol man semmak long Hem, i nomata fasin o aksen blong yumi aotsaed.

Risal blong luksave aotsaed fasin blong wan mo stret fasin blong hem, i wanem i stap long medel blong buk ia, Les Misérables,, we Franis man, Victor Hug i raetem.2 Taem buk i stat, man we i raet i presentem Bienvenu Myriel, bisop blong Digne, mo i tokbaot wan samting we bisop i fesem. Kwestin se ?bae i visitim wan man we i no biliv long God nating mo komuniti i no laekem hem nating from fasin blong hem bifo long taem blong Franis Wo?3

Nareta i talem se bisop i no laekem man ia nating. Afta, nareta i askem wan simpol kwestin: “?Bae skin blong sipsip ia bae i mekem se man we i lukaot long sipsip i gowe long hem?”4 Nareta i ansa blong bisop, i talem : “!No!”. Nao nareta i ademap wan fani toktok: “!Be wanem kaen sipsip ia!”5

Long ples ia, Yugo i komperem fasin nogud blong man ia wetem sik blong skin long sipsip ia mo i komperem bisop wetem wan man blong lukaot long sipsip we i no stap gowe taem i fesem wan sipsip we i sik. Bisop i naes, mo afta, long stori ia, i soem semfala lav mo sore long wan narafala man, we i stamba man blong buk ia, wan foma prisena, Jean Valjean. Sore mo andastaning blong bisop i pusum Jean Valjean blong jenisim rod blong laef blong hem.

From se God i stap yusum sik olsem wan eksampol blong sin truaot long ol skripja, bae hem i stret blong askem: “?Wanem nao Jisas Kraes i mekem taem hem i fesem pikja ia blong ol sik—we oli ol sin blong yumi?” Long en blong dei, Sevya i bin talem se : “Hem i no save lukluk long sin wetem wan smol pat we [Hem i] save akseptem”;6 so ?olsem wanem nao Hem i stap lukluk long yumi, we yumi no stret nating, mo i no gowe long yumi mo i no luk yumi wetem nogud fes?

Ansa i simpol mo i klia. Olsem Gudfala Man blong Lukaot long Sipsip,7 Jisas Kraes i stap luk sik long sipsip ia olsem wan samting we i nidim meresin, kea mo lav mo sore. Man blong lukaot long sipsip ia, Gudfala Man blong Lukaot long Sipsip ia i stap glad taem Hem i stap luk sipsip blong Hem we i sik i stap kam oraet.

Sevya i talem finis se bae Hem “[fidim ol sipsip blong hem olsem man blong lukaot long sipsip,” 8 i go lukaotem olgeta we oli lus, i tekem olgeta oli kambak, i fasem soa blong olgeta we oli karekil, mo lukaot long olgeta we oli sik blong oli kam strong.]”9 Nomata we Isrel we i mekem apostasi oli tokbaot olsem wan man we i fulap long “ol kil, ol soa we blad i ron, mo ol bigfala soa,”10 be Sevya i leftemap tingting blong hem, i singaot long hem mo i promesem se bae hem i kam oraet.11

Seves blong Sevya long wol, hem i makem wetem lav, sore mo fasin blong andastanem man. Hem i no tingdaon long man mo wokbaot long ol das rod blong Galili mo Judia, i saedem hem taem hem i luk ol man we oli mekem sin. Hem i no gowe long olgeta wetem nogud fes. No. Hem i kakae wetem olgeta.12 Hem i helpem mo blesem, mo leftemap tingting blong olgeta, mo i riplesem fraet wetem hop mo glad.13 Olsem trufala man blong lukaot long sipsip, Hem i lukaotem yumi mo faenem yumi blong givhan mo givim hop. Taem yumi andastanem fasin blong lav mo sore blong Hem, i helpem yumi blong praktisim fet long Hem—blong sakem sin mo blong kam oraet.

Gospel blong Jon i raetem risal blong fasin blong hem blong andastanem man blong sin. Ol tija blong Loa mo ol Farisi oli tekem i go long Sevya, wan woman we oli kasem hem we i mekem adaltri. Ol man ia oli talem se bae oli stonem hem, folem loa blong Moses. Jisas, i ansa long bigfala kwestin blong olgeta, mo talem: “Wan long yufala we i no mekem sin samtaem, i gud hem i faswan blong stonem woman ya.”

Ol man ia oli go wanwan: “gogo Jisas nomo i stap wetem woman ya.”

“Taem Jisas i luk se i no gat man be woman ia nomo, nao hem i stanap bakegen i askem long woman ia se: ‘Woman. ?Ol man ya oli go wea? ?I nomo gat wan i stap blong jajem yu?’

Woman ia i talem se: ‘No Masta. I no gat.’ Nao Jisas i talem se: ‘Mi tu mi no save jajem yu. Be i gud yu gohom, mo yu nomo mekem sin bakegen.”14

Yes, Sevya i no letem adaltri. Be long semtaem Hem i no panisim woman ia. Hem i leftemap tingting blong hem blong jenisim laef blong hem. Hem i karem tingting blong jenis from lav mo sore blong Sevya. Josef Smit Translesen blong Baebol i konfemem risal blong hem olsem disaepol: “Mo woman ia i givim glori long God stat long tetaem ia i go, mo i bin biliv long nem blong hem.”15

Nomata we God i save andastanem man, yumi no mas mekem mistek blong bilivim se Hem i save akseptem sin mo i open long saed blong sin. I nogat. Sevya i bin kam long wol blong sevem yumi long ol sin blong yumi, mo, wanem i impoten, i we Hem i no save sevem yumi wetem ol sin blong yumi. 16 Wan man we i waes blong askem kwestin, Sisrom, i traem wan taem blong trikim Amulek, nao i askem: “?Bae [Mesaea we bae i kam] i sevem ol pipol blong hem wetem ol sin blong olgeta?” Mo Amulek i ansa, i talem long hem: “Mi talem long yu se bae hem i no mekem olsem, from hem i no save tanem baksaed agensem toktok blong hem. … Hem i no save sevem olgeta wetem ol sin blong olgeta” 17 Amulek i tokbaot wan stamba trutok se blong Lod i sevem yumi long ol sin blong yumi, yumi mas folem ol kondisen blong sakem sin, we i givimaot paoa blong Ridima blong sevem ol sol blong yumi.18

Lav mo sore mo bigfala sore blong Sevya i pulum yumi go long Hem. 19 Tru long Atonmen blong Hem, yumi no mas glad wetem ol sin blong yumi. 20 God i klia abaot wanem we hem i raet mo wanem Hem i akseptem, mo wanem i rong mo wanem i sin. Hemia i no from se Hem i wantem yumi blong stap folem Hem wetem emti tingting. No. Papa blong yumi long Heven i wantem se ol pikinini blong Hem oli mas save, mo oli mas wantem blong jusum blong kam olsem hem,21 mo oli mas kwalifae from kaen laef we Hem i stap gat.22 Taem oli mekem olsem, ol pikinini blong Hem oli mekem fiuja blong olgeta i kamtru, mo oli kasem evri samting we Hem i gat. 23 From risen ia, ol lida blong Jos oli no save jenisim ol komanmen o doktrin agensem tingting blong Hem, blong i stret o i popula wetem olgeta.

Be, long longfala wokbaot blong yumi blong folem Jisas Kraes, eksampol blong kaen fasin blong Hem long olgeta we oli stap sin, i givim fulap save. Yumi, ol man blong sin, yumi mas, semmak olsem Sevya, go aot long ol narawan wetem lav mo sore. Wok blong yumi i blong helpem, blesem, leftemap tingting, mo riplesem fraet mo lusum hop wetem hop mo glad.

Sevya i sakemaot olgeta we oli stap gowe long ol narawan we oli luk se oli no klin mo oli ting se oli stret mo jajem ol nara man we oli gat moa sin bitim olgeta.24 Hemia i poen blong lesen we Sevya i givim long olgeta we oli trastem olgetawan se oli stret mo gud, mo oli no laekem ol narawan. Hem i tokbaot parabol ia:

“I gat tu man we tufala i go long haos blong God, blong tufala i prea. Wan long tufala i Farisi, narawan i man blong tekem takis.

“Farisi i stanap hemwan, i prea. Hem i se: ‘God. … tangkyu tumas long yu, from we mi mi no olsem ol narafala man we oli … mekem samting i no stret, oli stilim woman blong narafala man, [mo from] mi no olsem man blong tekem takis ia.’

“[Mi livim kakae tu taem long wan wik], … mo mi stap givim taet [blong evri samting]we mi kasem.”

“[Mo man blong tekem takis] i stanap longwe, mo i no save luk antap long heven. Hem i harem nogud, i stap kilim jes blong hem from, …i se: ‘God mi mi man nogud. Plis yu sore long mi.”

Nao Jisas i talem: “Mi mi talem long yufala. Taem tufala ia i gohom, seken man ia i stret man long fes blong God, … From we man we hem nomo i stap leftemap hem, God bambae i mekem hem i stap daon, be man we hem nomo i mekem hem i stap daon, God bambae i leftemap hem.”25

Mesej we i kam long yumi i klia; wan we i sakem sin i kam kolosap moa long God bitim hem we i ting se hem i stret mo i daonem man blong sin.

Fasin blong man blong ting se hem nao i stret gud mo i jajem man, i bin stap tu long taem blong Alma. Taem oli “stat blong stanemap jos i kam moa fulwan  … ol pipol blong jos oli stat blong kam praod  … mo tingting blong ae blong olgeta i kam antap long evri samting ia, … oli stat blong gat tingting ia se ol man oli no hae long olgeta, oli stap mekem olsem long wanwan long olgeta, mo oli stat blong givim hadtaem, olsem we oli wantem mo glad blong mekem, long olgeta we oli no biliv.”26

Kaen fasin blong givim hadtaem ia, i tabu: “Naoia i gat wan loa we i strong tumas we i stap long medel blong ol man blong jos se, bae i no save gat wan man blong jos, we hem i girap mo givim hadtaem long ol man we oli no blong jos, mo se bae i no save gat fasin blong givim hadtaem long medel blong olgeta bakegen.”27 Prinsipol ia, long ol Lata-dei Sent i semmak nomo. Yumi no mas gat rong ia blong givim hadtaem long eniwan insaed o aotsaed long Jos.

Olgeta we oli bin fesem hadtaem from eni risen, oli save wanem ia blong tritim nogud man. Taem mi yangfala, mi stap long Yurop long ol 1960, mi bin filim se oli hambak long mi oltaem from se mi man Amerika mo from se mi memba blong Jos. Sam long ol skul fren blong mi oli tritim mi olsem se mi nao mi responsibol long ol polisi blong gavman blong Amerika. Oli bin tritim mi nogud from relijin blong mi i wan nogud samting long ol kantri we mi bin stap long olgeta from se hem i defren long relijin we gavman i sapotem. Afta long hemia, long ol defren kantri raon long wol, mi bin luk smol nogud fasin we oli stap mekem long olgeta we oli stap poenem fingga long olgeta from kala blong skin o kantri we oli kamaot long hem.

Fasin blong givim hadtaem i kam long plante wei: daonem man, tok strong long man, fosem man, sakemaot o putum man long saed, o no laekem nating man. Yumi mas lukaot gud long fasin blong no akseptem narawan mo fasin blong tok nogud long ol narawan we oli gat defren tingting. Fasin blong no akseptem narawan i pat blong fasin blong no wantem givim raet blong narawan i talemaot tingting blong hem.28 Evriwan, wetem ol man blong Jos, oli gat raet blong talemaot tingting blong olgeta long pablik. Be i no gat wan i gat raet blong no laekem nating wan narawan taem oli talemaot ol tingting blong olgeta.

Jos histri i givim fulap pruf we ol memba blong yumi oli bin fesem kaen hadtaem ia. Be i nogud tumas tu sapos yumi bakegen, bae yumi mekem ol narawan olsem we oli bin mekem long yumi. Sevya i tijim: “Yufala i mas mekem i gud long ol narafala man, olsem we yufala i wantem blong olgeta oli mekem long yufala.” 29 Blong yumi save askem respek, yumi mas gat respek. Moa long hemia, ol storian blong yumi oli “no mas tokflas,” i wetem hat i stap daon, we i invaetem Tabu Spirit mo i fulumap yumi wetem “lav we i stret evriwan,”30 mo “fasin blong gat tru lav”31 long ol narawan.

Gudfala Man blong Lukaot long Sipsip i no jenis, mo i filim semmak tedei abaot sin mo ol man blong sin olsem we Hem i bin filim taem Hem i bin wokbaot long wol ia. Hem i no stap longwe long yumi from se yumi sin, nomata we Hem, samtaem, i mas tingting se “!Be wanem kaen sipsip ia!” Hem i lavem yumi plante mekem se Hem i putum rod i stap blong yumi sakem sin mo kam klin, blong yumi save gobak long Hem mo Papa blong yumi long Heven.32 Taem Hem i mekem olsem, Jisas Kraes i putum wan eksampol blong yumi folem, blong yumi soem respek long evriwan mo no mekem nogud long eniwan.

Olsem ol disaepol blong Hem, bae yumi mekem semmak folem lav blong Hem, mo lavlavem yumi wetem open tingting mo fulwan, mekem se i no gat wan i filim se oli fogetem hem, i stap hemwan, o i no gat hop. Mi testifae se Jisas Kraes i Gudfala Man blong yumi blong Lukaot long Sipsip, we i lavem mo kea long yumi. Hem i save yumi mo givim laef blong Hem from ol sipsip blong Hem.33 Hem i stap laef from yumi mo i wantem yumi savegud Hem mo stap praktisim fet long Hem. Mi lavem mo presem Hem, mo mi tangkyu bigwan from Hem, long nem blong Jisas Kraes, amen.

Ol Not

  1. Lectures on Faith (1985), 38.

  2. Buk ia Les Misérables, we Victor Hugo (1802–85) i raetem, i tokbaot stori blong Jean Valjean, we i mekem wan smol kraem blong stilim wan bred blong fidim famli blong sista blong hem. Oli panisim hem blong kalabus 5 yia, be Valjean i spendem 19 yia blong mekem ol strong wok from hem i bin traem blong ronwe fo taem. Hem i kamaot long kalabus ia we hem i wan man we hat blong hem i strong moa mo i konkon.

    From rekod blong hem i no gud, Valjean i no bin save faenem wok, kaekae mo haos. Hem i taed mo tingting blong hem i slak evriwan, nao bisop Digne i givim wan ples blong stap, mo hem i soem fasin we i kaen mo i gat lav mo sore. Long naet taem, Valjean i sarenda, i nomo gat hop, nao i stilim ol silva plet blong bisop mo i ronwe.

    Oli kasem Valjean mo sendem hem i gobak long bisop. Valjean i sek, mo i no ting long wanem i hapen, be bisop i talem long polis se hem i bin givim ol silva plet ia long Valjean mo afta, Valjean i tekem tu silva stik blong holem kandel. (Luk long Hugo, Les Misérables [1987], book 2, chapters 10–12.)

  3. Luk long Hugo, Les Misérables, book 1, chapter 10.

  4. Nareta i askem, Toutefois, la gale de la brebis doit-elle faire reculer le pasteur? (Be, i stret we skepis blong sipsip i mekem pasta i stap longwe ?” (Hugo, Les Misérables [1985], book 1, chapter 10, page 67). Gale, long saed blong sik blong ol animol, hemia i tokbaot wan sik blong skin blong animol, we i kamkamaot from ol smosmol laos mo animol i lusum hea mo skepis i kamaot (“mange” long Inglis). Sentens ia oli bin transletem long plante defren wei long Inglis.

  5. Nao fani toktok we nareta i talem abaot hemia i !Be wanem kaen sipsip ia! Samtaem, oli bin transletem toktok ia se “Be, blak sipsip ia.”

  6. Doctrine and Covenants 1:31.

  7. Luk long Jon 10:11, 14; Alma 5:38; Doctrine and Covenants 50:44.

  8. Aesea 40:11.

  9. Esikel 34:16.

  10. Aesea 1:6.

  11. Luk long Aesea 1:18.

  12. Luk long Luk 15:1–2.

  13. Luk long Matiu 18:11.

  14. Luk long Jon 8:3–11.

  15. Joseph Smith Translation, Jon 8:11 (insaed long Jon 8:11, futnot c).

  16. Luk long D. Todd Christofferson, “Abide in My Love,” Liahona, Nov. 2016, 48.

  17. Alma 11:34, 37.

  18. Luk long Hileman 5:10–11.

  19. Luk long 3 Nifae 27:14–15.

  20. Long taem blong tedei, Sevya i mekem i klia se: “Huia i brekem wan loa, mo i no obei long loa ia, se i traem blong kam wan loa long hemwan, mo i wantem stap long sin, mo i stap long sin fulwan, hem i no save kam tabu tru long loa, no tru long sore, no tru long jastis, no tru long jajmen. From hemia, oli mas gohed blong stap doti nomo” (luk long Doctrine and Covenants 88:35).

  21. Luk long 2 Nifae 2:26–27.

  22. Luk long Doctrine and Covenants 14:7; 132:19–20, 24, 55.

  23. Luk long Rom 8:16–17; Doctrine and Covenants 84:38.

  24. Luk long Matiu 23:13.

  25. Luk 18:9–14.

  26. Alma 4:4, 6, 8.

  27. Alma 1:21.

  28. Luk long Oxford English Dictionary, “bigotry” and “intolerance,” oed.com.

  29. Matiu 7:12.

  30. Moronae 8:26.

  31. 1 Pita 1:22.

  32. Luk long Ol Toktok blong Bilif 1:3.

  33. Luk long Jon 10:11–15.