2010–2019
Ɔdɔ a Odzi Mu Tu Suro
Ebɔbira 2017


Ɔdɔ a Odzi Mu Tu Suro

Hom mma yɛmfa hɛn suro nto nkyɛn na mbom yɛmfa enyigye, ahobrɛadze, enyidado, na awerɛhyɛmu akokodur mu dɛ Ewuradze kã hɛnho, mfa ntsena ase.

Mo nuanom na nkyerɛbaa, anyɛnkofo adɔfo, hwɛ ɔyɛ adom na enyigye dɛ yɛyɛ Asɔr a ɔatahye wiadze nyina mu na yɛdze koryɛ wɔ hɛn gyedzi na Nyame na Ne mba ho dɔ ehyia mu.

Ɔyɛ me enyisɔ ankasa dɛ hɛn nkɔnhyɛnyi dɔfo, Thomas S. Monson wɔ hɛn nkyɛn ha. President, daa yɛbɛfa wo kwankyerɛsɛm, afotu na wo nyansaa ato hɛn akoma mu. President Monson, yɛdɔ wo, na aber nyina yɛbɔ mpaa ma wo.

Mfe pii a wɔabɛsen kɔ no, ber a nna morosom dɛ stake president wɔ Frankfurt, Germany no, akyerɛbaa dɔfo bi a nna n’ahom nnkã noho bɛɛn me ber a yewie hɛn stake nhyiamu kor bi.

“Ana ɔnnyɛ yaw bi a? ɔbaa no kãe. “Nyimpa bɛyɛ baanan anaa beenum na wɔadeda heii ber a erekasa no!”

Modween ho mber kumaa na mubuae, “Megye dzi dɛ asɔrfi mu a wɔda no ma ayarsã kyɛn nda biara.”

Me yer nwanwanyi Harriet tsee hɛn nkɔmbɔdzi no na ekyir no ɔkãa dɛ ɔno nye nyiano a ɔyɛ dɛw kyɛn dza maama no mpɛn biara no.

Nyimpa Nyan Kɛse no

Mfe aha kakra abɛsen wɔ America Etsifi no, ahokekã bi a wɔfrɛɛ no “Nyimpa Nyan Kɛse no” tahyee nkuroba afamu no. No botae tsitsir kor nye obenyan nkorɔfo a ɔyɛ dɛ ma wɔadeda sunsum mu ndzɛmba ho.

Dza aberantsɛba Joseph Smith tsee fii nsɛmpakafo a wɔkã nyamesom ho nyimpa nyan ho no hyɛɛ no do. Ɔno yɛ siantsir kor a ɔbɔɔ adwenpɔw dɛ ɔbɔhwehwɛ Ewuradze ne pɛ enyiberdo wɔ kokoamu mpaabɔ mu.

Asɛmpakãfo yinom wɔ ɔyɛkyerɛ kwan a ogya nkã-tse, a wɔkã nsɛm a otsim hɛl ogyaframee huhuuhu a ɔwɔ hɔ rotweɔn ndzebɔyɛfo no.1 Hɔn kasaa no ama nyimpa annda—mbom bia wɔmaa binom bɔbɔɔ dagyaw kakra. Hɔn botae na kwan nye dɛ wɔbɛhyɛ nkorɔfo suro ma wɔakɔ asɔr.

Suro a Wɔdze Hunahuna

Abakɔsɛm mu no, wɔataa dze suro ahyɛ nkorɔfo ma wɔayɛ ndzeyɛɛ bi. Awofo dze ayɛ hɔn mba, edwuma wuranom dze ayɛ edwumayɛfo, na amanyɛfo ambatowfo no.

Hɔ a wɔawea wɔ adzetɔn mu no tse suro no tum ase na wɔdze dzi dwuma. Iyi ntsi na ndzɛmba-tɔn ho dawurbɔ ɔyɛ dɛ nsɛm bi hyɛ ekyir dɛ sɛ anntɔ hɔn anapa edziban no anaa hɔn video agodzidze fofor anaa cell foon no a, hɛn abrabɔ bɛyɛ mbɔbɔr, a yennyi enyigye a yebowu ankonam.

Yɛyerɛw hɛn ano wɔ iyi ho na yɛdwen dɛ dɛm ndaadaa yi nnkenya hɛn da, naaso ɔtɔfabi a onya hɛn. Dza omuo koraa no, ɔtɔfabi a yɛfa kwan yi do dze ma nkorɔfo yɛ dza yɛpɛ.

Ndɛ m’asɛm wɔ botae ebien. Odzi kan dɛ obekenyan hɛn ma yɛadwendwen na yɛahwɛ mbrɛ yɛdze suro hyɛ nkorɔfo—a hɛnankasa yɛkã ho. Otsĩa ebien nye mebɛkyerɛ kwan pa bi.

Suro ho Asɛnhia

Odzi kan, yɛnkã suro ho asɛnhia. Hɛn mu woana na suro nhyɛɛ no dɛ ondzidzi yie, ɔmbɔ ne seat belt, ɔntsentsen n’apɔwmu yie, onsie sika, anaa mpo onnu noho wɔ bɔn no?

Ɔyɛ nokwar dɛ suro botom enya nhyɛdo kɛse wɔ hɛn ndzeyɛɛ na suban do. Mbom dɛm nhyɛdo no nnkyɛr na ɔnndɔ bun mu. Mpɛn pii no, suro nnyi tum dɛ ɔbɛsesa hɛn akoma, na ɔrennsakyer hɛn ma yɛmbɛyɛ nkorɔfo a yɛdɔ dza oye na yɛpɛ dɛ yɛyɛ setsie ma Ɔsor Egya dabiarada.

Nkorɔfo a wosuro adze no botum akã na wɔayɛ ndzɛmba a oye, naaso wonnyi nkã-tse biara wɔ dza oye ho. Mpɛn pii no wonnhu dza wɔnyɛ na wɔbɔ sombo, hɔn bo fuw mpo. Mber rugu mu no nkã-tse yinom pepa awerɛhyɛmu, ɔma wogyina tsĩa, wɔtsew etua mpo.

Ɔyɛ yaw dɛ, dɛm kwankyew abrabɔ na baanodzi yi nnyi wiadze mu nko. Midzi awerɛhow dɛ metse nsɛm fa Asɔrmba a wɔhyɛ binom wɔ akwan a ɔnntsen do—wɔ hɔn efiefi mu o, wɔ hɔn Asɔr ɔfrɛ mu o, anaa hɔn daa daa nkitahodzi a wɔnye binom dzi.

Ɔtaa dɛ, nkorɔfo a wɔkasa tsĩa nsisi wɔ binom mu no, wonnhu wɔ hɔnankasa hɔn mu. Wɔhyɛ dɛ wondzi hɔn mbra do, naaso sɛ binom enndzi mbra basabasa yinom do a, wɔtsẽa hɔn kasa mu, adwen mu, na ɔtɔfabi a wɔbor hɔn mpo.

Ewuradze ase dɛ “sɛ … yɛhwɛ anaa yedzi hɔn do tum dze haw adasamba hɔn akra wɔ akwan biara a ɔnntsen do a, … ɔsorsor twe hɔnho; [na] Ewuradze no Sunsum dzi yaw.”2

Mber bi mu no, yɛpɛ dɛ yebu hɛn ndzeyɛɛ ho bem, a yɛgye dzi dɛ obowie yie. Yebotum mpo adwen dɛ yɛdze nhyɛ yerɛyerɛw rehyɛ binom no bɛyɛ hɔn yie. Ɔnntse dɛm, Ewuradze ada no edzi pefee dɛ, “Sunsum no aba nye ɔdɔ, dɛw, asomdwee, penkyɛr, ayamuyie, papayɛ, gyedzi, ɔdwe, [na] ahohyɛdo.”3

Kwan Pa

Muruhu mo Ɔsor Egya yie no, nna muhu mbrɛ Osi kenyan na Odzi Ne mba baano yie. Ɔmmfa ebufuw, awerdzi, nna Ɔnnyɛ bi nntua kaw.4 No botae ankasa—No ndwuma na N’enyimyam nye dɛ Ɔbɛkyerɛkyerɛ hɛn, Ɔama hɛn nkwagye ntowdo, na Oegya hɛn akɔ N’amãyɛ mu.5

Nyankopɔn daa No Ho edzi kyerɛɛ Moses dɛ “adom ahyɛ no mã, ɔfa ebufuw nyaa, na mbɔbɔrhu nye no nokwar dɔɔ sõ.”6

Ɔdɔ a hɛn Ɔsor Egya wɔ ma hɛn, Ne mba no, bor tum a yɛwɔ a yɛdze bɛtse ase.7

Ana iyi kyerɛ dɛ Nyankopɔn bu N’enyi gu bɔn do anaa Ɔnnhwɛ hɛn suban a otsĩa Ne mbrasɛm a? Oho, dabida!

Mbom dza ɔbor hɛn suban do na Ɔpɛ dɛ Ɔsesã. Hɛn awosu ankasa na Ɔpɛ dɛ Ɔsesã. Hɛn akoma na Ɔpɛ dɛ Ɔsesã .

Dadze poma no na Ɔpɛ dɛ yɛtsen suo mu yie, yɛpem hɛn suro adze, na yetu anamɔn akokodur mu ba kan na yɛfow sor wɔ kwan tseaba a ɔyɛ nkekãkekã no mu. Iyi na Ɔrohwehwɛ ama hɛn osiandɛ Ɔdɔ hɛn na osiandɛ iyi nye enyigye kwan no.

Ntsi, hɛn mber mu yi Nyankopɔn si dɛn hyɛ Ne mba nkuran ma wɔkã No do?

Ɔsomaa Ne Ba no!

Nyankopɔn somaa Ne Ba a Ɔba a Wɔwoo no Kortoo, Jesus Christ, dɛ Ɔmbɛkyerɛ hɛn kwan pa no.

Nyankopɔn nam ndzɛfɛdzɛfɛw, nye penkyɛr, nye botooyɛ, nye ɔdwe mu, nye ɔdɔ mapã kwan do, dze hyɛ hɛn nkuran.8 Nyame wɔ hɛn afã. Ɔdɔ hɛn, na sɛ yefintsiw mpo a, Ɔpɛ dɛ yɛsoɛr, yɛbɔ mbɔdzen bio, na yɛhyɛ dzen.

Ɔno nye hɛn kyerɛkyerɛnyi.

Ɔno nye hɛn enyidado a yɛdɔ kɛse no.

Gyedzi na Ɔpɛ dɛ Ɔdze kenyan hɛn.

Ɔwɔ awerɛhyɛmu dɛ yebosũa efi anamɔntu no a yɛfomee ho na yɛasan mu eyi dza oye.

Iyi nye kwan pa no!9

Na Wiadze yi mu Emumuyɛ ahorow no so ɛ?

Kwan kor a Satan pɛ dɛ yɛdaadaa binom nye dɛ yebetsim na yɛbɛma wiadze mu bɔn no mpo atra do.

Nokwar, fir tsetse hɛn wiadze yi nndzi mu, na dɛm ara na ɔbɔkɔ do ayɛ. Nkorɔfo pii a wonnyim hwee kɔ do haw osian ɔdomankoma tsebew na nyimpa ne tsirmɔdzen ntsi. Prɔwee na emumuyɛdze a ɔwɔ hɛn aber yi do yɛ hu na soronko.

Naaso ne nyina ekyir no, merennye wiadze abakɔsɛm aber biara nnsesa me tsebew wɔ mber yi mu. Woehyira hɛn mbordo koraa dɛ yɛtse mber a prɔmprɔmyɛ, enyibuei, na mfaso binom so bi mmbaa da mu. Kɛse noara no, yeenya Jesus Christ n’Asɛmpa ne mãhyɛ ho nhyira no, ɔma yehu wiadze mu esian no yie na ɔkyerɛ hɛn mbrɛ yebesi bokwetsir anaa yeenya esian yinom ho anoyi.

Sɛ modwen nhyira yinom ho a, nna mepɛ dɛ mokotow mo nkotodwe do na miyi hɛn Ɔsor Egya ayɛw wɔ No dɔ a ɔmmbɔadze ma Ne mba nyina no.

Menngye nndzi dɛ Nyankopɔn pɛ dɛ suro hyɛ Ne mba do anaa wotsim wɔ wiadze no bɔn do. “Na Nyankopɔn amma hɛn suro sunsum, na mbom ahoɔdzen, nye dɔ na adwenmutsew dze a.”10

Ɔama hɛn siantsir piinara ɔsɛ dɛ yedzi ehurusi. Dza yehia ara nye yɛbɔhwehwɛ na yebohu. Ewuradze taa kaa hɛn dɛ “mma nnsuro,” “hom nhyɛ dzen,”11 na “mbofra nkakraba, mma hom nnsuro.”12

Ewuradze Bɔkõ Hɛn Kõ

Enuanom na nkyerɛbaa, hɛn nye Ewuradze “no mbofra nkakraba no.” Yɛyɛ nda a odzi ekyir Ahotseweefo. Dza ɔhyɛ hɛn dzin mu nye pisi dɛ yɛbɔhwɛ Agyenkwa Ne mbae no kwan na yɛayɛ hɛnho ahosiesie na wiadze no so dze agye No. Dɛm ntsi, hom mma yɛnsom Nyankopɔn na yɛndɔ hɛn nsɛfo, yɛmfa awerɛhyɛmu a ɔmmbor do na ahobrɛadze, a yemmbu nyamesom bi anaa nyimpa kuw bi enyimtsia. Enuanom na nkyerɛbaa, wɔahyɛ hɛn dɛ yensũa Nyame N’asɛm na yentsie Sunsum no ne ndze, ama “[ye]ehu mber mu nsɛnkyerɛdze; nye Nyimpa Ba ne mbae no ho nsɛnkyerɛdze.”13

Dɛm ntsi, wiadze mu ɔhaw nnhuntsaa hɛn, nna nnyɛ dɛ yennyim mber yi mu nkõdzen. Mbom iyi nnkyerɛ dɛ ɔsɛ dɛ yɛdze suro haw hɛnho na binom aber nyina. Yebetsim wɔ hɛn haw ne kɛse do no, nkyɛ onkeye koraa dɛ yɛdze hɛn adwen bɔto hɛn Nyame ne kɛseyɛ a onnyi kabea do, ne papayɛ, na No tum kokoroko no, yɛtwer No na yɛdze ehurusi akoma siesie Jesus Christ Ne mbae?

Yɛyɛ N’ahyɛmu nkorɔfo no, onnhia dɛ suro kyekyeer hɛn osian ndzɛmba bɔn a obotum aba. Mbom, yebotum dze gyedzi , akokodur, pisi akɔ kan, yɛatwer Nyame ber a yehyia taferbanyinmbɔmu na akwanya no a ɔwɔ enyim no.14

Yɛnnantsew ankonam wɔ osũanyiyɛ ananmɔn kwan no do. “Ewuradze wo Nyankopɔn no … ɔno na ɔnye wo rokɔ, ɔremmpa wo, na ɔrommpow wo so.”15

“Ewuradze bɔkõ ama hom, na hom nkã hom ano nto mu.”16

Suro enyim no, hom mma yɛnhwehwɛ hɛn akokodur, yensuo hɛn gyedzi mu, na yenya awerɛhyɛmu wɔ anohoba no dɛ “[akõdze] biara a wɔbɔ tsia wo no rennsaa.”17

Ana yɛtse abɛbrɛsɛ na begyabegyayɛ mber mu a? Nyew.

Nyankopɔn nankasa akã dɛ “Wiadze mu dze, hom wɔ ahohia: naaso hom nhyɛ dzen; medzi wiadze do konyim.”18

Ana yebotum dze gyedzi edzi dwuma na yɛayɛ ho ndzeyɛɛ? Ana yebotum yɛdze hɛn pisi horow na ahyɛmudzi krɔnkrɔn no abɔ bra a? Ana yebotum esie Nyame mbrasɛm wɔ gyinabew horow a ɔyɛ dzen mu a? Nyew, yebotum!

Yebotum osiandɛ Nyame abɔ anohoba dɛ, “Ndzɛmba nyina bɔkɔ do yie ama [hom] yieyɛ, sɛ [hom] nantsew tsenenee kwan do a.”19 Dɛm ntsi, hom mma yɛmfa hɛn suro nto nkyɛn na mbom yɛmfa enyigye, ahobrɛadze, enyidado, na awerɛhyɛmu akokodur mu dɛ Ewuradze kã hɛnho no ntsena ase.

Ɔdɔ a Odzi Mu Tu Suro

M’anyɛnkofo adɔfo, mo nuanom na nkyerɛbaa adɔfo wɔ Christ mu, sɛ gyangyanbiara yehu dɛ suro anaa ahohiahia ahyɛ hɛn do a, anaa yehu dɛ hɛnankasa hɛn nsɛm, su anaa ndzeyɛɛ dze suro rehyɛ binom mu a, medze me kra mu ahoɔdzen serɛ nkyɛ suro ho edur krɔnkrɔn no, Christ no dɔ mapã agye hɛn efi suro yi nsa, osiandɛ “ɔdɔ a odzi mu pam suro.”20

Christ No dɔ a odzi mu no dzi nsɔhwɛ dɛ yebepira obi, yɛahyɛ no, yeahunahuna, anaa yesisi no do konyim.

Christ No dɔ a odzi mu no ma hɛn kwan ma yɛdze ahobrɛadze, enyidzi nantsew, na yenya awerɛhyɛmu dɛ hɛn Agyenkwa dɔfo n’akãdofo. Christ No dɔ a odzi mu no ma hɛn awerɛhyɛmu ma yedua hɛn suro mu kɔ kan dze hɛn werɛ nyina hyɛ hɛn Ɔsor Egya na Ne Ba, Jesus Christ Hɔn tum mu.

Hɛn efiefi mu, hɛn edwumayɛ bea, hɛn Asɔr ɔfrɛ mu, hɛn akoma mu no, wɔmma yɛmfa Christ no dɔ a odzi mu no nhyɛ suro ananmu. Christ no dɔ dze gyedzi bɛhyɛ suro ananmu.

No dɔ no bɛma yehu, yɛatwer na yenya gyedzi wɔ hɛn Ɔsor Egya Ne papayɛ, Ne nhyehyɛɛ krɔnkrɔn, N’asɛmpa na Ne mbrasɛm no.21 Yɛrodɔ Nyankopɔn na hɛn nsɛfo no bɛdan hɛn setsie a yɛyɛ ma Nyankopɔn Ne mbrasɛm no ma ayɛ nhyira kyɛn adzesoa. Christ no dɔ no bɔboa hɛn ma yetu mpon kakra ayɛ ayamuyie, tsema, na hɛn ho a yetu si hɔ ma n’edwuma no.

Ber a yɛdze Christ No dɔ hyɛ hɛn akoma mu mã no, yɛdze sunsum mu nkenyan fofor benyan na yɛdze awerɛhyɛmu anantsew, a yenyan, na yɛwɔ nkwa wɔ hɛn Agyenkwa dɔfo, Jesus Christ Ne kan na enyimnyam no mu.

Menye Ɔsomafo John gye dase dɛ, “Hu nnyi [Christ No] dɔ mu.”22 Enuanom na nkyerɛbaa, anyɛnkofo adɔfo, Nyankopɔn nyim hom ma odzi mu. Ɔdɔ hom ma odzi mu Onyim mbrɛ hom ndaamba bɛyɛ. Ɔpɛ dɛ “[nnko]suro, na [ibɛ]gye [e]dzi ara”23 na “[yɛm]bɛtsena no dɔ [a odzi mu no] mu.”24 Iyi nye me mpaabɔ na me nhyira wɔ Jesus Christ ne dzin mu, amen.

Nsɛnsin

  1. George Whitefield na Jonathan Edwards yɛ nsɛmpakãfo yinom bi a wɔgyee dzin.

  2. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 121:37.

  3. Galatiafo 5:22–23.

  4. Ber bi, nna Agyenkwa no pɛ dɛ Ɔkɛhɛɛn Samariafo ekuroba bi mu, na nkorɔfo no poow Jesus na wɔanngye No ammba hɔn kurow no mu. Iyi haaw n’esuafo mu beenu na wobisaa dɛ, “Ewuradze, ana epɛ dɛ yɛkã ma ogya fi sor ba bɛhyew hɔn?” Jesus tuuw hɔn enyim dze buaa hɔn: “Hom nnyim sunsum kor a hom yɛ Na Nyimpa Ba no ammba dɛ ɔrebɛsɛɛ nyimpa nkwa mbom dɛ ɔbɛgye hɔn” (Hwɛ Luke 9:51–56, Ɔhen James Nwoma Fofor no [1982]).

  5. Moses 1:39; hwɛ Ephesusfo 3:19 so.

  6. Exodus 34:6.

  7. Hwɛ Ephesusfo 3:19.

  8. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 121:41. Nokwar sɛ Nyankopɔn enyi da hɛn do, Ne mba a yɛnnkyebo do, dɛ yɛbɛkyerɛ dɛm su yi ama hɛnho nkorkor a, Ɔno a—Ɔyɛ abɔdze a odzi mu wɔ ɔbrapa biara mu no—bɛyɛ nhwɛdo ama dɛm suban no.

  9. Ɔsor Baguabɔ a ansaana nyimpa reba asaase yi do no yɛ bea pa ɔkyerɛ Nyankopɔn No su. Hɔ na hɛn Ɔsor Egya dze Ne nhyehyɛɛ ma hɛn onnyiewiei mpontu no too gua. Nyimpa ne pɛ, setsie, na nkwagye a odua Christ No Werdambɔ no kã nhyehyɛɛ no mu asɛntsitsir no ho. Naaso, Lucifer dze kwan fofor ho adwen too gua. Osii no tadua dɛ obiara bɛyɛ setsie—biara rennyew. Kwan kor a obotum ayɛ iyi nye ɔdze etsirmuɔdzensɛm na nhyɛ. Naaso hɛn Ɔsor Egya dɔfo ammpen dɛm nhyehyɛɛ no. Ne mba hɔn pɛ som No bo. Onyim dɛ otwar dɛ yɛyɛ mfomdo wɔ ɔbra sar no do sɛ yɛpɛ esũa adze ampaara a. Na dɛm no ntsi na Ɔmaa Agyenkwa a, N’onnyiewiei afɔrbɔ no bɛtsew hɛnho efi bɔn ho na wɔama hɛn kwan ma yɛasan ahɛn Nyankopɔn N’ahenman no mu.

    Ber a hɛn Ɔsor Egya hun dɛ Ne mba adɔfo pii Satan adaadaa hɔn no, ana Ɔhyɛɛ hɔn dɛ wombedzi Ne nhyehyɛɛ no do a? Ana Ɔhyɛɛ hɔn hu anaa ohunahunaa hɔn a wɔreyɛ nsanmuyi a ɔnnyɛ koraa no a? Oho. Hɛn Nyankopɔn tumfo no nkyɛ Obotum esiw etuatsew yi. Nkyɛ Obotum dze Ne pɛ ahyɛ etuatsewfo no do ma wɔayɛ dza Ɔpɛ. Naaso, Ɔmaa Ne mba no kwan ma wɔsaan mu yii maa hɔnho.

  10. 2 Timothy 1:7.

  11. Mfatoho, hwɛ, Joshua 1:9; Isaiah 41:13; Luke 12:32; John 16:33; 1 Peter 3:14; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 6:36; 50:41; 61:36; 78:18.

  12. Luke 12:32.

  13. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 68:11.

  14. Moses n’afotu a ɔdze ma no nkorɔfo wɔ n’aber do no da ho dzi dwuma: Mma hom nnsuro. … Hom nhwɛ Ewuradze no nkwagye a ɔrebɛyɛ akyerɛ hom ndɛ” (Exodus 14:13, Ɔhen James Nwoma Fofor no).

  15. Deuteronomy 31:6.

  16. Exodus 14:14, Ɔhen James Nwoma Fofor no.

  17. Isaiah 54:17.

  18. John 4:33.

  19. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 90:24; hwɛ 2 Corinthfo 2:14; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 105:14 so.

  20. Hwɛ 1 John 4:18 .

  21. Hom mma yɛnkaa dɛ Agyenkwa no ammba “wiadze dɛ ombobu wiadze atsɛn, na dɛ wondua no do ngye wiadze nkwa” (John 3:17). Nokwar, “Ɔnnyɛ adze biara gyedɛ dza ɔyɛ mfaso dze ma wiadze; osiandɛ ɔdɔ wiadze, dɛm ntsi na ɔdze noara no nkwa too hɔ ama ɔaatwe adasa nyinara ama noho” (2 Nephi 26:24).

  22. 1 John 4:18; hwɛ 1 John 4:16 so.

  23. Mark 5:36.

  24. John 3:10.